Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νομικής Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο Καθηγητής Χαράλαμπος Π. Παμπούκης

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νομικής Σταθεροί και μεταβλητοί σύνδεσμοι Σταθεροί: αμετάβλητοι στο χρόνο και στον χώρο Μεταβλητοί

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νομικής Conflit mobiles Πρόβλημα μεταβλητών συγκρούσεων Το πρόβλημα που δημιουργείται από τη μεταβολή του συγκεκριμένου περιεχομένου του συνδετικού στοιχείου στη διάσταση του χώρου αλλά και του χρόνου.

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νομικής Είναι το φυσικό αποτέλεσμα του γεγονότος ότι ορισμένοι σύνδεσμοι μπορούν να μεταβάλλονται.

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νομικής Συνηθέστερες περιπτώσεις conflit mobiles Τροποποίηση ή αντικατάσταση κανόνα ιδ.δ.δ. του forum. Διαδοχικές τροποποιήσεις του αλλοδαπού δικαίου που καλείται σε εφαρμογή δυνάμει κανόνα συνδέσεως του forum. Διαδοχικές μεταβολές ενός συνδέσμου, με αποτέλεσμα κάθε μεταβολή να σημαίνει αυτομάτως υπόδειξη διαφορετικού δικαίου.

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νομικής Συνηθέστερες περιπτώσεις μεταβλητών συνδετικών στοιχείων Συνήθως conflit mobiles (μεταβλητές συγκρούσεις) εμφανίζονται σε κανόνες συνδέσεως που αφορούν στον προσωπικό θεσμό, στα νομικά πρόσωπα, στα κινητά, στον τύπο της δικαιοπραξίας, στα εμπράγματα δικαιώματα επί πλοίου.

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νομικής Χρονική αποκρυστάλλωση Σημαντική η χρονική αναφορά και αποκρυστάλλωση κατά τρόπο που να προστατεύονται κεκτημένα δικαιώματα. Ενίοτε οι κανόνες συνδέσεως που περιέχουν μεταβλητό σύνδεσμο καθορίζουν και το ακριβές χρονικό σημείο αποκρυστάλλωσής του. - π.χ ΑΚ 15: «Οι περιουσιακές σχέσεις των συζύγων διέπονται από το δίκαιο που ρυθμίζει τις προσωπικές σχέσες τους αμέσως μετά την τέλεση του γάμου».

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νομικής Conflit mobiles Όταν ο σύνδεσμος αναφέρεται χωρίς ένδειξη του κρίσιμου χρόνου αποκρυστάλλωσής του, τότε το κενό αναπληρώνεται ερμηνευτικά. Δεν υπάρχει γενικός κανόνας στο ελληνικό ιδ.δ.δ. που να καθορίζει το χρονικό σημείο αποκρυστάλλωσης όλων των μεταβλητών συνδέσμων. Ούτε και θα ήταν σκόπιμο να υπάρχει, λόγω της ποικιλίας των συνδέσμων και της τελεολογίας των διαφόρων κανόνων σύγκρουσης.

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νομικής Επίλυση ζητημάτων διαχρονικού δικαίου Στην περίπτωση μεταβολής στον κανόνα συνδέσεως του forum, όταν δηλαδή ο κανόνας ιδ.δ.δ του forum έχει τροποποιηθεί από την ημερομηνία που λαμβάνουν χώρα τα πραγματικά περιστατικά έως την ημερομηνία που το επίδικο ζήτημα τίθεται ενώπιον του δικαστή του forum. 9

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νομικής Επίλυση ζητημάτων διαχρονικού δικαίου – Μεταβολή του κανόνα συνδέσεως του forum -Υποστηρίχθηκε η άποψη ότι οι νεώτεροι κανόνες ιδ.δ.δ έχουν αναδρομική ισχύ. Η θέση αυτή στηρίζεται στην αντίληψη ότι οι κανόνες του ιδ.δ.δ. ανήκουν στο δημόσιο δίκαιο. -Σύμφωνα με άλλη γνώμη πρέπει να γίνεται διάκριση: οι κανόνες ιδ.δ.δ καταρχήν εφαρμόζονται αναδρομικά, εκτός από τις περιπτώσεις σχέσεων που γεννήθηκαν υπό το καθεστώς παλαιότερων κανόνων ιδ.δ.δ, εφόσον οι σχέσεις αυτές εμφανίζουν κάποιον σύνδεσμο με το forum. 10

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νομικής Επίλυση ζητημάτων διαχρονικού δικαίου – Μεταβολή του κανόνα συνδέσεως του forum Ορθότερη η άποψη ότι καταρχήν ισχύει η αρχή της μη αναδρομικότητας των νόμων, εκτός εάν υπάρχει σαφής αντίθετη βούληση του νομοθέτη. 11

