ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΕΓΟΝΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΩΣ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ

Παρουσίαση με θέμα: "ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΕΓΟΝΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΩΣ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΕΓΟΝΗ ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΤΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΕΩΣ ΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ
« Η ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΩΣ ΜΕΣΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΚΑΤΑΞΙΩΣΗΣ- ΕΠΙΔΕΙΞΗΣ» ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΧΑΤΖΗΓΙΑΝΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΧΑΛΒΑΤΖΗΣ ΣΟΕΡΤΙ ΠΡΙΦΤΗ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ: ΗΛΙΑΣ ΠΛΑΚΑΣ & ΕΙΡΗΝΗ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΟΥ

2 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Πρέπει να πούμε ότι σε κάθε εποχή το θέμα της άνεσης και πολυτέλειας του σπιτιού εξαρτιόταν από την κοινωνική θέση του ιδιοκτήτη και την οικονομική δυνατότητα του καθένα. Οι κατοικίες που προορίζονταν για τον απλό κόσμο ήταν πιο απλές, λιγότερο άνετες, στενές με χίλιες δυο ελλείψεις. Δεν ίσχυε το ίδιο γι' αυτές των πλούσιων, που χαίρονταν τα σπίτια τους και τα έκαναν πραγματικά μικρά παλάτια με πολλά δωμάτια, με λουτρά, με βοηθητικούς χώρους με αίθουσες για τους επισκέπτες κλπ. Αυτός ο διαχωρισμός κρατά μέχρι σήμερα, που οι φτωχοί διαθέτουν μια μικρή κατοικία και εκείνη τις περισσότερες φορές όχι δική τους ,ενώ οι πλούσιοι ζουν σε τεράστια, άνετα οικοδομήματα. Υπερβολική ανάπτυξη αυτών των κατοικιών που προορίζονταν για τις ανώτερες τάξεις, έχουμε στη βυζαντινή εποχή και περισσότερο στο μεσαίωνα, που εμφανίζονται τα σπίτια- φρούρια ( ήταν μεγάλοι πύργοι, όπου φιλοξενούνταν πάρα πολλά άτομα, μαζί και το υπηρετικό προσωπικό και γύρω - γύρω προστατεύονταν από πέτρινα ψηλά τείχη ).

3 ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ Με τη λέξη κατοικία, εννοούμε, το χώρο, είτε φυσικό καταφύγιο, είτε οικοδόμημα, όπου μένει ο άνθρωπος μόνιμα ή προσωρινά. Πρωταρχικός λόγος δημιουργίας της κατοικίας ήταν η προστασία του ανθρώπου από τις άσχημες καιρικές συνθήκες και από διάφορους κινδύνους. Ωστόσο με την πάροδο των χρόνων, η κατοικία απέκτησε μεγάλη σημασία στη ζωή του ανθρώπου, γιατί συνδέθηκε στενά με τον ψυχικό του κόσμο, με την οικογενειακή και κοινωνική του ζωή και αποτέλεσε έκφραση του πολιτισμού του. Η κατοικία μπορεί να φανερώνει εξάλλου, την κοινωνική τάξη και την οικονομική κατάσταση των ιδιοκτητών της. Γι’ αυτό, χρησιμεύει σε ορισμένους ως μέσο προβολής και καταξίωσης. Η κατοικία λοιπόν έχει οικονομική αλλά και πολιτισμική διάσταση. Η αρχιτεκτονική και η διακόσμηση κάθε σπιτιού εκφράζουν την αισθητική του τόπου και της εποχής που κτίστηκε. Έτσι, υπάρχουν σπίτια που ξεχωρίζουν για την ομορφιά τους και αποτελούν έργα τέχνης.

