ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΙΟΥΤΑ Α. ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΤΟΜΕΑ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ (MSc) ΕΞΑΜΗΝΟ Γ’ ΤΜΗΜΑ ΒΟΗΘΟΣ ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΠΡΟΠΟΝΗΤΙΚΗΣ ΑΘΛΗΜΑΤΩΝ 2015

Δηλητηρίαση είναι η είσοδος μιας ουσίας (υγρής, στερεής, αέριας) στον οργανισμό η οποία μπορεί να προκαλέσει μέχρι και τον θάνατο

 Από το πεπτικό, συνήθως από το στόμα, όταν τρώμε ή πίνουμε υγρές ουσίες  Από το αναπνευστικό, με την εισπνοή δηλητηριωδών οικιακών ή βιομηχανικών αερίων, ατμών χημικών ουσιών ή καπνών από μηχανές.  Από το δέρμα, με απορρόφηση σε περίπτωση επαφής με δηλητηριώδη σταγονίδια, όπως είναι τα φυτοφάρμακα και τα εντομοκτόνα.  Ενδοδερμικά, με ένεση των ουσιών, όπως συμβαίνει στην περίπτωση των δηγμάτων των ιοβόλων φιδιών ή με ενέσεις φαρμακευτικών ουσιών.

 Δηλητηριάσεις από φυτά (πικροδάφνη πικραγγουριά, κώνιο, μπελαντόνα)  Δηλητηριάσεις από ζώα, έντομα, ερπετά (φίδια, σκορπιοί, τσούχτρες, μέλισσες)

 Δηλητηρίαση από Εντομοκτόνα (Εντομοαπωθητικές πλακέτες, Εντομοαπωθητικά κολάρα κατοικίδιων ζώων, Σκοροκτόνα, ναφθαλίνη, καμφορά, Ποντικοφάρμακα  Δηλητηριάση από γεωργικά φάρμακα (λιπάσματα, ζιζανιοκτόνα)

 Τροφική Δηλητηρίαση μανιτάρια, αλλοιωμένες τροφές, φυλλώδη λαχανικά, αλκοόλ, αυγό, στρείδια

 Δηλητηρίαση από Είδη οικιακής χρήσης και συντήρησης Χλωρίνη και άλλα καθαριστικά διαλύματα, βενζίνη, απορρυπαντικά πλυντηρίου ρούχων – πιάτων, Αμμωνία, αποφρακτικά αποχετεύσεων, νέφτι, οξέα, χρώματα.

 Δηλητηρίαση από Φάρμακα όπως: Ασπιρίνη Aντιπυρετικά Ηρεμιστικά Aντικαταθλιπτικά Αντιβηχικά Καθαρτικά Εξαρτησιογόνες ουσίες

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗΣ  Κοιλιακό άλγος, έμετοι, ναυτία, διάρροιες, πυρετός  Δυσκολίες αναπνοής  Έντονο πόνο στο λαιμό  Υπέρταση, υπόταση  Διαταραχή επιπέδου συνείδησης  Εγκαύματα στα χείλη ή στο στόμα  Υπερβολική Υπνηλία  Σπασμούς  Κυάνωση Ασυνήθιστο σαλιάρισμα του παιδιού ή δύσοσμη αναπνοή

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΑΝΙΚΟΥ ΚΑΙ.. ΨΥΧΡΑΙΜΙΑ Απομάκρυνση από την έκθεση στο δηλητήριο(σε περίπτωση δηλητηρίου εισπνεόμενου) Πλύση του δέρματος ή του ματιού με άφθονο νερό Ενεργός άνθρακας Αντίδοτα, ενυδάτωση, διούρηση Πρόκληση εμετού μόνο αν δοθεί ιατρική οδηγία Αν το θύμα έχει εισπνεύσει δηλητηριώδες αέριο, βγάλτε το αμέσως στον καθαρό αέρα και χαλαρώστε κάθε σφιχτό ρούχο γύρω από το λαιμό και τη μέση του. Κρατήστε το άτομο καθιστό ή ξαπλωμένο με το πρόσωπο προς τα κάτω, για να προλάβετε πνιγμό, αν κάνει εμετό.

Α. Δήγματα θηλαστικών (σκύλου, γάτας, ανθρώπου) Β. Δήγματα ερπετών (φίδια, σαύρες) Γ. Τσιμπήματα αρθροπόδων (υμενόπτερα, αράχνες, σκορπιοί) Δ. Δήγματα και τσιμπήματα ζώων της θάλασσας.

Το 90% των περιστατικών προκαλούνται από: 80-90% 2-20% 1-2% Πιο σπάνια είναι τα δήγματα από φίδια, ιγουάνα, κουνέλια, ποντίκια, πιράνχας και άλλα θαλάσσια και κατοικίδια ζώα.

 80% των τραυμάτων είναι ελαφριά  20% χρειάζονται ιατρική παρέμβαση και  1% απαιτεί εισαγωγή στο νοσοκομείο

Στο στόμα των ζώων και των ανθρώπων φιλοξενούνται πολλά μικρόβια και κάθε δήγμα πιθανόν να συνοδεύεται με τραύμα και σοβαρή επιμόλυνση με την είσοδο μικροβίων

Γι ’ αυτό κάθε δήγμα από σκύλο, γάτο ή άνθρωπο, πρέπει πάντα να εξετάζεται από γιατρό.

Οι πιο επικίνδυνοι Rottweiller Jack Russell German Shepherd Bull Terrier

Τα δήγματα εντοπίζονται συνήθως στα :  άκρα 54 – 85%  κεφάλι - αυχένα 15-27%  κορμό 1 – 10% Τα συχνότερα θύματα είναι παιδιά και έφηβοι

Η λοίμωξη είναι συνήθως πολυμικροβιακή (15 – 36%) με  Αερόβια (χρυσίζων σταφυλόκοκκο, στρεπτόκοκκο)  Αναερόβια εμφανίζεται συνήθως σε ώρες μετά το δάγκωμα

Τα δήγματα εντοπίζονται συνήθως στα :  άνω άκρα - 67%  κεφάλι - αυχένα 15-20%  κορμό 1-5% Τα συχνότερα θύματα είναι ενήλικες κυρίως γυναίκες λόγο διαφύλαξης κατοικίδιων

τα δήγματα από γάτες προκαλούν βαθύτερα τραύματα από τους σκύλους και εκδηλώνονται νωρίτερα, σε 12 ώρες.

Ο κύριος ξενιστής του στόματος της γάτας είναι η Pasteurella multicida γι’ αυτό και οι συχνότερες λοιμώξεις οφείλονται σ’ αυτό ( %)

‘‘Φιδιού γλώσσα να σε φάει και όχι ανθρωπινή’’ Γ. Ρηγάτος, Ιατρική παροιμιολογία 1997

Επιδημιολογία  3-23% όλων των δηγμάτων (τα περισσότερα δεν καταγράφονται)  Παιδιά & υπερήλικες κινδυνεύουν περισσότερο  Τα δήγματα από παιδιά είναι λιγότερο επιρρεπή σε λοίμωξη  Συνήθως οφείλονται σε επιθετική συμπεριφορά ή ερωτική επιθυμία

Συχνότερη εκδήλωση: Πρόσωπο, αυχένας Άκρα

Κίνδυνος Στο σάλιο αυτού που προκάλεσε το δείγμα αλλά και στο δέρμα του θύματος βρίσκεται μεγάλος αριθμός αερόβιων και αναερόβιων μικροβίων Υπολογίζεται ότι το ανθρώπινο σάλιο περιέχει 108 βακτήρια/ml που ανήκουν σε 48 διαφορετικά είδη Κίνδυνος μετάδοσης HIV και ηπατίτιδας Β

Αντιμετώπιση  Εκτίμηση του ασθενούς σύμφωνα με A,B,C,D,E  Περιποίηση τραύματος (καθαρισμός με σαπούνι, νερό, αντισηπτικό)  Ενημέρωση υγειονομικών αρχών (σε περιπτώσεις άγριων ζώων)  Εκτίμηση και περιποίηση τραύματος από γιατρό (γιατί;)

Επιβάλλεται Εκτίμηση, περιποίηση τραύματος από γιατρό για  περεταίρω καθαρισμό, αφαίρεση νεκρωμένων ιστών και πιθανή συρραφή βλάβης  χορήγηση αντιμικροβιακής θεραπείας  πλήρης αντιτετανική κάλυψη σε κάθε δείγμα από ζώο  εκτίμηση κινδύνου ιογενών λοιμώξεων όπως:  Λύσσα  Ερπητοιοί 1 & 2  Ηπατίτιδα B & C 3%  HIV 0.3%

