ANEΡΓΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ ΝΑΓΗ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ ΜΟΡΔΟΣ ΠΕΤΡΟΣ ΣΠΗΛΙΩΤΟΠΟΥΛΟΥ ΜΑΡΙΑ ΧΑΡΙΤΑΤΟΥ ΤΖΟΓΙΑ

Ανεργία - Ορισμός:  Είναι η αδυναμία εξεύρεσης εργασίας αμειβόμενης και ανάλογης με τα προσόντα, τις ικανότητες και τις κλίσεις του ατόμου.  Με τον όρο ανεργία υπονοείται η ακούσια αργία των ατόμων

Είδη ανεργίας  Ανεργία τριβής: Προκύπτει λόγω της ακατάπαυστης κίνησης των ανθρώπων μεταξύ περιοχών και θέσεων εργασίας ή διαφόρων σταδίων του κύκλου ζωής  Δομική ανεργία: Οφείλεται στις αναντιστοιχίες μεταξύ προσφοράς και ζήτησης καθώς κάποιοι κλάδοι έχουν αυξημένη ζήτηση και κάποιοι άλλοι πτωτική ζήτηση  Κυκλική ανεργία: οφείλεται στην μειωμένη συνολική ζήτηση προϊόντων και υπηρεσιών  Μακροχρόνια- βραχυχρόνια ανεργία  Εποχιακή ανεργία

Αιτίες ανεργίας  Οικονομική κρίση  Επικράτηση μονοπωλίων – ολιγοπωλίων — κλείσιμο μικρών επιχειρήσεων  Ανυπαρξία οικονομικού – πολιτικού σχεδίου  Έλλειψη επενδύσεων, δημιουργίας βιομηχανικών μονάδων  Κορεσμός θέσεων εργασίας- πολυθεσία  Ξένο – φθηνότερο εργατικό δυναμικό- ρατσισμός  Υψηλή εξειδίκευση- κακή παρερχομένη παιδεία εκπαίδευση

Συνέπειες ανεργίας ΑΤΟΜΙΚΕΣ  Κλονισμός της εμπιστοσύνης του πολίτη στην πολιτεία- κράτους πρόνοιας  Στασιμότητα ανάπτυξης- ολοκλήρωση της προσωπικότητας  Πρόβλημα επιβίωσης, ικανοποίηση βασικών αναγκών: τροφή – ενδυμασία- κατοικία  Έλλειψη ικανοποίησης της έμφυτης τάσης για δημιουργία ΚΟΙΝΩΝΙΚΕΣ  Άνθιση παραοικονομίας  Αντικοινωνικά φαινόμενα- τρόπος εκτόνωσης: βία, εγκληματικότητα, ναρκωτικά, αλκοολισμός, αυτοκτονίες  Έλλειψη φαινόμενου συνεργασίας πνεύματος – συλλογικότητας  Ταραχές- εξεγέρσεις- απεργίες

Τι παρατηρούμε  Επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης ποικίλουν ανάλογα με το κράτος μέλος- φύλο και ηλικία  Τα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν την έναρξη της αύξησης της ανεργίας σε πολύ διαφορετικά σημεία  Χώρες της Βαλτικής και η Ισπανία έχουν πληγεί περισσότερο

ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

Η ΑΝΕΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ  Η οικονομία στην Ελλάδα - Ιστορική αναδρομή -Σημερινή πραγματικότητα  Η ανεργία στην Ελλάδα - Παρούσα κατάσταση- στατιστικά δεδομένα - Χαρακτηριστικά της ανεργίας  Συμπεράσματα

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ιστορική αναδρομή  1944 – 1953: 18 κυβερνήσεις - οκτώ υποτιμήσεις της δραχμής.  : η Ελλάδα ήταν η δεύτερη ταχύτερη αναπτυσσόμενη χώρα στην Ευρώπη  1974 (πτώση Δικτατορίας): το δημόσιο χρέος αντιστοιχεί στο 25% του ΑΕΠ  1979 η Ελλάδα υπογράφει συνθήκη προσχώρησης στην Ε.Ο.Κ  :Το ΠΑΣΟΚ ανέλαβε την Ελλάδα με Δημόσιο Χρέος που αντιστοιχούσε στο 27% του ΑΕΠ, και την παρέδωσε στην κυβέρνηση Κ. Μητσοτάκη με Δημόσιο Χρέος 80% του ΑΕΠ.  :Η κυβέρνηση Κ. Μητσοτάκη παρέλαβε Δημόσιο Χρέος που αντιστοιχεί στο 80% του ΑΕΠ, και παρέδωσε Δημόσιο Χρέος στο 110% του ΑΕΠ.  2001: η Ελλάδα μπήκε στην Ευρωζώνη.

Σημερινή πραγματικότητα  Η Ελλάδα έφτασε στα πρόθυρα της πτώχευσης βρισκόμενη στη δίνη της βαθιάς οικονομικής κρίσης.  Αντιμέτωπη με τα δίδυμα ελλείμματα, δημοσιονομικό και ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, και με ένα δυσθεώρητο δημόσιο χρέος, η χώρα αναγκάστηκε να προσφύγει στον μηχανισμό στήριξης  Η επιβολή στην Ελλάδα, των πολιτικών της «εσωτερικής υποτίμησης» και της ελεγχόμενης χρεοκοπίας από τους διεθνείς οργανισμούς (Ε.Ε., ΕΚΤ, ΔΝΤ), προκάλεσαν εκτός από την κοινωνική καθίζηση και παραγωγική καθίζηση, αύξησης της ανεργίας και καθίζηση προσφοράς.  Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε διαδικασία αποεπένδυσης (από 8,5% του ΑΕΠ, δεδομένου του εξαιρετικά χαμηλού ποσοστού επενδύσεων 13,2% του ΑΕΠ το 2012), με σημαντικές απώλειες του παραγωγικού της δυναμικού  Ταυτόχρονα προκάλεσαν διεύρυνση του χάσματος (ΑΕΠ, ρυθμός ανάπτυξης, χρέος, έλλειμμα, κλπ).

Η Ελληνική οικονομία συνδυάζει σήμερα:  την μείωση του ΑΕΠ για πέμπτο συνεχές έτος  την τετραετή θεαματική μείωση των εισοδημάτων των εργαζομένων και των συνταξιούχων  την αδυναμία να χρησιμοποιήσει τα παραδοσιακά εργαλεία της οικονομικής πολιτικής  την άνοδο της ανεργίας  την διατήρηση ενός μεγάλου ελλείμματος στο εξωτερικό ισοζύγιο αγαθών και υπηρεσιών  την συνέχιση και την όξυνση της κρίσης του δημοσίου χρέους

Εξέλιξη ΑΕΠ (σταθερές τιμές 2005) -3,1% -4,9% -7,1 % -6,4% Πληθωρισμός: Μέσος Ετήσιος 1,2% 4,7% 3,3% 1,5% Πληθωρισμός: Μεταβολή: Δεκέμβριος – Δεκέμβριος 2,6% 5,2% 2,4% 0,8% Ποσοστό ανεργίας 9,5% 12,5% 17,7% 24,2% Εξαγωγές (αγαθά- τρέχουσες τιμές)* 17,5 21,1 24,3 27,6 Εισαγωγές (αγαθά- τρέχουσες τιμές)* 51,9 50,4 48,4 49,1 Σημαντικοί οικονομικοί δείκτες

Πορεία ΑΕΠ

Δημόσιο χρέος  Το δημόσιο έλλειμμα μειώθηκε κατά 30,8% το 2010, κατά 12% το 2011 και κατά 30,2% κατά το 2012, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος  Η ολοκλήρωση του PSI εντός του 2012 μείωσε το δημόσιο χρέος από 170,3 % του ΑΕΠ το 2011 σε 156,9% του ΑΕΠ το 2012 (Eurostat, 2013), συμβάλλοντας στη δημιουργία σταθερότερου μακροοικονομικού πλαισίου.  Το ΑΕΠ από το 2014 εκτιμάται ότι θα σταματήσει να μειώνεται και θα υπάρξει επιστροφή της ελληνικής οικονομίας σε θετικούς ρυθμούς.

Δημόσιο χρέος

Που διοχετεύει χρήμα η Ελλάδα σε σύγκριση με την υπόλοιπη Ευρώπη

Εισαγωγές -εξαγωγές

Η ΑΝΕΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ  Μετά από την συνεχή πτώση οκτώ ετών ( ), το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε δραματικά κατά το στο 27,0% σε μέσο επίπεδο.  Εκτιμήσεις για πορεία ανεργίας : 1)Ευρωπαϊκή Επιτροπή: 26,0%, 2)ΟΟΣΑ: 28,2% 3)ΙΝΕ/ΓΣΕΕ: 31,5%.  Ο λόγος ανέργων / απασχολουμένων υπερβαίνει σήμερα το 1/3. Με άλλα λόγια, σε κάθε τρεις εργαζόμενους αντιστοιχεί περίπου ένας άνεργος

Η ΑΝΕΡΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Χαρακτηριστικά της ανεργίας Ηλικιακή διάρθρωση της ανεργίας  Το μέγεθος της ανεργίας των νέων αποτελεί ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της ελληνικής αγοράς εργασίας. Το Σεπτέμβριο του 2012 το ποσοστό αυτό αυξήθηκε στο 56,4%.  Όσο αυξάνει η ηλικία, τα ποσοστά ανεργίας είναι χαμηλότερα.  Το ποσοστό ανεργίας των ατόμων ετών το Σεπτέμβριο του 2012 ήταν 13,5%  Το ποσοστό ανεργίας των ατόμων ετών που παραδοσιακά ήταν εξαιρετικά χαμηλό στην Ελλάδα, έφτασε το 6,9% Διάρθρωση κατά φύλο  Η ανεργία πλήττει και τα δύο φύλα, αλλά η μεγαλύτερη αύξησή της παρατηρείται στο ανδρικό εργατικό δυναμικό.  Το ποσοστό ανεργίας των γυναικών διπλασιάστηκε φθάνοντας το 26,5%, ενώ το ποσοστό ανεργίας των ανδρών υπερτριπλασιάστηκε φθάνοντας το 19,7%.  Εντύπωση εδώ προκαλεί η μεγάλη διάδοση της συμμετοχής στη μερική απασχόληση των ανδρών και η σχετική συγκράτηση της συμμετοχής των γυναικών σε αυτή.

Ποσοστό μακροχρόνιας ανεργίας

Ανεργία σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο

Χαρακτηριστικά της ανεργίας Εκπαίδευση και ανεργία  Η μεγάλη αύξηση της ανεργίας χαρακτηρίζει τους εργαζόμενους με κάθε επίπεδο εκπαίδευσης.  Οι αναλογίες μεταξύ τους παραμένουν λίγο πολύ όπως πριν, αλλά σε πολύ μεγαλύτερο για όλους ύψος ανεργίας.  Η ανεργία είναι ιδιαίτερα αυξημένη σε έχοντες τεχνολογική επαγγελματική εγκύκλια εκπαίδευση  Συνθήκες αβεβαιότητας και ανασφάλειας  Η μετεξέλιξη της οικονομικής κρίσης σε κρίση απασχόλησης με την εκρηκτική αύξηση της ανεργίας δημιουργεί στους εργαζόμενους και στους νέους συνθήκες αβεβαιότητας και ανασφάλειας. Οι εργαζόμενοι αισθάνονται λιγότερο ασφαλείς στην δυνατότητά τους να διατηρήσουν την θέση εργασίας τους ή να βρουν μια νέα θέση εργασίας.  Επίσης η πιθανότητα ένταξή τους στην κατηγορία της μακροχρόνιας ανεργίας και η προοπτική της σταδιακής περιθωριοποίησής τους από το εργατικό δυναμικό, μετεξελίσσεται σε εφιάλτη της επόμενης μέρας

Κατανομή της ανεργίας στους τομείς και κλάδους οικονομικής δραστηριότητας

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ  Σύμφωνα με τα παραπάνω βρισκόμαστε ακόμα εν μέσω μιας σοβαρής ύφεσης χωρίς να είναι ξεκάθαρο το σημείο εξόδου αυτής.  Βιώνουμε τη συνεχή συρρίκνωση της οικονομικής παραγωγής, τη μείωση της απασχόλησης και τη ραγδαία αύξηση της ανεργίας.  Οι εξελίξεις αυτές στα οικονομικά μεγέθη αναγκαστικά προκαλούν ποσοτικές και ποιοτικές αλλαγές στην αγορά εργασίας. Το θεσμικό πλαίσιο της αγοράς εργασίας έχει μεταβληθεί σημαντικά τα τελευταία έτη, εστιάζοντας στη μείωση του εργατικού κόστους και στην αύξηση της ευελιξίας στην αγορά εργασίας.  Οι επιπτώσεις της κρίσης στη μείωση της παραγωγής ήταν εμφανείς, αρχικά σε συγκεκριμένους κλάδους οικονομικής παραγωγής (π.χ. κατασκευές), ενώ στην παρούσα περίοδο έχουν γενικευτεί σε όλη την οικονομία.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ  Στον ιδιωτικό τομέα σοβαρά έχουν πληγεί οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενώ σημαντικός αριθμός μεγαλύτερων επιχειρήσεων αποχωρεί από την ελληνική αγορά συμβάλλοντας στην αύξηση της ανεργίας.  Η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών σε συνδυασμό με την ανασφάλεια για το άμεσο μέλλον έχει οδηγήσει σε πτώση όλων σχεδόν των μορφών οικονομικής δραστηριότητας. Η ανεργία έχει σημειώσει ραγδαία άνοδο και αναμένεται να συνεχίσει αυτή την πορεία όσο η οικονομική δραστηριότητα περιορίζεται.  Αξιοσημείωτο είναι, επίσης, ότι αλλάζει τελευταίως η διαρθρωτική δομή της ανεργίας στην Ελλάδα, καθώς δυσχεραίνεται η θέση των μεγαλύτερων ηλικιακών ομάδων σχετικώς με τις λοιπές ομάδες του πληθυσμού.