ΣΥΝΕΧΕΙΑ

Διαταραχές του νευρικού συστήματος

Εγκεφαλικό επεισόδιο Το εγκεφαλικό επεισόδιο είναι η βλάβη που προκαλείται όταν η παροχή του αίματος σε μία περιοχή του εγκεφάλου σταματήσει, οπότε τα κύτταρα που δεν παίρνουν οξυγόνο πεθαίνουν. Ένα εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να είναι ελαφρύ ή πολύ σοβαρό και τα αποτελέσματά του προσωρινά ή μόνιμα.



Τύποι εγκεφαλικού επεισοδίου 0 Αποφρακτικά: 85% των περιπτώσεων - από ισχαιμία (ισχαιμικό εγκεφαλικό επεισόδιο - ΙΕΕ) Όταν η ροή του αίματος προς τον εγκέφαλο σταματά εξαιτίας της παρουσίας θρόμβου σε ένα αγγείο που έχει υποστεί βλάβη από αρτηριοσκλήρυνση. Το τμήμα του εγκεφάλου που αιματώνεται από την αρτηρία αυτή υπολειτουργεί ή νεκρώνεται, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει σοβαρές μόνιμες αναπηρίες ή θάνατο. Πρόκειται για τη συχνότερη μορφή εγκεφαλικού επεισοδίου. - από εμβολή (εμβολικό εγκεφαλικό επεισόδιο - ΕΕΕ) Απόφραξη της ροής αίματος ενός αγγείου προς τον εγκέφαλο, από θρόμβο που δημιουργείται σε άλλο σημείο του σώματος, συχνότερα στην καρδιά. Όπως και στο ΙΕΕ, τα νευρολογικά συμπτώματα οφείλονται στην ανεπαρκή αιμάτωση μιας περιοχής του εγκεφάλου.

0 Αιμορραγικά: 15% των περιπτώσεων (αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο - ΑΕΕ) Όταν ένα αγγείο εντός ή εκτός του εγκεφάλου ρήγνυται, επιτρέποντας στο αίμα να διαφύγει στο εσωτερικό του κρανίου (εγκεφαλική αιμορραγία) και να σχηματίσει αιμάτωμα. Η ανεξέλεγκτη υπέρταση αποτελεί πολύ συχνά το αίτιο αυτής της κατάστασης. Τα νευρολογικά συμπτώματα συχνά οφείλονται στη μηχανική πίεση που ασκείται από το αιμάτωμα στους παρακείμενους ιστούς του εγκεφάλου και είναι δυνατόν να υποχωρήσουν εάν το αιμάτωμα αφαιρεθεί χειρουργικά ή απορροφηθεί.

Αίτια Άτομα προχωρημένης ηλικίας, οι άνδρες πιο συχνά από τις γυναίκες και άτομα με ιστορικό εγκεφαλικού επεισοδίου. Άλλοι παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα να συμβεί εγκεφαλικό επεισόδιο αλλά μπορούν να αντιμετωπιστούν ή να τροποποιηθούν είναι: Υπέρταση Ο σπουδαιότερος παράγοντας στην πρόληψη των εγκεφαλικών είναι ή ορθή θεραπεία την αρτηριακής υπέρτασης. Είναι ο ισχυρότερος ανεξάρτητος παράγοντας για την πρόκληση τόσο των ισχαιµικών όσο και των αιµορραγικών εγκεφαλικών επεισοδίων. Ένας άνθρωπος 50 ετών µε υπέρταση έχει τετραπλάσιο κίνδυνο να πάθει εγκεφαλικό τα επόµενα χρόνια από αυτόν που δεν έχει. Έχει αποδειχθεί ότι ή θεραπεία της υπέρτασης µειώνει τα εγκεφαλικά κατά 38% τουλάχιστον. Η αντιυπερτασική θεραπεία θα πρέπει να συνιστάται µόνο από ειδικό γιατρό που θα κρίνει ποιο φάρµακο και σε ποια δόση είναι κατάλληλο για τον συγκεκριμένο ασθενή.

Καρδιακή και αγγειακή νόσος Η συχνότερη καρδιακή πάθηση που προκαλεί ισχαιµικά εγκεφαλικά είναι η αρρυθµία που λέγεται κολπική µαρµαρυγή. Είναι ο δεύτερος στη σειρά παράγων κινδύνου εγκεφαλικών µετά την υπέρταση. Περίπου 0.4% του γενικού πληθυσµού έχει κολπική µαρµαρυγή, η συχνότητά της αυξάνεται µε την ηλικία. Τα µισά θροµβοεµβολικά εγκεφαλικά οφείλονται στην αρρυθµία αυτή. Επίσης η ασυµπτωµατική στένωση της καρωτίδας, που σηµαίνει στένωση πάνω από 50% της καρωτίδας και που δεν έχει εκδηλώσει συµπτώµατα, απαντάται περίπου στο 5 έως και 9% των ανθρώπων ηλικίας µεγαλύτερης των 65 ετών. Τα άτοµα αυτά έχουν κίνδυνο να πάθουν ισχαιµικό εγκεφαλικό µε συχνότητα 1- 2% κάθε χρόνο. Με προσεκτική επιλογή ασθενών που έχουν στένωση πάνω από 60% του αυλού συνιστάται εγχείρηση ενδαρτηρεκτοµής από έµπειρο αγγειοχειρουργό. Άλλες καρδιακές παθήσεις όπως έµφραγµα µυοκαρδίου, παθήσεις των βαλβίδων, η διατατική µυοκαρδιοπάθεια κλπ, αποτελούν επίσης σηµαντικούς παράγοντες κινδύνου εγκεφαλικών. Η συμβολή του καρδιολόγου είναι απαραίτητη στην θεραπεία αυτών των παθήσεων.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ Α.Ε.Ε. ΠΟΥ ΔΕΝ ΑΛΛΑΖΟΥΝ ΠΟΥ ΑΛΛΑΖΟΥΝ ΔΥΝΗΤΙΚΑ ΠΟΥ ΤΡΟΠΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΗΛΙΚΙΑΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑΥΠΕΡΤΑΣΗ ΦΥΛΟ ΕΛΛΕΙΨΗ ΦΥΣΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΚΟΛΠΙΚΗ ΜΑΡΜΑΡΥΓΗ ΓΕΝΕΤΙΚΗ ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΗΧΡΗΣΗ ΑΛΚΟΟΛΔΙΑΒΗΤΗΣ ΦΥΛΗ/ ΕΘΝΙΚΟΤΗΤΑ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΟΡΜΟΝΙΚΗΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΛΙΠΙΔΙΑ ΑΝΤΙΣΥΛΛΗΠΤΙΚΑΚΑΠΝΙΣΜΑ ΣΤΕΝΩΣΗ ΚΑΡΩΤΙΔΩΝ

Ιστορικό παροδικού ισχαιμικού επεισοδίου Παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο ονομάζεται η προσωρινή διακοπή της αιματικής ροής σε ένα σημείο του εγκεφάλου. Μπορεί να έχει διάρκεια μερικών δευτερολέπτων ή μερικών ωρών, συνήθως όμως διαρκεί λιγότερο από 24 ώρες. Αποτελεί ένα σημαντικό προειδοποιητικό σημείο ενός μελλοντικού εγκεφαλικού επεισοδίου. Είναι ένδειξη ότι η αιματική ροή προς τον εγκέφαλο είναι διαταραγμένη. Διαβήτης Η ύπαρξη σακχαρώδους διαβήτη αυξάνει το σχετικό κίνδυνο ισχαιµικού εγκεφαλικού μέχρι και 6 φορές. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος όταν ο διαβήτης συνυπάρχει µε υπέρταση. Χοληστερίνη Η αύξηση της χοληστερίνης είναι σηµαντικός παράγων κινδύνου στεφανιαίας νόσου αλλά αµφισβητούµενος µέχρι πρόσφατα για την εκδήλωση γενικά εγκεφαλικών επεισοδίων. Σε ασθενείς µε ισχαιµική καρδιοπάθεια που έχουν και αυξημένη χοληστερίνη, η χορήγηση αντιχοληστερινικών φαρµάκων (στατινών) µειώνει τα εγκεφαλικά κατά µέσο όρο 23%. Κάπνισμα Το κάπνισµα θεωρείται σηµαντικός παράγων κινδύνου εκδήλωσης εγκεφαλικού, καθ’ όσον διπλασιάζει τη πιθανότητα της πάθησης.

Συμπτώματα 0 Αδυναμία, μουδιάσματα, παράλυση σε ένα μέρος του σώματος (πρόσωπο, χέρια, πόδια) 0 Δυσκολίες ομιλίας, κατανόησης, σύγχυση 0 Δυσκολίες όρασης (απώλεια ή μείωση της όρασης στο ένα ή και στα δύο μάτια) 0 Ζαλάδες, απώλεια ισορροπίας, δυσκολίες βαδίσματος, απώλεια συντονισμού των κινήσεων 0 Έντονος επίπονος πονοκέφαλος που εμφανίζεται ξαφνικά χωρίς να υπάρχει γνωστή αιτία 0 Ημιπληγία (όταν παραλύει η μια πλευρά του σώματος) 0 Δυσκολία στην κίνηση της γλώσσας 0 Έντονη όσφρηση καμένου

Διάγνωση Ένα εγκεφαλικό επεισόδιο μπορεί να διαγνωσθεί με διάφορες τεχνικές. 0 Εξετάσεις αίματος 0 Νευρολογική εξέταση 0 Εξετάσεις απεικόνισης (Μαγνητική ή Αξονικη τομογραφία) Αλλά η καλύτερη διάγνωση μπορεί να γίνει μόνο με αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία. Για τον εντοπισμό αιμορραγιών στον εγκέφαλο, η μαγνητική τομογραφία προτιμάται καθώς επιτυγχάνει μεγαλύτερο ποσοστό επιτυχίας στο να εντοπίσει κάποια αιμορραγία στον εγκέφαλο.

Θεραπεία Η θεραπευτική αντιμετώπιση των εγκεφαλικών επεισοδίων δεν έχει σήμερα ικανοποιητικά αποτελέσματα. Πράγματι για τα εγκεφαλικά επεισόδια αποφρακτικού τύπου, υπάρχει το φάρμακο tPA το οποίο μπορεί να διαλύει τον θρόμβο που σχηματίζεται και αποφράσσει ζωτικά αγγεία που τροφοδοτούν τον εγκέφαλο με αίμα. Τα εγκεφαλικά αγγειακά επεισόδια ανήκουν σε δύο κατηγορίες. Τα αποφρακτικά οφείλονται στο κλείσιμο μιας αρτηρίας ενώ τα αιμορραγικά οφείλονται σε αιμάτωμα λόγω ρήξης αγγείων. Μια νέα μέθοδος βασίζεται στην αξονική τομογραφία διάχυσης και στην αγγειογραφία που γίνεται με τον αξονικό τομογράφο. Η αξονική τομογραφία διάχυσης είναι πολύ καλή και ακριβής μέθοδος για την μέτρηση της ροής αίματος στον εγκέφαλο. Βοηθά ουσιαστικά στον καθορισμό των ασθενών που θα επωφεληθούν ή όχι από τη θρομβολυτική θεραπεία με το tPA. Η μέθοδος βοηθά τους γιατρούς να υπολογίσουν ποια τμήματα του εγκεφάλου του ασθενούς είναι νεκρά και ποια υποφέρουν, χρειάζονται άμεσα βοήθεια διότι διαφορετικά θα νεκρωθούν. Αφού υπολογίσουν το ποσοστό των περιοχών που έχουν νεκρωθεί και αυτών που μπορούν να επωφεληθούν ακόμη από τη θεραπεία, οι γιατροί αποφασίζουν ποια μέθοδο θα χρησιμοποιήσουν για την αφαίρεση της απόφραξης των εγκεφαλικών αγγείων.

Αποκατάσταση των ασθενών που επέζησαν µετά το εγκεφαλικό Οι Στόχοι του προγράμματος Αποκατάστασης και ο σχεδιασμός περιλαμβάνουν τα εξής:  κάθε ασθενής ύστερα από σωστή αξιολόγηση των λειτουργικών και νευρολογικών ελλειμμάτων πρέπει να ακολουθεί εξατομικευμένο πρόγραμμα που σχεδιάζεται με βάση τη σοβαρότητα των ελλειμμάτων του  στόχος της θεραπείας να είναι η αναβάθμιση του λειτουργικού επιπέδου του ασθενούς  εκπαίδευση του ασθενούς και της οικογένειας του σχετικά με την πάθηση και τις επιπλοκές  αξιολόγηση του ασθενούς για χορήγηση κατάλληλων βοηθημάτων για τις μετακινήσεις και τις δραστηριότητες της καθημερινότητας  πρόληψη νέου ΑΕΕ  βελτίωση της φυσικής του κατάστασης  πρόληψη και θεραπεία των συνοδών παθήσεων  ψυχολογική υποστήριξη  κοινωνική επανένταξη  εκπαίδευση στην αυτοεξυπηρέτηση και ανεξαρτησία του ασθενούς

Θεραπεία στην οξεία φάση και πρώιμη Αποκατάσταση Γίνεται αρχικά σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας ή και σε Νευρολογική ή Παθολογική κλινική και περιλαμβάνει γενική υποστηρικτική αγωγή (βελτίωση οξυγόνωσης αίματος, ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης, ρύθμιση επιπέδων σακχάρου αντιμετώπιση πιθανής πυρετικής κίνησης, αντιμετώπιση πιθανών επιληπτικών κρίσεων, ρύθμιση ηλεκτρολυτών) και την κύρια φαρμακευτική αγωγή με αντιπηκτική θεραπεία (εφόσον αποκλειστεί η εγκεφαλική αιμορραγία και δε υπάρχουν άλλες αντενδείξεις), προφύλαξη από την εν τω βάθει θρόμβωση, μέτρηση ενδοκράνιας πίεσης (σε αιμορραγίες) κ.α. Εξειδικευμένες ιατρικές παρεμβάσεις. Μετά την 1η εβδοµάδα, θα πρέπει να θεραπεύεται και η υπέρταση σε ΑΕΕ. Η Αποκατάσταση πρέπει να ξεκινά αμέσως με την είσοδο του ασθενούς στο νοσοκομείο και περιλαμβάνει : 1) αναπνευστική κινησιοθεραπεία στον ασθενή, με σκοπότην απομάκρυνση των βρογχικών εγκρίσεων για αποφυγή επιπλοκών 2) σωστή θέση και στάση στο κρεβάτι για την πρόληψη εισρόφησης αλλά και κατακλίσεων (σε συνεργασία με τους νοσηλευτές), 3) εφαρµογή ναρθήκων και ειδικών µαξιλαριών που συµβάλλει στην πρόληψη ρικνώσεων, 4) πραγματοποίηση ασκήσεων εύρους κίνησης στα άνω και κάτω άκρα του ασθενούς επί κλίνης, με σκοπό την διατήρηση της τροχιάς των αρθρώσεων. Έμφαση δίνεται σε θέσεις του άνω (περιοχή ημίπληκτου ώμου) και κάτω άκρου (ποδοκνημική ημίπληκτης πλευράς) με σκοπό την πρόληψη επιπλοκών που είναι συχνές μετά από ένα εγκεφαλικό επεισόδιο. Σε ασθενείς που αγνοούν το πάσχον μισό του σώματός τους, όλα τα ερεθίσματα πρέπει να δίνονται από την πάσχουσα πλευρά (η παραμονή συγγενών, η σίτιση, το κομοδίνο, κτλ)

Κέντρο Αποκατάστασης / Τμήμα Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης / Σπίτι Στα κέντρα Αποκατάστασης ή στην μονάδα Φυσικής Ιατρικής και Αποκατάστασης ο Φυσίατρος-Ιατρός Αποκατάστασης συνεργάζεται με τους θεραπευτές (φυσικοθεραπευτές, κινησιοθεραπευτές, εργοθεραπευτές, λογοθεραπευτές), τους κοινωνικούς λειτουργούς, τους τεχνήτες ορθοπαιδικών μηχανημάτων, ψυχολόγους κ.α. Με στόχο την επανένταξη του ασθενούς στη ζωή. Η Αποκατάσταση είναι µια επανορθωτική µαθησιακή διαδικασία η οποία επιταχύνει και µεγιστοποιεί την ανάρρωση.

0 Κινησιοθεραπεία Δίνεται σημασία αρχικά στις αναπνευστικές ασκήσεις και στην επανεκπαίδευση της καθιστής θέσης και κατόπιν στην ενδυνάμωση του υγιούς μέρους του σώματος και του κορμού, ενώ συγχρόνως γίνονται οι ασκήσεις στο ημίπληκτο μέρος με σκοπό να σηκωθεί ο ασθενής στην καθιστή θέση και να καθίσει μόνος του χωρίς βοήθεια. Στο πρόγραμμα δίνεται έμφαση στις ασκήσεις του κάτω άκρου με σκοπό την προετοιμασία του ημίπληκτου κάτω άκρου, ώστε να δεχθεί βάρος για την επανεκπαίδευση της βάδισης. Στο άνω άκρο η επανεκπαίδευση αποσκοπεί στην ανύψωση του βραχίονα χωρίς πόνο. Ακολουθούν ασκήσεις ισορροπίας σε όρθια θέση. Στη συνέχεια ο ασθενής επανεκπαιδεύεται στη βάδιση (με τη βοήθεια του θεραπευτή και βοηθημάτων) και σταδιακά στο ανέβασμα και κατέβασμα σκάλας. Το ανέβασμα στη σκάλα γίνεται με το καλό πόδι και το κατέβασμα με το ημίπληκτο. Σημαντική είναι και η βελτίωση της αεροβικής ικανότητας, μέσω της χρήσης του ειδικού ποδηλάτου παθητικής κινητοποίησης. Ο γιατρός και ο θεραπευτής πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους το στοιχείο της κόπωσης και να μην εξαντλούν τον ασθενή με πολύ εντατικά προγράμματα κινησιοθεραπείας

0 Γνωσιακές διαταραχές Η αντιμετώπιση των γνωσιακών διαταραχών (ελλείμματα μνήμης, προσανατολισμού, γλώσσας, αντίληψης, σκέψης, προσοχής και εκμάθησης) είναι μείζονος σημασίας και πρέπει να αποτελεί στόχο του προγράµµατος Αποκατάστασης. 0 Διαταραχή αισθητικότητας και η ιδιοδεκτικότητα Συνήθως υποβαθμίζεται η σημασία τους σε ΑΕΕ, επειδή περισσότερο απασχολεί γιατρούς, ασθενή και συγγενείς η επάνοδος της λειτουργικότητας, που σχετίζεται με τις κινητικές ικανότητες. Η ιδιοδεκτικότητα μας δίνει πληροφορίες για τη θέση μελών του σώματος μας κατά την κίνηση. Η σημασία τους είναι σημαντική στην Αποκατάσταση.

Εικόνα άνω άκρων, ημιπληγικού ασθενή

0 Εργοθεραπεία Επικεντρώνεται στη λειτουργική αποκατάστασή των προβληµάτων στο άνω άκρο. Η διαδικασία αφορά στη κινητική εκπαίδευση και δίνει έμφαση και στις λοιπές λειτουργίες (νοητικές, γνωστικές, αντιληπτικές, συναισθηµατικές) και σε όλους τους τοµείς της καθηµερινής ζωής (αυτοεξυπηρέτηση, εργασία, σπίτι και οικογένεια, κοινωνικές επαφές και ελεύθερος χρόνος). 0 Λογοθεραπεία Βοηθά στις διαταραχές επικοινωνίας και κατάποσης μετά από εγκεφαλικό. Η διάγνωση και η εφαρµογή προγράµµατος αποκατάστασης των διαταραχών αυτών είναι βασικό συστατικό της θεραπείας και επιπλέον ελαχιστοποιεί την πιθανότητα πνευμονιών από εισρόφηση.

0 Η εφαρµογή ναρθήκων Συµβάλλει στην πρόληψη ρικνώσεων (πχ εκτατικού τύπου νάρθηκες δακτύλων και πηχεοκαρπικής, νάρθηκες ρυθµιζόµενης γωνίας γονάτων και ποδοκνηµικής) και η εφαρµογή ορθωτικών μηχανημάτων είναι απαραίτητη για την ορθοστάτηση και τη βάδιση σε μερικούς ασθενείς. Σημαντικό στοιχείο της Αποκατάστασης αποτελεί η πρόληψη και αντιµετώπιση των ελκών κατάκλισης, διότι καθυστερούν το πρόγραµµα, αποτελούν πύλη εισόδου µικροβίων και αυξάνουν τις ενεργειακές ανάγκες του οργανισµού.

0 Η Βιολογική επανατροφοδότηση (Biofeedback - BFB) Αποτελεί ένα αποτελεσµατικό κλινικό θεραπευτικό βοήθημα στον τοµέα της επανεκπαίδευσης στην αποκατάσταση του ΑΕΕ. Στόχο αποτελεί η επανεκπαίδευση αδύναμων μυών. Η συσκευή μας δίνει σήμα ηχητικό ή και οπτικό. Με τον τρόπο αυτό ο ασθενής εκπαιδεύεται στην αίσθηση της αυξημένης μυϊκής δραστηριότητας, ενώ παρακολουθεί τις ενισχυμένες αντιδράσεις του στο μόνιτορ του biofeedback. Έτσι μπορεί να επικεντρώσει την προσοχή του στην αναγνώριση αυτής της αίσθησης και κατορθώνει καλύτερη κίνηση. Σημαντικό ρόλο για να υπάρχουν οφέλη από την τεχνική του biofeedback παίζει η ακέραιη ιδιοδεκτική αίσθηση που μας δίνει πληροφορίες για τη θέση μελών του σώματος μας κατά την κίνηση.

0 Ψυχογενείς διαταραχές Η εγκεφαλική βλάβη µπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη και άλλες ψυχικές διαταραχές. Η έγκαιρη αναγνώριση και αντιµετώπιση µπορεί να βελτιώσει τόσο την ψυχική κατάσταση του ασθενούς, όσο και τη συνεργασία του στην αποκατάσταση. Θεραπευτικά τον πρώτο λόγο έχει η φαρµακευτική θεραπεία και κυρίως τα νεότερα αντικαταθλιπτικά φάρµακα. Σπουδαίας σημασίας είναι η ενθάρρυνση και επιβράβευση του ασθενούς για την προσπάθεια που κάνει, γιατί υπάρχει κίνδυνος να απογοητευθεί και να μην θέλει να συμμετέχει στην θεραπεία, καθώς και η ψυχολογική υποστήριξη και των συγγενικών προσώπων.

0 Διορθωτικές και λειτουργικές επεµβάσεις ηµιπληγικού άνω και κάτω άκρου Σκοπός των χειρουργικών επεµβάσεων είναι να επιτευχθεί η κινητοποίηση και η εύκολη περιποίηση των ασθενών, καθώς επίσης η βάδιση, στις περιπτώσεις που υπάρχει αυτή η δυνατότητα. Για παράδειγμα, στα κάτω άκρα οι επεµβάσεις που µπορούν να βοηθήσουν στην λειτουργική αποκατάσταση των ασθενών είναι οι διατοµές τενόντων ή µυών ή οι επιµηκύνσεις αυτών. Τέλος, η Αποκατάσταση δεν τελειώνει όταν ο ασθενής εξέλθει του νοσοκομείου και οι ασθενείς ωφελούνται από τη συνεχιζόμενη θεραπεία. Η κατάθλιψη, η μειωμένη σεξουαλικότητα, η δυσκολία στις μεταφορές και την οδήγηση αλλά και η σπαστικότητα καθιστούν απαραίτητη τη χρόνια παρακολούθηση του ασθενούς.

Κρανιοεγκεφαλική Κάκωση Η κρανιοεγκεφαλική κάκωση είναι ο τραυματισμός του κρανίου και του εγκεφάλου. Το κρανίο προστατεύεται από τις μήνιγγες και το εσωτερικό μυϊκό ωστόσο σε ατυχήματα όπου η πρόσκρουση είναι μεγάλη, η κάκωση είναι δύσκολο να αποφευχθεί.

