Η ΜΥΩΠΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΦΩΤΕΙΝΑΚΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ, M.Sc.

ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ Πλήττει περίπου 2,5 δισεκατομμύρια ανθρώπους ανά την Υφήλιο Φθάνει το 80-85% σε ορισμένες ηλικιακές ομάδες σε χώρες όπως η Κίνα Πλήττει το 25% περίπου του πληθυσμού σε ΗΠΑ και Δυτικό Κόσμο Έως και το 40% των φοιτητών 3βάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα έχει μυωπία

ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ Αξονική μυωπία (Επικρατέστερη)

ΚΑΤΗΓΟΡΙΟΠΟΙΗΣΗ Διαθλαστική Μυωπία η δημιουργία της οφείλεται σε αλλαγές στα διαθλαστικά μέρη του οφθαλμού. Μπορεί με την σειρά της να διακριθεί σε i) Μυωπία Ισχύος κατά την οποία τα διαθλαστικά μέρη του ματιού και κυρίως ο κερατοειδής, εμφανίζουν πολύ ισχυρή διαθλαστική ισχύ, και ii) σε Μυωπία του Δείκτη Διάθλασης, όπου έχουμε διακυμάνσεις του δείκτη διάθλασης των οπτικών μέσων του οφθαλμού (του κρυσταλλοειδούς φακού κυρίως, στην περίπτωση της ανόδου της γλυκόζης στο αίμα)

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Λόγω του αυξημένου μήκους του γεωμετρικού άξονα του οφθαλμού, η μυωπία προδιαθέτει για την συχνότερη εμφάνιση α) καταρράκτη β) γλαυκώματος γ) εκφυλιστικών παθήσεων χοριοειδούς και αμφιβληστροειδούς δ) Αποκόλληση υαλώδους και αμφιβληστροειδούς

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Μυωπικός εκφυλισμός με χοριοαμφιβληστροειδική ατροφία Φυσιολογικός αμφιβληστροειδής

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ Ι - ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ Τα παιδιά των οποίων οι γονείς έχουν και οι δύο μυωπία θα είναι επίσης πιθανότατα μύωπες 25 γονίδια έχουν αναγνωρισθεί τα οποία σχετίζονται με την δημιουργία/ανάπτυξη μυωπίας και τα οποία φαίνεται να ελέγχουν πρωτεΐνες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη/εκτάνυση του σκληρού χιτώνα των οφθαλμών.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ - ΕΜΜΕΤΡΟΠΟΙΗΣΗ Εμμετροποίηση είναι ένας άτυπος μηχανισμός που χρησιμοποιεί ο οφθαλμός ώστε από την υπερμετρωπία κατά την γέννηση, σε ένα σχετικά μικρό χρονικό διάστημα να επέλθει η επιθυμητή Εμμετρωπία κατά την οποία υπάρχει αγαστή ισορροπία μεταξύ της ισχύος των διαθλαστικών μέσων του οφθαλμού και του αξονικού του μήκους

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ - ΕΜΜΕΤΡΟΠΟΙΗΣΗ H επιμήκυνση του οφθαλμού στα πλαίσια της εμμετροποίησης φαίνεται να εξαρτάται από την ποιότητα όρασης που το μάτι λαμβάνει (McBrien et al, 2009) Πειράματα σε ζώα που αφορούσαν σε στέρηση όρασης (form deprivation) έδειξαν ότι η στέρηση του οπτικού ερεθίσματος οδηγεί σε μυωπία και σε σημαντική αύξηση του μήκους των οφθαλμών ο οφθαλμός δεν βασίζεται μόνο στον εγκέφαλο για την ρύθμιση της δικής του ανάπτυξης. Έχει αποδειχθεί (Schippert et al., 2007) ότι τα μάτια μπορούν να επιδείξουν εμμετροποίηση ακόμη κι όταν η όποια σύνδεση εγκεφάλου και οφθαλμού μέσω του οπτικού νεύρου έχει καταστραφεί.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙ - ΕΜΜΕΤΡΟΠΟΙΗΣΗ Κατά την φυσιολογική οφθαλμική ανάπτυξη η εμμετροποίηση εξουδετερώνει το όποιο προ-υπάρχον διαθλαστικό σφάλμα. Έχει όμως φανεί σε πειράματα σε κοτόπουλα και πιθήκους, ότι προκλητή υπερμετρωπία με αρνητικούς φακούς οδηγεί σε επιμήκυνση του οφθαλμού και εμμετροποίηση, ενώ με προκλητή μυωπία (με την χρήση θετικών φακών) παρατηρούμε την αναστολή της επιμήκυνσης των οφθαλμών.

ΕΜΜΕΤΡΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ Ο μηχανισμός της προσαρμογής παίζει σημαντικό πιθανότατα ρόλο στην διάκριση μεταξύ υπερμετρωπικής και μυωπικής αφεστίασης ο χοριοειδής, επίσης, αποκρίνεται στην κακή εστίαση (χοριοειδική προσαρμογή) αυξάνοντας έως και 100μm το πάχος του, κάτι που επιτυγχάνεται με την μεταβολή στην ροή του αίματος στα αγγεία του. Ο σκληρός χιτώνας επίσης, φαίνεται να «προσαρμόζεται» κατά ανάλογο τρόπο αλλά με πολύ ηπιότερο και αργό ρυθμό

ΕΜΜΕΤΡΟΠΟΙΗΣΗ

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙΙ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Ο τρόπος ζωής του σύγχρονου ανθρώπου έχει αλλάξει σημαντικά τα τελευταία πενήντα χρόνια Η εντατικοποίηση της κοντινής εργασίας επιφέρει έντονο stress στον οφθαλμικό μηχανισμό της προσαρμογής και στην σχέση προσαρμογής-σύγκλισης. Αυτό έχει συσχετισθεί με την δημιουργία και ανάπτυξη μυωπίας.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙΙ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Αγροτικοί πληθυσμοί, ειδικά λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών, φαίνεται να παρουσιάζουν πολύ μικρότερα ποσοστά μυωπίας από ό,τι οι αντίστοιχοι σε ηλικία αστικοί πληθυσμοί (π.χ. Plainis et al, 2009) Μελέτες έχουν αποδείξει ότι η συμμετοχή σε δραστηριότητες στο εξωτερικό περιβάλλον, υπό φυσικό φως, αναστέλλει την ανάπτυξη της μυωπίας (Rose, Morgan et al ). έχει υπάρξει και η υπόθεση ότι η κοντινή εστίαση κάτω από μη φυσικό φως που δεν συμπεριέχει UV ακτινοβολία μπορεί να οδηγεί σε δημιουργία μυωπίας (Prepas, 2008)

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ ΙΙΙ - ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ Πιθανή και οι συμμετοχή της αλλαγής των διατροφικών συνηθειών Η έλλειψη βιταμίνης C, D και ασβεστίου έχουν παλαιότερα ενοχοποιηθεί για την ανάπτυξη μυωπίας (Knapp, 1939; 1943; Edward, 1996; Mutti et al, 2011)) (ΣΗΜΕΙΩΣΗ: το φυσικό φως και η UV ακτινοβολία συντελούν στην δημιουργία της βιταμίνης D) Τελευταία έχει ενοχοποιηθεί και η έντονη λήψη υδατανθράκων στην σύγχρονη δίαιτα οπότε βλέπει κανείς να ξεπηδούν Εστιατόρια Παλαιολιθικής Δίαιτας (Lim et al, 2010; Frassetto et al, 2009).

ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΗΣ ΜΥΩΠΙΑΣ Υποδιόρθωση του διαθλαστικού σφάλματος Φαρμακευτικός Θετικοί Μονοεστιακοί Οφθαλμικοί Φακοί Διπλοεστιακοί/Πολυεστιακοί Οφθαλμικοί Φακοί Ορθοκερατολογία Πολυεστιακοί Φακοί Επαφής Διόρθωση του περιφερικού υπερμετρωπικού Defocus

Υποδιόρθωση Κλασσική αντιμετώπιση, βασίζεται στην μείωση του φορτίου στην προσαρμογή κατά την κοντινή όραση και στο να «μην συνηθίσει το μάτι» …… Τελευταία στοιχεία δείχνουν ότι συχνά φέρνει και τα αντίθετα αποτελέσματα !!! (Chung et al., 2002)

Φαρμακευτικός Έλεγχος Ο φαρμακευτικός έλεγχος της μυωπίας πλέον ακολουθεί δύο κατευθύνσεις : i) ουσίες που ρυθμίζουν τα επίπεδα της ντοπαμίνης (Mao et al, 2010) η οποία είναι αυξημένη στο φυσικό φως, αλλά μειωμένη στα μυωπικά μάτια, ii) αντιμουσκαρινικές ουσίες, όπως η πιρενζεπίνη (pirenzepine) οι οποίες φαίνεται να μπορούν να ρυθμίσουν την ανάπτυξη του σκληρού χιτώνα και πιθανόν να εμποδίζουν την επιμήκυνση του οφθαλμού (Siatkowski et al,2004). Επίσης, έχει δοκιμασθεί παλαιόθεν και η ατροπίνη η οποία αναστέλλει την λειτουργία του ακτινωτού μυός, με κάποια θετικά αποτελέσματα, αλλά λόγω πιθανών επιπλοκών (φωτοφοβία, αδυναμία κοντινής εστίασης, βλεφαρίτιδες, επιπεφυκίτιδες) φαίνεται να χάνει έδαφος (Bedrossian, 1979; Chua et al, 2003) Ο ίδιος δισταγμός συνοδεύει και το σύνολο των φαρμακευτικών ουσιών για τον έλεγχο της μυωπίας σε μικρά παιδιά

Θετικοί Μονοεστιακοί Οφθαλμικοί Φακοί Δίνονται μόνο για το διάβασμα. Η θεωρία έχει να κάνει με την σχετική απενεργοποίηση της προσαρμογής για κοντά, και την ευκολότερη κατόπιν εστίαση για μακριά, εξαφανίζοντας και την αφορμή (ερέθισμα) για επιμήκυνση του οφθαλμού λόγω επίκτητου μυωπικού defocus Δεν έχει δείξει να είναι αποτελεσματική, ακριβώς όπως και η υποδιόρθωση της μυωπίας (Mutti and Zadnik, 2009)

Διπλοεστιακοί/Πολυεστιακοί Οφθαλμικοί Φακοί Αφορά χρήση διπλοεστιακών ή Πολυεστιακών γυαλιών σε μικρά παιδιά. Θετικά αποτελέσματα αλλά πολύ βραχυπρόθεσμα Κυρίως φαίνεται να έχει αποτέλεσμα σε εσωφορικούς ασθενείς (Gwiazda et al., 2003 – COMET study).

Πολυεστιακοί Φακοί Επαφής Οι πολυεστιακοί φακοί επαφής λειτουργούν σε γενικές γραμμές με διαφορετικό τρόπο από ό,τι οι αντίστοιχοι οφθαλμικοί φακοί (ομόκεντρες ζώνες διαφορετικών διορθώσεων, κο.κ.). Ειδικά όσοι χαρακτηρίζονται από μακρινή κεντρική ζώνη φαίνεται να αποδίδουν όσον αφορά στη μείωση της ανάπτυξης της μυωπίας σε νεαρά άτομα (Aller and Wildsoet, 2008)

Ορθοκερατολογία Η Ορθοκερατολογία βασίζεται στην σταδιακή αποπλάτυνση του κεντρικού κυρίως κερατοειδούς, με χρήση ειδικών RGP φακών επαφής που φοριούνται κυρίως κατά τον ύπνο. Έτσι, ελαττώνεται η ισχύς του κερατοειδούς και διορθώνεται σταδιακά η υπάρχουσα μυωπία

Ορθοκερατολογία H Ορθοκερατολογία δείχνει να έχει θετικά αποτελέσματα σε νεαρά άτομα (Cho et al, 2005; Walline et al, 2009; Kakito et al, 2011) ως προς την μείωση της ανάπτυξης της μυωπίας και αυτό ενδέχεται να σχετίζεται και με την διόρθωση του περιφερικού υπερμετρωπικού defocus που επιτυγχάνει με τον τρόπο που εφαρμόζεται και λειτουργεί ο ορθοκερατικός φακός επαφής Δισταγμός για χρήση σε νεαρά παιδιά λόγω πιθανών επιπλοκών (αποπτώσεις επιθηλίου του κερατοειδούς, μολύνσεις κερατοειδούς από πλημμελή χρήση και από παρουσία εναποθέσεων στον φακό επαφής

Περιφερικό defocus & μυωπία Το πλέον καυτό θέμα έρευνας πάνω στην μυωπία!!!! Έρευνες σε ζώα έχουν δείξει ότι η επιμήκυνση των οφθαλμών μπορεί να οδηγείται από το περιφερικό defocus που σημειώνεται στον αμφιβληστροειδή λόγω του κοίλου σχήματος του, κάτι που συμβαίνει και κατά την διόρθωση της μυωπίας με συμβατικούς οφθαλμικούς φακούς ή φακούς επαφής οι οποίοι διορθώνουν περίφημα κεντρικά το διαθλαστικό σφάλμα, όμως δημιουργούν μια περιφερική αφεστίαση (defocus) στον περιφερικό αμφιβληστροειδή (έως και μοίρες εκατέρωθεν του κεντρικού βοθρίου)( Earl Smith et al, 2005; 2009; Li Fang Hung et al, 2008 αλλά και Mutti et al, 2011 για μια αντίθετη άποψη).

Περιφερικό defocus & μυωπία περιφερικό υπερμετρωπικό defocus

ΟΡΘΟΚΕΡΑΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΦΕΡΙΚΟ DEFOCUS Σημείωση: οι νεαροί χρήστες των ορθοκερατικών φακών επαφής ενδέχεται να έχουν μεγαλύτερη έκθεση στην UVακτινοβολία μια και φορούν τους φακούς κατά τον ύπνο κυρίως.

Διόρθωση περιφερικού defocus με Ειδικά Γυαλιά / Φακούς Επαφής Δημιουργία Οφθαλμικών φακών και φακών επαφής οι οποίοι να μη δημιουργούν defocus στην περιφέρεια του αμφιβληστροειδή (ελαττωμένη μεσοπεριφερική ισχύς). Οι πρώτες κλινικές μελέτες στην Ασία δίνουν μερικώς θετικά αποτελέσματα αλλά για μικρό χρόνο έρευνας (6 μήνες). Το μέλλον θα δείξει (Holden et al.,2010; 2011; Sankaridurg et al, 2010)

Διόρθωση περιφερικού defocus με Ειδικά Γυαλιά / Φακούς Επαφής (Πατέντα Holden και συνεργατών, 2007)

Διόρθωση περιφερικού defocus με Ειδικά Γυαλιά / Φακούς Επαφής (Πατέντα Holden και συνεργατών, 2007) 10- o φακός επαφής 16-πισω επιφάνεια 18-πρόσθια επιφάνεια 20-κεντρική ΟΖ 22- κόρη οφθαλμού 24-περιφερική ΟΖ 26-ακραία περιφερική ζώνη 28 – άκρο φακού 30-μικρή μεταβατική ζώνη

Διόρθωση περιφερικού defocus με Ειδικά Γυαλιά / Φακούς Επαφής

ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΠΟΛΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ….