Τι είναι οι παραθυρεοειδείς αδένες και ποιά η λειτουργία τους Οι παραθυρεοειδής αδένες είναι 4 μικροί αδένες με διάμετρο 5 χιλιοστά περίπου και βρίσκονται στην οπίσθια επιφάνεια του θυρεοειδή αδένα. Εκκρίνουν τις ορμόνες: Παραθορμόνη (PTH) Καλσιτονίνη Βιταμίνη D
Ανατομία των παραθυρεοειδών αδένων
Η παραθορμόνη και οι δράσεις της Αυξάνει την συγκέντρωση του ασβεστίου στο αίμα Ρυθμίζει την συγκέντρωση του ασβεστίου και του ανόργανου φωσφόρου στο αίμα Δρα στο νεφρό, στα οστά και έμμεσα στο έντερο ώσπου να επαναφέρει την συγκέντρωση του ασβεστίου στα φυσιολογικά επίπεδα Ευνοεί την απέκκριση φωσφόρου από τα νεφρά και διεγείρει την απελευθέρωση αλάτων από τα οστά Προάγει την απορρόφηση του ασβεστίου, του μαγνησίου και των φωσφορικών αλάτων από το έντερο
Η καλσιτονίνη και οι δράσεις της Έχει αντίθετη δράση από την παραθορμόνη στη ρύθμιση του ασβεστίου Μειώνει την συγκέντρωση του ασβεστίου στο πλάσμα Αναστέλλει την απορρόφηση του ασβεστίου από το έντερο Αναστέλλει την απορρόφηση του ασβεστίου από τα οστά, τους οστεοκλάστες και τα οστεοκύτταρα Αυξάνει την έκκριση φωσφόρου στους νεφρούς Αναστέλλει την απορρόφηση του ασβεστίου από τον γαστρεντερικό σωλήνα
Ο ρόλος και η απορρόφηση του ασβεστίου στον ανθρώπινο οργανισμό Το ασβέστιο είναι μεταλλικό στοιχείο απαραίτητο για τη ζωή. Το περισσότερο ασβέστιο του ανθρώπινου οργανισμού, βρίσκεται στα οστά και στα δόντια. Το υπόλοιπο βρίσκεται στους μυς, στο αίμα και στα υγρά μεταξύ των κυττάρων. Το ασβέστιο εμπλέκεται ως καθοριστικός παράγοντας στις ακόλουθες λειτουργίες στον οργανισμό: Δημιουργεί και διατηρεί ισχυρά τα οστά και τα δόντια Μεταδίδει μηνύματα μεταξύ των νεύρων στο νευρικό σύστημα Συμμετέχει στις διαδικασίες πήξης του αίματος Βοηθά στη λειτουργία των αιμοφόρων αγγείων του καρδιαγγειακού συστήματος Είναι σημαντικό για τις μητέρες που θηλάζουν
Επιπλέον, η απορρόφηση του ασβεστίου γίνεται σε όξινο περιβάλλον και επομένως πραγματοποιείται κυρίως στο δωδεκαδάκτυλο και στη νήστιδα. Η απορρόφησή του εξαρτάται από τις ανάγκες του οργανισμού σε ασβέστιο, τον τύπο της τροφής και την περιβαλλοντική δυνατότητα της απορρόφησής του. Έχει άμεση σχέση με την παραθορμόνη και την καλσιτονίνη γιατί: Δρα συνεργικά με την παραθορμόνη προάγοντας την κινητοποίηση των οστεοκλαστών Αυξάνει την επαναρρόφηση του ασβεστίου στα νεφρικά ουροφόρα σωληνάρια Συμβάλλει στη σωστή δόμηση των οστών και την ομοιοστασία του ασβεστίου στο πλάσμα
Η βιταμίνη D και οι δράσεις της Με την ενεργό μορφή της 1,25-DHCC επιταχύνει την απορρόφηση του ασβεστίου από το έντερο με την αύξηση της παραγωγής της ATP του εντερικού βλεννογόνου Συμβάλει στην αύξηση παραγωγής πρωτεϊνών που δεσμεύουν εκλεκτικά το ασβέστιο Ασκεί διεκολυντική δράση ως προς την δίοδο του ασβεστίου στην ελεύθερη επιφάνεια των κυττάρων του εντερικού επιθυλίου
Συνήθης παθήσεις παραθυρεοειδών αδενών Οι παραθυρεοειδείς αδένες εκκρίνουν την παραθορμόνη (PTH), η οποία συμμετέχει στον μεταβολισμό του ασβεστίου μαζί με την καλτσιτονίνη και την βιταμίνη D. Η πτώση του ασβεστίου στο πλάσμα είναι το ερέθισμα για την έκκρισή της,ενώ η βιταμίνη D και η υπασβεστιαιμία την αναστέλουν.Τα προβλήματα ξεκινούν όταν έχουμε υπερέκκριση παραθορμόνης, αυτό συμβαίνει όταν έχουμε κάποιο αδένωμα, υπερπλασία ή και καρκίνωμα (σπάνια) των παραθυρεοειδών αδένων. Δύο είναι οι πιο συχνές παθήσεις ο: Υπερπαραθυρεοειδισμός Υποπαραθυρεοειδισμός
Υπερπαραθυρεοειδισμός Προκαλείται από υπερέκκριση παραθορμόνης. Διακρίνεται σε: Πρωτοπαθής Προκαλείται από αυτόνομη υπερέκκριση παραθορμόνης και οφείλεται κυρίως σε κάποιο αδένωμα και πιο σπάνια σε υπερπλασία των παραθυρεοειδών αδένων ή καρκίνωμα Δευτεροπαθής Είναι ο πιο σπάνιος. Εδώ η αυξημένη παραγωγή παραθορμόνης οφείλεται σε κάποιο άλλο πρόβλημα υγείας, όπως νεφρική ανεπάρκεια και προβλήματα δυσαπορρόφησης που μπορει να οδηγήσουν σε ανεπάρκεια της βιταμίνης D. Τριτοπαθής Εμφανίζεται σε ασθενείς με δευτεροπαθή υπερπαραθυρεοειδισμό, οι οποίοι μπορούν μετά από χρόνια να αναπτύξουν αδένες που δεν υπακούν στο φυσιολογικό μηχανισμό ρύθμισης και υπερλειτουργούν ανεξάρτητα της τιμής του ασβεστίου
Υποπαραθυρεοειδισμός Προκαλείται από την υπολειτουργία των παραθυρεοειδών αδένων και τα χαμηλά επίπεδα παραθορμόνης στο αίμα. Αιτία της υπολειτουργίας είναι: Κληρονομική Η χειρουργική αφαίρεση των αδένων ή ατροφίας τους Ιδιοπαθής ή αυτοάνοση καταστροφή των αδένων Γίνεται αυτοανοσολογική καταστροφή των παραθυρεοειδών αδενών Το πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα είναι η τετανία, που οφείλεται στα χαμηλά επίπεδα του ασβεστίου στο αίμα
ΤΕΛΟΣ Σύμφωνα με τα παραπάνω η λειτουργία των παραθυρεοειδών αδενών είναι πολύ σημαντική. Αυτό συμβαίνει διότι οι ορμόνες που εκκρίνουν, έχουν άμεση σχέση με την ομαλή ανάπτυξη του οργανισμού και παράλληλα με την ισορροπία των φυσιολογικών τιμών του ασβεστίου στο αίμα.