Βάσεις Δεδομένων Ενότητα 2: Συστήματα Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων Βασίλης Βουτσινάς Τμήμα: Οργάνωση & Διοίκηση Επιχειρήσεων

2 Τίτλος Ενότητας Σκοποί ενότητας Εκμάθηση Συστημάτων Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων Δημιουργία E-R διαγραμμάτων

3 Τίτλος Ενότητας Περιεχόμενα ενότητας Συστήματα Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων Διάγραμμα οντοτήτων - σχέσεων Δημιουργία E-R διαγραμμάτων

4 Τίτλος Ενότητας Συστήματα Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων DATA BASE MANAGEMENT SYSTEM

5 Τίτλος Ενότητας Συστήματα Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων 1 ΑΡΧΕΙΟ 1 ΑΡΧΕΙΟ 2 ΑΡΧΕΙΟ 3 ΣΔΒΔ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ 1,2,3 Πηγή: Βασίλης Βουτσινάς

6 Τίτλος Ενότητας Συστήματα Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων 2  ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ  ΕΝΤΟΠΙΣΜΟΣ  ΑΝΑΚΤΗΣΗ  ΣΥΝΔΕΣΗ  ΣΥΣΧΕΤΙΣΗ  ΠΟΣΟΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ  ΕΛΕΓΧΟΣ  ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ  ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ  ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ  ΣΥΜΠΙΕΣΗ  ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΗΣΗ  ΚΩΔΙΚΟΠΟΙΗΣΗ  ΣΥΓΧΩΝΕΥΣΗ  ΜΕΤΑΦΟΡΑ

7 Τίτλος Ενότητας Παρουσίαση διαγράμματος Πηγή: Βασίλης Βουτσινάς

8 Τίτλος Ενότητας Κατηγορίες Χρηστών  ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΗΣ ΒΑΣΕΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ (DATA BASE ADMINISTRATOR)  ΜΗΧΑΝΙΚΟΣ ΛΟΓΙΣΜΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ (SYSTEM SOFTWARE ENGINEER)  ΑΝΑΛΥΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ (SYSTEM ANALYST)  ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΤΗΣ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ (PROGRAMMER)  ΚΟΙΝΟΣ ΧΡΗΣΤΗΣ

9 Τίτλος Ενότητας Ανάλυση Μικρόκοσμου Πηγή: Βασίλης Βουτσινάς

10 Τίτλος Ενότητας Αρχές Ανεξαρτησίας  ΛΟΓΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ  ΦΥΣΙΚΗ ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

11 Τίτλος Ενότητας Τύποι Συστημάτων Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων  ΔΙΚΤΥΩΤΟ (NETWORK) Σε μορφή δέντρων  ΙΕΡΑΡΧΙΚΟ (HIERARCHICAL) Κάθε κόμβος συνδέεται με ένα παραπάνω  ΣΧΕΣΙΑΚΟ (RELATIONAL) Έχει επικρατήσει σήμερα. Αποθηκεύω τις πληροφορίες δεδομένα σε μορφή πίνακα.

12 Τίτλος Ενότητας Διάγραμμα οντοτήτων-σχέσεων ENTITY-RELATION (E-R) DIAGRAMM Το μοντέλο oντοτήτων-συσχετίσεων (μοντέλο ΟΣ) βασίζεται στην αντίληψη ότι ο πραγματικός κόσμος αποτελείται από οντότητες (entities) με χαρακτηριστικά (atributes) και συσχετίσεις (relationships) μεταξύ των οντοτήτων. Αναπτύχθηκε για να διευκολύνει το σχεδιασμό μίας ΒΔ, επιτρέποντας τον ορισμό ενός σχήματος (schema) που να αναπαριστά τη συνολική λογική δομή της βάσης. Το μοντέλο ΟΣ αναπτύχθηκε από τον P. Chen (1976) ως ένας τρόπος επικοινωνίας μεταξύ χρηστών και σχεδιαστών.

13 Τίτλος Ενότητας Διάγραμμα οντοτήτων-σχέσεων ENTITY-RELATION (E-R) DIAGRAMM – ΟΝΤΟΤΗΤΑ 1 Οντότητα (entity): – Είναι ένα αντικείμενο ενδιαφέροντος στον πραγματικό κόσμο το οποίο ξεχωρίζει από τα υπόλοιπα. Μια οντότητα λειτουργεί αφαιρετικά σε έναν πολύπλοκο τομέα. Οντότητες μπορεί να είναι άνθρωποι, μέρη, αντικείμενα, γεγονότα, έννοιες κλπ. – Οι έννοιες που υπάρχουν στη βάση δεδομένων/ οι κεντρικές έννοιες που μπαίνουν στη βάση δεδομένων – Για παράδειγμα, οντότητα μπορεί να είναι ένας φοιτητής( ένας άνθρωπος με ονοματεπώνυμο, χαρακτηριστικά, κ.α) αλλά και ένα μάθημα σε μια σχολή (κάτι άυλο αλλά με συμβατική υπόσταση). – Συμβολισμός: ΟΝΤΟΤΗΤΑ (ΕΝΤΙΤΥ)

