«Από την εθνογραφική πράξη στη μουσειακή αφήγηση. Λέξεις και αντικείμενα: μνήμες του παρελθόντος και μορφές αναπαράστασής τους.» Το παράδειγμα από την οργάνωση του Λαογραφικού Μουσείου στην Αράχωβα Παρασκευάς Ποτηρόπουλος Ερευνητής Γ' βαθμίδας Κέντρο Ερεύνης Ελληνικής Λαογραφίας, Ακαδημία Αθηνών

ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΕΘΝΟΓΡΑΦΙΑ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΛΑΪΚΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

Μουσείο Το μουσείο είναι ένα ίδρυμα μόνιμο, χωρίς κερδοσκοπικό χαρακτήρα, στην υπηρεσία της κοινωνίας και της ανάπτυξής της και ανοιχτό στο κοινό, το οποίο αποκτά, συντηρεί μελετά, κοινοποιεί και εκθέτει υλικές μαρτυρίες του ανθρώπου και του περιβάλλοντός του με σκοπό την έρευνα, την εκπαίδευση και την ψυχαγωγία. ICOM (Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων) 1974

Μουσείο Τι είναι ένα Λαογραφικό Μουσείο; Σε ποιους απευθύνεται και ποιους αναπαριστά ένα Λαογραφικό Μουσείο; Οι άλλοι – Εμείς (ετερότητα – ταυτότητα)

Μουσείο Τι περιέχει ένα Λαογραφικό Μουσείο;

Λαογραφικά Μουσεία στην Ελλάδα Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης (ιδρύθηκε το 1918 ως Μουσείο Ελληνικών Χειροτεχνημάτων)

Λαογραφικά Μουσεία στην Ελλάδα Λαογραφικό Μουσείο Μακεδονίας–Θράκης (ιδρύθηκε το 1970)

Λαογραφικά Μουσεία στην Ελλάδα Μουσείο Ελληνικών Λαϊκών Οργάνων Φοίβου Ανωγειανάκη – Κέντρο Εθνομουσικολογίας

Λαογραφικά Μουσεία στην Ελλάδα Θεματικά Μουσεία Βιοτεχνικής κληρονομιάς (δίκτυο Μουσείων Π.Ι.Ο.Π.: Μουσείο μετάξης, Μουσείο υδροκίνησης κ.λπ.) Τοπικά Λαογραφικά Μουσεία Λαογραφικές Συλλογές Λαογραφικές εκθέσεις Και όχι μόνο….

Λαογραφικά Μουσεία στην Ελλάδα σήμερα Κάθε Μουσείο έχει την ιστορία του Κάθε Μουσείο λέει τις ιστορίες του

Μουσείο Τι περιέχει ένα Λαογραφικό Μουσείο;

Λαογραφικά Μουσεία στην Ελλάδα το νέο ΜΕΛΤ

Λαογραφικά Μουσεία στην Ελλάδα Στη νέα μόνιμη έκθεση το ενδιαφέρον μετατοπίζεται στον άνθρωπο. Ο νεώτερος ελληνικός πολιτισμός προβάλλεται σφαιρικά, μέσα από μια ερμηνευτική προσέγγιση της υλικής και της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Τα αντικείμενα της λαϊκής τέχνης γίνονται η αφορμή και το μέσον για να αναδειχθούν ο τρόπος της ζωής, οι αντιλήψεις και τα αισθητικά πρότυπα, η τεχνογνωσία και η τέχνη των ανθρώπων του πρόσφατου παρελθόντος, αυτά που καθόρισαν την ταυτότητα του παρόντος και προοικονομούν, ώς ένα βαθμό, το μέλλον.

Λαογραφικά Μουσεία στην Ελλάδα σήμερα ΠΟΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΠΟΥ ΑΦΗΓΟΥΝΤΑΙ; Παράδοση / Συγχρονία; (Ποια παράδοση;) Αντικείμενα Λαϊκής Τέχνης (τέχνεργα) / Η ζωή των αντικειμένων; Αντικείμενα / Άνθρωπος; Ετερότητα / Ταυτότητα;

Μουσείο Επιστήμη (Θεωρία και Μεθοδολογία) Πράξη Μουσείο = Αφήγηση

«Από την εθνογραφική πράξη στη μουσειακή αφήγηση.» Το παράδειγμα από την οργάνωση του Λαογραφικού Μουσείου στην Αράχωβα

Αράχωβα

Αράχωβα: Τα υφαντά

Αράχωβα: Το πανηγυράκι τ’ Αϊ Γιώργη

Αράχωβα: Η φορμαέλα

Η ιδέα του Μουσείου

ΥΦΑΝΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Το έκθεμα λαϊκή τέχνη, τέχνεργο, αντικείμενο

Η εθνογραφική έρευνα

ΒΑΣΙΚΟΙ ΑΞΟΝΕΣ ΕΡΕΥΝΑΣ Το «πεδίο» της εθνογραφικής έρευνας Πως ορίζουμε το θέμα της ερευνητικής μελέτης;. Τι «ερευνούμε» στο πεδίο; Δεδομένα, ερμηνεία και περιγραφή τους. «Πραγματικότητες» και «αναπαραστάσεις».

Ορίζοντας το πεδίο Ποιο είναι το πεδίο της εθνογραφικής έρευνας για τις ανάγκες της μουσειακής έκθεσης;

Πως ορίζουμε το θέμα της έρευνας (για τις ανάγκες της μουσειακής έκθεσης); Το προσωπικό ενδιαφέρον το επιστημονικό κίνητρο το κοινωνικό ζητούμενο

Τι ερευνούμε στο πεδίο Πραγματικότητες; Εμπειρικά δεδομένα; Δομές; Λειτουργίες;

Τι ερευνούμε στο πεδίο Πρακτικές Σχέσεις Ερμηνείες

Τι ψάχνουμε στο πεδίο (για τις ανάγκες της μουσειακής έκθεσης); Απαντήσεις στα ερωτήματα Τι; (φαινόμενο, πρακτική, διαδικασία) Ποιος; (το/α υποκείμενο/α και ο ρόλος του(ς), το φύλο Γιατί; (στόχοι, αιτίες, σκοποί, κίνητρα) Πως; (αλληλεπίδραση, τρόποι, τακτικές) Πότε; (χρόνος, συνέχειες και ασυνέχειες) Που; (χώρος)

Εθνογραφικά δεδομένα, περιγραφή και ερμηνεία τους Ερευνητικό ζητούμενο Εθνογραφικά δεδομένα Επιλογή Επεξεργασία Ερμηνεία Εθνογραφικό κείμενο (Μουσείο)

Εθνογραφικό κείμενο Καταγραφή Κατανόηση Περιγραφή Ερμηνεία Εκφραστικά μέσα (εποπτικά μέσα έκθεσης)

Σε ποιον απευθύνεται η έκθεση; Βασικό ερώτημα σε ποιους απευθύνεται η έκθεση (κατ’ αντιστοιχία με το ερώτημα σε ποιους απευθύνεται το εθνογραφικό κείμενο); -Στην επιστημονικό κοινότητα; -Στα κοινωνικά υποκείμενα της έρευνας; -Στους επισκέπτες;

Το μουσείο είναι μια διαδραστική διαδικασία; Η συνεργασία μεταξύ του εθνογράφου και των κοινωνικών υποκειμένων παράγει το εθνογραφικό κείμενο – G. Marcus Τα εθνογραφικά κείμενα δεν είναι η εντόπια ερμηνεία αλλά η αναπαράσταση από τον εθνογράφο του τοπικού πολιτισμού και της τοπικής κοινωνίας - Cl. Geertz

Συμμετοχή των κατοίκων και ανατροφοδότηση της έρευνας

Από την έρευνα «στο κείμενο» Η ιδέα Η αφήγηση Τα εκφραστικά μέσα

Από την έρευνα «στο κείμενο» Διεπιστημονική συνεργασία (μουσειολόγος, αρχιτέκτονας κ.λπ.)

Από την έρευνα «στο κείμενο» Μουσειολογική αφήγηση «Κείμενο» πολλαπλών (κυριολεκτικά) επιπέδων

Μουσειολογική αφήγηση Σε ποιους απευθύνεσαι; Τι θέλεις να πεις; Πως θα εκφραστείς;

Μουσειολογική αφήγηση Βασικές αρχές «Κείμενο» Κατανοητό και απλό Συμβολικό και αφαιρετικό Θέαση αλλά και συμμετοχή

Μουσειολογική αφήγηση Αντικείμενα Εικόνες Ήχοι Συμμετοχή

Λαογραφικό Μουσείο Αφηγήσεις και αναγνώσεις Πραγματικότητες και αναπαραστάσεις

Λαογραφικό Μουσείο Η «παράδοση» της παράδοσης (παράδειγμα προς συζήτηση)