ΠΕΔ Θεσσαλίας Οικονομική και τουριστική ανάπτυξη στα νησιά των Β. Σποράδων και η συμβολή της ακτοπλοϊκής σύνδεσης με τη Β. Ελλάδα Σκιάθος - 26 Σεπτεμβρίου 2015, Ξενοδοχείο “ Skiathos Palace ” Σκιάθος και Σποράδες: προοπτικές μη συμβατικής τουριστικής ανάπτυξης Δημήτρης Οικονόμου, Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας

Κάποια δεδομένα για την ανάπτυξη των Β. Σποράδων Η ευρύτερη περιοχή (Μαγνησία) παρουσιάζει πτώση του ΑΕΠ κατά κεφαλή ως ποσοστό του μέσου της Θεσσαλίας, ήδη από τα μέσα της προηγούμενης δεκαετίας (προ κρίσης) Το δηλωθέν φορολογητέο εισόδημα στις Β. Σποράδες (και στα τρία νησιά) ήταν αισθητά χαμηλότερο του μέσου όρου της Θεσσαλίας ήδη από το Το 2013 υπήρξε σημαντική πτώση του εισοδήματος, με απόλυτους όρους ως προς το 2003, και με σχετικούς όρους (ποσοστό) ως προς τη Θεσσαλία Είναι παρούσες οι γενικές δυσκολίες που απορρέουν από τη νησιωτικότητα Οι Β. Σποράδες παρουσιάζουν υψηλό και αυξανόμενο αριθμό διανυκτερεύσεων. Συγκεντρώνουν πολύ σημαντικό ποσοστό των τουριστικών κλινών της Θεσσαλίας, αλλά με πτωτική τάση κατά την τελευταία δεκαετία τόσο για όλα τα τουριστικά καταλύματα όσο και για τα ξενοδοχεία 5 αστέρων. Η σύγκριση με άλλους σημαντικούς προορισμούς της χώρας ακόμα πιο δυσμενής Πλην του τουρισμού, ανύπαρκτη πρακτικά παρουσία «στρατηγικών δραστηριοτήτων» ΠΕΠ Θεσσαλίας/RIS3 και μελέτης McKinsey Υπερβολική μονόπλευρη εξάρτηση από τον τουρισμό (κίνδυνοι διαφόρων ειδών) Κίνδυνοι από το φαινόμενο κλιματικής αλλαγής (άνοδος στάθμης θάλασσας εκ., μεγάλη αύξηση ακραίων φαινομένων) Συμπέρασμα: Η κατάσταση από άποψη γενικής ανάπτυξης παρουσιάζει απρόσμενα αδύναμες πλευρές. Η τουριστική ανάπτυξη ποσοτικά σημαντική αλλά με δομικά προβλήματα

Κάποια δεδομένα για τον τουρισμό στις Β. Σποράδες Χαρακτηριστικά του τομέα Εστίαση σε τουρισμό ήλιου-θάλασσας. Υπάρχουν ψήγματα άλλων μορφών, αλλά χωρίς συστηματική ανάπτυξη (μικρή διαφοροποίηση τουριστικού προϊόντος) [Σκιάθος και μερικώς Σκόπελος: μαζικός τουρισμός, Αλόννησος: ήπιος αλλά μέτριας ανάπτυξης) Υπάρχουν ενδείξεις μείωσης της κατά κεφαλήν δαπάνης από τους τουρίστες Τα μεγάλα μεγέθη στη θερινή περίοδο φορτίζουν δυσανάλογα τις μεταφορικές, τις περιβαλλοντικές και ένα μέρος των κοινωνικών υποδομών Η «καθετοποίηση» του τουρισμού (ως προς δυνητικά συμπληρωματικές δραστηριότητες) είναι ελάχιστη Σχετικώς αναγνωρίσιμο brand name Η τουριστική περίοδος είναι χρονικά περιορισμένη Τουριστικοί και συμπληρωματικοί πόροι (πολλών ειδών, ανεπαρκώς αξιοποιημένοι) Φυσικό περιβάλλον: πολλές παραλίες αλλά και πολύ αξιόλογο τοπίο και φυσικό περιβάλλον άλλων ειδών (θαλάσσιο και χερσαίο), υδατικοί πόροι, δάση Πολιτιστικό περιβάλλον: πολύ πλούσιο και πολυδιάστατο (μοναστήρια, παραδοσιακοί οικισμοί, λογοτεχνική παράδοση, ενάλιες αρχαιότητες …). Ιστορία Δυνατότητες/παράδοση στη γεωργία-κτηνοτροφία, επέκταση αεροδρομίου, αξιοποιήσιμη γεωγραφική θέση

Προγραμματικές κατευθύνσεις για τον τουρισμό στις Σποράδες Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό Β. Σποράδες: (α) Αναπτυσσόμενες τουριστικά περιοχές ή Περιοχές κατάλληλες για ειδικές-εναλλακτικές μορφές τουρισμού, (β) Νησιά ομάδας Δ1 (σημαντική εξάρτηση από τουρισμό, πιέσεις στο περιβάλλον) Μελέτη McKinsey Στόχευση σε ώριμες και ανερχόμενες αγορές (Γερμανία, Σκανδιναβικές χώρες,/ Γαλλία, Ιταλία, Ολλανδία/ Ρωσσία, Κίνα) Αναβάθμιση τουρισμού ήλιου-θάλασσας (μείγμα μαζικού/πολυτελείας 55/45 ) Τουρισμός κρουαζιέρας και ιστιοπλοίας Ανάπτυξη μεγάλων ολοκληρωμένων καταλυμάτων Ανάπτυξη τουριστικής κατοικίας Ανάπτυξη υποστηρικτικών υποδομών ποιότητας (μεταφορικές, περιβαλλοντικές)

Στρατηγική για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη στις Β. Σποράδες Πυρήνας ο τουρισμός, με διαφοροποίηση σε νέα προϊόντα, καθετοποίηση σε συμπληρωματικές δραστηριότητες, και βελτίωση περιβαλλοντικού αποτυπώματος Ολοκληρωμένη Χωρική Επένδυση (ΟΧΕ): εργαλείο ανάπτυξης (ειδικά στοιχεία) και χρηματοδότησης Στο ΠΕΠ Θεσσαλίας προβλέπεται ΟΧΕ στην περιοχή των Νησιών των Βορείων Σποράδων Στόχος: εφαρμογή ολοκληρωμένης στρατηγικής ανάπτυξης με δράσεις προστασίας περιβάλλοντος, ενίσχυσης επιχειρηματικότητας, βελτίωσης προσπελασιμότητας και ποιότητας ζωής (  οι Σποράδες κινητήρες ανάπτυξης της Θεσσαλίας) Θαλάσσια χωροταξία : εργαλείο ανάπτυξης και χρηματοδότησης Δεσμευτική Οδηγία ΕΕ-Αναμένεται η εφαρμογή της στην Ελλάδα [δυνατότητα μερικής ένταξης στο έο Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο] Θέματα: Τουρισμός, Μεταφορές, Αλιεία, Προστασία Περιβάλλοντος, Ενάλιες αρχαιότητες, Ενέργεια Υποθαλάσσιοι ορυκτοί πόροι Σχεδιασμός για αντιμετώπιση Κλιματικής Αλλαγής Ενσωμάτωση στο νέο ΓΠΣ δράσεων προσαρμογής Ειδικό πρόγραμμα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή