ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ : Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΔΙΑΚΙΝΗΣΗ ΤΩΝ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ : ΖΕΥΣ ΑΕ ΜΑΡΙΑ ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΥ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΒΟΥΛΓΑΡΑΚΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΤΕΡΙΝΗ 2014 ΤΕΙ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΕΦΟΔΙΑΣΜΟΥ ( Logistics )

1)Ερευνητικοί στόχοι 2)Εννοιολογικοί προσδιορισμοί 3)Μεθοδολογία έρευνας 4)Αποτελέσματα 5)Συμπεράσματα 6)Προτάσεις ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗΣ

Σκοπός της εργασίας υπήρξε η διερεύνηση του ρόλου της συσκευασίας στην διακίνηση επιτραπέζιων σταφυλιών μέσα από μελέτη περίπτωσης ΣΚΟΠΟΣ

Η σύγχρονη συσκευασία πρέπει με το χαμηλότερο δυνατό κόστος: να προστατεύει και να "πουλάει" το προϊόν, να πληροφορεί και να παρέχει ασφάλεια στον καταναλωτή και να σέβεται το περιβάλλον. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Η Ελλάδα κατέχει την τρίτη θέση στην παραγωγή επιτραπέζιων σταφυλιών στην ΕΕ, μετά την Ιταλία κα την Ισπανία. Στη Ελλάδα, καλλιεργούνται περίπου στρέμματα επιτραπέζιων σταφυλιών, με σημαντικότερες περιοχές παραγωγής την Κορινθία, την Καβάλα, το Ηράκλειο και την Πιερία.

Συσκευασία και Logistics Η συσκευασία παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην αποδοτικότητα των logistics και σε διάφορες διαδικασίες αυτών, όπως είναι η παραγωγή, η διανομή και η αποθήκευση. Στο πλαίσιο αυτό, η καλή απόδοση του συστήματος συσκευασίας επηρεάζει άμεσα σημαντικούς δείκτες εφοδιαστικής, όπως : ο χρόνος παράδοσης, η στάθμη του αποθέματος, ο αριθμός των παραγγελιών που εκτελούνται on-time ο αριθμός των παραγγελιών που δεν εγείρουν claims από τη μεριά των πελατών

Υλικά Συσκευασίας φρούτων και λαχανικών Πρωτογενής συσκευασία: πλαστικοί/χάρτινοι περιέκτες προστασία των ποιοτικών χαρακτηριστικών, όπως χρώμα, δομή, άρωμα, γεύση, και εύκολη τοποθέτηση στο ράφι σε κατάλληλο για τον καταναλωτή μέγεθος Δευτερογενής συσκευασία (ομαδοποιημένη) πλαστικό /ξύλινο /χάρτινο τελάρο ( κιβώτιο) μιας χρήσης προστατεύει την πρωτογενή συσκευασία, κατά την αποθήκευση σε ψυγεία και τη μεταφορά μέχρι το ράφι Τριτογενής συσκευασία : ξύλινη/πλαστική παλέτα

Οι κύριες λειτουργίες της συσκευασίας νωπών φρούτων και λαχανικών είναι: Να αποτρέψει και να μειώσει τον τραυματισμό του προϊόντος κατά τη διάρκεια της μεταφοράς και του χειρισμού Να παρέχει τον εξαερισμό για να επιταχύνει την ψύξη και τη αποφυγή της θερμότητας που προκαλείται από την αναπνοή Nα μειώσει την απώλεια νερού από το προϊόν.

Ταξινόμηση, Διαλογή και Συσκευασία (πακετάρισμα) Νωπών Προϊόντων Ταξινόμηση : Η ταξινόμηση είναι ένα σύνολο διαδικασιών που στοχεύουν στην ομογενοποίηση της παραγωγής όσον αφορά το χρώμα, το μέγεθος, τη γενικότερη εμφάνιση και μερικές φορές τη γεύση Διαλογή : απομακρύνονται οι ξένες ύλες, και τα υποβαθμισμένα προϊόντα χαμηλής ποιότητας. Η διαλογή βοηθά στην αύξηση της συνολικής πωλούμενης ποσότητας και καθιερώνει μια καλύτερη σχέση μεταξύ ποιότητας προϊόντος και τιμής.

Τρόποι διαλογής Η διαλογή γίνεται με το χέρι στο χωράφι Με το χέρι ή μηχανικά στο συσκευαστήριο το οποίο αποτελείται είτε από : α) ταινία προώθησης πάνω στην οποία το προϊόν κινείται μπροστά από εξειδικευμένους εργάτες οι οποίοι επεξεργάζονται την παραγωγή χειρονακτικά είτε από β) Μηχανοποιημένες γραμμές όπου η διαλογή γίνεται από το μηχάνημα σύμφωνα με το μέγεθος ή το χρώμα.

Πακετάρισμα Οι δύο κύριες λειτουργίες του πακεταρίσματος είναι να βοηθήσει στην αποφυγή μηχανικού τραυματισμού και να βελτιώσει την ελκυστικότητα του προϊόντος

Νομικό πλαίσιο για την Διακίνηση των επιτραπέζιων σταφυλιών O κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 543/2011, ορίζει ακριβώς τις ελάχιστες ποιοτικές απαιτήσεις και τους κανόνες διακίνησης των επιτραπέζιων σταφυλιών, γεγονός που καθιστά αναγκαία την προσαρμογή των διαδικασιών συλλογής, διαλογής, συσκευασίας και ιχνηλασιμότητας της εταιρείας στα δεδομένα του κανονισμού.

Ειδικότερα, σε όλες τις κατηγορίες, οι βότρυες (τσαμπιά) και οι ρώγες πρέπει να είναι: υγιείς αποκλείονται τα προϊόντα που έχουν προσβληθεί από σήψη ή αλλοιώσεις που τα καθιστούν ακατάλληλα για κατανάλωση, καθαροί, ουσιαστικά απαλλαγμένοι από κάθε ορατή ξένη ύλη, ουσιαστικά απαλλαγμένοι από επιβλαβείς οργανισμούς, απαλλαγμένοι από ξένη οσμή και/ή ξένη γεύση. Επιπλέον, οι ρώγες πρέπει να είναι: ακέραιες, καλά σχηματισμένες, κανονικά αναπτυγμένες.

Ταξινόμηση: Τα επιτραπέζια σταφύλια ταξινομούνται στις κατωτέρω τρεις κατηγορίες: i) Κατηγορία «Έξτρα» στην κατηγορία αυτή τα σταφύλια πρέπει να είναι ανώτερης ποιότητας. Οι ρώγες πρέπει να είναι σφικτές, καλά προσφυόμενες, ομοιόμορφα κατανεμημένες στον βόστρυχο. Δεν πρέπει να παρουσιάζουν ελαττώματα, εκτός από πολύ ελαφρές επιφανειακές αλλοιώσεις ii) Κατηγορία Ι Τα επιτραπέζια σταφύλια που ταξινομούνται στην κατηγορία αυτή πρέπει να είναι καλής ποιότητας. Οι ρώγες πρέπει να είναι σφικτές και καλά προσφυόμενες. Μπορούν, ωστόσο, να είναι λιγότερο ομοιόμορφα κατανεμημένες στον βόστρυχό τους, συγκριτικά με την κατηγορία «Έξτρα». iii) Κατηγορία ΙΙ Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει τα επιτραπέζια σταφύλια που δεν μπορούν να ταξινομηθούν στις ανώτερες κατηγορίες, αλλά ικανοποιούν ορισμένες από τις προαναφερόμενες ελάχιστες απαιτήσεις

ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΕΣ ΜΕ ΤΗ ΣΗΜΑΝΣΗ Κάθε συσκευασία πρέπει να φέρει τις ακόλουθες ενδείξεις, γραμμένες στην ίδια πλευρά με στοιχεία ευανάγνωστα, ανεξίτηλα και ευδιάκριτα εξωτερικά: Α. Ταυτοποίηση Το όνομα και η διεύθυνση του συσκευαστή και/ή του αποστολέα. Η ένδειξη αυτή μπορεί να αντικαθίσταται: από τον κωδικό του συσκευαστή και/ή του αποστολέα που έχει εκδοθεί ή αναγνωριστεί από επίσημη υπηρεσία, συνοδευόμενο από την ένδειξη «συσκευαστής και/ή αποστολέας» Β. Φύση του προϊόντος «Επιτραπέζια σταφύλια» εάν το περιεχόμενο δεν είναι ορατό εξωτερικά. Ονομασία της ποικιλίας. Γ. Καταγωγή του προϊόντος Χώρα καταγωγής και, ενδεχομένως, περιοχή παραγωγής ή εθνική, περιφερειακή ή τοπική ονομασία. Δ. Εμπορικά χαρακτηριστικά Κατηγορία.