Προφύλαξη σε δείγματα από ζώα Τέτανος N Η τοξίνη του μικροβίου του τετάνου εμφανίζει δράση κυρίως στο νευρικό σύστημα. N Mπορεί να προκαλέσει έντονους μυϊκούς σπασμούς, ακόμα και το θάνατο. N Το μικρόβιο του τετάνου είναι πολύ διαδεδομένο στο φυσικό περιβάλλον, ά ρ α

Προφύλαξη σε δείγματα από ζώα Τέτανος (συνέχεια) Όλα τα δήγματα ζώων θεωρούνται επικίνδυνα για λοίμωξη από τέτανο γι ’ αυτό επιβάλλεται πλήρης αντιτετανική κάλυψη Εκτός σε περιπτώσεις κατοικίδιων με σωστή φροντίδα

Προφύλαξη σε δείγματα από ζώα Τέτανος (συνέχεια) Ανοσοποίηση για τέτανο  Αν το άτομο έχει εμβολιαστεί κανονικά (3 δόσεις) και Τραύμα μικρό & καθαρό τότε μόνο Td >10 ετία Βαρύ τραύμα τότε Td μόνο >5 ετία  Το άτομο δεν έχει εμβολιαστεί κανονικά (3 δόσεις) ή δεν γνωρίζει και Τραύμα μικρό & καθαρό τότε μόνο Td Βαρύ τραύμα : TIG & Td Td : Tetanus & Diphtheria toxoids TIG : Tetanus Immune Globulin 3, U

Προφύλαξη σε δήγματα από ζώα Λύσσα Βαρύτατη λοιμώδης νόσος η οποία οφείλεται σε ιό και μεταδίδεται στον άνθρωπο μέσο του δήγματος με το σάλιο κυρίως των σκύλων. Ο ιός μεταναστεύει από την πύλη εισόδου του στον εγκέφαλο του θύματος. Η περιόδος επώασης στον άνθρωπο διαρκεί μέρες (από την είσοδο του μικροβίου μέχρι την εκδήλωση συμπτωμάτων)

Προφύλαξη σε δήγματα από ζώα Λύσσα Συμπτώματα oέντονος πόνος στο σημείο εισόδου oσπασμούς παράλυση και κώμα. Από τη στιγμή που ο ασθενής παρουσιάσει κλινικά συμπτώματα, δεν υπάρχει περίπτωση σωτηρίας και ο θάνατος θα επέλθει μετά από λίγες μέρες.

Προφύλαξη σε δήγματα από ζώα Λύσσα Δήγμα από γνωστό & υγιές ζώο, παρακολούθησή του x 10 ημέρες  Εάν το ζώο παραμείνει υγιές δεν ενδείκνυται προφύλαξη  Εάν όμως νοσήσει πρέπει να γίνει αντιλυσσικός ορός & εμβόλιο Τα άτομα σε κίνδυνο επαφής με λύσσα να εμβολιάζονται προληπτικά (π.χ. κτηνίατροι)

Προφύλαξη σε δήγματα από ζώα Λύσσα (συνέχεια) Σε δήγματα από άγνωστα ή άγρια ζώα, π.χ σκύλο, γάτα, αλεπού, νυκτερίδα, τρωκτικά πρέπει να γίνεται προφύλαξη ως ακολούθως:

Προφύλαξη σε δήγματα από ζώα Λύσσα (συνέχεια) Χορηγείται  Αντιλυσσικός ορρός-RIG Rabies Immune Globulin (αντιλυσσική ανοσοσφαιρίνη) 20 iu/Kg (1/2 τοπικά & 1/2 στο γλουτό) Προσφέρει ταχεία, παθητική ανοσοποίηση  Αντιλυσσικό εμβόλιο-HDCV Human Diploid Cell Vaccine 1 ml ενδομυϊκά στο δελτοειδή την 1η, 3η, 7η,14η & 28η ημέρα. προκαλεί ενεργητική ανοσοποίηση που αρχίζει σε 7 με 10 μέρες. Στις περιπτώσεις που έγινε προηγούμενος εμβολιασμός, χορηγείται μόνο HDCV (1 η & 3 η ημέρα)

Προφύλαξη σε δήγματα από ζώα Λοίμωξη Επιπλοκές  Κυτταρίτιδα & νέκρωση μαλακών ιστών  Πυώδης αρθρίτιδα  Οστεομυελίτιδα  Σηψαιμία  Μηνιγγίτιδα  Απόστημα εγκεφάλου

