ΚΩΣΤΗΣ ΧΑΡΔΑΛΙΑΣ ΝΟΣΗΛΕΥΤΗΣ, MSc ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΥΓΕΙΑΣ Υπ. ΔΙΔΑΚΤΟΡΑΣ Τμ. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗΣ, ΕΚΠΑ

Ο ορισμός του προβλήματος των αστέγων, είναι τόσο σύνθετος όσο η ίδια έλλειψη στέγης. Η έλλειψη στέγης, αφορά κάποιον που δεν διαθέτει μία σταθερή ή μόνιμη κατοικία. Αυτό αφορά άτομα τα οποία και δεν διαθέτουν μια σταθερή κατοικία, αλλά ζουν σε καταφύγια ή σε μια μεταβατική κατοικία ή στερούνται του ύπνου σε κανονικά καταλύματα ή ζουν στο δικό τους σπίτι ή στο σπίτι κάποιου άλλου ατόμου (σ.σ. και προσεχώς θα τους ζητηθεί να αποχωρήσουν εντός συντόμου χρονικού διαστήματος)

-Πως προσδιορίζεται η «κατάλληλη στέγη»; -Ποιο θεωρείται «ακατάλληλο μέρος» για να κοιμηθεί κάποιος; -Τα άτομα στις φυλακές ή στις εγκαταστάσεις αποτοξίνωσης θεωρούνται άστεγοι; >>>Τα άνωθι ερωτήματα έχουν προσδιοριστεί και χρησιμοποιούνται για την καταμέτρηση όλων των «αστέγων ανθρώπων», καθότι οι μέχρι τώρα αναφερθέντες μετρήσεις αστέγων αποκλίνουν από την πραγματικότητα.

Τα τελευταία χρόνια το «στερεότυπο πρόσωπο» των αστέγων πολιτών έχει αλλάξει κατά πολύ. Ο άστεγος μέχρι πρότινος υπήρξε, ένας ηλικιωμένος άνδρας που ήταν άστεγος εξαιτίας των επιλογών του ή των περιστάσεων και συνήθως λόγω του αλκοολισμού. Σήμερα πλέον, ο άστεγος πληθυσμός αποτελείται και από νεότερα ηλικιακά πληθυσμό. Ενώ συναποτελείται πλέον και από οικογένειες και παιδιά αντίστοιχα.

Η έλλειψη στέγης πλήττει κάθε φυλή και κάθε έθνος. Ως «Ευάλωτοι Πληθυσμοί» αναγνωρίζονται αυτές οι υποομάδες ανθρώπων που είναι περισσότεροι ευαίσθητοι σε παράγοντες κινδύνου, από ότι άλλες ομάδες. Οι παράγοντες κινδύνου των αστέγων είναι οι εξής: -η ανεπαρκής διατροφή, -τα υψηλά ποσοστά χρόνιων ασθενειών & αναπηριών, -η αδυναμία πρόσβασης & οικονομικής προσιτότητας των υπηρεσιών υγειονομικής περίθαλψης και -τα υψηλά ποσοστά τραυματισμού.

Η περιορισμένη διατροφή, η έλλειψη της κατάλληλης υγιεινής προστίθεται στις περίπλοκες ανάγκες των αστέγων. Οι βασικοί παράγοντες για την πρόληψη του προβλήματος των αστέγων, συνδέονται με τον εντοπισμό βαθύτερων αιτιών. Άλλοι «Παράγοντες» που δύνανται να οδηγήσουν στην αύξηση της «Φτώχειας» περιλαμβάνουν:  Την διάβρωση ευκαιριών εργασίας  Την μείωση του δημόσιου βοηθήματος  Την άρνηση της κυβέρνησης να υποστηρίξει την στέγαση  Την έλλειψη μιας προσιτά υγειονομικής περίθαλψης

 Την ενδοοικογενειακή βία  Την ψυχική ασθένεια  Τις φυσικές καταστροφές Οι νοσηλευτές δημόσιας υγείας, πρέπει να είναι σε θέση να προσδιορίσουν τους παράγοντες κινδύνου που επιβαρύνουν ώστε να μείνει άστεγος. Καθώς επιπλέον, να έχουν και επίγνωση των κινδύνων που αντιμετωπίζουν τα άτομα που είναι άστεγοι. Με την πλήρη κατανόηση αυτών των ζητημάτων, που συνδέονται με την αναγνώριση της σημασίας του ζητήματος των αστέγων, οι νοσηλευτές δημόσιας υγείας μπορούν να γίνουν οι καλύτεροι ενημερωμένοι «υπερασπιστές» αυτού του ιδιαίτερα ευάλωτου πληθυσμού.

Τα προβλήματα υγείας στους αστέγους είναι δυσανάλογα περισσότερα από αυτά στον γενικό πληθυσμό. Υψηλότερα ποσοστά κατάχρησης ναρκωτικών & αλκοόλ, ψυχικές ασθένειες, τραυματισμοί, κατάγματα, οδοντιατρικά προβλήματα, ασθένειες του αναπνευστικού, περιφερικές αγγειακές νόσοι, υπέρταση, υπατική νόσος καθώς και μεταδοτικές ασθένειες είναι αυτές που συνυπάρχουν ακόμη στους αστέγους.

Οι άστεγοι βρίσκονται επίσης σε μεγαλύτερο κίνδυνο συνολικής κακής σωματικής υγείας, μη αναστρέψιμων ψυχιατρικών αναπηριών καθώς και κατάχρησης ουσιών. Το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης αυτής, οφείλεται στην περιορισμένη υγειονομική περίθαλψη. Η πιο κοινή αιτία επίσκεψης των αστέγων στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, είναι για μια φυσική εξέταση. Οι αιτίες νοσηλείας είναι ένα τραύμα, χειρουργικές επεμβάσεις, αναπνευστικά προβλήματα, λοιμώδεις νόσοι, τοκετοί και αποτοξίνωση

Οι άστεγοι είναι πιο πιθανό να πάσχουν από κάθε είδους χρόνιο πρόβλημα υγείας, με εξαίρεση την παχυσαρκία, τα εγκεφαλικά αγγειακά ατυχήματα και τον καρκίνο. Ο διαβήτης, η φυματίωση, και άλλες τέτοιες νόσοι, απαιτούν επαναλαμβανόμενη σταθερή θεραπεία. Αυτού του τύπου οι σωματικές ασθένειες, είναι δύσκολο να ελεγχθούν ή να θεραπευτούν σε εκείνους που δεν διαθέτουν ένα κανονικό σπίτι.

Οι άστεγοι βρίσκονται σε αυξημένο κίνδυνο φυματίωσης εξαιτίας του συνωστισμένου και συναθροισμένου τρόπου ζωής τους και τω συμπεριφορών υψηλού κινδύνου, όπως η κατάχρηση ορισμένων ουσιών ή η κατάχρηση ναρκωτικών. Η υψηλή συχνότητα εμφάνισης των χρονίων νόσων στους αστέγους, καθώς και η αδυναμία πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη, επιδεινώνει τους παράγοντες υψηλού υγειονομικού κινδύνου.

Η υγειονομική περίθαλψη για τους αστέγους είναι πολύπλοκη και η φτωχή υγεία είναι στενά συνδεδεμένη με την έλλειψη στέγης. Η πλειοψηφία των αστέγων πάσχει από πολλαπλά προβλήματα υγείας και μερικά απαιτούν μακροχρόνια περίθαλψη και παρακολούθηση.

Η έλλειψη ασφάλισης υγείας εξακολουθεί να αποτελεί βασικό πρόβλημα για τους αστέγους. Οι άστεγοι είναι εξαιρετικά ευάλωτοι και κινδυνεύουν λόγω κάποιων εμποδίων, όπως η έλλειψη χρημάτων και η αδυναμία πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη.

Προτείνονται, σε διακρατική «συχνότητα αντίληψης» οι εξής ακόλουθες συστάσεις, για την αντιμετώπιση των προβλημάτων υγείας των αστέγων:  Καθολική Πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή υγειονομική περίθαλψη  Πρόσβαση στις δημόσιες κλινικές ή σε κέντρα υγείας  Αύξηση της χρηματοδότησης για την υγειονομική περίθαλψη  Προσδιορισμός των Ομάδων Υψηλού κινδύνου για έλλειψη στέγης  Αύξηση της διαθεσιμότητας θέσεως εργασίας και στέγης στους αστέγους, μέσω «κρατικής βοήθειας» σε τοπικό επίπεδο

Τα εγκλήματα μίσους ορίζονται ως εγκλήματα που φέρουν μεροληπτικά κίνητρα, ενάντια σε θύματα που ανήκουν είτε σε πραγματικές ομάδες ή σε αντιληπτές ομάδες. Οι μορφές εγκληματικότητας περιελάμβαναν παρενοχλήσεις και σωματικές επιθέσεις (π.χ. ξυλοκόπηση μέχρι θανάτου, πυρπόληση)

Εδώ προτείνονται, τα ακόλουθα «εφαρμοστικά μέτρα» προκειμένου να μειωθούν τα εγκλήματα μίσους: Αυστηρότερη Νομοθεσία για τα Εγκλήματα Μίσους Διασφάλιση ότι τα Εγκλήματα έχουνε αναγνωριστεί δημοσίως και νομοθετικώς από το αρμόδιο υπουργείο Εγκαθίδρυση καλυτέρων συστημάτων παρακολούθησης για τα εγκλήματα μίσους κατά των αστέγων Προώθηση της εκπαίδευσης των αστυνομικών για τα εγκλήματα μίσους κατά των αστέγων Καθιέρωση αστέγων ως συνομιλητές για ενημέρωση και εκπαίδευση των κοινοτήτων, σχετικά με τα εγκλήματα μίσους και τους αστέγους

Εκτιμάται ότι πολύ εκ των αστέγων έχουν αποκομίσει σοβαρές και ψυχιατρικές διαταραχές. Σχιζοφρένεια, κλινική κατάθλιψη διπολική διαταραχή, ήταν από τις πιο διαδεδομένες διαταραχές που αναφέρθηκαν από τους άστεγους. Έχουν βιώσει την κατάχρηση ουσιών, είτε ως άμεση αιτία της έλλειψης στέγης, είτε ως συσχέτιση με το άγχος του να είναι «άστεγοι». Πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος για την βελτίωση της μεταχείρισης, των αστέγων που απειλούνται από αυτές τις καθημερινές καταστάσεις.

Η αντιμετώπιση των ψυχικών ασθενειών των αστέγων, αποτελεί πρόκληση, λόγω των εμποδίων που υπάρχουν όπως η έλλειψη πρόσβασης στην ιατρική περίθαλψη. Ο καθημερινός αγώνας των αστέγων αφορά στον αγώνα για επιβίωση, όπως η εξεύρεση στέγης για την νύχτα, η ανεύρεση τροφής καθώς και η αποφυγή της βίας.

Οι συστάσεις πολιτικής για να βοηθήσουμε τους αστέγους & ψυχικά αρρώστους, πρέπει να αποσκοπούν στον εντοπισμό «ομάδων υψηλού κινδύνου» καθώς και στην αύξηση της προσβασιμότητας και της οικονομικής προσιτότητας των υπηρεσιών. Το «Συμβούλιο Φροντίδας των Αστέγων» του εθνικού συστήματος φροντίδας υγείας, προέβη στις ακόλουθες στάσεις υγείας:  Εξασφάλιση της πρόσβασης και της ευθύνης του κύριου ρεύματος εθισμού στις υπηρεσίες ψυχικές υγείας  Ενίσχυση των ήδη υπαρχόντων υπηρεσιών ψυχικής υγείας  Να καταργηθεί η ποινικοποίηση των αστέγων

 Δημιουργία πολιτικής και προγραμμάτων που είναι σύμφωνα με επείγουσες πρακτικές βασισμένες σε ενδείξεις  Απαιτείται σχεδιασμός για την υγεία, περιλαμβάνοντας την κάλυψη των υπηρεσιών υγείας

Πολλοί παράγοντες θέτουν τους ανθρώπους σε κίνδυνο για απώλεια στέγης, όπως: Ανεργία Χαμηλοί μισθοί Ακριβά ενοίκια (ή μισθώματα) ή ακριβή κατοικία Έλλειψη ασφάλισης υγείας και Φυλετικές διακρίσεις, σε συνδυασμό με Σε συνδυασμό με τα κοινά προσωπικά ζητήματα όπως,  Η ενδοοικογενειακή βία  Η κατάχρηση αλκοόλ και άλλων ναρκωτικών, καθώς και  Σοβαρές ψυχικές και σωματικές ασθένειες Οι σύγχρονοι άστεγοι περιλαμβάνουν τους ηλικιωμένους, τις οικογένειες, τις γυναίκες και τους βετεράνους.

Άστεγοι νέοι ορίζονται τα άτομα κάτω των 18 ετών, που δεν έχουν μόνιμη κηδεμονία είτε από τη γέννηση, είτε εγκεκριμένους γονείς/θετούς γονείς ή σε κρατικά ιδρύματα Οι αιτίες του προβλήματος, της άστεγης νεολαίας, χωρίζεται σε 3 κατηγορίες: οικογενειακά, οικονομικά και προβλήματα οικίας Τα οικονομικά προβλήματα που οδηγούν τα παιδιά μακριά από το σπίτι τους, είτε οικειοθελώς είτε με τη μορφή διωγμού, περιλαμβάνει την φυσική ή την σεξουαλική κακοποίηση/ένταση στην οικογένεια ή στην επίλυση διαφορών και οι εξαρτήσεις από το αλκοόλ ή την κατάχρηση ουσιών

Οι διαταραχές της οικογένειας είναι η πιο συχνή αιτία που τα παιδιά φεύγουν από το σπίτι για να γίνουν άστεγοι. Η κύρια οικονομική αιτία για τα παιδιά με απώλεια στέγης είναι οι οικογενειακές οικονομικές συνθήκες που οδηγούν σε άστεγες οικογένειες. Οι λόγοι της οικογενειακής-οικονομικής αστάθειας μπορεί να είναι αποτέλεσμα της απώλειας της εργασίας ή της αδυναμίας της οικογένειας να βρει και να διατηρήσει την εργασία, η έλλειψη της ασφάλειας, η οποία οδηγεί σε υπερχρέωση ιατρικών λογαριασμών, η έλλειψη οικονομικών πόρων ώστε να μπορεί η οικογένεια να συντηρήσει ένα σπίτι.

Προβλήματα με το σπίτι ή η «αστάθεια» συμβάλει στο να γίνουν οι νέοι άστεγοι. Η έλλειψη στέγης μπορεί να είναι το αποτέλεσμα της έλλειψης της επαρκούς ανάδοχης φροντίδας ή τα παιδιά που ζουν σε κρατικά ιδρύματα, δεν μπορούν να παραμείνουν πια σε αυτά λόγω μεγάλης ηλικίας, με αποτέλεσμα να μένουν στον δρόμο γιατί δεν έχουν βρει ακόμη σπίτι.

