Τίτλος Προγράμματος: <<Γνωρίζω τους Σαρακατσάνους>>

Παρουσίαση με θέμα: "Τίτλος Προγράμματος: <<Γνωρίζω τους Σαρακατσάνους>>"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Τίτλος Προγράμματος: <<Γνωρίζω τους Σαρακατσάνους>>
Θεματική προσέγγιση : διαμορφώνω ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα για το λαογραφικό μουσειο Σαρακατσάνων στις Σέρρες. Τίτλος Προγράμματος: <<Γνωρίζω τους Σαρακατσάνους>> Εργασία στο μάθημα του δ ΄ εξαμήνου: Διδακτική των κοινωνικών επιστημών Διδάσκουσα : Μαρία Ρεπούση Εργασία της φοιτήτριας: Γούλα Ελένης Α.Ε.Μ:7110 ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

2 Περιεχόμενα: Εισαγωγή ………………………………. σελ.3
Συσχέτιση σχολείου με μουσείο…σελ.4-5 Το λαογραφικό μουσείο των Σερρών ………. σελ.6-12 Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα………………………………………. σελ.13 Στόχοι/προσδοκώμενα μαθησιακά οφέλη …σελ Πλαίσιο ………………………………… σελ.16-17 Η εξέλιξη της δραστηριότητας……… σελ.18-25 Α φάση …………………………..σελ18-21 Χάρτης Σερρών ………………. Σελ.22 Β φάση……………………………… σελ.23-25 Φωτογραφικό υλικό από το μουσείο… 26-32 Γ φάση ……………………………….. σελ.32-35 Ερωτηματολόγιο μετά τις επισκέψεις στο μουσείο για Αξιολόγηση του εκπαιδευτικού προγράμματος…σελ… Σχετικές πηγές…………………. σελ.38-44 Κατσαντώνης, ο θρυλικός κλέφτης… σελ Η ταυτότητα των Σαρακατσάνων…… σελ.40 Διασπορά……………………………………….. σελ.41 Ανταμώματα…………………………………… σελ42-44 Βιβλιογραφία………………………….. Σελ.45 ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

3 εισαγωγή Υπάρχουν κομμάτια της Ελλάδας και του πολιτισμού της που δυστυχώς οι περισσότεροι από εμάς δεν είχαμε την ευκαιρία να τα γνωρίσουμε παρά μόνο μέσα από τα βιβλία. Οι ψηφίδες τις παράδοσης παρασύρθηκαν από τη δίνη της εξέλιξης και σταδιακά χάνονται. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα κάτι αρνητικό αφού κανείς δεν μπορεί να απαρνηθεί την πρόοδο και την τεχνολογική εξέλιξη. Εκείνο που οφείλουμε να αποφύγουμε είναι η εξάλειψη της συλλογικής μνήμης. Η λύση στο προαναφερθέν πρόβλημα θα ξεκινήσει από την βάση της κοινωνίας ,τη νέα γενιά. Η διαπαιδαγώγηση και η μύηση των νέων παιδιών μπορεί να γίνει μέσα από εκπαιδευτικά προγράμματα που διοργανώνουν τα μουσεία και μια σειρά από δραστηριότητες που έχουν πλέον στη διάθεσή τους τα σχολεία έτσι ώστε να δοθεί οι δυνατότητα στα παιδιά να γνωρίσουν καλύτερα τις ρίζες τους και τον τρόπο ζωής των προγόνων τους. ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

