1 Η Σημερινή Κατάσταση της Κυπριακής Οικογένειας Κέντρο Ερευνών και Ανάπτυξης, Intercollege

2 Μεθοδολογία Ποσοτική Έρευνα: Παγκύπρια έρευνα που διεξάχθηκε σε 1100 άτομα ηλικίας (Φεβρουάριος – Ιούνιος 2003) Δείγμα: Αναλογικά στρωματοποιημένο - (Περιοχή διαμονής, Φύλο και Ηλικία) Δείγμα: Αναλογικά στρωματοποιημένο - (Περιοχή διαμονής, Φύλο και Ηλικία) Ποιοτική Έρευνα: 50 συνεντεύξεις με τη χρήση ανοικτού ερωτηματολογίου

3 Γενικότερες αλλαγές Διαζύγια Σημαντική αύξηση στα διαζύγια: το ακαθάριστο ποσοστό διαζευτικότητας (αριθμός διαζυγίων σε κάθε 1000 κατοίκους): , ,9 [x7] Έντονη ανησυχία από την κυπριακή κοινωνία Από την άλλη υπάρχει μια σταθερή αύξηση στον αριθμό των γάμων μεταξύ ατόμων που παντρεύονται για δεύτερη ή τρίτη φορά Οι Κύπριοι απορρίπτουν το συγκεκριμένο γάμο αλλά όχι το γάμο ως θεσμό αλλά όχι το γάμο ως θεσμό

4 Η συμβίωση στις δυτικές κοινωνίες = σύνηθες φαινόμενο. Σουηδία: ψηλότερο ποσοστό ζευγαριών (85%) στην Ευρώπη, ηλικίας από 25-34, που συμβιώνουν (2001) Κύπρος: δεν είναι σύνηθες φαινόμενο – μόνο το 4,75% των Κύπριων νέων, ηλικίας από χρόνων συζούν (με βάση την ηλικία του αρχηγού του νοικοκυριού σε αστική και αγροτική περιοχή, 2001) Η συμβίωση επισφραγίζεται με το θεσμό των αρραβώνων και οδηγεί τις περισσότερες φορές στο γάμο. Συμβίωση

5 Η Κύπρος παρουσιάζει μια από τις χαμηλότερες αναλογίες εξώγαμων παιδιών στην Ευρώπη (2002): Κύπρος (3,5%) Κύπρος (3,5%) Ελλάδα (4,1%) Ελλάδα (4,1%) Ιταλία (9,6%) Ιταλία (9,6%) Ισπανία (17%) Ισπανία (17%) Δανία (44,6%) Δανία (44,6%) Σουηδία (55,5%) Σουηδία (55,5%) Εξώγαμα

6 Στενοί δεσμοί ανάμεσα στα μέλη της Κυπριακής Οικογένειας Η Κυπριακή οικογένεια χαρακτηρίζεται από έντονο παιδοκεντρισμό έντονος προστατευτισμός (ιδιαίτερα στα αγόρια) Περίπου το 90% των ανύπαντρων Ε/Κυπρίων νέων μένουν με τους γονείς τους = φαινόμενο που σπάνια, αν όχι και καθόλου, εμφανίζεται σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες

7 Η γυναίκα στην αγορά εργασίας Αύξηση του οικονομικά ενεργού γυναικείου πληθυσμού: 1980 – 33,4% 2001 – 76% Παρόλα αυτά η επαγγελματική σταδιοδρομία της γυναίκας επηρεάζεται αρνητικά λόγω γάμου και δημιουργίας οικογένειας. Με βάση τα αποτελέσματα της έρευνας μας ένα ποσοστό 56,5% εργάζεται με πλήρη απασχόληση ≠ Αντίστοιχο ποσοστό των αντρών 79,1%. Αντίστοιχο ποσοστό των αντρών 79,1%.

8 Σύγχρονα Vs Παραδοσιακά Ζευγάρια Παρελθόν - στόχος γάμου: εξυπηρέτηση των συμφερόντων των δύο γονεϊκών οικογενειών περιορισμός των προσδοκιών του ζευγαριού στο ελάχιστο Παρόν - Έρωτας/αγάπη: ο πλέον σημαντικός παράγοντας στην πραγματοποίηση ενός γάμου απαιτούνται πολύ περισσότερα συστατικά στοιχεία για να καταστεί μια σχέση λειτουργική.

9 Ευθύνες και ρόλοι στη σημερινή κυπριακή οικογένεια Ευθύνες σχετικά με το σπίτι και την οικογενειακή επιχείρηση Γυναίκες-νοικοκυρές = επωμίζονται το μεγαλύτερο βάρος των ευθυνών όσον αφορά τις εργασίες που σχετίζονται με το σπίτι – είτε εργάζονται είτε όχι. Οι τρεις κύριες οικιακές ασχολίες συνεχίζουν να γίνονται κατά κύριο λόγο από τις γυναίκες: Οι τρεις κύριες οικιακές ασχολίες συνεχίζουν να γίνονται κατά κύριο λόγο από τις γυναίκες: καθάρισμα: 91,7% μαγείρεμα: 93,2% μαγείρεμα: 93,2% πλύσιμο: 93,8%). πλύσιμο: 93,8%). Άντρες του σπιτιού = παρουσιάζουν ψηλό «δείκτη αποφυγής» - ιδιαίτερα τα αγόρια πατέρας - καθάρισμα:1,2%, μαγείρεμα: 1,2%, πλύσιμο: 0,9% πατέρας - καθάρισμα:1,2%, μαγείρεμα: 1,2%, πλύσιμο: 0,9% γιος - καθάρισμα: 0,3% μαγείρεμα: 0,0% πλύσιμο: 0,1% (Bλ. Γράφημα 1). γιος - καθάρισμα: 0,3% μαγείρεμα: 0,0% πλύσιμο: 0,1% (Bλ. Γράφημα 1). Όσο το κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο μιας γυναίκας τόσο (σε μικρό έστω βαθμό) ο κύριος ρόλος που αναλαμβάνει για τις εργασίες που σχετίζονται με το σπίτι (καθάρισμα, μαγείρεμα, πλύσιμο, ψώνια και κήπος).

10

11 Άνδρας: δρα ως «βοηθός» της γυναίκας στο σπίτι δεν παίρνει πρωτοβουλία για την πλήρη διεκπεραίωση μιας ασχολίας. Οι δουλειές με τις οποίες ασχολούνται οι άντρες: συνήθως δεν είναι επαναλαμβανόμενες συνήθως δεν είναι επαναλαμβανόμενες τείνουν να είναι πιο ευχάριστες και πιο εύκολες. τείνουν να είναι πιο ευχάριστες και πιο εύκολες. Οι γυναίκες: ασχολούνται περισσότερες ώρες με το νοικοκυριό ασχολούνται περισσότερες ώρες με το νοικοκυριό η φύση της συμμετοχής τους είναι διαφορετική τείνουν να κάνουν τις πιο σκληρές και επαναληπτικές δουλειές ρουτίνας στο σπίτι. η φύση της συμμετοχής τους είναι διαφορετική τείνουν να κάνουν τις πιο σκληρές και επαναληπτικές δουλειές ρουτίνας στο σπίτι. Εξαιρέσεις αποτελούν εργασίες που παραδοσιακά συνδέονταν με ανδρικούς ρόλους/καθήκοντα όπως: ο κήπος και ο κήπος και η οικογενειακή επιχείρηση η οικογενειακή επιχείρηση

12 Ένα πολύ μικρό μερίδιο αντρών, κυρίως νέων και μορφωμένων άρχισε να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες μέσα στο σπίτι. Κοινωνικοποίηση στην κυπριακή οικογένεια: συντηρείται και αναπαράγεται το παραδοσιακό μοντέλο κατανομής ευθυνών μέσα στο σπίτι. Σημαντική αλλαγή στους παραδοσιακούς ρόλους/προσδοκίες τα παιδιά δεν εργάζονται πλέον σκληρά τόσο μέσα στο σπίτι όσο και έξω από αυτό. Οικογένειες όπου οι γυναίκες δεν εργάζονται η ευθύνη για τις δουλειές του σπιτιού και τη φροντίδα των παιδιών πέφτει σχεδόν αποκλειστικά στη γυναίκα

13 Οικογένειες διπλής σταδιοδρομίας η κύρια ευθύνη της γυναίκας μειώνεται κάπως, αλλά σε πολύ μικρό βαθμό.

14 Ευθύνες όσον αφορά τα παιδιά Μητέρα: κύριο βάρος των ευθυνών – παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας Όσο πιο μικρό είναι το παιδί τόσο πιο μεγάλη είναι η ευθύνη που αναλαμβάνει Οι άνδρες: Οι άνδρες: προτιμούν να φροντίζουν ή να βοηθούν τα παιδιά παρά να κάνουν τις δουλειές του σπιτιού προτιμούν να φροντίζουν ή να βοηθούν τα παιδιά παρά να κάνουν τις δουλειές του σπιτιού αρέσκονται περισσότερο στο να επιβλέπουν ή να παίζουν με τα παιδιά παρά να τα ταΐζουν ή να τα καθαρίζουν (Βλ. Γράφημα 2). αρέσκονται περισσότερο στο να επιβλέπουν ή να παίζουν με τα παιδιά παρά να τα ταΐζουν ή να τα καθαρίζουν (Βλ. Γράφημα 2).

15

16 Οι παππούδες και οι γιαγιάδες: σε μικρό ποσοστό οικογενειών (6,4% στο συνολικό δείγμα) επωμίζονται την ευθύνη της φροντίδας των μικρών τους εγγονιών, προσχολικής και σχολικής ηλικίας, τις ώρες ή κάποιες από τις ώρες που οι γονείς τους εργάζονται. Οικιακές βοηθοί: φροντίζουν παιδιά προσχολικής ηλικίας πολύ μικρό αφού μόνο το 1,4% των γονιών που ρωτήθηκαν αφήνουν τα παιδιά τους υπό την επίβλεψη της οικιακής βοηθού. Σημειώνεται μάλιστα ότι μόνο οι μισές από αυτές τις βοηθούς έχουν ξένη υπηκοότητα ενώ οι υπόλοιπες μισές είναι Κύπριες. Η διαπίστωση αυτή συνάδει με ευρήματα άλλων ερευνών και ≠ με τη διάχυτη αρνητική αντίληψη που θεωρεί ότι στην Κύπρο έχει γενικευθεί η τάση ανάληψης της φροντίδας των παιδιών από τις οικιακές βοηθούς. Όσο το κοινωνικο-οικονομικό επίπεδο μιας οικογένειας, τόσο περισσότερο αναλαμβάνουν οι οικιακές βοηθοί να προσέχουν τα παιδιά.

17 Όσον αφορά θέματα οικονομικά (π.χ. χαρτζιλίκι), συμπεριφοράς και λήψης αποφάσεων το σκηνικό αλλάζει: σε αυτές τις περιπτώσεις οι ευθύνες του πατέρα ή και των δύο γονιών-εξίσου ενώ ταυτόχρονα τα ποσοστά αποκλειστικής ευθύνης της μητέρας. Χρηματοδότηση της κυπριακής οικογένειας: Πατέρας: εξακολουθεί να είναι ο κύριος χρηματοδότης της κυπριακής οικογένειας (65,8%) Πατέρας: εξακολουθεί να είναι ο κύριος χρηματοδότης της κυπριακής οικογένειας (65,8%) Σε ένα σημαντικό ποσοστό οικογενειών (24,8%) δηλώθηκε ότι η μητέρα και ο πατέρας συμβάλλουν εξίσου στον οικογενειακό προϋπολογισμό (Βλ. Γράφημα 3). Σε ένα σημαντικό ποσοστό οικογενειών (24,8%) δηλώθηκε ότι η μητέρα και ο πατέρας συμβάλλουν εξίσου στον οικογενειακό προϋπολογισμό (Βλ. Γράφημα 3). Αποφάσεις για τα μεγάλα οικονομικά έξοδα: Πλειοψηφία: και οι δύο γονείς εξίσου Πλειοψηφία: και οι δύο γονείς εξίσου «Πατέρας κυρίως»: 28,4% «Πατέρας κυρίως»: 28,4% «Μητέρα κυρίως»: 9,4% «Μητέρα κυρίως»: 9,4% γεγονός που επιβεβαιώνει τη συνέχιση των παραδοσιακών τάσεων στο θέμα αυτό Αποφάσεις για τα καθημερινά έξοδα: η μητέρα (63,6%) είναι αυτή που αποφασίζει συνήθως για αυτά η μητέρα (63,6%) είναι αυτή που αποφασίζει συνήθως για αυτά Μετάδοση των παραδόσεων, ηθών και εθίμων στα παιδιά: γίνεται κυρίως και από τους δύο γονείς (54,4%) γίνεται κυρίως και από τους δύο γονείς (54,4%) σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η μητέρα (20,7%) ≠ μικρή συμμετοχή του πατέρα (3,3%). σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η μητέρα (20,7%) ≠ μικρή συμμετοχή του πατέρα (3,3%). παππούδες και οι γιαγιάδες (16,8%) παππούδες και οι γιαγιάδες (16,8%)

18

19 Σχέσεις Γονιών – Παιδιών Ανατροφή των παιδιών Κύρια πηγή άντλησης γνώσεων των Κυπρίων γονιών για την ανατροφή των παιδιών τους είναι: το προσωπικό ένστικτο (ή και του συντρόφου) το προσωπικό ένστικτο (ή και του συντρόφου) οι προσωπικές γνώσεις. οι προσωπικές γνώσεις. Κατά δεύτερο λόγο έρχονται: οι συμβουλές της μητέρας και της πεθεράς οι συμβουλές της μητέρας και της πεθεράς Λιγότερη σημασία δίνεται στην ενημέρωση από τα ΜΜΕ, τα βιβλία και τους ειδικούς.

20 Βαθμός ικανοποίησης των γονιών από τη συμπεριφορά των παιδιών τους Σε γενικές γραμμές οι γονείς δηλώνουν ικανοποιημένοι από τις συμπεριφορές των παιδιών τους. Τα πιο σημαντικά προβλήματα έχουν να κάνουν με τις παραβιάσεις των ορίων π.χ. χρόνος που επενδύεται στο διάβασμα και στην τηλεθέαση (Βλ. Γραφήματα 4 και 5). Κατηγοριοποίηση γονιών: 1.Δημοκρατικοί γονείς: σέβονται την προσωπικότητα του κάθε μέλους της οικογένειας σέβονται την προσωπικότητα του κάθε μέλους της οικογένειας βασίζουν την επικοινωνία στη συμμετοχή και στο διάλογο βασίζουν την επικοινωνία στη συμμετοχή και στο διάλογο μεταδίδουν στα παιδιά τους την ψυχική γαλήνη και τη σιγουριά μεταδίδουν στα παιδιά τους την ψυχική γαλήνη και τη σιγουριά

21 2. Υπερπροστατευτικοί γονείς: συγχύζουν την αγάπη με την υπερπροστασία, και συγχύζουν την αγάπη με την υπερπροστασία, και κάνουν πράγματα τα οποία θα μπορούσε το παιδί να κάνει μόνο του κάνουν πράγματα τα οποία θα μπορούσε το παιδί να κάνει μόνο του 3. Αυταρχικοί γονείς: θέλουν να γίνεται πάντα το δικό τους και να επιβάλλουν την άποψη τους θέλουν να γίνεται πάντα το δικό τους και να επιβάλλουν την άποψη τους δε δέχονται το διάλογο και την αμφισβήτηση μέσα στην οικογένεια τους δε δέχονται το διάλογο και την αμφισβήτηση μέσα στην οικογένεια τους πιστεύουν ότι τα παιδιά είναι ιδιοκτησία τους, πως είναι ανώριμα και πως είναι δικό τους έργο να καθορίζουν τη συμπεριφορά και γενικότερα τη ζωή τους πιστεύουν ότι τα παιδιά είναι ιδιοκτησία τους, πως είναι ανώριμα και πως είναι δικό τους έργο να καθορίζουν τη συμπεριφορά και γενικότερα τη ζωή τους 4. Ανταγωνιστικοί γονείς: συγκρίνουν συνεχώς τα παιδιά τους είτε με τα αδέλφια τους, είτε με άλλα παιδιά, με αποτέλεσμα να γίνονται πιεστικοί, συγκρίνουν συνεχώς τα παιδιά τους είτε με τα αδέλφια τους, είτε με άλλα παιδιά, με αποτέλεσμα να γίνονται πιεστικοί, ανακαλύπτουν συνέχεια λάθη στα παιδιά τους εκείνο που πετυχαίνουν είναι να δημιουργούν ένταση, άγχος και να δηλητηριάζουν τις σχέσεις μεταξύ των αδελφών ή μεταξύ φίλων (Βλ. Γράφημα 6). ανακαλύπτουν συνέχεια λάθη στα παιδιά τους εκείνο που πετυχαίνουν είναι να δημιουργούν ένταση, άγχος και να δηλητηριάζουν τις σχέσεις μεταξύ των αδελφών ή μεταξύ φίλων (Βλ. Γράφημα 6).

22

23

24 Βαθμός ικανοποίησης παιδιών από τη στάση των γονιών τους Οι απαντήσεις των παιδιών επιβεβαιώνουν σε μεγάλο βαθμό αυτά που δήλωσαν οι γονείς τους πιο πάνω (Βλ. Γράφημα 6). Η κυπριακή οικογένεια του μπορεί να χαρακτηριστεί ως: δημοκρατική, με αρκετή κατανόηση όσον αφορά τις ανάγκες και τα δικαιώματα των παιδιών, και ταυτόχρονα δημοκρατική, με αρκετή κατανόηση όσον αφορά τις ανάγκες και τα δικαιώματα των παιδιών, και ταυτόχρονα προστατευτική όταν η φυσική ή ηθική ασφάλεια του παιδιού εκτίθεται σε κίνδυνο. προστατευτική όταν η φυσική ή ηθική ασφάλεια του παιδιού εκτίθεται σε κίνδυνο.

25

26 Στενές σχέσεις (εξάρτησης) γονιών-παιδιών Η πλειοψηφία των Κύπριων νέων μένουν με τους γονείς τους μέχρι να παντρευτούν - ανεξαρτητοποιηθούν. Κυπριακή οικογένεια: σημαντικό καταφύγιο για τα μέλη της, ένα «λιμάνι» από το οποίο απομακρύνονται όταν έρθει η κατάλληλη στιγμή, αλλά στο οποίο γνωρίζουν ότι μπορούν να επιστρέψουν όταν η προσπάθεια τους αυτή συναντήσει δυσκολίες.

27 Δεσμοί που υπάρχουν μεταξύ των μελών της πυρηνικής και της εκτεταμένης οικογένειας Τα ποσοστά των οικογενειών που γευματίζουν μαζί είναι πολύ ψηλά: τόσο τις καθημερινές – τουλάχιστον μια φορά τη μέρα - (79,2%) τόσο τις καθημερινές – τουλάχιστον μια φορά τη μέρα - (79,2%) όσο και τις Κυριακές (92,1%). όσο και τις Κυριακές (92,1%). Πλειοψηφία του δείγματος δήλωσε πως οι οικογενειακές συγκεντρώσεις της εκτεταμένης οικογένειας γίνονται: «πιο αραιά» (20,4%) ή «πιο αραιά» (20,4%) ή «στις μεγάλες γιορτές» (34%) «στις μεγάλες γιορτές» (34%) χαλάρωση των δεσμών μεταξύ των μελών της εκτεταμένης οικογένειας σε σύγκριση με την παραδοσιακή κυπριακή οικογένεια, που οφείλεται κυρίως στους έντονους ρυθμούς ζωής και στην έλλειψη χρόνου.

28 ≠ Αξιοσημείωτο ποσοστό δηλώνει πως συναντιέται «κάθε βδομάδα» (18,6%) και «κάθε βδομάδα» (18,6%) και «κάθε μήνα» (23,6%) «κάθε μήνα» (23,6%) ποσοστά που αποδεικνύουν πως οι σχέσεις οικογένειας-συγγένειας είναι ακόμα αρκετά στενές. ποσοστά που αποδεικνύουν πως οι σχέσεις οικογένειας-συγγένειας είναι ακόμα αρκετά στενές. Αστικές Vs αγροτικές περιοχές: στις αγροτικές περιοχές η πλειοψηφία των ερωτηθέντων συναντιούνται πιο συχνά

29 Καταθέσεις και αποπληρωμή δανείων Η πλειοψηφία των οικογενειών του δείγματος αποπληρώνει κάποιο δάνειο για τη δική του οικογένεια (68,6%). Πιο αναλυτικά δανείζονται για: κτίσιμο/αγορά κατοικίας (20,2%) κτίσιμο/αγορά κατοικίας (20,2%) αγορά επίπλων και οικιακών συσκευών (7,5%) αγορά επίπλων και οικιακών συσκευών (7,5%) αγορά αυτοκινήτου (14,3%) αγορά αυτοκινήτου (14,3%) για τις ανάγκες της οικογενειακής επιχείρησης (4,1%) για τις ανάγκες της οικογενειακής επιχείρησης (4,1%) Εμφανίζεται επίσης μια τάση αποταμίευσης με στόχο τις διακοπές (3,7%) και τις σπουδές των παιδιών (5,7%). Μια μερίδα E/Κύπριων γονιών δανείζονται χρήματα για τα παιδιά τους για: «κτίσιμο/αγορά» κατοικίας (4,8%) «κτίσιμο/αγορά» κατοικίας (4,8%) αγορά επίπλων/οικιακών συσκευών (1,8%) αγορά επίπλων/οικιακών συσκευών (1,8%) αγορά αυτοκινήτου (0,4%) αγορά αυτοκινήτου (0,4%)

30 Σχέσεις ζευγαριού Αυτό που δηλώνεται πιο έντονα στις σχέσεις ανάμεσα στα ζευγάρια είναι: η εμπιστοσύνη που υπάρχει ανάμεσά τους (Μ.Ο.: 3,94/5) η εμπιστοσύνη που υπάρχει ανάμεσά τους (Μ.Ο.: 3,94/5) αρκετή ικανοποίηση στο βαθμό επικοινωνίας (Μ.Ο.: 3,41/5) αρκετή ικανοποίηση στο βαθμό επικοινωνίας (Μ.Ο.: 3,41/5) η συμφωνία που υπάρχει για τον τρόπο ανατροφής των παιδιών (Μ.Ο.: 3,36) η συμφωνία που υπάρχει για τον τρόπο ανατροφής των παιδιών (Μ.Ο.: 3,36) στο γεγονός ότι αφιερώνουν χρόνο με τα παιδιά (Μ.Ο.: 3,3). στο γεγονός ότι αφιερώνουν χρόνο με τα παιδιά (Μ.Ο.: 3,3). Σε διασταύρωση με το φύλο: οι γυναίκες είναι αυτές που εκφράζονται με περισσότερη δυσαρέσκεια για τη σχέση με το σύντροφό τους. οι γυναίκες είναι αυτές που εκφράζονται με περισσότερη δυσαρέσκεια για τη σχέση με το σύντροφό τους. οι άντρες δηλώνουν ότι εμπιστεύονται περισσότερο τις γυναίκες τους, ενώ θεωρούν ότι οι γυναίκες τους ζηλεύουν περισσότερο οι άντρες δηλώνουν ότι εμπιστεύονται περισσότερο τις γυναίκες τους, ενώ θεωρούν ότι οι γυναίκες τους ζηλεύουν περισσότερο Οι γυναίκες παραπονιούνται ότι οι σύζυγοί τους, τις παραμελούν λόγω δουλειάς, ενώ οι άντρες παραπονιούνται ότι οι σύζυγοί τους, τους παραμελούν λόγω παιδιών. Οι γυναίκες παραπονιούνται ότι οι σύζυγοί τους, τις παραμελούν λόγω δουλειάς, ενώ οι άντρες παραπονιούνται ότι οι σύζυγοί τους, τους παραμελούν λόγω παιδιών.

31 Οικογενειακές αξίες Παραδοσιακές αξίες που απορρίπτονται είναι κυρίως: αυτές που έχουν σχέση με την αυστηρή ιεράρχηση των ρόλων του πατέρα και της μητέρας – δηλαδή τη σχέση εξουσίας- υποταγής της μητέρας προς τον πατέρα. Παραδείγματα: αυτές που έχουν σχέση με την αυστηρή ιεράρχηση των ρόλων του πατέρα και της μητέρας – δηλαδή τη σχέση εξουσίας- υποταγής της μητέρας προς τον πατέρα. Παραδείγματα: μόνο το 29,8% υποστηρίζει πως «η μητέρα πρέπει να αποδέχεται τις αποφάσεις του πατέρα» μόνο το 24,1% υποστηρίζει ότι «η θέση της μητέρας είναι στο σπίτι και όχι στην επιδίωξη επαγγελματικής σταδιοδρομίας» (Βλ. Γράφημα 7). Πατέρας: εξακολουθεί να έχει κυρίαρχη θέση στην κυπριακή οικογένεια, όμως η εξουσία που κατείχε ως «ο αρχηγός» της οικογένειας μειώνεται αισθητά.

32

33 Αξίες που υποστηρίζονται από τη συντριπτική πλειοψηφία, σχετίζονται με: τις ευθύνες των γονιών προς τα παιδιά και τις ευθύνες των γονιών προς τα παιδιά και τις υποχρεώσεις των παιδιών προς τους γονείς και συγγενείς τις υποχρεώσεις των παιδιών προς τους γονείς και συγγενείς Άντρες: τείνουν να είναι πιο συντηρητικοί σε θέματα πατριαρχικής υφής. Ύπαιθρος: τείνει προς πιο παραδοσιακές πεποιθήσεις. Όσο το μορφωτικό επίπεδο τόσο συντηρητικές είναι οι απόψεις που υποστηρίζονται.

34 Κοινωνικές Αξίες και Απόψεις Οι Κύπριοι τείνουν να απορρίπτουν (Βλ. Γράφημα 8): τη συμβίωση των νέων χωρίς προοπτική το γάμο τη συμβίωση των νέων χωρίς προοπτική το γάμο την ομοφυλοφιλία την ομοφυλοφιλία τις εκτρώσεις τις εκτρώσεις την παροχή ελευθερίας στους νέους από πολύ νωρίς. την παροχή ελευθερίας στους νέους από πολύ νωρίς. Τείνουν να εκφράζουν ανησυχία υποστηρίζοντας πως: υπάρχει χάσμα επικοινωνίας υπάρχει χάσμα επικοινωνίας διάβρωση της νεολαίας και διάβρωση της νεολαίας και κρίση του θεσμού της οικογένειας κρίση του θεσμού της οικογένειας Η μόνη παραδοσιακή αξία που φαίνεται πλέον να αμφισβητείται ριζικά από την πλειοψηφία: Η μόνη παραδοσιακή αξία που φαίνεται πλέον να αμφισβητείται ριζικά από την πλειοψηφία: δυνατότητα/επιθυμία σύναψης προγαμιαίων σχέσεων δυνατότητα/επιθυμία σύναψης προγαμιαίων σχέσεων

35

36 Προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι κυπριακές οικογένειες Τα τρία πιο σημαντικά προβλήματα που απασχολούν τους Κύπριους είναι (Βλ. Γράφημα: 9): 1. οι δυσκολίες των γονιών να βοηθήσουν τα παιδιά τους αμέσως μετά το γάμο τους 2. η κάλυψη των οικονομικών αναγκών της οικογένειας και 3. οι δυσκολίες στο να βρουν δουλειά τα παιδιά τους.

37

38 Αξιοσημείωτο: τα τρία αυτά προβλήματα έχουν «υλιστική βάση» η κυπριακή κοινωνία διάγει ακόμα το στάδιο των υλιστικών αξιών/ προτεραιοτήτων σε αντίθεση με τις δυτικές κοινωνίες που έχουν περάσει προ πολλού στο στάδιο της μετα-υλιστικής κοινωνίας όπου η έμφαση είναι σε θέματα ποιότητας ζωής, αυτοπραγμάτωσης κ.α.

39 Μέτρα Στήριξης της Κυπριακής Οικογένειας « Παραδοσιακή» αντίληψη για την οικογενειακή πολιτική κοινωνική πολιτική που επηρεάζει έμμεσα την οικογένεια Επικρατεί η πεποίθηση πως τα κρατικά επιδόματα και η μεμονωμένη βοήθεια που προσφέρεται σε συγκεκριμένα άτομα είναι αρκετά

40 Αυτή η προσέγγιση δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες του σύγχρονου κόσμου Η οικογένεια θα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως μια ενότητα αναβάθμιση ποιότητας ζωής Τα μέτρα που μπορούν να εφαρμοστούν από την πολιτεία πρέπει να εστιάζονται: 1. στην ίδια την οικογένεια – (π.χ.):  ένταξη μαθήματος στα σχολεία μέσης εκπαίδευσης για σφαιρική ενημέρωση σε θέματα που αφορούν την οικογένεια  εισαγωγή συστήματος συμβουλευτικών υπηρεσιών για οικογένειες

41 2. Εργασιακό περιβάλλον  ευέλικτες μορφές εργοδότησης που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της οικογένειας  υιοθέτηση πολιτικών που να ενθαρρύνουν τους εργοδότες να εφαρμόζουν μέτρα υπέρ της οικογένειας στο χώρο της εργασίας 3. Ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον  αξίες και πρότυπα που προβάλλονται από το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον  το αίσθημα της μειονεξίας και της στάσης του υποδεέστερου που διακατέχουν τον Κύπριο σε σχέση με τον ανεπτυγμένο Δυτικό κόσμο

42 4. Δημιουργία κατάλληλου μηχανισμού για προώθηση των θεμάτων της οικογένειας  επαναδραστηριοποίηση της Επιτροπής για την Οικογένεια και διεύρυνση του ρόλου της έτσι που να καταστεί ισχυρό όργανο προώθησης και εφαρμογής πολιτικής και μέτρων για την οικογένεια