4

5 Προσέγγιση στην τυπολογία της αστικής Κατοικίας από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα
Οι κατοικίες κατατάσσονται τυπολογικά, όχι µόνο µε βάση τα αρχιτεκτονικά και µορφολογικά τους κριτήρια, αλλά ταυτόχρονα εξετάζονται κοινωνικά και ανθρωπολογικά. Η κατοικία στη ζωή του ανθρώπου, πέραν της βασικής φυσιολογικής του ανάγκης για στέγαση, καλύπτει και ανώτερες κοινωνικές και συναισθηµατικές ανάγκες. Η τυπολογία µεταφέρεται στην αστική κατοικία καθώς εξηγείται η σύνδεση της τελευταίας µε την υψηλή αρχιτεκτονική. Με την εξέλιξη των κοινωνιών οι ανάγκες του ατόµου µεταλλάχτηκαν και εξελίχθηκαν ταυτόχρονα. Ο άνθρωπος µέσα από την κατοικία του πια, κάλυπτε κι όλες αυτές τις ανάγκες που ανάγονται σε κοινωνικές κι ανάγκες αυτοεκτίµησης. Χρειαζόταν µια κατοικία που όχι µόνο θα τον στέγαζε και θα του προσέφερε το χώρο µέσα στον οποίο θα κοινωνικοποιούνταν, αλλά που ταυτόχρονα θ’ αποκάλυπτε την κοινωνική του θέση και θα του εξασφάλιζε ένα κοινωνικό γόητρο. Η αστική κατοικία ανέπτυξε κι εκείνη τη δική της τυπολογία. Αφετηρία αυτής της συστηµατικής καταγραφής των αρχιτεκτονικών χαρακτηριστικών από τους εκπροσώπους-αρχιτέκτονες της επίσηµης αρχιτεκτονικής στάθηκε η χρονική στιγµή που οι τελευταίοι, µε µια αυξηµένη κοινωνική ευαισθησία άρχισαν πέραν

6 των µέχρι τότε κτιρίων να σχεδιάζουν κτίρια και για τις κατώτερες κοινωνικές τάξεις. Οι «πελάτες» αυτή τη φορά δεν ήταν µόνο οι γόνοι των βασιλικών οικογενειών. Με την έκρηξη της βιοµηχανικής επανάστασης, µια νέα οµάδα ανθρώπων χρειάστηκε τις υπηρεσίες των αρχιτεκτόνων και, ταυτόχρονα, πληρούσε τη βασική προϋπόθεση, αυτή της οικονοµικής δυνατότητας για «υψηλή αρχιτεκτονική». Η απεγνωσµένη προσπάθεια των πλέον εύπορων αλλά, κατά τ’ άλλα, χωρίς ιδιαίτερη παιδεία εργοστασιαρχών ν’ ανέλθουν και κοινωνικά, απεικονίζονταν στις κατοικίες που χτίζονταν για εκείνους. Γι’ αυτή τη νέα τάξη των βιοµηχάνων, λοιπόν, οι αρχιτέκτονες της εποχής σχεδίασαν τις πρώτες αστικές κατοικίες οι οποίες δεν ήταν τίποτα άλλο από αποµιµήσεις-µινιατούρες των ανακτόρων, µιας κι η βασιλική αυλή αποτελούσε το πρότυπο προς µίµηση γι’ αυτή την ανερχόµενη αστική τάξη. Ο µεγαλύτερος όγκος κτιρίων που παρήγαγε η επίσηµη αρχιτεκτονική κατά την περίοδο εκείνη ήταν οι αστικές κατοικίες της εργατικής τάξης. Αυτός ήταν και ο τύπος κατοικίας που µεταπήδησε ταυτόχρονα και αργότερα και σ’ άλλα κράτη στα οποία εισέβαλλε η βιοµηχανική επανάσταση και, τελικώς, αυτός επικράτησε στις απανταχού αστικές κατοικίες.

7

8 Γενικά η κατοικία που οικοδομείται (όπως και η αρχιτεκτονική συνολικά), ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες (χρηστικές, οικονομικές, αισθητικές) της κοινωνίας και όχι στις προσωπικές «ανησυχίες» του εκάστοτε αρχιτέκτονα. Αυτό παύει να συμβαίνει ήδη από τις αρχές του περασμένου αιώνα, (όπου δεν υπάρχει πλέον συλλογική συμφωνία περί την αρχιτεκτονική) οπότε στην εποχή μας- που απ΄ ό,τι φαίνεται κληρονόμησε τα χειρότερα στοιχεία της μοντερνιστικής παράδοσης- προσλαμβάνει μορφή πανδημίας.

9

10 Η τυπολογία της ελληνικής αστικής κατοικίας
Από το 1950 σηµατοδοτείται το τέλος µιας από τις πλέον πολυτάραχες δεκαετίες στην ιστορία της Ελλάδας και η αρχή της άνθισης σε όλους τους τοµείς. Ένας από τους πλέον εµφανής, ήταν αυτός της ανοικοδόµησης των µεγαλουπόλεων µε πρωτεύουσα, την πρωτεύουσα. Η οικονοµική ανέχεια, που βίωναν οι κάτοικοι της υπαίθρου εξ αιτίας των πρόσφατων πολέµων, τους ανάγκασε ν’ αναζητήσουν «ένα καλύτερο αύριο» στην Αθήνα. Σε αυτό συντέλεσε και η µεγάλη κρατική παρότρυνση µε την παρουσίαση οικονοµικών και επαγγελµατικών κινήτρων που το “άστυ” είχε τη δυνατότητα να προσφέρει έναντι της επαρχίας. Η νέα µορφή οικοδοµής βασισµένη στα τότε εισαγόµενα πρότυπα ήταν η περίφηµη πολυκατοικία.

11

12 Ένας από τους λόγους για τη σηµερινή αδιέξοδη κατάσταση σε ό,τι αφορά τη µορφή και το χαρακτήρα της αστικής κατοικίας, αλλά και την ποιότητα της, οφείλεται στο θεσµό, της αντιπαροχής που καθιερώθηκε με την αστυφιλία. Το αποτέλεσµα αυτής της προκατασκευασµένης, προδιαγεγραµµένης ζωής είναι ν’αναγκάζεται πλέον ο χρήστης του διαµερίσµατος να προσαρµόζει τη ζωή του και τις ανάγκες του στο «εισαγόµενο» κέλυφος, που έχει αγοράσει ή νοικιάσει και όχι το αντίθετο. Από την άλλη, ακόµη κι αν σήµερα καλούµασταν να συµµετάσχουµε ενεργά στην οικοδόµηση της κατοικίας µας, µε την καταγραφή των αναγκών µας, δεν θα είχαµε να προτείνουµε πολύ διαφορετικά πράγµατα από τα ισχύοντα που αναδεικνύουν την κατοικία ως μέσο κοινωνικής καταξίωσης και επίδειξης. Η χρήση των χώρων µεταµορφώνεται και καθοδηγείται πλέον από έναν «ευέλικτο» χρόνο στον οποίο οι δραστηριότητες αναµειγνύονται και αλληλοκαλύπτονται(για δουλειά, διασκέδαση, ξεκούραση, µελέτη) οδηγώντας σε µια επακόλουθη µεταβολή στην ίδια τη φύση των χώρων της κατοικίας. Τα πράγµατα αρχίζουν πλέον να γίνονται πιο συγκεκριµένα χάριν του αυτοματισμού που η οικονομική άνεση τον επιτρέπει ,κυρίως στους αρκετά επιφανείς οικονομικά.

13

14 Έτσι σήµερα, µε τη βοήθεια της τεχνολογίας, η διασκέδαση κι η αναψυχή µεταφέρεται στο σαλόνι του σπιτιού µας µε την εγκατάσταση ενός Home Cinema ή ενός ακόµη πιο συγχρόνου media center και όχι στα προκαθορισµένα µέρη. Ιδιαίτερος χώρος για την δηµιουργία ολόκληρου studio ψηφιακής τεχνολογίας, άλλος χώρος για οικιακό γυµναστήριο, πισίνα, γήπεδα, γκαράζ κ.άλ. Με τις ολοένα και πιο εξελιγµένες ηλεκτροµηχανολογικές υποδοµές της, η σύγχρονη κατοικία µπορεί –αν αυτό αποτελεί επιλογή µας– να αποτελέσει τη συνέχεια του χώρου εργασίας ή και να ταυτιστεί µ’ αυτόν. Η κατοικία οδεύει προς ένα νέο υβρίδιο κατοικίας και κατανάλωσης συνάµα.

15

16 Tύποι Αστικών Κατοικιών ανάλογα με τις Συνθήκες Διαβίωσης
Από έρευνα προκύπτουν εννέα διαφορετικοί τύποι αστικών κατοικιών, ο κάθε ένας µε διαφορετικά χαρακτηριστικά, οι οποίοι καλύπτουν την περιγραφή του 100% των αστικών κατοικιών. Επιγραµµατικά οι εννέα τύποι κατοικίας είναι οι εξής: Τύπος 1: Παλιά µικρή µονοκατοικία µε σηµαντικά προβλήµατα, συνήθως αναφέρεται σε αυθαίρετο κτίσµα (9,6%). Τύπος 2: Ισόγεια ή υπόγεια διαµερίσµατα ενός ή δύο δωµατίων (8,7%). Τύπος 3: Μοντέρνο διαµέρισµα σε καινούργια πολυκατοικία µε πυλωτή σε προάστιο (7,8%). Τύπος 4: Μονοκατοικία ή διπλοκατοικία σε συνοικία (14,6%). Τύπος 5: ∆ιαµέρισµα σε τυπική πολυκατοικία (21,8%). Τύπος 6: Άνετη µονοκατοικία ή διπλοκατοικία σε προάστιο, ή επαρχιακή πόλη (10,5%). Τύπος 7 :Μικρό διαµέρισµα σε προβληµατική πολυκατοικία (14,1%). Τύπος 8: Ιδιαιτέρως προβληµατικές, αυθαίρετες, παλιές, µικρές µονοκατοικίες (3,7%). Τύπος 9: Άνετο σύγχρονο διαµέρισµα και µονοκατοικία (9,1%). { Για διευκόλυνσή µας θα κατατάξουµε αυτούς τους εννέα τύπους σε δυο κατηγορίες, ανάλογα µε τις συνθήκες διαβίωσης µέσα στις κατοικίες. Εποµένως η πρώτη κατηγορία περιλαµβάνει τους τύπους 1,2 και 8 οι οποίοι χαρακτηρίζονται από κάτω του µετρίου συνθήκες διαβίωσης και καταλαµβάνουν το 22% του συνόλου των αστικών κατοικιών, ενώ η δεύτερη κατηγορία περιλαµβάνει τους τύπους 3,4,5,6,7,9 των οποίων οι συνθήκες διαβίωσης είναι άνω του µετρίου.}

17 ΤΥΠΟΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΑΝΩ ΤΟΥ ΜΕΤΡΙΟΥ: 3,4,5,6,7,9 στο 78% ΤΥΠΟΙ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΔΙΑΒΙΩΣΗΣ ΚΑΤΩ ΤΟΥ ΜΕΤΡΙΟΥ: 1, 2, 8 στο 22% του συνόλου

18 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ - Η ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΑΝ ΤΟΠΟΣ ΕΠΙΒΟΛΗΣ
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ - Η ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΣΑΝ ΤΟΠΟΣ ΕΠΙΒΟΛΗΣ Η κατοικία είναι απλά ένα μέρος, όπου ζει και διαβιώνει κανείς. Δεν μπορούμε να ξέρουμε πόσο σημαντικό μπορεί να είναι αυτό, αλλά για εμάς ο χώρος όπου εκδιπλώνεται ένα μεγάλο μέρος της ύπαρξης μας, είναι πάρα πολύ σημαντική υπόθεση. Εκ των πραγμάτων το ζήτημα της κατοικίας θα πρέπει να ειδωθεί και στις παραμέτρους του δηλ. το χώρο, τον χρόνο, τις κοινωνικές συνθήκες και αντιλήψεις, αλλά και το οικονομικό status. Άρα, ο πλούτος εκεί όπου κατοικεί, συνήθως το δηλώνει με τις προσόψεις της, τον όγκο της, την πολυτέλεια της και με το εμβαδόν της, εκτός και αν είναι αποτέλεσμα ευκαιριακού νεοπλουτισμού, όπως συμβαίνει στις μέρες μας, οπότε και γρήγορα χάνεται…

19 Η κατοικία ταυτόχρονα ~ακολουθώντας πιστά την παράδοση της κυριαρχίας~ διατηρεί πολλά από τα στοιχεία του παρελθόντος, τα οποία όμως και εμπλουτίζει. Ας δει κανείς σπίτια “πλουσίων”, “επιφανών” κ.τ.λ., θα μπορούσε να πει ότι αυτά δεν είναι διαμορφωμένα για να ζει κανείς όσο για να δείχνονται στους επισκέπτες. Κάτι ανάλογο δηλαδή με τα ανάκτορα. Πολλοί χώροι χωρίς καμία χρησιμότητα. Μια αποθήκη της κοινωνικής ανωτερότητας και της καταναλωτικής δύναμης. { Σ’ αυτό το σημείο θα πρέπει να αναφερθούμε και σε μια σειρά εννοιών που άπτονται άμεσα με το ζήτημα της κατοικίας: ιδιωτικό-δημόσιο, προσωπικό-κοινωνικό. Το ιδιωτικό σταματά εκεί που αρχίζει το δημόσιο, το δημόσιο σταματά εκεί που αρχίζει το ιδιωτικό. Απ’ την άλλη προσωπικό και κοινωνικό είναι δύο εντελώς διαφορετικά πράγματα. Το προσωπικό δεν είναι ιδιωτικό και το κοινωνικό δεν είναι δημόσιο. Επομένως η κατάργηση του δημόσιου δεν σημαίνει την κατάργηση του κοινωνικού. } Ο καπιταλισμός σήμερα δεν έχει καταστρέψει τους δημόσιους χώρους, έχει καταστρέψει την κοινωνικότητα, ομοίως, δεν έχει καταστρέψει το ιδιωτικό, έχει απλά καταστρέψει την προσωπικότητα και το ότι η κατοικία θα εξαφανιστεί τουλάχιστον σαν τόπος επιβολής των σχέσεων θα είναι επόμενο βήμα, αν θέλουμε να επικαλούμαστε την επανασύσταση του κοινωνικού συνόλου. Όλα αυτά όμως προϋποθέτουν και μια άλλη σχέση με τον χώρο, μια άλλη σχέση με τον χρόνο… μια άλλη σχέση με την ίδια την ζωή…

20 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Η αρχιτεκτονική της “πρωτοπορίας” και της δημόσιας προβολής, άλλοτε αμήχανη μπροστά στην διαρκώς επιταχυνόμενη κίνηση της κοινωνίας μας προς τα εμπρός , όντας κατά βάθος “συντηρητική”, και άλλοτε επειδή οικονομικά ή άλλα συμφέροντα το απαιτούν, υποστηρίζει μια διαρκή ανακύκλωση των σύγχρονων προβλημάτων και δεν φαίνεται να μπορεί να ξεφύγει , από το δοσμένο πρότυπο και την εικόνα της προόδου. Συνεχίζει να παίζει το παιχνίδι της φόρμας και προσπαθεί να εντυπωσιάσει και να προσφέρει καινούριες αλλά εφήμερες συγκινήσεις προς κατανάλωση. Το μόνο που ουσιαστικά πετυχαίνει, πέραν του εφήμερου πλουτισμού ή άδικου έναντι των υπολοίπων, είναι η στέρηση της ελευθερίας του ανθρώπου και η εξάρτησή του από τα υλικά αγαθά που τον αλλοτριώνουν και τον εγκλωβίζουν σε διάφορα πάθη, χωρίς να στοχεύει στην πνευματική του καταξίωση που αυτή πραγματικά θα τον αναδείξει κοινωνικά.

21

22 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ
1-ΕΚΚΕ [ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ] Η κατανομή στον αστικό χώρο και ο κοινωνικός διαχωρισμός ως «ταξική» συμπεριφορά: Ο ρόλος της οικονομικής τάξης, της κοινωνικής θέσης και της κατοικίας. PDF/ Επιμέλεια: Δ. Εμμανουήλ, Αθήνα, 2008. 2-PDF/ Προσέγγιση στην τυπολογία της αστικής κατοικίας από το 19ο αιώνα μέχρι σήμερα/Σχολή Βακαλό/F.Draft.pub Μέρος Πρώτο: Η κατοικία της Κοινωνικής Ανάγκης στις υπηρεσίες της επίσημης Αρχιτεκτονικής. Μέρος Δεύτερο: Τα Ιστορικά και Αρχιτεκτονικά θεμέλια της Σύγχρονης Αστικής Κατοικίας. Μέρος Τρίτο: Η τυπολογία της Ελλ. Αστικής κατοικίας και οι εννέα τύποι της, ανάλογα με τις συνθήκες Διαβίωσης. 3-Προβαλλόμενα πρότυπα και προοπτικές για την κατοικία του μέλλοντος, Χριστίνα Βαμβουράκη ,Ιανουάριος 2001,htm 4-Σχολικό Βιβλίο: ΟΙΚΙΑΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ, Α’ Γυμνασίου 5-Live Pedia.gr: Η Ελληνική Ελεύθερη Εγκυκλοπαίδεια 6-Βικιπαίδεια: Κατοικία 7-Η Κατοικία σαν Τόπος Επιβολής/ Απρίλιος 2011 8- σπίτι-εικόνες & εικόνες από πολυτελή σπίτια 9-(πρακτικά και γραπτές πληροφορίες από τον φάκελο και το stikaki που συγκέντρωσαν τα μέλη της ομάδας)

23 800 × axortagos.gr