Προφύλαξη σε δήγματα από ζώα Λοίμωξη Χορηγείται αντιβίωση σε όλα τα δήγματα, εκτός εκείνων που παρουσιάζονται >72 h και δεν έχουν σημεία λοίμωξης

Ενδείξεις εισαγωγής σε νοσοκομείο  Συστηματικές εκδηλώσεις λοίμωξης  Προσβολή αρθρώσεων, τενόντων & οστών  Ανοσοκατατολή  Βαριά δήγματα άκρων  Ανάγκη επανορθωτικής επέμβασης  Βαθιά δήγματα από άνθρωπο

Επιδημιολογία  δήγματα / έτος στον κόσμο  18% από δηλητηριώδη φίδια (pit vipers 75%, ελαπιδοειδή 25%)  θάνατοι / έτος (75% στις Ινδίες)  45,000 δήγματα/έτος στις ΗΠΑ  8,000 από δηλητηριώδη φίδια  9-15 θάνατοι/έτος  50% των θυμάτων <20 ετών  100 δήγματα/έτος στην Ελλάδα  Από δηλητηριώδη φίδια ?  Θάνατοι ?

Δηλητηριώδη φίδια στις ΗΠΑ Rattlesnake Water moccasin (cotton mouth) Copperhead Coral snake (Elapid)

 Αmmodytes  Ursinii  Αspis  Berus

Οχιά  Το σώμα της οχιάς έχει σχήμα κυλίνδρου, χρώμα σταχτί ενώ το σχήμα του κεφαλιού σχηματίζει το γράμμα Λ  Το μήκος φθάνει στα αρσενικά μέχρι 60 εκατοστά και η ουρά της είναι κοντή  Έχει δυνατή όραση ακόμα και στο σκοτάδι  Οι Οχιές δεν επιτίθενται ποτέ στον άνθρωπο εάν δεν πατηθούν, πιαστούν ή απειληθούν άμεσα.  Ζευγαρώνουν τέλη της άνοιξης και γεννούν 4-20 νεογνά τέλος Αυγούστου. 

Οχιά  Στην άνω γνάθο είναι εξοπλισμένη με δύο μυτερά δόντια, μεγαλύτερα από τα κοινά που έχει, τα οποία συνδέονται με αδένες που εκκρίνουν δηλητήριο στην πληγή του θύματος  Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πόνο, οίδημα, αιμορραγία, νέκρωση  Ο θάνατος συνήθως επέρχεται από την πτώση της αρτηριακής πίεσης

Δηλητήρια Διαφέρουν ανάλογα με το είδος του ερπετού Σύσταση : πολύπλοκα μείγματα με πρωτεολυτικά (διαλύουν την πρωτεΐνη) και νευροτοξικά συστατικά καθώς και αιμοτοξίνες τα οποία είναι συνήθως αρκετά τοξικά και επικίνδυνα Ποσότητα : Ανάλογα με τις περιστάσεις, η οχιά έχει την ικανότητα να καθορίζει την ποσότητα δηλητηρίου που θα χύσει στο θύμα. Τα περισσότερα δήγματα οχιάς στον άνθρωπο είναι "στεγνά’’ και προειδοποιητικά, χωρίς την έγχυση δηλητηρίου (25%)

Κλινικές εκδηλώσεις Τοπικές  ισχυρός πόνος  ερύθημα φυσαλίδες  εκχύμωση  τοπική καταστροφή  Προοδευτικό οίδημα (πιθανόν να επηρεάσει την αιμάτωση και την βιωσιμότητα του άκρου) Αναπτύσσονται συνήθως εντός 30 λεπτών

Κλινικές εκδηλώσεις Τοπικές

Κλινικές εκδηλώσεις Συστηματικές Νευρικό σύστημα: Παράλυση αναπνευστικών μυών, αναπνευστική ανεπάρκεια Γενικευμένη παράλυση Αιμοποιητικό σύστημα Αιμόλυση Διαταραχές πήξεως, αιμορραγία. Μπορεί να οδηγήσουν στο θάνατο.

Κλινικές εκδηλώσεις Συστηματικές Εμφανίζονται σε λεπτά Χαρακτηρίζονται από  Μεταλλική γεύση  Εφυδρώσεις, πυρετό  Ζάλη,κεφαλαλγία  Ναυτία, εμετός  Αιμωδίες, εμβοές, νευρολογικά συμπτώματα  Αιμορραγία (αιματέμεση, μέλαινα, αιματουρία)  Αδυναμία, υπόταση, καταπληξία (shock)

Αντιμετώπιση φιδοφαγωμένου Στόχοι  έγκαιρη μεταφορά στο νοσοκομείο  καθυστέρηση εξάπλωσης του δηλητηρίου

Αντιμετώπιση φιδοφαγωμένου  Αξιολόγηση με βάση το Α,Β,C,D,E  Διατήρηση του θύματος σε ηρεμία & ακινησία (σημαντικό για καθυστέρηση της εξάπλωσης του δηλητηρίου)  Καθαρισμός του τραύματος  Ακινητοποίηση δαγκωμένου άκρου σε χαμηλότερη θέση  Μεταφορά σε νοσοκομείο και εισαγωγή για τουλάχιστον 24 ώρες.  Χορήγηση αντιοφικού ορού  Χορήγηση αντιτετανικού ορού

Αντιμετώπιση φιδοφαγωμένου S.O.S Ποτέ μην εφαρμόσετε: Περίδεση:  φράσσει την κυκλοφορία του αίματος και μπορεί να προκαλέσει νέκρωση, γάγγραινα και θρομβώσεις Κόψιμο και απομύζηση:  Μπορεί να οδηγήσει σε αιμορραγία και επιδείνωση της κατάστασης  το δηλητήριο εξαπλώνεται κυρίως μέσω της λέμφου και όχι της φλεβικής ή αρτηριακής οδού Έχουν αποδειχθεί αναποτελεσματικά και δημιουργούν περισσότερους κινδύνους

Αντι κός ορός Ενδείκνυται σε  Νευροτοξικότητα  Διαταραχές πήξης  Καρδιαγγειακές διαταραχές  Διαταραχές συνείδησης  Οίδημα > 50% του άκρου  Ταχέως επεκτεινόμενο οίδημα  Δήγματα σε χέρια & πόδια

Αντι κός ορός Χορηγείται  Συνήθως σε αργή ενδοφλέβια έγχυση σε ποσότητα ml (αναλόγως της σοβαρότητας)  Αραίωση 1/3-1/5 σε NaCl 0.9%  Προσοχή για τον κίνδυνο αντιδράσεων υπερευαισθησίας. Να προηγείται δερματική δοκιμασία ευαισθησίας

Προληπτικά μέτρα κατά των φιδιών  Μπότες, μακριά & χοντρά παντελόνια  Χρήση φακού τη νύκτα  Χτυπήματα στο έδαφος κατά το βάδισμα  Προσοχή που καθόμαστε και τι πιάνουμε  Προστατευτικά δίχτυα σε νυκτερινή διαβίωση στην εξοχή

 50%  14%  30%  6% λοιπά

Υμενόπτερα Μέλισσες, σφήκες, σκούρκοι, μυρμήγκια Περίπου 25 θάνατοι/έτος  μέλισσες 50%  σκούρκοι, σφήκες 50%

Μέλισσες  Ήσυχα έντομα που τσιμπούν μόνο αν ενοχληθούν  Το κεντρί της βρίσκεται στο πίσω μέρος της κοιλιάς όπως και της σφήκας και αποτελείται από ένα σάκο που περιέχει δηλητήριο και ένα κεντρί  Με το κέντρισμα η μέλισσα δεν μπορεί να βγάλει το κεντρί από το δέρμα του θύματος που μένει πίσω μαζί με τα σπλάχνα της και γι ‘αυτό πεθαίνει.

Σφήκα  είναι επιθετικά έντομα και μπορεί να τσιμπήσουν χωρίς να ενοχληθούν  είναι κυνηγός άλλων εντόμων, μεταξύ αυτών και των μελισσών.  σε αντίθεση με την μέλισσα, επιβιώνει μετά από ένα τσίμπημα.  Οι φωλιές τους μοιάζουν με εξάγωνα κελιά αλλά είναι γκρίζες και θυμίζουν χαρτόνι

Υμενόπτερα Η αντίδραση του ανθρώπου στο δηλητήριο των εντόμων ποικίλει από ήπια τοπική εκδήλωση μέχρι βαριά αναφυλακτική αντίδραση

Υμενόπτερα Συμπτώματα (τοπικά)  Οξύς, καυστικός πόνος  Κνησμός  Αίσθημα καύσου  Οίδημα  Απόφραξη αεραγωγών σε δήγματα σε γλώσσας/φάρυγγα

Υμενόπτερα Συμπτώματα (συστηματικά)  Διάχυτος κνησμός  Κνίδωση  Ερύθημα  Γενικευμένο οίδημα

Υμενόπτερα Αντιμετώπιση  Ν’ αφαιρεθεί το κεντρί (με λαβίδα ή βελόνα χωρίς σύνθλιψη)  Τοπικός καθαρισμός  Τοποθέτηση ψυχρών επιθεμάτων  Αντιισταμινικές ή κορτιζονούχες αλοιφές για ανακούφιση συμπτωμάτων  Ακινησία μέλους.

Υμενόπτερα Αναφυλαξία Οξεία αλλεργική αντίδραση που αναπτύσσεται σε ευαίσθητα άτομα και οφείλεται σε αυξημένη παραγωγή αντισωμάτων ΙgE (ανοσοσφαιρίνη Ε) τα οποία παράγονται ως μέρος της φυσιολογικής ανοσοποιητικής αντίδρασης του οργανισμού και βοηθούν στην καταστροφή τυχόν «εισβολέων» μέσα στο σώμα όπως το δηλητήριο των εντόμων.

Υμενόπτερα Αναφυλαξία (συμπτώματα)  Ανησυχία και αίσθημα βάρους στο θώρακα  Ναυτία, εμετός  Βρογχόσπασμος, δύσπνοια  Σοβαρή υπόταση  Οίδημα λάρυγγα, απόφραξη αεραγωγών Συχνότητα 11-29% όλων των αιτίων Θάνατοι / έτος / εκατ. πληθυσμού

Υμενόπτερα Αντιμετώπιση αναφυλαξίας  Άμεση εφαρμογή μέτρων ανάνηψης  Μεταφορά στο νοσοκομείο Χορήγηση οξυγόνου αδρεναλίνης Ε.Φ.Υ κορτικοειδών αμινοφυλλίνης

Σκορπιοί  Έχουν επιμηκυσμένο σώμα και μακριά ουρά που στο τελικό τμήμα της περιέχει το κεντρί  Είναι νυκτόβια  Αγαπούν την υγρασία και κρύβονται κάτω από πέτρες, ξύλα ή στην άμμο.  Χιλιάδες άνθρωποι υφίστανται δηλητηριάσεις από σκορπιούς κάθε χρόνο αλλά οι θάνατοι είναι εξαιρετικά σπάνιοι

Σκορπιοί  30,000 είδη παγκοσμίως  2 είδη στην Ελλάδα -ευρωπαϊκός -ξανθόκερος  Μόνο ένα είναι δυνητικά θανατηφόρο (Centuroides sculpturatus) και δεν υπάρχει στην Ελλάδα ούτε στη Κύπρο Ευρωπαϊκός Ξανθόκερκος

Τσίμπημα σκορπιών Συμπτώματα (τοπικά)  πόνος  οίδημα,  φλεγμονή  υπερευαισθησία Διαρκούν συνήθως 24 ώρες

Τσίμπημα σκορπιών Συμπτώματα (συστηματικά-πιο σπάνια) Οφείλονται στην απελευθέρωση κατεχολαμινών και ακετυλχολίνης περίπου 1 ώρα μετά. Η κλινική εικόνα εμφανίζεται σε 2 στάδια: - χολινεργικό ναυτία, εμετός, εφιδρώσεις, σιελόρροια, βραδυκαρδία, υπόταση - αδρενεργικό ταχυκαρδία, ταχύπνοια, υπέρταση, καρδιακή ανεπάρκεια

Τσίμπημα σκορπιών Αντιμετώπιση Συμπτωματική  Τοπικός καθαρισμός  Ψυχρά επιθέματα  Ακινητοποίηση μέλους  Αντιτετανική προφύλαξη S.O.S Μη δώσετε ναρκωτικά αναλγητικά γιατί ενισχύουν τη δράση του δηλητηρίου

Θαλάσσια δηλητηριώδη σαλάχι (Sting ray) σκορπιός (Scorpionfish) θαλάσσιο φίδι πετρόψαρο λεοντόψαρο γατόψαρο

Δηλητηριώδη ψάρια στην Ελλάδα Δράκαινα Σκορπιός

Σκορπιοί και δράκαινες Προκαλούν δηλητηρίαση μέσω νυγμών με τα πτερύγια Συμπτώματα Τοπικά (τα πιο συχνά) Πόνος και οίδημα κατά μήκος του άκρου Συστηματικά (πιο σπάνια) Εμετός, παραισθήσεις, αδυναμία, διάρροια, σπασμοί, πυρετός, υπέρταση, αρρυθμίες, αναπνευστική ανεπάρκεια, καταπληξία

Σκορπιοί και δράκαινες Αντιμετώπιση  Bυθίστε αμέσως το πάσχον μέλος σε ζεστό νερό (45 ο C) για λεπτά (εξουδετερώνει τα θερμοευαίσθητα συστατικά του δηλητηρίου)  Φροντίδα τραύματος  Ανακούφιση του πόνου  Επαναλαμβανόμενες εμβαπτίσεις σε υποτροπιάζων πόνο  Αντιτετανική προφύλαξη  Αντιμετώπιση συστηματικών εκδηλώσεων S.O.S ΟΧΙ κρύα ή ψυχρά επιθέματα

Μέδουσες (τσούχτρες)  Αποτελούνται από το κυρίως σώμα που είναι ημιδιάφανο ή υαλώδες και τα πλοκάμια.  Στα πλοκάμια βρίσκονται οι νηματοκύστεις (κύτταρα ειδικά διαμορφωμένα για να κεντρίζουν μόλις έλθουν σε επαφή με το ανθρώπινο δέρμα προκαλώντας δηλητηρίαση)  Τα ξηρά πλοκάμια που βρίσκονται στη ξηρά διατηρούν τη τοξικότητά τους.

Πως τσιμπάνε οι Μέδουσες

Μέδουσες (τσούχτρες) Συμπτώματα (συνήθως τοπικά)  Αίσθημα καύσου  Ερύθημα  Κνησμός  Φυσαλίδες, οίδημα  Σπάνια κεφαλαλγία, εμετοί, αδυναμία, διάρροιες, δύσπνοια, καταπληξία

Αντιμετώπιση  Άμεση αφαίρεση των πλοκαμιών από το δέρμα ποτέ με γυμνά χέρια αλλά με πετσέτα με άμμο ή πούδρα ή νερό (όχι θαλασσινό)  Μην τρίβετε τα πλοκάμια (συνεχίζουν να δηλητηριάζουν)  Καθαρισμός δέρματος με οινόπνευμα ή ξύδι (αδρανοποιούν τα πλοκάμια)  Επάλειψη με σόδα, αμμωνία, ζάχαρη ή χυμό λεμονιού (ανακουφίζουν το πόνο)

Αχινός  Βυθίστε αμέσως το τραυματισμένο μέρος σε ζεστό νερό  Απομακρύνετε τα αγκάθια με ξύδι ή χειρουργικό τρόπο

Η αλλεργία είναι η υπεραντίδραση (υπερευαισθησία) του ανθρώπινου ανοσοποιητικού συστήματος απέναντι σε συγκεκριμένες, συνήθως αβλαβείς ουσίες του περιβάλλοντος.

 Τύπου Ι – Άμεση υπερευαισθησία, αναφυλακτική αντίδραση  Τύπου ΙΙ – Κυτταρολυτική/Κυτταροτοξική αντίδραση  Τύπου ΙΙΙ - Αντίδραση από ανοσοσυμπλέγματα  Τύπου IV - Επιβραδυνόμενου τύπου αλλεργία, κυτταρική ανοσοανταπόκριση

Tο αλλεργικό σοκ είναι μία ακραία αντίδραση του οργανισμού, που οφείλεται σε υπερευαισθησία του ανοσοποιητικού συστήματος απέναντι σε μία ουσία. Συνοδεύεται από μεγάλη πτώση της πίεσης, που προκαλεί απώλεια των αισθήσεων, και, αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να οδηγήσει ακόμη και στο θάνατο. Θεωρείται επείγον περιστατικό, καθώς οδηγεί συχνά σε καρδιακή και αναπνευστική ανεπάρκεια. Kάθε αλλεργική αντίδραση, όμως, δεν εξελίσσεται απαραίτητα σε σοκ. Mπορεί να εκδηλωθεί απλώς με κάποια ενοχλητικά συμπτώματα, όπως συνάχι και κνησμό στο δέρμα.

 Tο τσίμπημα των εντόμων, η αλλεργική αντίδραση από τσίμπημα (μέλισσας ή σφήκας) είναι επείγουσα κατάσταση, που συχνά εξελίσσεται αστραπιαία. Έχει τα ίδια συμπτώματα με τις άλλες αλλεργικές αντιδράσεις, που εμφανίζονται με την ίδια περίπου σειρά.  Κάποια τρόφιμα στα οποία μπορεί να έχετε αλλεργία. Πιο συνηθισμένα είναι οι ξηροί καρποί, τα εποχιακά φρούτα (ροδάκινα, σύκα κτλ.), τα θαλασσινά, το γάλα, τα αυγά και τα δημητριακά. Μπορεί ακόμη να ευθύνονται και τα πρόσθετα τροφίμων.  Αλλεργική αντίδραση σε φαρμακευτικές ουσίες.

1. Γενικευμένο εξάνθημα στο δέρμα 2. Οίδημα (πρήξιμο) προσώπου, άκρων και βλεννογόνων 3. Δακρύρροια και ρινική καταρροή 4. Έντονη ταχυκαρδία 5. Πόνος στην κοιλιά 6. Τάση για εμετό 7. Δύσπνοια 8. Βραχνάδα στη φωνή 9. Πτώση της πίεσης

Ήπια έως μέτρια αλλεργική αντίδραση  Πρήξιμο του προσώπου, των χειλιών και των ματιών  Κνίδωση ή δακτύλιοι στο δέρμα  Μυρμήγκιασμα στο στόμα  Στομαχικός πόνος, εμετός (αυτές είναι ενδείξεις ήπιας έως μέτριας αλλεργικής αντίδρασης στα περισσότερα αλλεργιογόνα, ωστόσο, στην περίπτωση αλλεργίας στο τσίμπημα εντόμου, αυτές είναι ενδείξεις αναφυλαξίας). Δράσεις:  Για την αλλεργία στα τσιμπήματα εντόμων, εκτινάξτε το κεντρί αν μπορείτε να το δείτε (αλλά μην αφαιρείτε τα τσιμπούρια)  Μείνετε με το αλλεργικό άτομο και καλέστε βοήθεια Χορηγήστε φάρμακα αν έχουν συνταγογραφηθεί (αν και τα αντιισταμινικά μπορεί να χρησιμοποιούνται για τη θεραπευτική αγωγή ήπιων έως μέτριων αλλεργικών αντιδράσεων, αν αυτές εξελιχθούν σε αναφυλαξία τότε η αδρεναλίνη είναι η μόνη κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή)  Εντοπίστε την αυτοένεση αδρεναλίνης αν είναι διαθέσιμη (περιλαμβάνονται οδηγίες στο Σχέδιο Δράσης για Αναφυλαξία που θα πρέπει να φυλάσσεται με την αυτοένεση αδρεναλίνης)

Αναφυλαξία (σοβαρή αλλεργική αντίδραση)  Δύσκολη/θορυβώδης αναπνοή  Πρήξιμο της γλώσσας  Πρήξιμο/σφίξιμο στο λαιμό  Δυσκολία ομιλίας ή/και βραχνή φωνή  Συριγμός ή επίμονος βήχας  Απώλεια αισθήσεων ή/και κατάρρευση  Ωχρότητα και ατονία (σε μικρά παιδιά)  Χορηγήστε την αυτοένεση αδρεναλίνης αν είναι διαθέσιμη  Καλέστε Ασθενοφόρο (ΕΚΑΒ 166)  Ξαπλώστε το άτομο σε οριζόντια θέση και ανυψώστε τα πόδια - εάν δυσκολεύεται να αναπνεύσει, αφήστε το να καθίσει, αλλά όχι να σταθεί όρθιο  Μπορείτε να χορηγήσετε περαιτέρω δόσεις αδρεναλίνης αν δεν υπάρχει ανταπόκριση μετά από 5 λεπτά.  Σε περίπτωση αμφιβολίας, χορηγήστε αυτοένεση αδρεναλίνης.  Ξεκινήστε CPR οποιαδήποτε στιγμή αν το άτομο δεν ανταποκρίνεται και δεν αναπνέει φυσιολογικά.  Εάν δεν είστε βέβαιοι για το αν είναι άσθμα ή αναφυλαξία, χορηγήστε ΠΡΩΤΑ αυτοένεση αδρεναλίνης, και μετά ανακουφιστικό φάρμακο του άσθματος.  Στο ασθενοφόρο θα χορηγείται συνήθως οξυγόνο στον ασθενή από τους τραυματιοφορείς (παραϊατρικό προσωπικό επάνδρωσης ασθενοφόρου).  Ιατρική παρακολούθηση του ασθενούς στο νοσοκομείο για τουλάχιστον 4 ώρες συνιστάται μετά την αναφυλαξία