ΔΕΙΓΜΑ : Εταιρεία ΖΕΥΣ ΑΕ

 Έτος ίδρυσης: 1991  Έδρα: Καρίτσα Πιερίας  Προσωπικό: 250 Μέλη  Εγκαταστάσεις: Καρίτσα Πιερίας ΔΕΙΓΜΑ : Εταιρεία ΖΕΥΣ ΑΕ

Η ΕΦΟΔΙΑΣΤΙΚΗ ΑΛΥΣΙΔΑ ΤΩΝ ΕΠΙΤΡΑΠΕΖΙΩΝ ΣΤΑΦΥΛΙΩΝ ΤΗΣ ΖΕΥΣ ΑΕ ΟΜΑΔΑ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ - ΜΕΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΖΕΥΣ Ολοκληρωμένη Καλλιέργεια ΣΥΜΒΕΒΛΗΜΕΝΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ ΟΜΑΔΑ ΠΑΡΑΓΩΓΩΝ - ΜΕΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΖΕΥΣ Ολοκληρωμένη Καλλιέργεια ΣΥΜΒΕΒΛΗΜΕΝΟΙ ΠΑΡΑΓΩΓΟΙ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ ΥΛΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ & ΒΟΗΘΗΤΙΚΩΝ ΥΛΩΝ ΠΡΟΜΗΘΕΥΤΕΣ ΥΛΙΚΩΝ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑΣ & ΒΟΗΘΗΤΙΚΩΝ ΥΛΩΝ ΖΕΥΣ ΑΕ ΠΡΟΨΥΞΗ ΔΙΑΛΟΓΗ ΣΥΣΚΕΥΑΣΙΑ ΨΥΞΗ ΕΞΑΓΩ ΓΕΣ ΛΙΑΝΕ ΜΠΟ ΡΙΟ ΕΞΑΓΩ ΓΕΣ ΛΙΑΝΕ ΜΠΟ ΡΙΟ ΚΑΤΑ ΝΑΛΩ ΤΕΣ Ψυχρή μεταφορά

Το εταιρικό μοντέλο της ΖΕΥΣ ΑΕ έχει την ιδιαιτερότητα να διαθέτει από την μια πλευρά τα πλεονεκτήματα μιας «ομάδας παραγωγών» και από την άλλη, τα διοικητικά, οικονομικά και οργανωτικά πλεονεκτήματα μιας Ανώνυμης Εταιρείας. Η ομάδα παραγωγών δημιουργεί μια κρίσιμη μάζα εξειδικευμένων και καλά οργανωμένων γεωργικών εκμεταλλεύσεων, η οποία αποτελεί τον πρώτο, πολύ σημαντικό για την ανταγωνιστικότητα και την ποιότητα, κρίκο της εφοδιαστικής αλυσίδας. Η ομάδα παραγωγών, μετόχων της ΖΕΥΣ εξασφαλίζει τις ποιοτικές απαιτήσεις από το αγρόκτημα μέχρι την παραλαβή στο διαλογητήριο ( ολοκληρωμένη καλλιέργεια), κάτι που δεν είναι εφικτό όταν η εταιρεία προμηθεύεται από άγνωστους παραγωγούς.

Προϊόν/ Ομάδα προϊόντος/ % επί του τζίρου Αγορές που απευθύνονται ΑΚΤΙΝΙΔΙΑ 60% ΗΠΑ,Ε.Ε (ΑΓΓΛΙΑ,ΟΛΛΑΝΔΙΑ, ΒΕΛΓΙΟ, ΣΚΑΝΔΙΝΑΒΙΑ,ΙΣΠΑΝΙΑ),ΚΙΝΑ, ΧΟΝΓΚ ΚΟΓΚ Σ.ΑΡΑΒΙΑ,ΚΑΖΑΚΣΤΑΝ,ΡΩΣΙΑ. ΣΤΑΦΥΛΙΑ 35% ΑΓΓΛΙΑ, ΟΛΛΑΝΔΙΑ, ΓΕΡΜΑΝΙΑ ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΑ 5% ΟΛΛΑΝΔΙΑ, ΑΓΓΛΙΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Τα σημαντικότερα προϊόντα που παράγει η εταιρεία

ΠΡΟΙΟΝ και ΠΟΙΚΙΛΙΑ % ΕΞΑΓΩΓΩΝ ΑΚΤΙΝΙΔΙΑ ( HAYWARD) 99 ΣΤΑΦΥΛΙΑ (CRIMSON SEEDLESS) 100 ΠΥΡΗΝΟΚΑΡΠΑ 95 Εξαγωγές προϊόντων ΄΄ΖΕΥΣ΄΄

Οι παραγωγοί, εταίροι της εταιρείας, παράγουν και η ΖΕΥΣ τυποποιεί και διακινεί επιτραπέζια σταφύλια των ποικιλιών CRIMSON. ΠΕΡΙΟΧΗ ΠΑΡΑΓΩΓΉΣ % ΝΟΜΟΣ ΠΙΕΡΙΑΣ 95 Ν.ΚΙΛΚΙΣ 5 Περιοχές παραγωγής

Αξιολόγηση αιτιών διακοπής του εφοδιασμού υλικών συσκευασίας 1 = χωρίς σημασία 5 =πολύ σημαντικό Μη έγκαιρη παράδοση Χ Μικρός αριθμός κατάλληλων π ρομηθευτών Χ Κακή συνεννόηση Έλλειψη ακριβούς π ληροφόρησης Χ Θέματα π οιότητας Προβλήματα α π οθήκευσης Χ Αστάθεια τιμών Χ Όροι συμβάσεων με π ρομηθευτές Χ Άλλος λόγος :

Συνολικά το ποσοστό των προμηθειών υλικών συσκευασίας που δεν παραλήφθηκαν έγκαιρα την τελευταία διαχειριστική χρήση : 7 % Το ποσοστό των προμηθειών υλικών συσκευασίας που απορρίφθηκαν ως ακατάλληλα προς χρήση την τελευταία διαχειριστική χρήση : 3% Για τους λόγους αυτούς η εταιρεία είναι αναγκασμένη να κρατά αντίστοιχο απόθεμα ασφαλείας

Η εταιρεία συμμετέχει στις παρακάτω δραστηριότητες με τους προμηθευτές συσκευασίας (1= σπάνια 5 = πολύ συχνά ) Συναντήσεις συνεργασίας μεταξύ εταιρίας και προμηθευτών συσκευασίας ( από κοινού επίλυση προβλημάτων, κλπ) Χ Χρησιμοποίηση της τεχνογνωσίας των προμηθευτών για βελτίωση των παραγωγικών διαδικασιών. Χ Χρησιμοποίηση της τεχνογνωσίας των προμηθευτών για βελτίωση της συσκευασίας σε θέματα ποιότητας (αντοχές σε κρούση, πτώση κλπ). Χ Χρησιμοποίηση της τεχνογνωσίας των προμηθευτών για βελτίωση της συσκευασίας σε θέματα design Χ Χρησιμοποίηση της τεχνογνωσίας των προμηθευτών για μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των χρησιμοποιούμενων συσκευασιών ( μείωση βάρους κλπ) Χ

O μέσος χρόνος που μεσολαβεί μεταξύ παραλαβής από τον παραγωγό και αποστολής στον πελάτη : ακτινίδια (10ημερες – έως και 6 μήνες) σταφύλια (10ημερες – έως και 1,5 μήνες) πυρηνόκαρπα (5ημερες – έως και 1,5 μήνες)

Απώλειες προιόντος κατά μήκος της εφοδιαστικής αλυσίδας και οι σημαντικότερες αιτίες απώλειας Συνολικές απώλειες 8-10% (επιτραπέζια σταφύλια) Αιτίες: φύρα, απώλεια ραγών, μύκητες, απώλεια υγρασίας ( οι κύριες απώλειες καταγράφονται μέχρι και το σημείο της διαλογής)

Οι συνήθεις συσκευασίες που χρησιμοποιεί η ΖΕΥΣ ΑΕ για την διακίνηση (εξαγωγή) των επιτραπέζιων σταφυλιών είναι : Α) πρωτογενείς συσκευασίες 1.Κουπάκια 500 g. Τοποθετούνται 10 κουπάκια ( 5 kg) ανά χαρτοκιβώτιο 2. σακουλάκια gr σε χαρτοκιβώτιο ( τεμ) 3. χύμα σταφύλια σε χαρτοκιβώτιο 9 κιλών Β) δευτερογενείς συσκευασίες: Χαρτοκιβώτια διαφόρων διαστάσεων Γ) τριτογενής συσκευασία :Ευρωπαλέτες

Η εταιρεία χρησιμοποιεί ενεργή δευτερογενή συσκευασία (χάρτινα τελάρα) με χαρτί μεταδιθειώδους νατρίου ( sodiummetabisulfite) Σύστημα αντιμετώπισης μυκήτων ( βοτρύτης) Απορροφητικό υλικό Υλικό εκπομπής SO2 Απορροφητικό υλικό Ενεργή συσκευασία εκπομπής διοξειδίου του θείου, κατάλληλη για την διακίνηση επιτραπέζιων σταφυλιών

Τα σημαντικότερα προβλήματα που σχετίζονται με την συσκευασία των επιτραπέζιων σταφυλιών εστιάζονται : στον αργό ρυθμό παραγωγής, στην αδυναμία αυτοματοποίησης και στην ευαισθησία του προϊόντος

Εξαιτίας της ιδιαιτερότητας του προιόντος σε σχέση με την αυτοματοποίηση και την ευαισθησία του η επιβάρυνση της συσκευασίας στην τιμή πώλησης των επιτραπέζιων σταφυλιών είναι σημαντική. Το κόστος εργασίας για διαλογή και συσκευασία ανέρχεται στο 12%, τα υλικά συσκευασίας αντιπροσωπεύουν το 15-18%, το κόστος της πρώτης ύλης ( σταφύλια ) το 60%. Συνολικά το συνολικό κόστος συσκευασίας επιβαρύνει περίπου το 30% της τιμής πώλησης του προιόντος

Η εταιρεία εφαρμόζει ένα αποτελεσματικό και ολοκληρωμένο σύστημα ιχνηλασιμότητας το οποίο υποστηρίζεται από ειδικό λογισμικό και bar codes το οποίο περιλαμβάνει όλο τον κύκλο ζωής του προϊόντος, από τους χειρισμούς και τις πρακτικές του κάθε καλλιεργητή ξεχωριστά, μέχρι το ράφι στο λιανεμπόριο

ΠοιότηταΠολύ χειρότερη Χ Πολύ καλύτερη Σχεδιασμός /Design Πολύ χειρότερος Χ Πολύ καλύτερος Καινοτομικά χαρακτηριστικά Πολύ χειρότερα ΧΠολύ καλύτερα Ευκολία για το χρήστηΠολύ μικρότερη Χ Πολύ μεγαλύτερη Ανανέωση / Βελτίωση της συσκευασίας Καθόλου Χ Συχνά ΕυανάγνωστηΠολύ χειρότερη ΧΠολύ καλύτερη Στοιχεία / πληροφόρηση για τον καταναλωτή Πολύ λιγότερα ΧΠολύ περισσότερα Αυτοαξιολόγηση της συσκευασίας της ΖΕΥΣ ΑΕ με αυτήν των κύριων ανταγωνιστών της

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Η διακίνηση των επιτραπέζιων σταφυλιών, ως νωπών φρούτων, αντιμετωπίζει σειρά προβλημάτων τόσο λόγω της ευαισθησίας τους όσο και εξαιτίας άλλων ιδιαιτεροτήτων που έχουν (π.χ. τα σταφύλια ανήκουν στα γεωργικά προϊόντα που δεν ωριμάζουν μετά την συγκομιδή, και γι’ αυτό πρέπει να έχουν αποκτήσει την μέγιστη δυνατή ποιότητα πριν την συγκομιδή. ) Η εφαρμογή μιας σειράς καλών «πρακτικών» κατά την καλλιέργεια, συγκομιδή, διαλογή, συσκευασία και ψύξη, μέχρι να φθάσει το προϊόν στα χέρια των καταναλωτών, αποτελούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την επιτυχημένη διακίνησή του.

Στην αλυσίδα αυτή, ο ρόλος της συσκευασίας είναι ιδιαίτερα σημαντικός και κερδίζει το ενδιαφέρον τόσο για την συμβολή της στην «επιμήκυνση» της διατηρησιμότητας, την ενημέρωση των καταναλωτών και την ιχνηλασιμότητα, όσο και για την εμπορική «προώθηση» του προϊόντος. Τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την πτυχιακή αναδεικνύουν μια σειρά οργανωτικών και παραγωγικών πλεονεκτημάτων της εταιρείας ΖΕΥΣ, σε όλο το μήκος της αλυσίδας και ειδικότερα στον τομέα της συσκευασίας.

Στα πλέον ενδιαφερόντα ευρήματα της πτυχιακής ανήκει η διαπίστωση του υψηλού κόστους συσκευασίας (περ. 30% της τιμής πώλησης) εξαιτίας της έλλειψης αυτοματισμών. Μέσα από την έρευνά μας διαπιστώσαμε ότι ξένοι ερευνητές (Ισπανία) έστρεψαν ήδη το ενδιαφέρον τους στην προσπάθεια μείωσης του κόστους εργασίας εφαρμόζοντας νέες μεθόδους ζύγισης. Η μέθοδος αυτή υπόσχεται σημαντική βελτίωση της ταχύτητας παραγωγής ( διαλογή-συσκευασία) γεγονός που μας ενθαρρύνει να προτείνουμε στην ΖΕΥΣ ΑΕ να στρέψει το ενδιαφέρον της προς την κατεύθυνση αυτή.

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ Να εξετασθεί μεγαλύτερος αριθμός εταιρειών του κλάδου, με στόχο να εντοπισθούν προβλήματα που δεν αναδείχθηκαν στα πλαίσια της παρούσης μελέτης.

Σας ευχαριστώ !