Rembrandt Harmenszoon van Rijn (Λέιντεν 1606 – Άμστερνταμ 1669) «Αν θέλω να ωφεληθώ πνευματικά, δεν θα αναζητήσω τιμές αλλά την ελευθερία»

Βιογραφικά στοιχεία Το 1606 ο Rembrandt γεννιέται στο Λέιντεν \της Ολλανδίας από πατέρα μυλωνά και μητέρα, κόρη φούρναρη. Το 1620 εγκαταλείπει τις πανεπιστημιακές του σπουδές και ασχολείται με τη ζωγραφική. Μαθητεύει αρχικά κοντά στον τοπικό ζωγράφο Jacob van Swanenburch και ύστερα κοντά στον Pieter Lastman και τον Jacob Pynas στο Άμστερνταμ. To 1630 έρχεται σε επαφή με τον έμπορο τέχνης Hendrick van Uylenburgh και μετακομίζει πλέον μόνιμα στο Άμστερνταμ, εγκαταλείποντας το εργαστήριο του στο Λέιντεν. Το 1634 ο νεαρός καλλιτέχνης νυμφεύεται τη Saskia, ανιψιά του Uylenburgh, και εντάσσεται στον ανώτατο κοινωνικό κύκλο. Το 1641 γεννιέται ο γιος του Τίτος, ύστερα από τρεις αποτυχημένες γέννες της Saskia.

Το 1642 η Saskia πεθαίνει και την ανατροφή του Τίτου την αναλαμβάνει η Geertghe Dircx. To 1649 η Dircx, η οποία κατέληξε σε άσυλο φρενοβλαβών, απομακρύνεται από την οικία του καλλιτέχνη, με τον οποίο διατηρούσε σχέση, αφού πρώτα τον ενέπλεξε σε δικαστική διαμάχη. Την φροντίδα του σπιτιού του Rembrandt αναλαμβάνει η δεκαοχτάχρονη Hendrickje Stoffels με την οποία ο καλλιτέχνης απέκτησε μία κόρη, την Cornelia. Από το 1645 και ύστερα ο Rembrandt αντιμετώπιζε έντονο οικονομικό πρόβλημα, που επέφερε χρεωκοπία το Το 1663 η Hendrickje πεθαίνει, ενώ πέντε χρόνια αργότερα ο καλλιτέχνης χάνει και το γιο του Τίτο. Το 1669 πεθαίνει, αφήνοντας πίσω του την κόρη του Cornelia και την εγγονή του Τατία.

Οικία Rembrandt, Άμστερνταμ

Ο πατέρας του RembrandtΗ μητέρα του Rembrandt Η οικογένεια του καλλιτέχνη

Η πρώτη σύζυγός του Rembrandt, Saskia Uylenburgh Η δεύτερη σύντροφός του Rembrandt, Hendrickje Stoffels

Ο γιος του Τίτος

Ο ζωγράφος

Θεματολογία: Βιβλικές σκηνές Ομαδικές προσωπογραφίες Μυθολογικά θέματα Προσωπογραφίες και αυτοπροσωπογραφίες Τοπιογραφία Απόδοση μορφών: Ρεαλιστική, χωρίς εξιδανικευτικές τάσεις. Έμφαση στο εσωτερικό μεγαλείο των μορφών και στην ανάδυση του συναισθηματικού τους κόσμου μέσω των εκφράσεων του προσώπου και της κινησιολογικής απόδοσης. Φετιχισμός: Έμφαση στην απόδοση της λάμψης των μετάλλων και της υφής των ενδυμάτων. Χαρακτηριστικά της τέχνης του

Χρωματική παλέτα: Εκτείνεται από το αστραφτερό λευκό έως το βελούδινο καφέ και το μαύρο. Δίνεται έμφαση στους σκούρους χρωματικούς τόνους. Φωτισμός: Λειτουργεί σκηνογραφικά, αποδίδοντας τις έντονες συναισθηματικές καταστάσεις των εικονιζόμενων. Χρήση πρωτογενών και δευτερογενών πηγών φωτισμού. Μέσω της αντίθεσης φωτός και σκότους, προσδίδεται επιπλέον δραματικότητα στη σύνθεση. Στις θρησκευτικές σκηνές το φώς προσδίδει μεταφυσική διάσταση στη σύνθεση, μετουσιώνοντας το πραγματικό σε κάτι το άχρονο. Φως και χρώμα

ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ Το έργο του θεωρείται ομολογία πίστης στον άνθρωπο και στη μοίρα του. Το φώς και το χρώμα προσδίδουν ιδιαίτερο νόημα στο έργο του. Η τέχνη του χαρακτηρίζεται από έντονο αυτοβιογραφικό χαρακτήρα.

Caravaggio Kαραβατζικοί της Ουτρέχτης. Τοπική παράδοση Pieter Lastman EΠΙΔΡΑΣΕΙΣ

Πρώτη περίοδος , Λέιντεν Γόνιμη αφομοίωση ξένων τύπων και μετάπλασή τους σε προσωπική γραφή. Εμφανής η επίδραση από τον Caravaggio και τους καραβατζικούς της Ουτρέχτης, καθώς και από τον δάσκαλό του Pieter Lastman. Θεατρική οργάνωση Ρεαλιστική απόδοση Ένταση συναισθημάτων και έμφαση στο εσωτερικό μεγαλείο των μορφών. Χρήση έντονης φωτοσκίασης. Βιβλικά θέματα.

«Ο προφήτης Βαλαάμ και ο όνος», 1626, ελαιογραφία σε μουσαμά, 63 x 47 εκ., Musée Cognacq-Jay, Παρίσι.

Pieter Lastman,«Ο προφήτης Βαλαάμ και ο όνος», 1622, ελαιογραφία σε μουσαμά, 40 x 60 εκ., Συλλογή Palmer.

«Ο λιθοβολισμός του Αγίου Στεφάνου»,1625, ελαιογραφία σε ξύλο, 89 x 23 εκ., Μουσείο Καλών Τεχνών, Λυόν.

Λεπτομέρεια

«Τωβίτ και Άννα»,1626, ελαιογραφία σε ξύλο, 39,5 x 30 εκ., Rijksmuseum, Άμστερνταμ.

«Μουσική συγκέντρωση»,1626, ελαιογραφία σε ξύλο, 64 x 48 εκ., Rijksmuseum, Άμστερνταμ.

« Ο Άγιος Παύλος στη φυλακή», 1627, ελαιογραφία σε ξύλο, 73 x 60 εκ., Κρατική Πινακοθήκη, Στουτγάρδη.

«Σαμψών και Δαλιδά»,1628, ελαιογραφία σε ξύλο, 40 x 61,4 εκ., Gemäldegalerie, Βερολίνο.

«Ο Ιερεμίας θρηνεί την καταστροφή της Ιερουσαλήμ», 1630, ελαιογραφία σε ξύλο, 58 x 46 εκ., Rijksmuseum, Άμστερνταμ.

«Ηλικιωμένη γυναίκα που διαβάζει»,1631, ελαιογραφία σε ξύλο, 60 x 48 εκ., Rijksmuseum, Άμστερνταμ.

Δεύτερη περίοδος , Άμστερνταμ Περίοδος των μεγάλων έργων Μνημειακά χαρακτηριστικά Προσωπικός ζωγραφικός, αυτοβιογραφικός χαρακτήρας Φετιχισμός Λεπτές συνθετικές και χρωματικές ισορροπίες Ανθρωποκεντρικές συνθέσεις

ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Βιβλικές σκηνές Ομαδικές προσωπογραφίες Μυθολογικά έργα Τοπιογραφίες Προσωπογραφίες Αυτοπροσωπογραφίες

ΒΙΒΛΙΚΕΣ ΣΚΗΝΕΣ Συνδυασμός της αυστηρής καλβινιστικής ηθικολογίας με τις μυστικιστικές τάσεις του καλλιτέχνη λόγω της επαφής του με τους καθολικούς Εβραίους του Άμστερνταμ. Θεατρική απόδοση Εκφραστικότητα μορφών Έντονη κινησιολογία Χρήση φωτοσκίασης

«Αποκαθήλωση», 1634, ελαιογραφία σε ξύλο, 89,5 x 65 εκ., Alte Pinakothek, Μόναχο.

