Μεταβολικά νοσήματα

Μεταβολικά νοσήματα ή ενδογενείς διαταραχές του μεταβολισμού Οι κληρονομικές βιοχημικές διαταραχές του ανθρώπινου οργανισμού.

Μεταβολικά νοσήματα Γονιδίωμα  Πρωτεΐνες Σύνθεση της πρωτεΐνης Ποσότητα. Λειτουργία (ένζυμο, υποδοχέας, δομικό συστατικό, αντλία…) Κλινικές εκδηλώσεις ή όχι Εάν η λειτουργία που διαταράσσεται από μία ενδογενή διαταραχή του μεταβολισμού είναι απαραίτητη για τη σωστή λειτουργία του οργανισμού, και ο βαθμός της διαταραχής είναι ικανός να επηρεάσει το όλο σύστημα, μπορεί να έχουμε την εμφάνιση κλινικών εκδηλώσεων.

Μεταβολικά νοσήματα Οι περισσότερες ενδογενείς διαταραχές του μεταβολισμού με κλινικές εκδηλώσεις εμφανίζονται ή μπορεί να ανιχνευθούν στη νεογνική ηλικία ή λίγο αργότερα. Στις μέρες μας πολλές από τις διαταραχές ανιχνεύονται στην ενδομήτριο ζωή. 1. Εμφανίζονται: από νωρίς, νεογνική περίοδο ΤΑ ΝΕΟΓΝΑ ΜΕ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΕΊΝΑΙ ΣΥΝΗΘΩΣ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΑ ΚΑΤΆ ΤΗ ΓΕΝΝΗΣΗ ΦΑΣΜΑ ΚΛΙΝΙΚΏΝ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ: Θάνατος, Βαρέως πάσχον νεογνό Επίμονοι έμετοι, Αδυναμία πρόσληψης βάρους, Διαταραχές της ανάπτυξης, Μεταβολική οξέωση, Αυξημένα επίπεδα ενός μεταβολίτη (αίμα, ούρα) Περίεργη οσμή, ηπατομεγαλία κτλ.

Θάνατος νεογνού Επί υποψίας μεταβολικού νοσήματος πρέπει να γίνεται ακριβής διάγνωση για την γενετική καθοδήγηση της οικογένειας.

Μεταβολικα νοσήματα 2. Εμφανίζονται: σε μεγαλύτερα παιδιά Ανεξήγητη διανοητική καθυστέρηση, καθυστέρηση της ανάπτυξης, κινητικές διαταραχές ή σπασμοί. Ασυνήθιστη οσμή ιδίως σε περιόδους στρες ή οξείας νόσου. Διαλείποντα επεισόδια ανεξήγητων εμέτων, οξέωσης, κώμα. Ηπατομεγαλία Νεφρολιθίαση

Μεταβολικά νοσήματα Διαταραχές του μεταβολισμού των υδατανθράκων, των αμινοξέων, των λιπαρών οξέων.

Διαταραχές στο μτβ των αμινοξέων Φαιλυλαλανίνη Η φαινυλαλανίνη της τροφής αν δεν χρησιμοποιηθεί για την σύνθεση νέας πρωτεϊνης, μεταβολίζεται φυσιολογικά μέσω της μεταβολικής οδού της τυροσίνης. Συσσώρευση φαινυλαλανίνης=ΥΠΕΡΦΑΙΝΥΛΑΛΑΝΙΝΑΙΜΙΑ 1.Έλλειψη του ενζύμου υδροξυλάση της φαινυλαλανίνης. 2.Μερική δράση του ενζύμου α)παροδική λόγω ανωριμότητας β)μόνιμη περίπου 1-35% της δράσης του φυσιολογικού. 3.Έλλειψη του επικουρικού παράγοντα τετραϋδροβιοπτερίνη. 4.Τυροσιναιμίας α)παροδικής,συχνά στη γέννηση β)μόνιμης

ΦΑΙΝΥΛΚΕΤΟΝΟΥΡΙΑ Κλασσική πλήρη ή σχεδόν πλήρη έλλειψη της υδροξυλάσης της φαινυλαλανίνης. 1: : φαινυλαλανίνη  //  τυροσίνη φαινυλαλανίνη  φαινυλπυρουβικό ή βλάβες στο φαινυλεθυλαμίνη ΚΝΣ Κλινικά: υγιή στην γέννηση screening test: μέθοδος Guthrie στις 72 ώρες και μετά από κατανάλωση πρωτεϊνης στέλνεται δείγμα αίματος σε διηθητικό χαρτί. Από τις πρωιμότερες εκδηλώσεις οι έμετοι. Καθώς το παιδί μεγαλώνει και δεν θεραπεύεται: Υπερκινητικότητα, Υπεραντιδραστικότητα, Επεισόδια σπασμών, Νοητική καθυστέρηση

ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΦΑΙΝΥΛΚΕΤΟΝΟΥΡΙΑ Κριτήρια 1.Φαινυλαλανίνη πλάσματος >600μmol/L (>10mg/dL) 2.Τυροσίνη σε φυσιολογικά επίπεδα 3.Αυξημένα επίπεδα μεταβολίτων φαινυλαλανίνης στα ούρα 4.Τετραυδροβιοπτερίνη σε φυσιολογικά επίπεδα Γιατί να γίνεται screening test? μmol/L βλάβη στο αναπτυσσόμενο ΚΝΣ. Χωρίς δίαιτα τα άτομα με κλασσική PKU: 1800μmol/L Θέλουμε η διάγνωση να γίνει έως την ηλικία των 14ημερών!

Κλασσική Φαινυλκετονουρία Θεραπεία Δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε φαινυλαλανίνη (Λιγότερο αυστηρός περιορισμός μετά τα 6 έτη) (Μερικοί προτείνουν έως την αρχή της εφηβείας) Παρακολούθηση συγκέντρωσης φαινυλαλανίνης Στόχος μmol/L. Συμπληρωματική χορήγηση τυροσίνης

Εγκυμονούσες με φαινυλκετονουρία Μεγαλύτερη πιθανότητα έκτρωσης Μέλλουσες μητέρες πρέπει να ξεκινούν δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε φαινυλαλανίνη πριν από τη σύλληψη. Νεογνά με νοητική υστέρηση, μικροκεφαλία, συγγενείς καρδιοπάθειες

Προσοχή! Υπερφαινυλαλανιναιμία δεν σημαίνει πάντα κλασσική φαινυλκετονουρία.

Υπερφαινυλαλανιναιμία λόγω έλλειψης τετραϋδροβιοπτερινης Διαταραχή σε ένζυμο που αφορά την παραγωγή ή την ανακύκλωση της τετραυδροβιοπτερίνης (ΒΗ4) ΒΗ4 συμπαράγοντας για τις υδροξυλάσες της τυροσίνης και της τρυπτοφάνης, απαραίτητες για τη σύνθεση νευροδιαβιβαστών (ντοπαμίνης, σεροτονίνης) Όλα τα παιδιά με υπερφαινυλαλανιναιμία ελέγχονται για τον ΒΗ4. ΘΕΡΑΠΕΙΑ Δίαιτα χαμηλής περιεκτικότητας σε φαινυλαλανίνη (2 έτη) ΔΕΝ ΑΡΚΕΙ!!! Χορήγηση πρόδρομων ουσιών των νευροδιαβιβαστών L-ντόπα και 5-υδροξυτρυπτοφάνης Υποκατάσταση με ΒΗ4 (καθημερινά σε μικρές δόσεις)

Διαταραχές στο μτβ των αμινοξέων Τυροσιναιμία Ομοκυστινουρία

Τυροσιναιμία Τυροσίνη: εξωγενώς με την τροφή ενδογενώς από τη φαινυλαλανίνη Πρόδρομη ουσία της ντοπαμίνης, της νοραδρεναλίνης, της μελανίνης και της θυροξίνης

Τυροσιναιμία τύπου I Έλλειψη του ενζύμου υδρολάση του φουμαρυλακετοξικού εστέρα Μικρή αύξηση της τυροσίνης στο πλάσμα Αύξηση και άλλων αμινοξέων (μεθειονίνη) Βαριές βλάβες στο ήπαρ, νεφρά, ΚΝΣ Αναιμία (νορμοκυτταρική), ΄μεγάλη αύξηση χολερυθρίνης, αύξηση τρανσαμινασών, αύξηση α-φετοπρωτεϊνης Ηλεκτρυλακετοξικός εστέρας και ηλεκτρυλακετόνη στα ούρα θέτουν τη διάγνωση

Τυροσιναιμία τύπου I Θεραπεία Δίαιτα χαμηλή σε τυροσίνη, φαινυλαλανίνη, μεθειονίνη Η ΝΟΣΟΣ ΔΕΝ ΑΝΑΣΤΕΛΛΕΤΑΙ ΜΟΝΟ ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΟ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟ Αναστολή ενζύμων παράπλευρου μεταβολισμού Μεταμόσχευση ήπατος Θάνατος στην οξεία μορφή στο 2 ο έτος και στην χρόνια μορφή στο 10 ο έτος ζωής

Τυροσιναιμία τύπου II Ανεπάρκεια του κυτταροπλασματικού κλάσματος της ηπατικής τυροσίνης-αμινοτρανσφεράσης Εκσεσημασμένη υπερτυροσιναιμία (20-25mg/dL) και τυροσινουρία Οι συγκεντρώσεις των υπόλοιπων αμινοξέων είναι φυσιολογικές Ηπατική κ νεφρική λειτουργία φυσιολογική Θεραπεία: δίαιτα χαμηλή σε τυροσίνη και φαινυλαλανίνη

Ομοκυστινουρία Η μεγαλύτερη ποσότητα ομοκυστεϊνης στον οργανισμό μεθυλιώνεται συνήθως εκ νέου σε μεθειονίνη. Συνθετάση της μεθειονίνης συμπαράγοντας το φυλλικό οξύ και Β12. Ομοκυστείνη και ομοκυστίνη δεν ανιχνεύονται ούτε στα ούρα ούτε στο αίμα.

Βαλίνη, Ισολευκίνη

Ομοκυστινουρία Κλινικά υγιή στην γέννηση, αδυναμία πρόσληψης βάρους, καθυστέρηση ανάπτυξης, εκτοπία του φακού, θρομβοεμβολικά επεισόδια, οστεοπόρωση. Εργαστηριακά: αύξηση μεθειονίνης, ομοκυστείνης, μετρηση ομοκυστείνης σε πρόσφατα ούρα Θεραπεία: περιορισμός μεθειονίνης, συμπληρωματική χορήγηση κυστίνης, βεταίνης, φυλλικού οξέος Στην ομοκυστινουρία τύου II δίνουμε και βιταμίνη Β12

Διαταραχές του μεταβολισμού των υδατανθράκων. Γαλακτόζη

Γαλακτοζαιμία Κληρονομούμενη με τον αυτοσωματικό υπολειπόμενο χαρακτήρα. Κλασσική μορφή(GG): καμία λειτουργία του ενζύμου γαλακτοζη-1-φωσφο-ουριδυλοτρανσφεράση (GALT). Duarte variant (DD): 50% δράσης σε σχέση με το φυσιολογικό. Ετεροζυγώτες DG, D/NORMAL GALT, G/NORMAL GALT Συναντώνται αρκετά συχνά, δεν έχουν κλινικές εκδηλώσεις και παρουσιάζουν μόνο μειωμένη ικανότητα να μεταβολίσουν τη γαλακτόζη. Η διαταραχή μπορεί να ανιχνευθεί από δείγμα από τον ομφάλιο λώρο, από το αίμα του νεογνού, ή από αμνιοτικά κύτταρα κ ινοβλάστες.

Γαλακτοζαιμία Συμπτώματα Την 3 η -4 η ημέρα σίτισης με γάλα. Έμετοι, ίκτερος, ανορεξία, ανεπαρκής ανάπτυξη (Β,Υ) Ηπατομεγαλία, οίδημα, ασκίτης, Σπληνομεγαλία, σήψη Καταρράκτης άμφω. Σταδιακή ηπατική κ νεφρική ανεπάρκεια, Θάνατος.

Γαλακτοζαιμία Screening test: Ανιχνεύει την δραστική GALT ή και τα επίπεδα της γαλακτόζης. Γίνεται γιατί οι μεταβολίτες της γαλακτόζης είναι τοξικοί για το ήπαρ,τα νεφρά και το ΚΝΣ. Πρέπει να ανιχνεύεται από νωρίς μια τέτοια διαταραχή. 1.Γαλακτόζη<20mg/dL Επανάληψη 60min μετά σίτιση με γάλα mg/dL GG ή GD 3.>50mg/dL επείγον!

Γαλακτοζαιμία

Γαλακτοζαιμία-Θεραπεία Δίαιτα ελεύθερη λακτόζης και γαλακτόζης Απόλυτη αντένδειξη ο θηλασμός Όχι σε προιόντα με ορρό γάλακτος, καζεϊνη, άπαχη σκόνη γάλακτος, στερεά γάλακτος, λακτόζη, λακταλβουμίνη, υδρολυμένη πρτ Πρώιμη θεραπευτική παρέμβαση Πρόγνωση ποικίλλει. Είναι πιθανή η καθυστέρηση της ανάπτυξης, οι μαθησιακές δυσκολίες, οι διαταραχές στην ομιλία.

ΑΣΚΗΣΗ

ΓΑΛΑΚΤΟΖΑΙΜΙΑ ΑΛΛΕΡΓΙΑ ΣΤΟ ΓΑΛΑ ΔΥΣΑΝΕΞΙΑ ΣΤΟ ΓΑΛΑ 1.ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΌ ΝΌΣΗΜΑ 2.ΠΡΒΛ ΣΤΟ ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ 3.ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΠΕΨΗΣ

ΑΣΚΗΣΗ 1.Εμετοι σε νεογνό 20 ημερών που θηλάζει. Τι φταίει?