Διεθνές Μάρκετινγκ Ενότητα # 3: Διεθνές Οικονομικό Περιβάλλον Διδάσκων: Γεώργιος Πανηγυράκης Τμήμα: Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 2

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Κάτω από κάθε εικόνα υπάρχει ο σύνδεσμος από τον οποίο προέρχεται και σε αυτή ανήκουν όλα τα πνευματικά δικαιώματα. 3

Σκοποί ενότητας Μελέτη των σημαντικότερων παραγόντων του σύγχρονου διεθνούς οικονομικού περιβάλλοντος. Εξοικείωση με σύγχρονους διεθνείς χρηματοπιστωτικούς και εμπορικούς οργανισμούς. Ανάλυση του μακροοικονομικού και μικροοικονομικού περιβάλλοντος. 4

Περιεχόμενα ενότητας Το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα. Το Μακροοικονομικό περιβάλλον. Παγκόσμιο περιβάλλον και σημαντικά μεγέθη. Το μικροοικονομικό περιβάλλον. 5

Το παγκόσμιο οικονομικό σύστημα Μάθημα: Διεθνές Μάρκετινγκ, Ενότητα # 3: Διεθνές Οικονομικό Περιβάλλον Διδάσκων: Γεώργιος Πανηγυράκης, Τμήμα: Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων

Διεθνές Οικονομικό Περιβάλλον- Σημαντικοί Παράγοντες Σύγχρονο διεθνές νομισματικό σύστημα Διεθνείς συνασπισμοί α) Οικονομική ολοκλήρωση β) Οικονομικοί συνασπισμοί Μακροοικονομικό περιβάλλον Μικροοικονομικό περιβάλλον 7

Το συνέδριο Bretton Woods Ιστορική πλάκα με επιγραφή για τον εορτασμό του συνεδρίου του Bretton Woods, Ιουλίου

Ο Αμερικανός Υπουργός Οικονομικών, Henry Morgenthau Jr, εξετάζει τους αντιπροσώπους στο συνέδριο, 8 Ιουλίου Οι εκπρόσωποι μπροστά από το ξενοδοχείο Mount Washington, 2 Ιουλίου Μια ανεπίσημη συνάντηση των συμμετεχόντων στο συνέδριο, Ιούλιος Στιγμιότυπα από το συνέδριο Bretton Woods 9

Harry White (ΗΠΑ) και John Keynes (Μ. Βρετανία) Διεθνές Νομισματικό Ταμείο- Παγκόσμια Τράπεζα 10 Πηγή: estones/bretton-woods.jpg Πηγή:

Γενική Συμφωνία για Δασμούς και Εμπόριο- Οι δημιουργοί Οι δημιουργοί της ΓΣΔΕ Ανεξάρτητοι Πηγή: 11

Γενική Συμφωνία για Δασμούς και Εμπόριο

ΧρονολογίαΠόληΘέματα που συζητήθηκανΣυμμετέχουσες χώρες 1947ΓενεύηΔασμοί ΑνσύΔασμοί ΤόρκιΔασμοί ΓενεύηΔασμοί ΓενεύηΔασμοί ΓενεύηΔασμοί και μέτρα υποτιμολόγησης ΤόκυοΔασμολογικά και μη μέτρα, Πλαίσιο συμφωνιών Ουρουγουάη Δασμολογικά και μη μέτρα, υπηρεσίες, δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, γεωργία, δημιουργία Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου Ντόχα Δασμολογικά και μη μέτρα, γεωργία, πρότυπα εργασίας, περιβάλλον, ανταγωνισμός, επενδύσεις, διαφάνεια, διπλώματα ευρεσιτεχνίας 141 Σύνοδοι Εμπορίου της GATT 13

Παγκόσμιος Οργανισμού Εμπορίου 14

Παράρτημα του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου στη Γενεύη 15

Διαφορετικοί Τρόποι Πληρωμής για Ηλεκτρονικές Συναλλαγές 16

Το κτίριο του ΔΝΤ στην Ουάσινγκτον Ο εσωτερικός χώρος του κτιρίου του ΔΝΤ © IMF 17

ΔΝΤ G20 και G8 Συμβουλευτικά Φόρουμ Ιδιωτικός Τομέας Πολίτες Παγκόσμια Τράπεζα και Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου Εθνικές Κυβερνήσεις Συντονισμός και Συμβουλές Συμβουλές Τεχνική Υποστήριξη Συμβουλές Καθοδήγηση Διοίκηση και Χρηματοδότηση Εποπτεία, Συμβουλές και Δάνεια 18

© IMF 19

Λειτουργίες Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου Επιτήρηση: ανάλυση της οικονομικής κατάστασης του κράτους- μέλους. Τεχνική βοήθεια και κατάρτιση: χωρίς χρέωση ώστε να ενισχυθεί η ικανότητα των χωρών-μελών να σχεδιάζουν και να εφαρμόζουν αποτελεσματικές πολιτικές. Χρηματοδοτική βοήθεια: για τις χώρες ώστε να πετύχουν γρήγορη και αποτελεσματική δημοσιονομική εξυγίανση © IMF 20

Βλέπουμε ένα παζλ, όπου το κάθε κομμάτι αντιπροσωπεύει μια χώρα. Όσο πιο πολλές χώρες συμπληρώνουν το παζλ ολοκληρώνεται η δύναμη που χρειάζεται για να επιτευχθεί ο στόχος (συνέργια). © IMF 21

Ο γεωφυσικός χάρτης περνάει το περιβαλλοντολογικό μήνυμα του οργανισμού ενώ ο έφηβος αντιπροσωπεύει το ξεκίνημα, την νέα ζωή, ένα καλύτερο μέλλον © IMF 22

Διαπραγματεύσεις της ελληνικής κυβέρνησης με την ηγεσία του ΔΝΤ ©IMF 23

«Αγανακτισμένοι» στο Σύνταγμα 24

«Αγανακτισμένοι» (Indignados), στην πλατεία Πουέρτα ντελ Σολ στη Μαδρίτη 25

Η Παγκόσμια Τράπεζα- The World Bank 26

Πηγή: UNICEF Στόχος της Παγκόσμιας Τράπεζας είναι η εξάλειψη της φτώχειας 27

Το κτίριο του Διεθνή Χρηματοοικονομικού Οργανισμού, στην Ουάσινγκτον.. 28

Οργανισμός για Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη Κράτη- Μέλη 29

Πηγή: Πόστερ για την προώθηση του σχεδίου Μάρσαλ 30

Στόχοι ΟΟΣΑ Οικονομική ανάπτυξη και σταθερότητα κρατών -μελών Οικονομική ανάπτυξης κρατών μη μελών- Προώθηση παγκόσμιας οικονομικής ανάπτυξης Προώθηση παγκόσμιου εμπορίου Στόχοι Οργανισμού για Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη (ΟΟΣΑ) 31

Επίπεδα Οικονομικής Ολοκλήρωσης 1. Ζώνη ελευθέρων συναλλαγών 2. Τελωνειακή 3. Κοινή Αγορά 4. Οικονομική Ένωση 5. Πολιτική Ένωση 32

Αυξήθηκε σημαντικά από το Β 'Παγκόσμιο Πόλεμο. Ζώνη ελεύθερων συναλλαγών: συμμετέχουσες χώρες συμφώνησαν για το ελεύθερο εμπόριο μεταξύ τους, την κατάργηση των δασμών και των περιορισμών του εμπορίου. Τελωνειακή ένωση: θεσπίζει ζώνη ελεύθερων συναλλαγών και ενιαία τιμολόγια για κράτη που δεν είναι μέλη. Κοινή αγορά :επεκτείνει την τελωνειακή ένωση με την εναρμόνιση όλων των κανονισμών της κυβέρνησης για το εμπόριο. Διεθνής Οικονομική Ολοκλήρωση 33

Σημαία της Βορειοαμερικάνικης Συμφωνίας Ελεύθερων Συναλλαγών (NAFTA) 34

Τα κράτη- μέλη της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελευθέρων Συναλλαγών (EFTA) 35

Χώρες που άνηκαν στην ένωση Benelux 36

Ένωση Χωρών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN)- Χώρες- μέλη 37

Υπογραφή της Συνθήκης «Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη» 38

Χώρες της Οικονομικής Συνεργασίας Ασίας και Ειρηνικού (APEC) 39

Χώρες της ένωσης CAIRNS 40

Σημαίες χωρών που αποτελούν την Ευρωπαϊκή Ένωση 41

Χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης 42

Χώρες της ένωσης G20 43

Χώρες της NAFTA 44

Το Μακροοικονομικό περιβάλλον Μάθημα: Διεθνές Μάρκετινγκ, Ενότητα # 3: Διεθνές Οικονομικό Περιβάλλον Διδάσκων: Γεώργιος Πανηγυράκης, Τμήμα: Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων

Το Μακροοικονομικό Περιβάλλον 1.Μέγεθος ΑΕΠ Πληθυσμός Δείκτες ανάπτυξης Το επίπεδο της συναλλαγματικής ισοτιμίας 3. Οικονομική δυνατότητα Το ύψος των δημοσίων επενδύσεων Τον ρυθμό αύξησης της προσφοράς χρήματος Το επίπεδο της ανεργίας Το κατά κεφαλήν εισόδημα Τα επίπεδα ανάπτυξης της οικονομίας 2. Επιχειρησιακές δυνατότητες, στόχοι και περιορισμοί Ανάπτυξη λίστας των καλύτερων (από οικονομικής πλευράς) χωρών και περιοχών Το ύψος της επιβαλλόμενης από την κυβέρνηση φορολογίας Το επιτόκιο δανεισμού Το επίπεδο πληθωρισμού Τον τρόπο διεξαγωγής συναλλαγών με άλλες χώρες 4. Δομή κατανάλωσης Οικονομική Κοινωνική Πυραμίδα Maslow Νόμος του Engel 46

Οι σημαντικότεροι δείκτες του μακροοικονομικού περιβάλλοντος Πληθωρισμός Κατά κεφαλήν εισόδημα Δομή της Κατανάλωσης σε μια Αγορά 47

48

Πολυεθνική Επιχείρηση Μέτοχοι Προμηθευτές Χρηματοοικο- νομικοί Οργανισμοί Δικαστικοί εκπρόσωποι Εργαζόμενοι Ανταγωνιστές Καταναλωτές ΜέσαΚοινωνία Κυβερνήσεις Ομάδες ενδιαφέροντος για μία πολυεθνική επιχείρηση 49

Παγκόσμιο περιβάλλον και σημαντικά μεγέθη Μάθημα: Διεθνές Μάρκετινγκ, Ενότητα # 3: Διεθνές Οικονομικό Περιβάλλον Διδάσκων: Γεώργιος Πανηγυράκης, Τμήμα: Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων

Βραζιλία (Brazil) Ρωσία (Russia) Ινδία (India) Κίνα (China) Οι χώρες BRICS Νότια Αφρική (South Africa) 51

Οι χώρες PIIGS 52

Ταξινόμηση χωρών με βάση οικονομικούς δείκτες Αναπτυγμένες οικονομικά χώρες (advanced industrialized countries-ACs) Αναπτυσσόμενες οικονομικά χώρες (newly industrialized countries-NICs) Υποανάπτυκτες οικονομικά χώρες (less developed countries-LDCs) 53

Αναπτυγμένες οικονομικά χώρες Πηγή: CIA, (2008), Appendix B, International Organizations and Groups, World Factbook.World Factbook 54

Αναπτυσσόμενες οικονομικά χώρες Πηγή: 55

Η ξηρασία και οι εμφύλιες συγκρούσεις εξαναγκάζουν τους Σομαλούς να εγκαταλείψουν τη χώρα τους. Φωτογραφία: REUTERS / Natasha Elkington Υπανάπτυκτες οικονομικά χώρες – Η περίπτωση της Σομαλίας 56

Δασμολογικά Εμπόδια Ειδικός Δασμός: επιβάλλεται σε συγκεκριμένα προϊόντα ανάλογα με το βάρος ή ανάλογα με τον όγκο τους Κατά αξία Δασμός (Ad Valorem): προκαθορισμένο ποσοστό δασμού στην τιμή εισαγωγής του προϊόντος Δασμός με διακρίσεις: στις περιπτώσεις αυτές επιβάλλεται δασμός σε προϊόντα που προέρχονται από ορισμένη γεωγραφική περιοχή ή χώρα και πληρούνται έτσι συνήθως πολιτικές σκοπιμότητες. Μη δασμολογικά εμπόδια Αυξημένη συμμετοχή του κράτους στο διεθνές εμπόριο Διαδικασίες εισόδου στο τελωνείο όπως για παράδειγμα τεχνικές προδιαγραφές ή και κανονισμούς ασφάλειας για τα εισαγόμενα προϊόντα Ποσοτικοί περιορισμοί όπως ποσοστώσεις, που οριοθετούν τις συνολικές εισαγωγές που μπορούν να γίνουν σε μια χώρα Οικονομικοί έλεγχοι γίνονται συνήθως σε χώρες που έχουν υψηλό πληθωρισμό και που απαιτούν νομισματικό έλεγχο. Δύο βασικές κατηγορίες εμποδίων που αφορούν το διεθνές εμπόριο 57

Το μικροοικονομικό περιβάλλον Μάθημα: Διεθνές Μάρκετινγκ, Ενότητα # 3: Διεθνές Οικονομικό Περιβάλλον Διδάσκων: Γεώργιος Πανηγυράκης, Τμήμα: Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων

Το Μικροοικονομικό Περιβάλλον Προϊόν –Νέο –Διαφοροποιημένο –Υπάρχον Ζήτηση –Ικανοποιητική –Ανεπαρκής –Αναμένεται να αυξηθεί Επιχειρησιακές Δυνατότητες και Στόχοι –Προσδιορισμός της πραγματικής και επιθυμητής τοποθέτησης του προϊόντος στις αγορές του εξωτερικού Ανταγωνισμός –Ισχυρός –Ασθενής –Ανύπαρκτος 59

Tο Μικροπεριβάλλον 60

Διεθνές Εμπόριο Θεωρία του Ανταγωνιστικού Πλεονεκτήματος Διεθνής Κύκλος Ζωής Προϊόντος Θεωρίες στις οποίες βασίζεται το διεθνές εμπόριο 61

Σπατάλη δημόσιου χρήματοςΜη αποδοτική κατανομή πόρων Πιθανότητα προστασίας εγχώριων προϊόντων και «εμπορικών πολέμων» Έμμεση επίδραση στην διαμόρφωση οικονομικής πολιτικής Πηγή: Krugman P., (1994), Competitiveness: A Dangerous Obsession, Foreign Affairs Πιθανοί κίνδυνοι του ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος 62

Διεθνής Κύκλος Ζωής Προϊόντος του RedBull Χρόνος ΕισαγωγήΑνάπτυξηΩρίμανσηΠτώση Πωλήσεις Βόρεια ΕυρώπηΗΠΑ Ισπανία Νότια Ευρώπη Νότια Αμερική ΑσίαΡωσία Πηγή: 63

Πηγή: Porter 1980 Ένταση Ανταγωνισμού Απειλή από υποκατάστατα προϊόντα Απειλή από την είσοδο νέων ανταγωνιστών Διαπραγματευτική δύναμη προμηθευτών Το υπόδειγμα των 5 δυνάμεων του Porter 64

Διεθνές Νομισματικό Ταμείο- ΔΝΤ (International Monetary Foundation-IMF) Διεθνής Χρηματοοικονομικός Οργανισμός (International Finance Corporation- IFC) Ένωση G20 Ευρωπαϊκή Ένωση (European Union) Ζώνη Ελευθέρων Συναλλαγών (free trade zone) Μακροοικονομικό Περιβάλλον (macroeconomic environment) Μικροοικονομικό περιβάλλον (microeconomic environment) Παγκόσμια Τράπεζα (The World Bank) Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (World Trade Organization- WTO) Συνέδριο Bretton Woods (Bretton Woods conference) 65 Λέξεις κλειδιά

Ghauri P., Cateora P., (2006), International Marketing, Berkshire: McGrawHill. Ricardo D., (1951), On the Principles of Political Economy and Taxation, Cambridge: Cambridge University Press. Stiglitz J., (2003), The Roaring Nineties, Globalization and Its Discontents, New York: W.W. Norton & Company. Klein N., (2008),The Shock Dotrine: The rise of the disaster capitalism, Henry Holt and Company, Inc., New York. Aw B., Roberts M.J., Winston T., (2007), Export Market Participation, Investments in R&D and Worker Training and the Evolution of Firm Productivity, The World Economy, 14(1), pp Andersen K., Beck R., Wigand R., Bjurn T., Andersen N., Brousseau E., (2004), “European E-Commerce Policies in the Pioneering Days, the Gold Rush and the Post-Hype Era”, Information Policy, 9(3), pp Cuervo-Cazurra A., Genc M., (2008), “Transforming disadvantages into advantages: Developing-country MNEs in the least developed countries”, Journal of International Business Studies, 39(6), pp. 957–979. Hodson D., (2009), “EMU and political union: what, if anything, have we learned from the euro’s first decade?”, Journal of European Public Policy, 16(3), pp. 508–526. Hosli M.O., (1993), “Admission of European Free Trade Association States to the European Community: Effects on Voting Power in the European Community Council of Ministers”, International Organization, 47(4), pp Porter M. E., (1990), “The competitive advantage of nations”, Harvard Business Review, 68(2), pp Porter M.E., (2008), “The Five Competitive Forces That Shape Strategy”, Harvard Business Review, pp. 79–93. Vandevert P.K., (1999), “The Uruguay Round and the World Trade Organization: A New Era Dawns in the Private Law of International Customs and Trade Case”, Western Reserve Journal of International Law, 31(1), pp Klein N., (2010), Το Δόγμα του Σοκ, Εκδοτικός Οργανισμός Λιβάνη. Πανηγυράκης Γ. (2013), Διεθνές Μάρκετινγκ, Εκδόσεις Σταμούλη, Αθήνα, Ελλάδα (ISBN: ) Σιώμκος Γ., (2004), Στρατηγικό Μάρκετινγκ, Εκδόσεις Σταμούλη. 66 Ενδεικτική βιβλιογραφία - αρθρογραφία

Τέλος Ενότητας # 3 Μάθημα: Διεθνές Μάρκετινγκ, Ενότητα # 3: Διεθνές Οικονομικό Περιβάλλον Διδάσκων: Γεώργιος Πανηγυράκης, Τμήμα: Οργάνωση και Διοίκηση Επιχειρήσεων