Μια άλλη πλευρά του προβλήματος των αστέγων νέων είναι ο ειδικός & γενικός ομοφυλοφιλικός τρόπος ζωής. Οι νέοι αυτοί αντιμετωπίζουν την πρόκληση της επιβίωσης στο δρόμο καθώς και το στίγμα ότι είναι μέλος μιας σεξουαλικής μειονότητας. Οι πρωτοβάθμιες παρεμβάσεις σε αυτόν τον πληθυσμό πρέπει να εστιάζονται στην πρόληψη των αρχικών και επαναλαμβανομένων επεισοδίων των αστέγων, παρέχοντας θεραπευτικές υπηρεσίες για να βοηθήσουν τις οικογένειες να αναγνωρίσουν την σεξουαλική ταυτότητα και να βελτιώσουν το περιβάλλον στο σπίτι, οπότε να μειωθεί η όποια πιθανότητα οι ομόφυλοι νέοι που μένουν σε κάποιο σπίτι να γίνουν άνεργοι.

Οι δευτεροβάθμιες παρεμβάσεις κατευθύνονται προς την αναγνώριση των ιδιαίτερων δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι άστεγοι ομόφυλοι και παρέχουν υπηρεσίες που είναι ευαίσθητες με θέματα και ζητήματα σεξουαλικού προσανατολισμού.

Οι σεξουαλικές δραστηριότητες αυξάνουν την πιθανότητα έκθεσης σε σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις (λ.χ. ηπατίτιδα B, ηπατίτιδα C, HIV κ.α.). Υψηλά ποσοστά κατάχρησης ουσιών, κατάθλιψη και απόπειρες αυτοκτονίας, ισχυροποιούν αυτούς τους κινδύνους για την υγεία. Ο κίνδυνος να γίνουν οροθετικοί είναι υψηλότερος στον πληθυσμό των αστέγων νέων από εκείνων της ίδιας ηλικιακής ομάδας του γενικού πληθυσμού. Με αυτό το αυξημένο ποσοστό βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο για απόπειρα αυτοκτονίας εξαιτίας της μείζονος κατάθλιψης.

Ένα άλλο θέμα για τους νέους, είναι η έλλειψη πρόσβασης στην εκπαίδευση. Επειδή δεν έχουν τακτοποιήσει το ζήτημα της μόνιμης κατοικίας τους και των βασικών αναγκών επιβίωσης, η «άστεγη νεολαία» δεν φοιτεί στο σχολείο. Αυτή η έλλειψη παιδείας αυξάνει περαιτέρω τις πιθανότητες της μακροχρόνιας φτώχειας, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική αύξηση του προβλήματος των αστέγων.

Τα προγράμματα δημόσιας υγείας αποσκοπούν στην ελαχιστοποίηση των κινδύνων για την υγεία και έχουν αναγνωριστεί ως τα πιο αποτελεσματικά στην εφαρμογή τους, στους άστεγους νέους. Η ψυχοκοινωνική υποστήριξη και η θεραπεία για την κατάχρηση ουσιών μπορούν επίσης να ελαχιστοποιήσουν τους κινδύνους για την υγεία.

Τα θεραπευτικά αυτά μέτρα περιλαμβάνουν βασικές υπηρεσίες για την ανάπτυξη των σχέσεων φροντίδας, υπηρεσίες διαχείρισης περιπτώσεων, κατάρτιση δεξιοτήτων για την ζωή, ομάδες υποστήριξης και κοινότητας ψυχικής υγείας στην οποία μπορούν οι άστεγοι νέοι να απευθύνονται. Οι υπηρεσίες κατάχρησης ουσιών εύκολη και επαναλαμβανόμενη πρόσβαση στις υπηρεσίες θεραπείας κατάχρησης ουσιών που είναι ευαίσθητες στην υποκουλτούρα και στον τρόπο ζωής των αστέγων νέων, εστιασμένες αρχικά στην κάλυψη των βασικών αναγκών τους (τρόφιμα, ρουχισμός και στέγη) και σε έλεγχο ρουτίνας για την κατάχρηση σε παιδική ηλικία.

Η άστεγη νεολαία εκτίθεται σε μια πληθώρα σεξουαλικών κινδύνων όπως ο βιασμός, η σεξουαλική θυματοποίηση, η πορνεία, η σεξουαλική εκμετάλλευση επι πληρωμή. Πολλοί νέοι κάνουν σεξ για επιβίωση ή εμπορεύονται το σεξ για να καλύψουν τις βασικές τους ανάγκες. Εκτός από τη σεξουαλική εκμετάλλευση, οι άστεγοι νέοι βρίσκονται επίσης σε υψηλό κίνδυνο για έκθεση σε ποικίλες μορφές θυματοποίησης. Ο τρόπος ζωής τους και οι καθημερινές τους δραστηριότητες, τους εκθέτουν σε επικίνδυνους ανθρώπους σε καταστάσ εις.

Ο ορισμός του ηλικιωμένου αστέγου είναι, ένα άτομο άνω των 50 ετών που δεν διαθέτει μια σταθερή ή μόνιμη κατοικία. Η έλλειψη μόνιμης οικίας στους ηλικιωμένους οφείλεται κυρίως στην οικονομική αδυναμία να συντηρούν ένα σπίτι, σε συνδυασμό με την αύξηση της φτώχειας που οφείλονται στις μειώσεις των μισθών ή στην έλλειψη επαρκούς εισοδήματος. Τα προβλήματα υγείας επιδεινώνονται από την ηλικία, τρόπο ζωής και την έλλειψη ιατρικής περίθαλψης. Οι άστεγοι μεγαλυτέρας ηλικίας είναι πιο πιθανό, σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό, να πάσχουν από σωματικές και ψυχιατρικές παθήσεις.

Μια οξεία νόσος στους ηλικιωμένους άστεγους συχνά επιταχύνεται με την έλλειψη της σωστής διατροφής, την έλλειψη επαρκούς ιατρικής φροντίδας, την έλλειψη συστημάτων υποστήριξης, τη μη συμμόρφωση στην λήψη φαρμάκων, την κατάχρηση ουσιών και τις ψυχικές ασθένειες. Οι οξείες ασθένειες μπορούν ξαφνικά να οδηγήσουν σε χρόνιες ασθένειες και αναπηρίες επιδεινώνοντας περαιτέρω την ήδη υπάρχουσα (σ.σ. «κατάσταση υγείας») και να θέσουνε σε κίνδυνο τα άτομα αυτά.

Η κακή υγεία είναι στενά συνδεδεμένη με την έλλειψη στέγης στους μεγαλύτερους ενήλικους. Η έλλειψη στέγης καταλήγει στην πρόωση γήρανση, όπως παθήσεις και διαταραχές.

Οι ηλικιωμένοι έχουν χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, σημαντικά ψυχιατρικά προβλήματα και υποφέρουν από χρόνιες παθήσεις. Η πλειοψηφία αυτών ποτέ δεν εργάζονταν με πλήρη απασχόληση. Ωστόσο, έχουν μια σταθερή πηγή εισοδημάτων από τα καθορισμένα προγράμματα, αλλά τα έσοδα δεν είναι αρκετά για να καλύψουν τις ανάγκες της στέγασης, της σίτισης, της ιατρικής περίθαλψης καθώς και άλλα έξοδα διαβίωσης.

Οι άστεγοι ηλικιωμένοι άνδρες τείνουν να εμφανίσουν μεγαλύτερα ποσοστά κοινωνικής απομόνωσης και αποξένωσης από τις οικογένειες, σε σχέση με τον υπόλοιπο άστεγο πληθυσμό. Η κοινωνική απομόνωση είναι μια σχετική έννοια σε άστεγους ηλικιωμένους άνδρες επειδή τείνουν να δημιουργήσουν το δικό τους κοινωνικό δίκτυο για συντροφιά, υποστήριξη και ασφάλεια

Οι άστεγες ηλικιωμένες γυναίκες αποτελούνε ένα μικρό μόλις μέρος, του συνολικού πληθυσμού αστέγων. Οι ηλικιωμένες γυναίκες είναι ευάλωτες στο να γίνουν άστεγες μετά τον θάνατο των συζύγων τους.

Οι άστεγες ηλικιωμένες γυναίκες τείνουν να είναι καυκάσιες, λαμβάνουν δημόσιο βοήθημα, πάσχουν από ψυχιατρικές ασθένειες (αλλά είναι λιγότερο πιθανό να κάνουν κατάχρηση αλκοόλ ή χρήση ναρκωτικών ουσιών) και έχουν χρόνια προβλήματα υγείας (όπως ο διαβήτης, η αρθρίτιδα, η πνευμονία, η φυματίωση, η απώλεια όρασης και ακοής).

Οι άστεγες ηλικιωμένες γυναίκες, έχουνε την τάση να είναι δύσπιστες για τα καταφύγια και τις κλινικές, επειδή είναι πιο επιρρεπείς στην κακομεταχείριση. Οι κυριότεροι λόγοι για την έλλειψη στέγης περιλαμβάνουν ανεπαρκές εισόδημα και προβλήματα ψυχικής υγείας, μαζί με την οικογένεια και τους φίλους, βία στης σχέσης τους και έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης.

Η Πολιτική και τα προγράμματα της αποσκοπούν στην βελτίωση της οικονομικής κατάστασης, της στέγασης, της υγείας και των συνθηκών για τη γήρανση του πληθυσμού. Για τους Άστεγους Ηλικιωμένους υπάρχουν μια σειρά καινοτόμων προγραμμάτων. Λ.χ., σε ορισμένες κοινότητες, το τμήμα κοινωνικής υπηρεσίας φτιάχνει «καταφύγια ανάγκης» για αδύναμους ηλικιωμένους ενήλικες. Τα καταλύματα διοικούνται από εκκλησιαστικές ομάδες και κοινοτικούς οργανισμούς και οι μεγαλύτεροι ενήλικες, παραμένουν σε αυτά, μέχρι να εξασφαλιστεί μια πιο μόνιμη κατοικία.