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νομικής Επίλυση ζητημάτων διαχρονικού δικαίου – Μεταβολή του κανόνα συνδέσεως του forum - Τούτο με το σκεπτικό ότι οι ίδιες αρχές που διέπουν τη διαχρονική ισχύ των κανόνων ιδιωτικού δικαίου (εν γένει) πρέπει να διέπουν και τη διαχρονική ισχύ των κανόνων ιδ.δ.δ. - Εξαίρεση στην μη αναδρομικότητα ισχύει για τη διάταξη της ΑΚ 33 που αφορά την επιφύλαξη της δημόσιας τάξης. 12

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νομικής Επίλυση ζητημάτων διαχρονικού δικαίου- Μεταβολή του εφαρμοστέου αλλοδαπού δικαίου Περίπτωση κατά την οποία το εφαρμοστέο (ουσιαστικό) αλλοδαπό δίκαιο ενδέχεται να έχει τροποποιηθεί από το χρονικό σημείο που έλαβαν χώρα τα πραγματικά περιστατικά έως το χρονικό σημείο που το ζήτημα τίθεται ενώπιον του δικαστή του forum. 13

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νομικής Επίλυση ζητημάτων διαχρονικού δικαίου- Μεταβολή του εφαρμοστέου αλλοδαπού δικαίου -Η λύση θα πρέπει να αναζητηθεί στους κανόνες διαχρονικού δικαίου του εφαρμοστέου αλλοδαπού δικαίου. -Εάν αυτοί δεν εξευρίσκονται, θα πρέπει να αναζητηθεί λύση στις γενικές διατάξεις διαχρονικού δικαίου της αλλοδαπής έννομης τάξης. -Πάντως δεν είναι δυνατή η εφαρμογή των κανόνων διαχρονικού δικαίου του forum. 14

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νομικής Ζητήματα διατοπικού δικαίου Εάν στο forum υπάρχουν πολλά ιδ.δ.δ που ισχύουν συγχρόνως, τότε το διατοπικό ιδ.δ.δ. αυτού θα προσδιορίσει ποιο από όλα τα ισχύοντα ιδ.δ.δ. θα εφαρμοστεί. Διατοπικό δίκαιο θεωρούνταν οι διατάξεις περί κτηματολογίου της Δωδεκανήσου. 15

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νομικής Ζητήματα διαπροσωπικού δικαίου Διαπροσωπικό (ιδ.δ.δ) δίκαιο: το δίκαιο που αποτελείται από το σύνολο των κανόνων που καθορίζουν ποιο από τα προσωπικά δίκαια που ισχύουν παράλληλα μέσα στην ίδια πολιτεία θα ρυθμίσει ορισμένη έννομη σχέση. Το πεδίο εφαρμογής τους συνδέεται με μία ή περισσότερες κατηγορίες πολιτών του κράτους, στην έννομη τάξη του οποίου υπάγονται. 16

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νομικής Ζητήματα διαπροσωπικού δικαίου στην Ελλάδα Σήμερα, το μουσουλμανικό δίκαιο το οποίο εφαρμόζεται ως ειδικό ελληνικό δίκαιο στους μουσουλμάνους της Θράκης. Επιπλέον, υφίσταται δικαιοδοτική αρμοδιότητα του Μουφτή για τους έλληνες μουσουλμάνους της Θράκης για τις σχέσεις οικογενειακού, κληρονομικού και προσωπικού θεσμού (για γάμους, διαζύγια, διατροφές κλ.π). 17

Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Τμήμα Νομικής Ζητήματα διαπροσωπικού δικαίου στην Ελλάδα -Οι εκδιδόμενες αποφάσεις αμφισβητούμενης δικαιοδοσίας δεν μπορούν να εκτελεσθούν ούτε αποτελούν δεδικασμένο, αν δεν κηρυχθούν εκτελεστές από το Μονομελές Πρωτοδικείο της περιφέρειας όπου η έδρα του Μουφτή κατά τη διαδικασία της εκούσιας δικαιοδοσίας. -Πρόσφατη αρεοπαγιτική απόφαση ΑΠ 1497/2013: Ο Άρειος Πάγος αναίρεσε την απόφαση του Εφετείου Θράκης με το σκεπτικό ότι, καθώς στους μουσουλμάνους της Θράκης εφαρμόζεται το δίκαιο της σαρίας, ο άνδρας δεν είχε δικαίωμα να συντάξει δημόσια διαθήκη επειδή είναι μουσουλμάνος. 18