Η κάκωση μπορεί να είναι κλειστή, δηλαδή ο εγκέφαλος δεν είναι εκτεθειμένος στο εξωτερικό περιβάλλον ή ανοιχτή όταν ο εγκέφαλος εκτίθεται στο εξωτερικό περιβάλλον. Σε κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις υπάρχει πολύ συχνά αιμάτωμα, το οποίο ανάλογα με την τοποθεσία του ονομάζεται υποσκληρίδιο (μεταξύ σκληράς μήνιγγας και εγκεφάλου), επισκληρίδιο (πάνω από την σκληρή μήνιγγα) ή ενδοεγκεφαλικό. Δευτερογενώς μετά την βλάβη εμφανίζεται οίδημα, το οποίο αυξάνει την ενδοκρανιακή πίεση και υπάρχει πιθανότητα συμπίεσης εγκεφαλικού ιστού και νέκρωσή του από ισχαιμία.

Αίτια 0 Θλαστικό τραύμα 0 Τροχαίο 0 Πτώση από ύψος 0 Πυροβολισμό

Συμπτώματα Τα συμπτώματα δεν είναι εύκολο να προσδιοριστούν καθώς η ένταση, η φορά και το σημείο του χτυπήματος διαφοροποιούν την κλινική εικόνα. Είναι πιθανό να υπάρχουν ελαφρά συμπτώματα πλήρως αντιστρεπτά, επιληπτική κρίση, παράλυση, απώλεια συνείδησης ή κώμα, διαταραχές ομιλίας. Αίμα ή εγκεφαλονωτιαίο υγρό που προέρχεται από τη μύτη ή το αυτί μπορεί να υποδηλώνει τραύμα του κρανίου. Το σημείο Battle (μελανιά πίσω από το αυτί), όσο και οι μελανιές στα βλέφαρα, είναι ενδεικτικά καταγμάτων της βάσης του κρανίου και σημεία κρανιοεγκεφαλικής κάκωσης.

Άλλες πιθανές βλάβες 0 Παράλυση / Πάρεση 0 Σπαστικότητα/υπερτονία μυών 0 Αγνωσία 0 Απραξία 0 Άλλες γνωσιακές βλάβες 0 Άρση αναστολών 0 Ευερεθιστότητα 0 Συναισθηματικές μεταβολές

Η αντιμετώπιση Εξαρτάται από τη σοβαρότητα της κρανιοεγκεφαλικής κάκωσης. Ενδεχομένως να απαιτείται διασωλήνωση, υποστήριξη αναπνοής ή και χειρουργική επέμβαση, ώστε να μειωθεί η αυξημένη ενδοκράνια πίεση αφαιρώντας αιματώματα. Κάποιες φορές δεν επιχειρείται χειρουργική παρέμβαση καθώς η ενδοκράνια πίεση μπορεί να ελεγχθεί με φαρμακευτική αγωγή. 

Η αποκατάσταση Κατά την εισαγωγή στο κέντρο αποκατάστασης και αποθεραπείας, η ομάδα αποκατάστασης (ιατροί και θεραπευτές διάφορων ειδικοτήτων) αξιολογούν την κατάσταση του ασθενή και συντάσσουν το πλάνο αποθεραπείας. Οι στόχοι της φυσικοθεραπείας προσαρμόζονται ανάλογα με το κινητικό ή γνωστικό έλλειμμα που προκύπτει από την βλάβη. Επιγραμματικά στόχοι που μπορούν να τεθούν είναι: 0 Ικανότητα μετακίνησης στο κρεβάτι 0 Ικανότητα μετακίνησης από και προς το αμαξίδιο 0 Αντιμετώπιση πόνου 0 Αντιμετώπιση παράλυσης, πάρεσης και σπαστικότητας 0 Περιορισμός δευτερογενών επιπλοκών όπως δυσκαμψία σε κάποια άρθρωση 0 Ορθοστάτηση 0 Εκπαίδευση ισορροπίας 0 Ενδυνάμωση του μυϊκού συστήματος 0 Βάδιση με η χωρίς βοήθημα 0 Μεγιστοποίηση της λειτουργικής ανεξαρτησίας του ατόμου

Επιστροφή στο σπίτι Η ομάδα αποκατάστασης παρέχει υπηρεσίες υποστήριξης για την προσαρμογή στην διαβίωση στο σπίτι, όπως η μελέτη της αρχιτεκτονικής του χώρου αν χρειάζεται και συνεχίζεται με λιγότερο εντατικούς ρυθμούς η αποκατάστασή του.