14 Τίτλος Ενότητας Διάγραμμα οντοτήτων-σχέσεων ENTITY-RELATION (E-R) DIAGRAMM – ΟΝΤΟΤΗΤΑ 2 Χαρακτηριστικά οντοτήτων: – Τα συστατικά στοιχεία που περιγράφουν μια οντότητα. – Δίνει λεπτομέρειες και αναλύουν την οντότητα. Κάθε οντότητα έχει διάφορα στοιχεία που την προσδιορίζουν. Ένα τέτοιο στοιχείο ονομάζεται ιδιότητα(attribute), χαρακτηριστικό ή πεδίο της οντότητας. Τα χαρακτηριστικά χωρίζονται σε – μονότιμα (single valued), τα οποία έχουν μόνο μια τιμή και – πλειότιμα (multi-valued), τα οποία έχουν σύνολο από τιμές

15 Τίτλος Ενότητας Διάγραμμα οντοτήτων-σχέσεων ENTITY-RELATION (E-R) DIAGRAMM – XAΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Στο διάγραμμα Ο/Σ οι ιδιότητες που έχει μια οντότητα παριστάνονται μέσα σε έλλειψη, με υπογραμμισμένο το πρωτεύον κλειδί. Τα πλειότιμα χαρακτηριστικά μιας οντότητας παριστάνονται μέσα σε έλλειψη με διπλό περίγραμμα. – Συμβολισμός: Οι 4 βασικές μορφές χαρακτηριστικών. – Ν: αριθμητικά – C: χαρακτήρας, αλφαριθμητικά – D: δεδομένα ημερομηνίας – L: Λογικού τύπου (Wikipedia, Βασίλης Βουτσινάς 2011)

16 Τίτλος Ενότητας Διάγραμμα οντοτήτων-σχέσεων ENTITY-RELATION (E-R) DIAGRAMM – ΣΧΕΣΗ-ΓΡΑΜΜΗ Σχέση – Δίνει λεπτομέρειες και αναλύει την οντότητα – Είναι η σύνδεση δύο ή περισσότερων τύπων οντοτήτων που παρουσιάζει ενδιαφέρον για σχεδιασμό. Με συσχετίσεις μπορούν να συνδέονται και χαρακτηριστικά οντοτήτων. – Ένας τύπος συσχέτισης (σύνολο συσχετίσεων) παριστάνεται με ρόμβο. Στο εσωτερικό αναγράφεται το όνομα με μικρά γράμματα. – Υποδεικνύουμε τα όρια της συσχέτισης με ένα δείκτη – Συμβολισμός Γραμμή – Γραμμές, που συνδέουν ιδιότητες σε σύνολα οντοτήτων και σύνολα οντοτήτων σε σχέσεις. – Συμβολισμός

17 Τίτλος Ενότητας Παράδειγμα Βάσεις Δεδομένων PRODUCT ID CODE DESCR Σχέση(Relati on) CUSTOMER NAME Πηγή: Βασίλης Βουτσινάς

18 Τίτλος Ενότητας Τύποι Σχέσεων  1:1 ΕΝΑ ΠΡΟΣ ΕΝΑ (ONE TO ONE) Όταν μια εγγραφή της οντότητας Α αντιστοιχεί σε 1 εγγραφή της οντότητας Β και 1 εγγραφή της Β σε μία της Α  1:N ΕΝΑ ΠΡΟΣ ΠΟΛΛΑ (ONE TO MANY) Όταν μια εγγραφή της οντότητας Α αντιστοιχεί σε πολλές εγγραφές της οντότητας Β και 1 εγγραφή της Β σε μία της Α. (και το ανάποδο)  M:N ΠΟΛΛΑ ΠΡΟΣ ΠΟΛΛΑ (MANY TO MANY) Όταν μια εγγραφή της οντότητας Α αντιστοιχεί σε πολλές εγγραφές της οντότητας Β και 1 εγγραφή της Β σε πολλές εγγραφες της Α

19 Τίτλος Ενότητας Τύποι Σχέσεων 2 Πηγή: Βασίλης Βουτσινάς

20 Τίτλος Ενότητας Συμβολισμοί ______ ΣΧΕΣΗ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΟ ΠΛΕΙΟΤΙΜΟ ΚΛΕΙΔΙ ΠΑΡΑΓΟΜΕΝΟ ΠΛΗΡΗΣ ΣΥΝΘΕΤΟ ΠΕΔΙΟ

21 Τίτλος Ενότητας Κλειδί Πρωτεύον κλειδί (primary key) ονομάζεται το υποψήφιο κλειδί που επιλέγει ο σχεδιαστής της Βάσης Δεδομένων ως το κύριο μέσο για τη διάκριση των οντοτήτων μέσα σε ένα σύνολο οντοτήτων. Ό,τι είναι μοναδικό για κάθε οντότητα

22 Τίτλος Ενότητας Πλειότιμο Πεδίο Σε μερικές περιπτώσεις ένα πεδίο μπορεί να έχει ένα σύνολο από τιμές για την ίδια οντότητα – Για παράδειγμα: Τηλέφωνο για έναν άνθρωπο. Ένα άτομο μπορεί να μην έχει κανένα τηλέφωνο, ένα άλλο άτομο να έχει έναν αριθμό τηλεφώνου ενώ κάποιος άλλος να διαθέτει δύο ή περισσότερα τηλέφωνα όπως κινητό, τηλέφωνο οικίας, τηλέφωνο εργασίας, φαξ κλπ. Συμβολισμός: δύο ομόκεντρες ελλείψεις.

23 Τίτλος Ενότητας Παραγόμενο Πεδίο Παράγεται αυτόματα από το σύστημα Π.χ Η τιμή του γνωρίσματος Ηλικία μπορεί να υπολογιστεί από την τρέχουσα ημερομηνία και την τιμή του ΗμερομηνιαΓεννησης ενός ατόμου. Επομένως το γνώρισμα Ηλικία λέγεται παραγόμενο γνώρισμα (derived attribute) Σαν τιμή βάζουμε αυτό που αποθηκεύεται, όχι αυτό που φαίνεται

24 Τίτλος Ενότητας Σύνθετο Πεδίο 1 Ονομάζεται το πεδίο που αποτελείται από πολλά κομμάτια Παρουσιάζεται με τη μορφή Δέντρου Μπορούν να χωριστούν σε μικρότερα τμήματα που αναπαριστούν βασικά γνωρίσματα με τη δική του ανεξάρτητη σημασία το καθένα. Η τιμή ενός σύνθετου γνωρίσματος είναι η συνένωση των τιμών των απλών γνωρισμάτων που το αποτελούν.

25 Τίτλος Ενότητας Σύνθετο πεδίο 2 Δώστε ένα παράδειγμα σύνθετου πεδίου

26 Τίτλος Ενότητας Σχέση Πλήρης-Μερική Όλα τα μέλη μιας οντότητας συνδέονται με την άλλη μέσω της σχέσης; – Ναι: τότε η σχέση είναι πλήρης, συμβολίζεται με διπλή γράμμη – Όχι: τότε είναι μερική

27 Τίτλος Ενότητας Ε-R ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ BUILDING ID CODE DESCR RESIDE DEPARTMENT NAME 1 1 ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΤΕ ΈΝΑ ΑΠΛΟ Ε-R ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΜΕ ΣΧΕΣΗ «1-1» Πηγή: Βασίλης Βουτσινάς

28 Τίτλος Ενότητας Ε-R ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 2 CODE DNAME ΤΜΗΜΑ n 1 ΠΡΟΙΣΤΑΜΕΝΟΣ EXEI 1 1 ΕΠΙΒΛ ΜNAME PNAME PERIOD BDATE SDATE nm ΥΠΑΛΛΗΛΟΣ ΕΡΓΑ ΣΥΜΕΤ Πηγή: Βασίλης Βουτσινάς

29 Τίτλος Ενότητας Ε-R ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ 3 CODE ΚNAME ΜΑΘΗΜΑ ΦΟΙΤΗΤΗΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ n n 1 ΜΕΤΑΠΤΥΧ ΔΙΔΑΣΚ ΧΡΩΣΤ 1 n ΕΠΙΒΛ m ΜNAMEFNAME PERIOD AGEPAPERSADDRZIPSTREET Πηγή: Βασίλης Βουτσινάς

30 Τίτλος Ενότητας Ερώτηση Αξιολόγησης Δημιουργήστε ένα διάγραμμα που παρουσιάζει τη λειτουργία μιας γραμματείας πανεπιστημίου.

ΕΑΠ - Χ. Πιερρακέας31 Τέλος Ενότητας

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στo πλαίσιo του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Πατρών, Βασίλης Βουτσινάς,2014. «Βάσεις Δεδομένων. Συστήματα Διαχείρισης Βάσεων Δεδομένων.». Έκδοση: 1.0. Πάτρα Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση:.

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.

Σημείωμα Χρήσης Έργων Το έργο αυτό κάνει χρήση του έργου: -"Θεμελιώδεις αρχές συστημάτων βάσεων δεδομένων"Σύγγραμμα, Τόμος: Τόμος 1, Elmasri Ramez,Navathe Shamkant B., 2007, Δίαυλος, ISBN: "Συστήματα Βάσεων Δεδομένων 6η Έκδοση"Σύγγραμμα, Abraham Silberschatz,Henry F. Korth,S. Sudarshan, 2011, Α. Γκιούρδα & ΣΙΑ ΟΕ, ISBN: "Εισαγωγή στις Βάσεις Δεδομένων"Σύγγραμμα, Βασίλειος Τ. Ταμπακάς, 2009, Βασίλειος Τ. Ταμπακάς, ISBN: