ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ Τι είναι η «σχολική ετοιμότητα»;

Παρουσίαση με θέμα: "ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ Τι είναι η «σχολική ετοιμότητα»;"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΣΧΟΛΙΚΗ ΕΤΟΙΜΟΤΗΤΑ Τι είναι η «σχολική ετοιμότητα»;
Τι είναι η «σχολική ετοιμότητα»; Η σχολική ετοιμότητα αναφέρεται σε δεξιότητες του παιδιού οι οποίες το καθιστούν δυνατό να επωφεληθεί από την προσφορά μάθησης του σχολείου και να αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις του, σε μαθησιακό και κοινωνικό επίπεδο. Είναι δηλαδή οι προϋποθέσεις για την σχολική επιτυχία ενός παιδιού και συμπεριλαμβάνει έννοιες/δεξιότητες όπως:

2 Νοητική ετοιμότητα § Νοητικό δυναμικό: Το νοητικό δυναμικό (Δείκτης Νοημοσύνης Δ.Ν. / I.Q.) του παιδιού πρέπει να βρίσκεται σε φυσιολογικά για την ηλικία του επίπεδα.

3 Νοητική ετοιμότητα § Οπτική και ακουστική μνήμη:
Να είναι σε θέση να απομνημονεύει οπτικά (π.χ. γράμματα) καθώς και ακουστικά ερεθίσματα (π.χ. λέξεις, προτάσεις).

4 Νοητική ετοιμότητα § Λογική, σύνθετη και επαγωγική σκέψη:
Να μπορεί να συμπληρώνει προτάσεις όπως «Η ντομάτα είναι κόκκινη, η μπανάνα είναι….» Ακόμη να έχει επαρκείς δεξιότητες ταξινόμησης, αντιστοίχησης και σύγκρισης αντικειμένων και σχημάτων.

5 Νοητική ετοιμότητα § Μνήμη:
Να έχει αναπτύξει σε ικανοποιητικό βαθμό τόσο τη βραχύχρονη μνήμη (σύστημα μνήμης όπου οι πληροφορίες διοχετεύονται αμέσως μετά από τη λήψη τους στα αισθητήρια όργανα) όσο και τη μακροπρόθεσμη μνήμη.

6 Νοητική ετοιμότητα § Γνώσεις:
Να έχει γνώσεις που συμβαδίζουν με την ηλικία του, όπως π.χ. να αναγνωρίζει χρώματα και σχήματα και να ονομάζει και να ταξινομεί σε κατηγορίες διάφορα αντικείμενα όπως ζώα, ρούχα, φυτά, φαγητά κτλ.

7 § Ικανότητα σειροθέτησης:
Νοητική ετοιμότητα § Ικανότητα σειροθέτησης: Να κατανοεί τη λογική αλληλουχία των γεγονότων (π.χ. Πρώτα…μετά…στο τέλος) και να είναι σε θέση να σειροθετεί ένα γεγονός με τη σωστή χρονολογική σειρά.

8 Προφορική ετοιμότητα § Ακουστική αντίληψη:
§   Ακουστική αντίληψη: Να αναγνωρίζει και να μιμείται ήχους. §   Μοίρασμα βιωμάτων: Να μοιράζεται τα βιώματά του και να μιλάει στην ομάδα των παιδιών για καθημερινές του δραστηριότητες και συμβάντα.

9 Προφορική ετοιμότητα § Ολοκληρωμένος λόγος:
§   Ολοκληρωμένος λόγος: Να χρησιμοποιεί ολοκληρωμένες προτάσεις με περίπου 6 λέξεις στην κάθε πρόταση. §   Αφήγηση: Να μπορεί να περιγράψει μια ιστορία με αρχή- μέση – τέλος.

10 Προφορική ετοιμότητα § Αναπτυγμένο λεξιλόγιο:
§   Αναπτυγμένο λεξιλόγιο: Να έχει αποκτήσει ένα ικανοποιητικό λεξιλόγιο συμπεριλαμβάνοντας ουσιαστικά, ρήματα και επίθετα και να χρησιμοποιεί τον αόριστο, τον παρατατικό και δευτερεύουσες προτάσεις.

11 Προσανατολισμός §   Να προσανατολίζεται στο χώρο και στο χρόνο και να κατανοεί και να χρησιμοποιεί έννοιες όπως πάνω, κάτω, μπροστά, πίσω καθώς και πριν, μετά, σήμερα, χτες, αύριο κ.τ.λ. §   Να αναγνωρίζει και να ονομάζει τα μέρη του σώματός του (σωματογνωσία).

12 Αναγνωστική ετοιμότητα
  Αναγνωστική ετοιμότητα §   Αναγνώριση γραμμάτων: Να αναγνωρίζει τα γράμματα της αλφαβήτου.

13 Αναγνωστική ετοιμότητα
§   Να έχει αναπτύξει «Φωνολογική ενημερότητα», δηλ. τη δεξιότητα να διακρίνει και να αναλύει την ομιλία στα επιμέρους στοιχεία της, δηλαδή στις λέξεις που αποτελούν την πρόταση, στις συλλαβές που αποτελούν τη λέξη και στα φωνήματα που αποτελούν τη συλλαβή , η οποία φαίνεται μεταξύ άλλων, όταν το παιδί π.χ. μπορεί να χωρίσει μια λέξη σε συλλαβές.

14 Αναγνωστική ετοιμότητα
§ κατανοεί την έννοια της ομοιοκαταληξίας. §   μπορεί να σχηματίσει συλλαβές (π.χ. «π» και «α» μας κάνει «πα»).

15 Αναγνωστική ετοιμότητα
§   μπορεί να κάνει τις συλλαβές λέξεις (π.χ. «δώ» και «ρο» μας κάνει «δώρο»). §   μπορεί να βρει λέξεις που αρχίζουν από κάποιο φώνημα ή κάποια συλλαβή (π.χ. «Πες μου μια λέξη που να αρχίσει από «π».)

16 Σωματική ετοιμότητα § Αδρή κινητικότητα:
§   Αδρή κινητικότητα: Να έχει αναπτύξει την αδρή κινητικότητά του έτσι ώστε να μπορεί π.χ. να πιάσει μια μπάλα, να κατεβαίνει τις σκάλες μόνο του, να τρέχει, να περπατάει μπρος - πίσω κ.τ.λ.

17 § Να αντιγράφει γράμματα. § Να γράφει το όνομά του.
  Σωματική ετοιμότητα §   Λεπτή κινητικότητα: §   Να κόβει με ευχέρεια με το ψαλίδι, π.χ. να κόβει πάνω σε μια γραμμή στο χαρτί. §   Να αντιγράφει γράμματα. §   Να γράφει το όνομά του. §   Να ζωγραφίζει σε πλαίσιο. §   Να ζωγραφίζει π.χ. έναν άνθρωπο και ένα σπίτι. §   Να είναι σε θέση να σχεδιάζει τα βασικά σχήματα.

18 Σωματική ετοιμότητα Συντονισμός ματιού-χεριού:
   Συντονισμός ματιού-χεριού: Να είναι σε θέση να συντονίσει τις κινήσεις χεριών, δακτύλων και ματιών για την εκάστοτε δραστηριότητα ανάλογα με την ηλικία του.

19   Σωματική ετοιμότητα Πλευρίωση: Να παρουσιάζει παγίωση πλευρίωσης, αναφέρεται δηλ. στο κατά πόσο το παιδί έχει αναπτύξει σαφή προτίμηση για τη μία πλευρά του σώματος, τη δεξιά, ή την αριστερή, όσον αφορά το πόδι, το χέρι, το μάτι και το αυτί.

20 Τρόπος εργασίας § Να είναι σε θέση να ξεκινήσει και να ολοκληρώσει μια δραστηριότητα σε λογικό χρονικό διάστημα, ανάλογα με την ηλικία του χωρίς να αποσπάται η προσοχή του σε τέτοιο βαθμό που να εμποδίζει την ολοκλήρωσή της. § Να οργανώνει την εργασία του σε ικανοποιητικό βαθμό και να αναζητάει λύσεις και βοήθεια εκεί που δυσκολεύεται («Τι πρέπει να κάνω;» «Πώς μπορώ να το κάνω;» «Τι βοήθεια χρειάζομαι;»).

21 Κοινωνική - συναισθηματική ετοιμότητα
  Κοινωνική - συναισθηματική ετοιμότητα §   Να έχει έναν ικανοποιητικό βαθμό αυτοελέγχου και να γνωρίζει ποια συμπεριφορά είναι αποδεκτή και ποια όχι μέσα σε μία ομάδα και κατά συνέπεια μέσα στην τάξη. §   Να έχει την ικανότητα να ακολουθεί οδηγίες που δίδονται σε μια ομάδα.

22 Κοινωνική-συναισθηματική ετοιμότητα
Κοινωνική-συναισθηματική ετοιμότητα §   Να εκφράζει τη γνώμη του και τις ανάγκες του. §   Να έχει θετική εικόνα για τον εαυτό του. §   Να έχει θετική στάση απέναντι στους συνομηλίκους τους. §   Να έχει την ικανότητα σύναψης και διατήρησης διαπροσωπικών σχέσεων.

23 Κοινωνική- συναισθηματική ετοιμότητα
Κοινωνική- συναισθηματική ετοιμότητα §   Να έχει την ικανότητα συνεργασίας τόσο με τους συμμαθητές του όσο και με τον εκπαιδευτικό σε ομαδικές δραστηριότητες που του ανατίθενται σε επίπεδο σχολικής τάξης. §   Να δείχνει την αποδοχή κανόνων της τάξης του καθώς και της ομάδας του. §   Να έχει κατάλληλη διεκδικητικότητα ανάλογα με τις παραστάσεις και με την ηλικία του.

24 Στoν υπόλοιπο κόσμο Στην Ελλάδα
Τι Γίνεται Στoν υπόλοιπο κόσμο Στην Ελλάδα

25 Στις περισσότερες αναπτυγμένες χώρες γίνεται έλεγχος ρουτίνας της σχολικής ετοιμότητας για όλα τα παιδιά που τελειώνουν το νηπιαγωγείο. Όταν διαπιστώνονται ελλείψεις στις προϋποθέσεις για σχολική επιτυχία σε ένα παιδί, εντάσσεται σε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα για την αναπλήρωση των ελλείψεών του και την ανάπτυξη δεξιοτήτων, για να προωθήσουν όσο είναι δυνατό τη σχολική επιτυχία. Το πρόγραμμα αυτό μπορεί να έχει διάρκεια λίγων μηνών μέχρι και ολόκληρης σχολικής χρονιάς, ανάλογα με το βαθμό ελλείψεων του παιδιού με στόχο την αποφυγή της σχολικής αποτυχίας η οποία πέρα από τις μαθησιακές δυσκολίες οδηγεί πολλές φορές και σε σοβαρά ψυχολογικά και κοινωνικά προβλήματα όπως χαμηλή αυτοεκτίμηση, σχολική άρνηση, διαταραχές συμπεριφοράς μέχρι και παραπτωματική συμπεριφορά στην εφηβική ηλικία.

26 Η Ελλάδα δυστυχώς είναι από τις λίγες χώρες που το μοναδικό κριτήριο για την εισαγωγή των παιδιών στην Α’ δημοτικού αποτελεί η χρονολογική ηλικία και όχι το αναπτυξιακό τους επίπεδο και η σχολική τους ετοιμότητα. Συνεπώς κάθε χρόνο, φοιτούν στην Α’ τάξη του δημοτικού παιδιά, που δεν πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για επιτυχή παρακολούθηση, με αποτέλεσμα να βιώνουν την σχολική αποτυχία με τις προαναφερόμενες δυσμενείς συνέπειες.

27 Πρώιμη Ανίχνευση Αναπτυξιακών Δυσκολιών
Πρώιμη Ανίχνευση Αναπτυξιακών Δυσκολιών Η πρώιμη ανίχνευση των μαθησιακών δυσκολιών των νηπίων έχει πολύ μεγάλη αξία για το μέλλον των παιδιών γιατί δίνει τη δυνατότητα στην εκπαιδευτική κοινότητα να οργανώσει έγκαιρα παρεμβατικά προγράμματα καθώς επίσης δίνει τη δυνατότητα και το χρόνο για ψυχολογική υποστήριξη στην οικογένεια τα παρεμβατικά προγράμματα απευθύνονται κυρίως στα παιδιά που παρουσιάζουν τις δυσκολίες αλλά και στο οικογενειακό τους περιβάλλον

28 Πρώιμη Ανίχνευση Αναπτυξιακών Δυσκολιών
Πρώιμη Ανίχνευση Αναπτυξιακών Δυσκολιών Όταν ανιχνευτούν έγκαιρα οι όποιες δυσκολίες μπορεί να έχει ένα παιδί τόσο σε επίπεδο αναπτυξιακό όσο και σε επίπεδο κοινωνικο-συναισθηματικό τότε αντιμετωπίζονται με θετική για την ανάπτυξή τους εξέλιξη

29 Πάντα εφόσον και μόνο το επιθυμούν οι γονείς
Επαναφοίτηση Σύμφωνα με το Π.Δ.200/98 και τον πρόσφατο Νόμο της ειδικής αγωγής 3699/2008 έχουν δικαίωμα επαναφοίτησης νήπια που παρουσιάζουν αναπτυξιακές δυσκολίες ή αναπηρίες ή δυσκολίες στη γλώσσα (αλλοδαποί) ή μια γενική ανωριμότητα που οφείλεται σε άλλους παράγοντες μη αναπτυξιακούς. Πάντα εφόσον και μόνο το επιθυμούν οι γονείς

30 Επαναφοίτηση Αυτό το δικαίωμα που είναι ένα σημαντικό βήμα υπερ των παιδιών έχει προκαλέσει ένα μείζον ζήτημα διότι για το θέμα της «αποτελεσματικότητας της επαναφοίτησης» υπάρχουν μεταξύ των εμπλεκομένων λόγοι και αντίλογοι

31 Εμπλεκόμενοι Νήπια (για τα οποία παίρνονται οι αποφάσεις)
Οι γονείς (οι οποίοι καλούνται να πάρουν την τελική απόφαση) Οι Νηπιαγωγοί που έχουν σαφή εικόνα των εκπαιδευτικών και συναισθηματικών ικανοτήτων και αναγκών των μαθητών τους Τα ΚΕ.Δ.Δ.Υ( που αξιολογούν την κατάσταση διαφοροδιαγνωστικά) Οι σχολικοί σύμβουλοι ( οι οποίοι λαμβάνουν υπόψη τους όλα τα παραπάνω ,αξιολογούν και οι ίδιοι το παιδί μέσα στο σχολικό περιβάλλον και δίνουν την έγκριση για την επαναφοίτηση

32 Λόγοι και Αντίλογοι Τις περισσότερες φορές υπάρχει πραγματικός λόγος επαναφοίτησης του παιδιού δηλ είτε υπάρχει κάποια αναπτυξιακή ανωριμότητα είτε υπάρχει διαγνωσμένη ειδική εκπαιδευτική ανάγκη είτε διαπιστώνεται ανάγκη επαναφοίτησης εξαιτίας ελλιπούς ικανότητας χρήσης της ελληνικής γλώσσας για τις περιπτώσεις αλλοδαπών μαθητών.

33 μας στηρίζουν και μας συμβουλεύουν
Πώς ενεργώ Όταν μετά από συστηματική παρατήρηση αντιληφθούμε «σημάδια» δυσκολιών και διαφορετικότητας σε κάποια νήπια ενημερώνουμε τους σχολικούς μας συμβούλους της γενικής αγωγής και αν το θέμα άπτεται της ειδικής αγωγής καλούμε το σύμβουλο της ειδικής αγωγής οι οποίοι μας στηρίζουν και μας συμβουλεύουν Στη συνέχεια ενημερώνονται οι γονείς οι οποίοι καλούνται να διερευνήσουν περαιτέρω το θέμα Στο ΚΕ.Δ.Δ.Υ

34 Πώς διαχειρίζομαι το θέμα με τους γονείς
Μεγάλη προσοχή χρειάζεται στην προσέγγιση προς τους γονείς οι οποίοι τις περισσότερες φορές έχουν ήδη αντιληφθεί αλλά κάνουν άρνηση των δυσκολιών . Ο καλύτερος τρόπος προσέγγισης είναι να τονίσουμε τα θετικά στοιχεία του παιδιού και τις δυνατότητες που έχει να πάει πολύ καλά στο μέλλον αν φροντίσουμε να καλύψουμε άμεσα και στοχευμένα τις δυσκολίες που παρουσιάζονται

35 Πώς διαχειρίζομαι το θέμα με τους γονείς
Χρειάζεται να επιστρατεύσουμε πολύ την υπομονή μας και την επιμονή μας σε γονείς που δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν τη δυσκολία και να την αντιμετωπίσουν. Μέσα σε όλα τα επιχειρήματα πρέπει να μπαίνει δειλά δειλά και το θέμα της τυχόν επαναφοίτησης και αυτό λειτουργεί θετικά γιατί μπροστά στο κοινωνικό κομμάτι που θα αντιμετωπίσουν ενεργοποιούνται και συμβάλλουν –συνεργάζονται στην αντιμετώπιση του προβλήματος σε άλλη περίπτωση που η επαναφοίτηση είναι αναπόφευκτη τους δίνεται χρόνος να το συνειδητοποιήσουν

36 Πώς διαχειρίζομαι το θέμα με τους γονείς
Σε κάθε περίπτωση η απόφαση είναι αποκλειστικά δική τους και παρότι εμείς γνωρίζουμε το συμφέρον του παιδιού δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτε Υπάρχουν περιστατικά κάθε χρόνο που ενώ έχουμε εξαντλήσει κάθε τρόπο να πείσουμε για την επαναφοίτηση τα εγγράφουν στην Α τάξη και στο τέλος Σεπτεμβρίου μας εκλιπαρούν να βρούμε τρόπο να γυρίσει στο Νηπιαγωγείο

37 Φόρμα ανίχνευσης δυσκολιών στο Νηπιαγωγείο
Φόρμα ανίχνευσης δυσκολιών στο Νηπιαγωγείο Θα σας παρουσιάσω μια φόρμα ανίχνευσης δυσκολιών στην οποία απαντώντας για τον κάθε μαθητή θα έχετε εικόνα τόσο της σχολικής του ετοιμότητας όσο και των τυχόν δυσκολιών που παρουσιάζει ή που πρόκειται να παρουσιάσει

38 Βιβλιογραφία Καπέλου Κ «Τα καινοτόμα προγράμματα σαν γέφυρα στην ομαλή μετάβαση του παιδιού από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό». Ημερίδα 11 Δεκεμβρίου 2007,Δαϊς,Εκπ.Δούκα Καραμπατζάκη Ζ «Πρώιμη Ανίχνευση και Πρώιμη Παρέμβαση σε νήπια με αναπτυξιακές δυσκολίες στο Νηπ/γείο». Στο Πρόγραμμα Πενθημέρου Σεμιναρίου Ενδοϋπηρεσιακής Επιμόρφωσης Σχ. Συμβούλων Δημοτικής Εκπ/σης, Προσχολικήςκαι Ειδικής Αγωγής, ΥΠΕΠΘ, Αθήνα, 26/06/ /07/ 2008Ν. 3518, άρθρο 73, (ΦΕΚ 272/ ): Θέματα Πρωτοβάθμιας καιΔευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ν.3699/2008.Νόμος Ειδικής Αγωγής Δαφέρμου Χ., Κουλούρη Π., Μπασαγιάννη Ε.(2006), Οδηγός Νηπ/γού, Εκπαιδευτικοί Σχεδιασμοί,Δημιουργικά Περιβάλλοντα Μάθησης, ΥΠΕΠΘ. Τάφα Ε. (1995). Τεστ Ανίχνευσης της Αναγνωστικής Ικανότητας. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Τάφα, Ε. (2001). Ανάγνωση και γραφή στην προσχολική εκπαίδευση. Αθήνα : Ελληνικά Γράμματα

39 Σας ευχαριστώ Μαρία Ζερβού Σχολική Σύμβουλος 42ης περιφέρειας
Μαρία Ζερβού Σχολική Σύμβουλος 42ης περιφέρειας Ιονίων Νήσων