Λεπτομέρεια

«Η θυσία του Ισαάκ»,1635, ελαιογραφία σε μουσαμά, 193,5 x 132,8 εκ., Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη.

Λεπτομέρεια

«Η γιορτή του Baltazzar»,1635, ελαιογραφία σε μουσαμά, 168 x 209 εκ., Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο.

Λεπτομέρεια

«Η τύφλωση του Σαμψών»,1636,ελαιογραφία σε μουσαμά, 236 x 302 εκ., Städelsches Kunstinstitut, Φρανκφούρτη.

Λεπτομέρεια

«Η Σωσάννα στο λουτρό»,1647, ελαιογραφία σε μουσαμά, 76 x 91 εκ., Staatliche Museen, Βερολίνο.

«Ο Ιωσήφ ευλογεί τα παιδιά του Ιακώβ»,1656, ελαιογραφία σε μουσαμά, 173 x 209 εκ., Museumslandschaft Hessen, Κάσσελ.

ΟΜΑΔΙΚΕΣ ΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑ REMBRANDT Οι ομάδες που προσωπογραφούνται εικονίζονται σε δράση. Αναιρείται η στατική και μετωπική αναπαράσταση των εικονιζόμενων στις ομαδικές προσωπογραφίες. Ανάδειξη των επαγγελματικών συντεχνιών της δημοκρατικής, προτεσταντικής Ολλανδίας.

«Το μάθημα ανατομίας του δόκτορος Τulp»,1632, ελαιογραφία σε μουσαμά, 170 x 216 εκ., Mauritshuis, Χάγη.

Λεπτομέρεια

«Η Νυχτερινή Περίπολος»,1642, ελαιογραφία σε μουσαμά, 36 x 44 εκ., Rijksmuseum, ‘Άμστερνταμ.

Λεπτομέρεια

«Οι σύνδικοι των υφασματεμπόρων», 1662, ελαιογραφία σε μουσαμά, 191,5 x 276 εκ., Rijksmuseum, Άμστερνταμ.

ΜΥΘΟΛΟΓΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ Επίδραση Rubens στα πρώιμα έργα του καλλιτέχνη Δραματική ένταση Απόδοση του στιγμιαίου Αμεσότητα στην απόδοση της μυθολογικής αφήγησης Φυσικότητα στην απόδοση των μυθολογικών μορφών

« Η Αθηνά διαβάζει», 1631, ελαιογραφία σε ξύλο, 60,5 x 49 εκ., Gemäldegalerie, Βερολίνο.

« Η αρπαγή της Ευρώπης», 1632, ελαιογραφία σε μουσαμά, 62 x 77 εκ., Getty Center, Λος Άντζελες.

«Αθηνά», 1635, ελαιογραφία σε μουσαμά, 137 x 116 εκ., Gallery Otto Naumann, Νέα Υόρκη.

«Η αρπαγή του Γανυμήδη»,1635, ελαιογραφία σε μουσαμά, 171 x 130 εκ., Gemaldegalerie, Δρέσδη.

«Δανάη», 1636, ελαιογραφία σε μουσαμά, 185 x 202,5 εκ., Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη.

«Η συνωμοσία των Βαταβών», , ελαιογραφία σε μουσαμά, 196 x 309 εκ., Εθνικό Μουσείο, Στοκχόλμη.

Λεπτομέρεια

Προσωπογραφίες Ρεαλιστική απεικόνιση των μορφών χωρίς τάσεις εξιδανίκευσης Αποκάλυψη του ψυχισμού των μορφών Επίδειξη της κοινωνικής θέσης των εικονιζομένων Προσωπογραφίες αστών ευγενών που αναδείχθηκαν κοινωνικά χάρη στην ανάπτυξη του εμπορίου στην Ολλανδία Προσωπογραφίες ατόμων από την οικογένεια του καλλιτέχνη

«Ο Nicolaes Ruts»,1631, ελαιογραφία σε μουσαμά, 116 x 87 εκ., Συλλογή Frick, Νέα Υόρκη.

«Η Φλώρα»,1634, ελαιογραφία σε μουσαμά, 125 x 101 εκ., Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη.

«Ο Ρέμπραντ και η Σάσκια», 1635, ελαιογραφία σε μουσαμά, 161 x 131 εκ., Staatliche Kunstsammlungen, Δρέσδη.

«Η Hendrickje Stoffels σε ποτάμι, 1654, ελαιογραφία σε ξύλο, 61,8 x 47εκ., Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο..

«Ο Jan Six», 1654, ελαιογραφία σε μουσαμά, 112 x 102 εκ., Συλλογή Six, Άμστερνταμ.

«Ο Τίτος», 1657, ελαιογραφία σε μουσαμά, 68,5 x 57 εκ., Συλλογή Wallace, Λονδίνο.

ΤΟΠΙΟΓΡΑΦΙΑ Έκφραση της εσωτερικής φωνής του τοπίου Υποβλητικότητα του χώρου μέσω των έντονων φωτοσκιάσεων Αίσθηση υπερβατικότητας και δραματικής έντασης μέσω των απρόσιτων καιρικών φαινομένων Ρεαλιστική απόδοση του τοπίου Πρότυπο για τους ιμπρεσιονιστές

«Παραποτάμιο τοπίο με ερείπια», , ελαιογραφία σε μουσαμά, 67 x 87,5 εκ., Schloss Wilhelmshöhe, Κάσσελ.

«Τοπίο με πέτρινη γέφυρα», 1638, ελαιογραφία σε ξύλο, 29,5 x 42,5 εκ., Rijksmuseum, Άμστερνταμ.

«Τοπίο με τον καλό Σαμαρείτη», 1638, ελαιογραφία σε ξύλο, 46,5 x 66 εκ., Czartoryski museum, Κρακοβία.

ΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΟΓΡΑΦΙΕΣ Απεικόνιση του καλλιτέχνη σε προοδευτικές ηλικιακές φάσεις. Χρήση καθρέφτη για την πιστή απεικόνιση της μορφής του. Η ενεργητικότητα και το σπινθηροβόλο βλέμμα των νεανικών αυτοπροσωπογραφιών σταδιακά αντικαθίσταται από την ήρεμη στάση, το διεισδυτικό βλέμμα και την περήφανη έκφραση ενός ώριμου άνδρα.

«Αυτοπροσωπογραφία», 1629, ελαιογραφία σε ξύλο, 15,5 x 12,7 εκ., Alte Pinakothek, Μόναχο.

«Αυτοπροσωπογραφία με καπέλο», 1629, ελαιογραφία σε ξύλο, 89,7 x 73,5 εκ., Isabella Stewart Garden Museum, Βοστώνη.

«Αυτοπροσωπογραφία», 1640, ελαιογραφία σε μουσαμά, 93 x 80 εκ., Εθνική Πινακοθήκη, Λονδίνο.

«Αυτοπροσωπογραφία», 1654, ελαιογραφία σε μουσαμά, 72 x 58,5 εκ., Schloss Wilhelmshohe, Κάσσελ.

«Αυτοπροσωπογραφία», 1657, ελαιογραφία σε ξύλο, 48,9 x 40,2 εκ., Kunsthistorisches Museum, Βιέννη.

«Αυτοπροσωπογραφία με δύο κύκλους», , ελαιογραφία σε μουσαμά,114,3 x 94 εκ., Kenwood House, Λονδίνο.

« Αυτοπροσωπογραφία», 1669, ελαιογραφία σε μουσαμά, 63,5 x 57,8 εκ., Mauritshuis, Χάγη.

Τρίτη περίοδος Άμστερνταμ Γεροντικό στυλ Αποπνευμάτωση του υλικού και διείσδυση στο εσωτερικό Επίτευξη ατμοσφαιρικότητας των έργων μέσω του ελλιπούς φωτισμού Μεγαλύτερη εσωστρέφεια των μορφών

«Η Εβραία νύφη», 1666, ελαιογραφία σε μουσαμά, 121,5 x 166,5 εκ., Rijksmuseum,Άμστερνταμ.

«Λουκρητία», 1666, ελαιογραφία σε μουσαμά, 111 x 95 εκ., Minneapolis Institute of Art, Μιννεσότα.

«Η επιστροφή του ασώτου», 1665, ελαιογραφία σε μουσαμά, 262 x 206 εκ., Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη.

Λεπτομέρειες

«Ο Συμεών στο ναό», 1669, ελαιογραφία σε μουσαμά, 98,5 x 79,5 εκ., Εθνικό Μουσείο, Στοκχόλμη.

Ο χαράκτης Δημιουργία τριακοσίων ή και περισσότερων χαρακτικών. Προπαρασκευαστικό στάδιο αποτελούσαν τα σκίτσα, τα οποία κατέληγαν σε τρείς ή και περισσότερες πλάκες χαλκού. Λεπτομερειακή απόδοση των μορφών. Κίνηση, θεατρικότητα, διεισδυτική ψυχολογία. Θεματολογία: Βιβλικές σκηνές, ελληνική μυθολογία, καθημερινή ζωή, γυμνά, τοπία. Κύριες τεχνικές: χαλκογραφία, βελονογραφία, οξυγραφία σε συνδυασμό με ακιδογραφία. Ελεύθερη πρόσβαση σε πάνω από πεντακόσια ψηφιοποιημένα χαρακτικά του από την ιστοσελίδα της Morgan Library and Museum.

«Η μητέρα του Ρέμπραντ», 1628, χαλκογραφία, 6,5 x 6,3 εκ., The Morgan Library and Museum, Νέα Υόρκη.

«Η Σάσκια ως Αγία Αικατερίνα», 1638, χαλκογραφία, 11 x 7,8 εκ., The Morgan Library and Museum, Νέα Υόρκη.

«Ο διωγμός των εμπόρων από το ναό», 1635, χαλκογραφία, 14,6 x 17,7 εκ., The Morgan Library and Museum, Νέα Υόρκη.

«Αδάμ και Εύα», 1638, χαλκογραφία, 16,2 x 11,6 εκ., The Morgan Library and Museum, Νέα Υόρκη.

«Οι τρεις σταυροί», 1653, χαλκογραφία, 38,5 x 45 εκ., The Morgan Library and Museum, Νέα Υόρκη.

«Ο μύλος», 1641, χαλκογραφία, 14,5 x 20,8 εκ., The Morgan Library and Museum, Νέα Υόρκη.

«Αυτοπροσωπογραφία», 1630, χαλκογραφία, 7,3 x 6,2 εκ., The Morgan Library and Museum Νέα Υόρκη. «Αυτοπροσωπογραφία με καπέλο», 1634, χαλκογραφία, 4,9 x 4,4 εκ., The Morgan Library and Museum, Νέα Υόρκη.

Σχέδια Πάνω από 1400 σχέδιά του έχουν διασωθεί, ταυτιστεί και καταγραφεί σε καταλόγους. Τα περισσότερα σχέδια του καλλιτέχνη αποτελούν αυτοτελείς δημιουργίες και όχι προσχέδια για κάποιο ζωγραφικό ή χαρακτικό έργο. Στόχος του ήταν να αποτυπώσει την εικόνα που έβλεπε, ώστε να την διατηρήσει στη μνήμη του. Δυσκολία στην ταυτοποίηση, καθώς ο ίδιος δεν συνήθιζε να υπογράφει τα σχέδια του, εφόσον τα προόριζε για καθαρά ιδιωτική χρήση. Τα λιγοστά ενυπόγραφα σχέδιά του προορίζονταν ως δώρα σε φίλους ή υποστηρικτές του, όπως ο Jan Six.

Ο Rembrandt φύλασσε τα σχέδια του ανάμεσα σε βιβλία με λευκές σελίδες. Τα σχέδια πουλήθηκαν το 1656, μετά την πτώχευση του καλλιτέχνη σε πλουσίους της εποχής. Ένας από αυτούς ονομαζόταν Jan van de Cappelle, μετά το θάνατό του οποίου, μεταξύ των περιουσιακών του στοιχείων, βρέθηκαν 5000 σχέδια του Rembrandt. Θεματολογία: Καθημερινές σκηνές της ολλανδικής ζωής, γυναικείες μορφές, γυμνά, ζώα και πτηνά, βιβλικά θέματα, αντίγραφα διασήμων έργων, αντικείμενα της ιδιωτικής του συλλογής, τοπία, αυτοπροσωπογραφίες. Υλικά: Κυρίως μελάνι ή κιμωλία σε χαρτί.

«Αυτοπροσωπογραφία με ανοιχτό το στόμα», , καφέ και μαύρο μελάνι, 12,7 x 9,5 εκ., Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο. Πίσω όψη

«Η Άρτεμις στο λουτρό», , μαύρη κιμωλία και μελάνι, 18,1 x 16,4 εκ., Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο. Πίσω όψη σχεδίου

«Αυτοπροσωπογραφία», , χαλκογραφία με προσθήκη μαύρης κιμωλίας και καφέ μελανιού, 13,3 x 12 εκ., Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο.

«Ο Μυστικός Δείπνος κατά Leonardo da Vinci», 1635, κόκκινη κιμωλία, 12,5 x 21 εκ., Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο.

«Ο ελέφαντας», 1637, κάρβουνο, 17,9 x 25,6 εκ., Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο.

«Λιοντάρι κατασπαράζει πτηνό», , κάρβουνο, 12,6 x 23,9 εκ., Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο.

«Η Σάσκια κοιμάται», 1655, μαύρο μελάνι, 24,6 x 20,3 εκ., Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο.

«Γυναίκα που κάθεται στην πολυθρόνα», , καφέ μελάνι, 16,3 x 14,3 εκ., Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο.

«Δύο Μογγόλοι ευγενείς» , καφέ μελάνι, 17,2 x 20,1 εκ., Βρετανικό Μουσείο, Λονδίνο.

Ο συλλέκτης Εκτεταμένη συλλογή αντικειμένων από όλον τον κόσμο: έπιπλα, κοσμήματα, προτομές, όπλα, έργα τέχνης. Απόκτηση των προαναφερθέντων αντικειμένων κυρίως μέσω δημοπρασιών. Έμφαση στα αντικείμενα με ιστορικό χαρακτήρα και καλλιτεχνική ποιότητα. Τα περισσότερα από αυτά, εκποιήθηκαν μετά από την πτώχευση του καλλιτέχνη το Σήμερα μέρος αυτών βρίσκονται στο σπίτι του στο Άμστερνταμ.

«Αριστοτέλης», 1653, ελαιογραφία σε μουσαμά, 143,5 x 136,5 εκ., Μητροπολιτικό Μουσείο, Νέα Υόρκη. CURIOSA

Ο Rembrandt και ο κινηματογράφος Η νυχτερινή περίπολος Σκηνοθέτης: Peter Greenaway Παραγωγή

Rembrandt. Exhibition on screen (Ρέμπραντ. Έκθεση στην οθόνη) Συμπαραγωγή Εθνικής Πινακοθήκης Λονδίνου και Rijksmuseum,Άμστερνταμ

Έκθεση στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου με τίτλο Rembrandt. Τhe late works (Ρέμπραντ. Τα ύστερα έργα), Οκτώβριος 2014-Ιανουάριος

Το δεύτερο σπίτι του καλλιτέχνη, το οποίο φιλοξενεί τα έργα του Rijksmuseum,Άμστερνταμ

Ζωγραφική Σχέδιο Χαρακτική Συλλογή