Τέτοιου τύπου προγράμματα έχουν αποδειχθεί ότι είναι οικονομικά αποδοτικά και οι άνθρωποι που εξυπηρετούνται, έχουνε υψηλό βαθμό ικανοποίησης. Επίσης, ένα άλλο προγράμμα που υπάρχει, είναι ένα πρόγραμμα ημέρας όπου εξυπηρετούνται αποκλειστικά και μόνο ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας. Το σημαντικό είναι ότι τα προγράμματα αυτά θα πρέπει να στελεχώνονται με άτομα, που αναγνωρίζουν την ανάγκη για την «βασική ανθρώπινη αξιοπρέπεια» των ανθρώπων. Οι οποίοι δημιουργούν ένα περιβάλλον ασφάλειας και εμπιστοσύνης και οι οποίοι εμπνέουν την αίσθηση της κοινότητας.

Οι «Συστάσεις Πολιτικής» περιλαμβάνουν τα ακόλουθα: 1. Εξασφάλιση Επαρκούς Εισοδήματος, όπως η κοινωνική ασφάλιση και η ιδιωτική συνταξιοδότηση. 2. Εξασφάλιση Συμπληρωματικών Θέσεων Εργασίας για τους Ηλικιωμένους, που εξακολουθούν να θέλουν να διατηρήσουν μια θέση εργασίας 3. Διασφάλιση Επαρκούς και Οικονομικά Προσιτής Στέγασης 4. Παροχή Κοινωνικών Δικτύων Στήριξης, όπως ομάδες υποστήριξης για τους Ηλικιωμένους 5. Παροχή Κοινοτικών Προγραμμάτων που να έχουν κοινωνική δικτύωση σε συνδυασμό με πόρους όπως η τροφή, η στέγη, η ιατρική περίθαλψη και η χρηματοδοτική βοήθεια, όπου απαιτείται

Οι οικογένειες με παιδιά είναι μία από τους ταχύτερα αναπτυσσόμενους πληθυσμούς αστέγων. Εκτιμάται ότι στατιστικώς οι οικογένειες αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 1/3 του συνολικού άστεγου πληθυσμού. Τα βασικά αίτια για την αύξηση των αστέγων οικογενειών, είναι η φτώχεια και η έλλειψη οικονομικά προσιτής στέγασης.

Πρόσφατες μελέτες έχουν διαπιστώσει ότι η φτώχεια αυξάνεται κυρίως μεταξύ των αγάμων και ειδικά των γυναικών. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε μείωση μισθών, έλλειψη διαθέσιμων θέσεων εργασίας ή μεταβολές στα χρηματοδοτούμενα από το κράτος προγράμματα πρόνοιας. Επειδή αυξάνεται ο αριθμός των παιδιών που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας και επειδή τα εισοδήματα και η οικονομικά προσιτή στέγαση δεν ακολουθούν τις τάσεις της εποχής, όλο και περισσότερες οικογένειες τείνουν να αναγκαστούν να γίνουν άστεγες.

Οι άστεγες οικογένειες παρουσιάζουν ένα σύνολο περίπλοκων ζητημάτων, τα παιδιά των αστέγων οικογενειών τείνουν να έχουν φτωχότερη υγεία λόγω της έλλειψης πρόσβασης στην ιατρική περίθαλψη. Επιπλέον, τα παιδιά των αστέγων οικογενειών τείνουν να έχουν υψηλότερα ποσοστά προβληματικής συμπεριφοράς και διαταραχές στην ψυχική του υγεία. Η εκπαίδευση είναι επίσης ελλειπής στα παιδιά των αστέγων οικογενειών.

Εμπόδια όπως η έλλειψη σταθερής κατοικίας, η έλλειψη μεταφοράς, η έλλειψη κατάλληλων ειδών ένδυσης, η έλλειψη της διατροφής, η έλλειψη σχολικών ειδών και η αδυναμία των παιδιών αυτών να έχουν μια μόνιμη σχολική στέγη, είναι αυτά που έρχονται αντιμέτωπες αυτές οι οικογένειες. Οι άστεγες οικογένειες πολλές φορές, χωρίζονται λόγω των κανόνων που διέπουν τα καταφύγια. Τα παιδιά αναλαμβάνονται από ανάδοχες οικογένειες ή φεύγουν για να ζήσουν με συγγενείς. Το στρες της καθημερινότητας για επιβίωση μπορεί να προκαλέσει ένταση στις σχέσεις μεταξύ των γονέων προκαλώντας χωρισμό και διαζύγιο, που κάνει ακόμη πιο πολύπλοκη τη ζωή των αστέγων.

Οι φορείς χάραξης πολιτικής μπορούν να δώσουν λύση στο πρόβλημα των αστέγων, μέσω της ασφαλούς απασχόλησης και των προσιτών σπιτιών, για την οικογένεια. Η κατάρτιση για τις θέσεις εργασίας και την εκπαίδευση για όσους δεν έχουν τις απαραίτητες δεξιότητες για την εργασία, πρέπει να αποτελεί βασική προτεραιότητα.

Πολλές από τις γυναίκες γίνονται άστεγες λόγω της βίας στην σχέση Η ενδοοικογενειακή βία είναι μία από τους σημαντικότερους παράγοντες, που συμβάλλουν στην έλλειψη στέγης στις γυναίκες.

Παρεμβάσεις για την επανασύνδεση των γυναικών και των οικογενειών τους ή να βοηθήσουν τις γυναίκες με την ανάπτυξη συστημάτων υποστήριξης μπορεί να ελαττώσουν τις φυσιολογικές, κοινωνικές και συναισθηματικές διαταραχές που δημιουργούνται από τους άστεγους. Ένας άλλος αυξανόμενος πληθυσμός των αστέγων- γυναικών είναι οι γυναίκες-βετεράνοι. Οι γυναίκες-βετεράνοι διαθέτουν χαρακτηριστικά που μπορεί να είναι παράγοντες κινδύνου για την έλλειψη στέγης.

Οι εν λόγω παράγοντες κινδύνου, περιλαμβάνουν το χαμηλό εισόδημα, τις διαταραχές μετατραυματικού άγχους και κακή σωματική υγεία. Ορισμένες ενδεχομένως αιτίες για τον υψηλό κίνδυνο της έλλειψης στέγης, είναι ότι οι βετεράνοι-άστεγοι κατοικούσαν στις σημερινές πόλεις τους για μικρότερα χρονικά διαστήματα. Η στρατιωτική-υπηρεσιακή θητεία τους, μπορεί να αποδυναμώσει τις σχέσεις τους με την κοινότητα, ενώ οι μεταθέσεις κατά την διάρκεια της στρατιωτικής υπηρεσίας, μπορεί να τους κάνει απρόθυμους να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Με αποτέλεσμα να έχουν μειωμένη οικογενειακή στήριξη όταν αντιμετωπίζουν δύσκολες οικογενειακές στιγμές.

Οι πολιτικές συστάσεις αποσκοπούν στην αύξηση της ασφάλειας των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας. Εφαρμοστέες Πολιτικές, με συγκεκριμένους στόχους, συνδράμουν στο να βοηθηθούν τα παιδιά των αστέγων γυναικών, ως εφεξής: a. Δράση Βοήθειας Αστέγων, εξασφάλιση στα παιδιά του δικαιώματος να φοιτούν στο σχολείο, ανεξάρτητα από τις συνθήκες στέγασης. b. Προστασία της Εκπαιδευτικότητας των Εκπαιδευτικών Αρχείων, οι πρέπει να δώσουν γραπτή άδεια για να επιτραπεί η πρόσβαση στα αρχεία του σχολείου του παιδιού τους.

Έχει επίσης προταθεί, τα σχολεία να βοηθήσουν τις άστεγες γυναίκες, βοηθώντας τες να οικοδομήσουν ένα ισχυρό σύστημα υποστήριξης. Λειτουργώντας έτσι ως > στην κοινότητα. Έτσι παρέχεται η υποστήριξη σε κακοποιημένα παιδιά και τέλος, αντιμετωπίζονται οι ανάγκες των γυναικών και των παιδιών τους για ασφάλεια.

Η έλλειψη στέγης στους βετεράνους, όπως και με άλλους πληθυσμούς, οφείλεται κυρίως στην έλλειψη προσιτής οικονομικά κατοικίας και στην φτώχεια. Το επίδομα βετεράνου χωρίς συμπληρωματικό επίδομα, είναι ανεπαρκές για να καλύψει τις ανάγκες της στέγασης και της σίτισης. Άλλοι λόγοι για την έλλειψη στέγης σε αυτόν τον πληθυσμό είναι τα υψηλά ποσοστά κατάχρησης αλκοόλ και ουσιών, λόγω της μετατραυματικής αγχώδους διαταραχής και της έλλειψης οικογενειακής και κοινωνικής υποστήριξης.

Υπάρχουν διαθέσιμα εξειδικευμένα προγράμματα που αντιμετωπίζουν τα θέματα των αστέγων, όπως η μη οικονομικά ανεχτή στέγαση και η φτώχεια. Η ισχυρή υποστήριξη των μη αστέγων βετεράνων, έχει ενθαρρύνει την ανάπτυξη εξειδικευμένων προγραμμάτων για την αντιμετώπιση των ειδικών αναγκών των αστέγων βετεράνων.

Υπηρεσίες που αντιμετωπίζουν αυτές τις ειδικές ανάγκες, περιλαμβάνουν: a. Πρόγραμμα Φροντίδας Υγείας για τους Άστεγους Βετεράνους b. Κατ’ οίκον φροντίδα για τους άστεγους βετεράνους c. Ειδική Ευαισθητοποίηση και Βοήθημα Πρόνοιας d. Βοήθημα Πρόνοιας για τους Βετεράνους e. Προγράμματα παροχής επίκτητων πωλήσεων ακινήτων στους αστέγους f. Υπηρεσία Συμβουλευτικών Κέντρων g. Κέντρα Επίσκεψης για τους άστεγους βετεράνους που κοιμούνται στον δρόμο

Τα προγράμματα είναι διαθέσιμα για να βοηθήσουν τους άστεγους βετεράνους, αλλά η προσέγγιση αυτού του πληθυσμού είναι ένα ζήτημα. Μερικά από τα εμπόδια για την απόκτηση αυτών των υπηρεσιών περιλαμβάνουν, την δυσπιστία του συστήματος, την έλλειψη γνώση του συνόλου τω διαθέσιμων πόρων καθώς και την αδυναμία πρόσβασης. Ο εντοπισμός και η τοποθεσία αυτού του υψηλού κινδύνου ευάλωτου πληθυσμού καθώς και η παροχή προσβάσιμων υπηρεσιών πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα των συντονιστών του προγράμματος, που εξυπηρετούν αυτόν τον πληθυσμό.

Λαμβάνοντας πάντα υπόψη ότι κάθε κοινότητα είναι διαφορετική, αυτό εκπροσωπεί μία από τις πιο σημαντικές έννοιες. Κοινωνικά προβλήματα όπως η μειωμένη οικονομικά προσιτή στέγαση ή οι χαμηλόμισθες θέσεις εργασίας, μπορεί να μην αποτελεί πρόβλημα για κάθε κοινότητα. Ως εκ τούτου, προβαίνοντας σε μία καθολική προσέγγιση, οι πολιτικές και τα προγράμματα δεν θα είναι αποτελεσματικά για την μείωση του αριθμού των αστέγων. Η ιδιωτική ενίσχυση στους φτωχούς ανθρώπους, είναι μία «κίνηση κλειδί» σε συνδυασμό με την κρατική παρέμβαση. Πολλές οικογένειες με χαμηλό εισόδημα, ανεξάρτητα από την σπανιότητα των πόρων και την στέγαση των κατοίκων, παρέχουν το μεγαλύτερο μέρος των κατοικιών στους αστέγος.

Η πρωτοβουλία αποσκοπεί στην ενίσχυση της πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας και ανθρωπίνων πόρων, στην ενίσχυση των τοπικών και κρατικών αντιδράσεων, όσον αφορά τους αστέγους, έτσι ώστε να αποτρέψει την αύξηση του αριθμού των αστέγων. Προτεινόμενοι στόχοι & στρατηγικές περιλαμβάνουν την αύξηση της προσβασιμότητας των υγειονομικών και κοινωνικών υπηρεσιών για τους χρόνια αστέγους, που θα αποτρέψει την αύξηση του αριθμού των αστέγων καθώς και βελτίωση της διαδικασίας καταλληλότητας.

Είναι μια μέθοδος για την αποθήκευση, ανάλυση και χειρισμό των δεδομένων που αναφέρονται χωροταξικά, έχει εφαρμοστεί στην ανάπτυξη προγραμματισμού και σχεδιασμού της υγειονομικής περίθαλψης, της εκπαίδευσης, της στέγασης και της έλλειψης στέγης όσον αφορά την χωροθέτηση νέων προγραμμάτων και τομών που πρέπει να είναι στοχευμένες για ανάπτυξη Το ποσοστό εισαγωγής σε «καταφύγια» μπορεί να προβλεφθεί από δημογραφικούς και κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες κινδύνου, οι οποίοι περιλαμβάνουν την συγκέντρωση των γυναικών με μικρά παιδιά, τη φτώχεια, τα κακοποιημένα πρόσωπα, την ανεργία, την εγκατάλειψη της οικίας, τις κενές θέσεις στέγασης, την συνωστισμένη στέγαση και την υψηλή ενοικίαση ανα αναλογία εισοδήματος.

Ο Στόχος του Προγράμματος της Πρόληψης των Αστέγων, Βασισμένο στην Κοινότητα είναι να βοηθήσει στο να προλάβουν τα νοικοκυριά που βρίσκονται σε κίνδυνο να μην χρησιμοποιούν τα «δημόσια καταφύγια» αντιμετωπίζοντας τις άμεσες ανάγκες στέγασης με επείγουσα ταμειακή συνδρομή και με την διασύνδεση των νοικοκυριών που βρίσκονται σε κίνδυνο, με κρατικές κοινωνικές υπηρεσίες.

Η «διττή τακτική» για την πρόληψη του προβλήματος των αστέγων με έκτακτης ανάγκης οικονομικές ενισχύσεις και υπηρεσίες διαχείρισης υποθέσεων ασχολούνται με επείγουσες ανάγκες και αντιμετωπίζουν τους πολύπλοκους παράγοντες, που προκαλούν την κρίση στην κατοικία. Και έτσι μειώνουν τον κίνδυνο της μελλοντικής χρήσης του «καταφυγίου» από τους «αστέγους».

Απατείται μια Συσπειρωμένη Εθνική Πολιτική & Κοινωνική Κίνηση Αλληλεγγύης η οποία και θα φέρει σταδιακά και γρήγορα «Λογικές Θέσεις και Αποτελεσματικές Πράξεις», οι οποίες και θα Επιλύσουν πλήρως το Πρόβλημα όλων των Αστέγων…