4 Συσχετισμοσ σχολειου με μουσειο
Συσχετισμοσ σχολειου με μουσειο Η συλλογές που βρίσκονται στα μουσεία αποτελούν θησαυρό γνώσεων, μια πηγή για την ανθρώπινη δημιουργικότητα μέσα στους αιώνες. Ειδικότερα , τα λαογραφικά μουσεία εκφράζουν τον τρόπο με τον οποίο οι κοινωνίες αντιλαμβάνονται το παρελθόν τους και αυτοκαθορίζονται στο παρόν ,γεγονός ιδιαίτερα σημαντικό για τη σημερινή πραγματικότητα της παγκοσμιοποίησης. Κύριο στόχο των μουσείων αποτελούν η γνωριμία της πολιτιστικής ταυτότητας , η επαφή με το πολιτιστικό παρελθόν , η ανάπτυξη πνευματικών ή και καλλιτεχνικών δεξιοτήτων του επισκέπτη (Κάσσαρης και Καλούρη – Αντωνοπούλου,1988). Ο ρόλος του σχολείου είναι καταλυτικός όσον αφορά την επαφή των παιδιών με μουσειακούς χώρους και την αξιοποίησή τους , για τη δημιουργία ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων που θα μπορούν , ανεξάρτητα από την καταγωγή και την εθνικότητα , να αυτοπροσδιορίζονται και να σέβονται το διαφορετικό (Νόμος Πλαίσιο με αριθμό 1566/85). Η γνώση του μουσείου οικοδομείτε από τους μαθητές μέσα από βιωματικές εμπειρίες . Η βιωματική προσέγγιση επιτυγχάνεται με την εμπλοκή του μαθητή με χειροπιαστά αντικείμενα και πρακτικές δραστηριότητες. Ο μαθητής αλληλεπιδρά με τα εκθέματα, συνδιαλέγεται με αυτά , παρατηρεί , καταγράφει ,συγκρίνει , αναζητεί ,συμπεραίνει . Βιώνει το χώρο του μουσείου και επικοινωνεί με τα εκθέματα επιλέγοντας ο ίδιος την ποιότητα και το χρώμα της συνάντησης αυτής. ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

5 Μέσα από το μουσείο ο μαθητής συναντά την Ιστορία , την Τέχνη , τον Πολιτισμό μετατρέποντας τη συνάντηση αυτή σε γνώση άμεση , αβίαστη , φυσική(Άλκηστις 2000,Δάλκος 2001). Στη χώρα μας του μουσείο θεωρείται χώρος παιδείας από το 1985 με νομοθετικό διάταγμα (Γκαζή,1999).Παρ’ όλ ’αυτά, εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά αναπτύχθηκαν για πρώτη φορά μόλις το 1978 από το μουσείο Μπενάκη. Τα τελευταία χρόνια η Μουσειακή αγωγή αποκτά σημαντικό ρόλο .Σ’ αυτή την κατεύθυνση βοήθησαν , η αύξηση του αριθμού των μουσείων που προσφέρουν εκπαιδευτικές δραστηριότητες για παιδιά , η διοργάνωση σεμιναρίων ευαισθητοποίησης από διάφορα μουσεία ή την πολιτεία και , ο εμπλουτισμός του προγράμματος με καινοτόμες δράσεις. Έτσι αρκετοί εκπαιδευτικοί αναζητούν τρόπους για να αξιοποιήσουν μια επίσκεψη στο μουσείο με τον καλύτερο δυνατό τρόπο επιλέγοντας χώρους με εκπαιδευτικά προγράμματα ή και αναπτύσσοντας οι ίδιοι σειρά δραστηριοτήτων. Το ουσιαστικό είναι τα παιδιά στο χώρο του μουσείου να μην είναι θεατές ή απλώς ακροατές αλλά να εμπλακούν σε εκπαιδευτικά προγράμματα. << Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα είναι μια διαδικασία που επιδιώκει την εξοικείωση με το μουσείο , την ανάπτυξη των ικανοτήτων του κοινού και τον εφοδιασμό του με τους τρόπους για ανεξάρτητη μάθηση. Επίσης, στηρίζεται σε ενεργητικές μεθόδους μάθησης>>(Μουρατιάν,1995). ακαδημαϊκό έτος Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

6 Λαογραφικό μουσειο Σερρών
ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

7 Το λαογραφικό μουσειο των Σερρών.
ΓΝΩΡΙΜΊΑ ΜΕ ΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ. Το Λαογραφικό Μουσείο των Σαρακατσάνων στη σημερινή του μορφή είναι αποτέλεσμα συνεχών 25χρονων αγώνων, στη διάρκεια των οποίων πέρασε από διάφορες φάσεις αλλά και πέτυχε τιμητικές διακρίσεις. Τα πρώτα του εγκαίνια έγιναν το 1979, στον πρώτο όροφο ενός παλαιού κτιρίου των Σερρών. Τέσσερα χρόνια αργότερα, το 1983, η έκθεση επεξετάθη και στον β' όροφο και τα εγκαίνια αυτή τη φορά συνδυάστηκαν με την οργάνωση του α' επιστημονικού συμποσίου με θέμα «Σαρακατσάνοι, ένας ελληνικός νομαδικός κτηνοτροφικός πληθυσμός». Τα πρακτικά του συμποσίου, στο όποιο έγιναν δεκαπέντε ανακοινώσεις, εκδόθηκαν το 1984 σ' έναν τόμο 191 σελίδων. Το 1984 το Λαογραφικό Μουσείο των Σαρακατσάνων ετιμήθη με το χρυσό μετάλλιο του Ροταριανού Ομίλου Θεσσαλονίκης και το 1987 το «Ευρωπαϊκό Βραβείο του Μουσείου της χρονιάς (Prix du Musée de l'Année) το συμπεριέλαβε και του απένειμε ειδική διάκριση μεταξύ δεκαοκτώ ευρωπαϊκών Μουσείων, που εκρίθησαν ως τα καλύτερα της Ευρώπης, ανάμεσα σε 146 που είχαν διαγωνισθεί. Ο αγώνας χάρη στην κατανόηση, το ενδιαφέρον και την ενίσχυση εκ μέρους πολλών παραγόντων και ιδιαίτερα του Υπουργείου Πολιτισμού ευοδώθηκε το 1991 άρχισε η ανέγερση του σημερινού κτιρίου σε οικόπεδο που παραχωρήθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο και το 1997 εγκαινιάστηκε το Λαογραφικό Μουσείο των Σαρακατσάνων με νέα εντελώς μορφή.

8 Το νέο κτίριο αποτελείται από τρία επίπεδα: υπόγειο, ισόγειο και όροφο σε μορφή υπερώου. Στο υπόγειο έχουν διαμορφωθεί χώροι αποθήκευσης του μουσειακού υλικού, βιβλιοθήκη και μικρή αίθουσα εκδηλώσεων και διδασκαλίας σαρακατσάνικων χορών και μουσικής. στο ισόγειο και τον όροφο κατεβλήθη προσπάθεια να δοθεί, έστω σημειολογικά, η ζωή και η τέχνη των Σαρακατσάνων κατά την τελευταία φάση της νομαδικής ζωής τους, δηλαδή κατά την εποχή του μεσοπολέμου και ως το τέλος της δεκαετίας του '40, οπότε ο πόλεμος, η κατοχή και ο εμφύλιος σπαραγμός εξαφάνισαν τα τσελιγκάτα. Ο χώρος, μικρός σε σχέση με το συγκεντρωμένο υλικό, δεν επέτρεπε να δοθεί σε όλες της τις πτυχές η σαρακατσάνικη τέχνη και ζωή. Έτσι η έκθεση περιορίστηκε κυριότερες κι επισημότερες μορφές τους. Στο ισόγειο τα Χορτόπλεκτα καλύβια, με τις διάφορες μορφές και τις ποικίλες χρήσεις, δίνουν μια συμπυκνωμένη εικόνα της ζωής στο τσελιγκάτο. Η λαμπροφορεμένη Σαρακατσάνα με το καταστόλιστο άλογο της, που στέκει πλάι στην «τσιατούρα», παραπέμπει στην ετήσια ανοιξιάτικη πορεία των Σαρακατσάνων, από τα χειμαδιά στα ορεινά. Πλάι το σχολειό με τον δανεισμένο από κάποιο γειτονικό χωριό εξοπλισμό (πού το φθινόπωρο επιστρεφόταν στους ιδιοκτήτες του) επισημαίνει την ανάγκη των Σαρακατσάνων για μια έστω στοιχειώδη μάθηση, αφού για να γίνει κάποιος τσέλιγκας, δηλαδή αρχηγός του τσελιγκάτου, έπρεπε να ξέρει γράμματα και αριθμητική. ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

9 Σε τέτοια σχολεία πήραν τις πρώτες γνώσεις Σαρακατσάνοι πού, αργότερα, μετά τη διάλυση των τσελιγκάτων, έγιναν έμποροι, επιχειρηματίες, επιστήμονες και πολιτικοί. Στο κέντρο της αίθουσας υψώνεται η «μεγάλη καλύβα», ο χώρος της διαμονής, όλη ντυμένη με πολύχρωμα ολοπλούμιστα υφαντά, όπως γινόταν στους γάμους, τα «κουρμπάνια» και γενικά στις γιορτές. Σε μια γωνιά η καλύβα του βοσκού που στηνόταν στο χώρο της βοσκής και ο «μπατζός», δηλαδή το τυροκομείο, μαζί με φωτογραφίες, σχέδια και κείμενα, συμπληρώνουν τη συνοπτική εικόνα μιας ζωής που χάθηκε ανεπιστρεπτί. Η καλύβα του τσοπάνου στηνόταν δίπλα στο μαντρί και στέγαζε το βοσκό και το βοηθό του.(ισόγειο κέντρο) ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

10 Τμήμα της προθήκης με τη διαδικασία της κλωστής. (όροφος)
Στον όροφο η έκθεση περιλαμβάνει την τέχνη - κατεξοχήν γυναικεία - των Σαρακατσάνων, δηλαδή την υφαντική, τη φορεσιά και την κεντητική. Η μεγάλη προθήκη της «διαδικασίας της κλωστής», με φωτογραφίες, όργανα, κείμενα κτλ., εικονίζει τις φάσεις της δουλειάς από τον «κούρο» ως τον αργαλειό και το αποτέλεσμα, που είναι κάθε λογής υφαντά, βαμβακερά υφάσματα για διάφορες χρήσεις και λαμπρές πολύχρωμες μάλλινες βελέντζες. Ακολουθούν προθήκες με εξαρτήματα και κοσμήματα της γυναικείας φορεσιάς, καθώς και σύνολα, ανδρικά και γυναικεία, από διάφορες, τοπικές σαρακατσάνικες ενδυματολογικές παραλλαγές η ποικιλίες. Εντυπωσιακή είναι η αναπαράσταση της φορεσιάς του Σαρακατσάνου κλέφτη η αρματολού του 1821. Τέλος, στις προθήκες τις ενσωματωμένες στο κιγκλίδωμα του ορόφου έχουν εκτεθεί δείγματα της κεντητικής και της πλεκτικής, όπως «παναούλες», κάλτσες και «καπλιές», όλα εξαίρετα δείγματα της αξιοσύνης των Σαρακατσάνων γυναικών. Τμήμα της προθήκης με τη διαδικασία της κλωστής. (όροφος) ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

11 Το λαογραφικό μουσείο των Σερρών έχει συμμετάσχει κατά καιρούς σε πολλά συνέδρια όπως το πανκρήτιο λαογραφικό συνέδριο 1/10/1979 με θέμα : ¨ Διατήρηση της λαϊκής τέχνης ¨, το Πανευρωπαϊκό συνέδριο Χάλκης 10/7/1983 με θέμα:¨ Το μουσείο των Σαρακατσάνων-Ίδρυση και μελλοντική του δράση ¨καθώς και μια σειρά από πολλά άλλα συνέδρια.(σχετική αναφορά όλων των συνεδριών στην προσωπική ιστοσελίδα του μουσείου Τέλος πρέπει να αναφερθεί ότι ήδη έχει τεθεί σε εφαρμογή ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα στο μουσείο για τα παιδιά νηπιαγωγείου και δημοτικού. Το πρόγραμμα αυτό σε δυο ενότητες: Πρώτη ενότητα (Γνωριμία της κτηνοτροφικής ζωής): Παρατήρηση των εκθεμάτων από τα παιδιά ,συζήτηση σε μορφή ερωτοαπαντήσεων για κατανόηση της ζωής των Σαρακατσάνων και εργασία προαιρετική για το σχολείο μετά. ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

12 Α) Σχέδια και σχήματα από αντικείμενα λαϊκής τέχνης.
Δεύτερη ενότητα (Αργαλειός και κεντίδια): (στον πάνω όροφο ,τα παιδιά επιλέγουν μεταξύ των παρακάτω δραστηριοτήτων) Α) Σχέδια και σχήματα από αντικείμενα λαϊκής τέχνης. Β)Ελάτε να ντυθούμε Σαρακατσάνοι. Γ)Τεχνική της υφαντικής. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα έχει δοκιμαστεί πειραματικά σε μερικά σχολεία και έχει εκτιμηθεί ότι απαιτούνται τουλάχιστον δυο επισκέψεις της μιας ώρας διαδοχικά την ίδια χρονιά ή σε δυο διαδοχικές χρονιές . Περισσότερες πληροφορίες για το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του μουσείου ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

13 το Εκπαιδευτικό πρόγραμμα
Ο τίτλος του εκπαιδευτικού προγράμματος είναι :<<Γνωρίζοντας τους Σαρακατσάνους>>. Κοινό :το εκπαιδευτικό πρόγραμμα προβλέπεται για τις τάξεις Α και Β δημοτικού (6-8 χρονών) .Οι επισκέψεις μπορούν να γίνουν σε τμήματα των 30 ατόμων. Για την υλοποίηση του προγράμματος απαιτούνται δυο επισκέψεις στο μουσείο , όπου η μισή ώρα θα αξιοποιείται στην ξενάγηση και την επιμόρφωση από τους υπεύθυνους , και την υπόλοιπη ώρα θα θέτονται σε εφαρμογή οι δραστηριότητες που αντιστοιχούν στο συγκεκριμένο εκπαιδευτικό υλικό που διδάχθηκε . Η κάθε επίσκεψη έχει διάρκεια περίπου μια ώρα .Οι ώρες προετοιμασίας πριν την επίσκεψη που απαιτεί το εκπαιδευτικό πρόγραμμα είναι τρεις ,ενώ μετά θα χρειαστούν τουλάχιστον δυο διδακτικές ώρες. ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

14 Στόχοι - προσδοκώμενα μαθησιακά οφέλη
Στόχοι - προσδοκώμενα μαθησιακά οφέλη Ο σκοπός αυτού του προγράμματος είναι να γνωρίσουν οι μαθητές: Δηλωτικά : στοιχεία της καθημερινής ζωής των Σαρακατσάνων στο παρελθόν και σήμερα. τις πεποιθήσεις και τα στοιχεία που καταγράφονται για τους Σαρακατσάνους. την ιστορία και την εξελικτική πορεία των Σαρακατσάνων. τις καθημερινές συνήθειες και ασχολίες τους. ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

15 Αναφορικά με την καλλιέργεια στάσεων και αντιλήψεων :
Μεθοδολογικά : τα αντικείμενα της καθημερινής ζωής των Σαρακατσάνων σε σύγκριση με τα σημερινά. τι πληροφορίες μπορούμε να αντλήσουμε από τις πηγές που διαθέτουμε;(γραπτές-οπτικές-ηλεκτρονικές , εικόνα-κείμενο ή ακουστικό δεδομένο) Εννοιολογικά : Έννοιες όπως Σαρακατσάνοι , Λαογραφικό Μουσείο ,παράδοση , έθιμα , δημοτικό τραγούδι , φυλή κ.α. Αναφορικά με την καλλιέργεια στάσεων και αντιλήψεων : Εξοικείωση με το χώρο του μουσείου θα διευκολύνει τη κατανόηση της πορείας του χρόνου και το πέρασμα από το παρελθόν στο παρόν. Να κεντρίσουμε το ενδιαφέρον των παιδιών ώστε να διαφυλάξουν την πολιτιστική κληρονομιά και τα ιδανικά της πατρίδας τους. Να καταστήσουμε την επίσκεψη στα μουσεία μια ενδιαφέρουσα ανάμνηση για τα παιδιά. ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

16 πλαισιο Βασισμένοι στο κοινό που θα παρακολουθήσει την περιήγηση στο μουσείο πρέπει να διαμορφωθεί μία επίσκεψη ανάλογων δυνατοτήτων. Για να μπορέσουμε λοιπόν να έχουμε μια εποικοδομητική επίσκεψη για τα παιδιά έτσι ώστε να αξιοποιήσουν την εμπειρία αυτή και να αποκομίσουν γνώσεις, επιβάλλεται να υπάρχει μια ιδιαίτερη προετοιμασία. Πρώτα από όλα ,από τη μεριά του εκπαιδευτικού ο οποίος θα προϊδεάσει τους μαθητές πριν την επίσκεψη με μία ευρεία αναφορά σε αυτά που θα συναντήσουν στο μουσείο και θα τα τοποθετήσει μέσα στο χρόνο. Έπειτα , σε συνεργασία με τον παιδαγωγό του μουσείου θα συμφωνήσουν για το εκπαιδευτικό πρόγραμμα και τις δραστηριότητες που μπορούν να υλοποιήσουν , τα εκθέματα που θα παρουσιαστούν ,την επιλογή των πηγών καθώς και τους στόχους που επιδιώκει το επιλεγόμενο πρόγραμμα. ακαδημαϊκό έτος Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

17 Α φάση : Προετοιμασία πριν τις επισκέψεις.
Επομένως , το εκπαιδευτικό πρόγραμμα πρέπει να προγραμματιστεί σε τρείς φάσεις: Α φάση : Προετοιμασία πριν τις επισκέψεις. Β φάση : Οι δραστηριότητες που θα πραγματοποιηθούν κατά τη διάρκεια των επισκέψεων στο μουσείο . Γ φάση : Επιπλέον, δραστηριότητες που μπορούν να οργανωθούν μετά τις επισκέψεις έτσι ώστε να καλλιεργηθούν οι εμπειρίες που απόκτησαν οι μαθητές. ακαδημαϊκό έτος Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.θ

18 Η ΕΞΕΛΙΞΗ Της ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ
Α ΦΑΣΗ: Πριν από τις επισκέψεις. Κατανόηση των εκθεμάτων που θα συναντήσουμε και σύγκριση- σύνδεση με το σήμερα.(1 διδακτική ώρα) Δείχνουμε στα παιδιά φωτογραφικό υλικό από τα εκθέματα προσπαθώντας ωστόσο να μη μειώσουμε την αξία της επίσκεψης στο μουσείο και το ενδιαφέρον των μαθητών. Ζητάμε στους μαθητές να μας φέρουν οτιδήποτε μοιάζει η έχει σχέση με τα εκθέματα που τους παρουσιάστηκαν. Εάν υπάρχουν παιδιά που τυχαίνει να έχουν στο σπίτι τους αντικείμενα που να μοιάζουν με τα εκθέματα επιδιώκουμε να μεταφερθούν στην τάξη για να τα γνωρίσουν και οι υπόλοιποι. Μπορεί ,επίσης , και ο ίδιος ο εκπαιδευτικός εάν κατέχει τέτοιου είδους υλικό να το μεταφέρει στην τάξη. Επιδίωξή μας σε αυτό το σημείο είναι να συνδέσουμε αντικείμενα από την καθημερινή ζωή και εμπειρία των παιδιών με τα εκθέματα που θα συναντήσουν στο μουσείο και να κατανοήσουν τη χρήση τους ,τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούταν στο παρελθόν και πώς έχουν εξελιχθεί στο πέρασμα του χρόνου. ακαδημαϊκό έτος Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

19 *Οι παρακάτω δυο δραστηριότητες θα γίνουν σε μια διδακτική ώρα
*Οι παρακάτω δυο δραστηριότητες θα γίνουν σε μια διδακτική ώρα Τοποθέτηση στο ιστορικό πλαίσιο. Εν συνεχεία , φροντίζουμε να πραγματοποιηθούν τα παρακάτω : Τοποθετούμε τα παιδιά στο χρονικό πλαίσιο που χρησιμοποιήθηκαν τα εκθέματα και ερμηνεύουμε τα γεγονότα που αναφέρονται στη συγκεκριμένη περίοδο. Συγκεντρώνουμε σχετικές ιστορίες και αφηγήσεις από τηλεοπτικές εκπομπές (π.χ. τηλεοπτική εκπομπή «Αληθινά Σενάρια» ΕΤ3,Σταυραετοί:Οι Σαρακατσάνοι της Θεσπρωτίας ,ημερομηνία πρώτης προβολής: 20 Ιανουαρίου 2009). Ζητάμε από τους μαθητές να συγκεντρώσουν και γραπτό , ακουστικό ή οπτικό υλικό . Παιχνίδια με εκπαιδευτικό περιεχόμενο. Αφού παρουσιαστεί το υλικό που έχει συγκεντρωθεί στην τάξη το δραματοποιούμε και κατανέμουμε στα παιδιά ρόλους για να κάνουμε μια πιο ευχάριστη αναπαράσταση του θέματος. Μπορούμε επίσης να ετοιμάσουμε παρτιτούρες από ανδρικές και γυναικείες ενδυμασίες και να τις φέρουμε μέσα στην τάξη (εάν αναφερόμαστε σε ηλικίες 6-7 χρονών) για να τις χρωματίσουν τα παιδιά σύμφωνα με τα πρότυπα που έχουν συναντήσει σε αυτά που έχουν ήδη παρουσιαστεί. ακαδημαϊκό έτος Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

20 Τι είναι το λαογραφικό μουσείο;
*Όλα τα παρακάτω θα χρειαστούν μια διδακτική ώρα κατά προτίμηση λίγο πριν την επίσκεψη στο μουσείο. Τι είναι το λαογραφικό μουσείο; Ας επισημάνουμε ,ωστόσο ,και τα εξής : εάν το κοινό μας αποτελείται από τις πρώτες τάξεις του δημοτικού τότε θα πρέπει να οργανώσουμε έτσι τις δραστηριότητές μας που να μπορούν να απευθύνονται σε όλα τα παιδιά και να παρέχουν διαφορετικά επίπεδα δυσκολίας. Ξεκινάμε δηλαδή από τι είναι ένα μουσείο και τι μπορεί να περιέχει μέσα (αφού δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο ότι σε αυτή την ηλικία είναι γνωστή η έννοια του μουσείου). Κώδικες συμπεριφοράς στο μουσείου. Έπειτα ο εκπαιδευτικός θα βοηθήσει κάνοντας κάποιες διευκρινιστικές ερωτήσεις για τα αντικείμενα που θα συναντήσουν τα παιδιά κατά τι διάρκεια της επίσκεψης και για το πότε δημιουργήθηκαν αυτά για να γίνει ξεκάθαρο το ότι τα αντικείμενα αυτά είναι παλιά και δεν πρέπει να τα αγγίζουν. Ποιούς κανόνες πρέπει να τηρούμε κατά τη διάρκεια τις μετακίνησης προς το μουσείο και κατά τη διαμονή μας μέσα σε αυτό; Τελικά πριν την επίσκεψή μας στο μουσείο : *Αναζητάμε στο χάρτη πού βρίσκεται το μουσείο που θα επισκεφτούμε. Δείχνουμε τη διαδρομή που πρέπει να διανύσουμε για να φτάσουμε ως εκεί καθώς και τον τρόπο με τον οποίο θα μεταφερθούμε. ακαδημαϊκό έτος Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

21 *Πριν εισέλθουμε στο χώρο του μουσείου είναι σημαντικό να υπενθυμίσουμε ότι δεν πρέπει να ερχόμαστε σε επαφή με τα εκθέματα όσο συναρπαστικά και εάν φαίνονται . Δεν επιτρέπεται , ακόμη , να τρέχουμε στους διαδρόμους του μουσείου ,ώστε να μην προκαλέσουμε υλικές ζημιές στα εκθέματα , παρά μόνο να ακούμε τις υποδείξεις του παιδαγωγού. *Απαγορεύεται αυστηρά να βιντεοσκοπούμε και να φωτογραφίζουμε γιατί η περεταίρω προβολή αυτού του υλικού είναι παράνομη. Τέλος , δεν επιτρέπεται το φαγητό μέσα στο μουσείο για αυτό θα γίνει ένα διάλειμμα ενδιάμεσα στην επίσκεψη. Τόπος και χρόνος συνάντησης. Στο τέλος πρέπει να υπενθυμίσουμε στα παιδιά την ακριβή ώρα της συνάντησης και τον τόπο που θα συγκεντρωθεί το τμήμα για να πάει στο μουσείο.

22 Χάρτης των Σερρών ακαδημαϊκό έτος Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

23 Β ΦΑΣΗ : Κατά τη διάρκεια των επισκέψεων.
Και στις δυο επισκέψεις το πρόγραμμα παρακολούθησης είναι το εξής: Ξενάγηση (1/2 ώρας).* Το παρακολουθούν όλες οι ομάδες. Σχετικές δραστηριότητες (1/2 ώρας).*εκπονείται αφού χωριστούν οι ομάδες. Μπαίνοντας στο μουσείο μελετάμε όλοι μαζί ένα σχεδιάγραμμα του χώρου για να μπορούν τα παιδιά να προσανατολιστούν πιο εύκολα. Στη συνέχεια χωρίζουμε τους μαθητές σε ισάριθμες ομάδες για να μπορέσουν να πραγματοποιήσουν τις εξής δραστηριότητες. Α’ ομάδα : Παρατηρούμε τις κατασκευασμένες καλύβες που υπάρχουν και για να γίνει κατανοητός ο τρόπος δημιουργίας τους από τα παιδιά προβάλλουμε ένα βίντεο που δείχνει αναλυτικά τη διαδικασία. Με βοηθό το οπτικό υλικό προσπαθούν έπειτα οι μαθητές να πλέξουν και αυτοί τα στάχυα με την ανάλογη μέθοδο. Περιεργαζόμαστε τα αντικείμενα που υπάρχουν μέσα σε αυτές και πώς τα χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι στην καθημερινή τους ζωή. Βάζουμε μια ομάδα παιδιών να υποδυθούν τον ρόλο μιας οικογένειας που ζει μάσα στην καλύβα. Β’ ομάδα: Εξήγηση από τους υπεύθυνους πώς λέγεται το κάθε εξάρτημα της παραδοσιακής φορεσιάς των Σαρακατσάνων, πώς εξελίχθηκε στο πέρασμα του χρόνου και τι σημαίνουν τα σύμβολα που είναι κεντημένα πάνω. ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

24 Ντύνουμε όλοι μαζί κάποιους εθελοντές με τις παραδοσιακές στολές που φορούσαν οι άνδρες ,οι γυναίκες και τα παιδιά. Στη συνέχεια μπορούμε να προβούμε σε χαρτοκοπτική σχεδιάζοντας ο καθένας διαφορετικό εξάρτημα της φορεσιάς και μετά την ολοκλήρωση όλης της στολής να κόψουν οι μαθητές και να ενώσουν τα κομμάτια. Γ’ ομάδα: Έπειτα με τη βοήθεια των υπευθύνων μπορούν να παρατηρήσουν πώς γινόταν η κατεργασία του μαλλιού και τι εργαλεία χρησιμοποιούνταν σε αυτή την διαδικασία. Αλλά και να υφάνουν ένα κομμάτι ύφασμα με τις υποδείξεις που θα τους δοθούν στα τελάρα που υπάρχουν διαθέσιμα. Μπορούμε , επίσης , αφού τους δείξουμε πώς έφτιαχναν τα φαγητά τους οι Σαρακατσάνοι να δοκιμάσουμε να ζυμώσουμε όλοι μαζί ένα από αυτά. ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

25 Προβολή βίντεο ενός παραδοσιακού σαρακατσάνικου γάμου. λεπτά)
Δ ’ ομάδα: Προβολή βίντεο ενός παραδοσιακού σαρακατσάνικου γάμου. λεπτά) Ενδιαφέρον θα είχε να πραγματοποιούσαμε με τα παιδιά μια αναπαράσταση των παραδοσιακών συνηθειών που τελούνταν στους γάμους . Τέλος , αφού μοιράσουμε φυλλάδια με τα σαρακατσάνικα τραγούδια χωρίζουμε τους μαθητές και άλλοι καθισμένοι σε ένα κύκλο τραγουδάνε και ηχογραφούμε δημιουργώντας ένα δικό μας cd, ενώ παράλληλα οι υπόλοιποι μαθαίνουν τους παραδοσιακούς χορούς. Ντουλμπεράκι (τραγούδι)   Να τραγουδήσω ήθελα, ντουλμπεράκι, ορέ, ντουλμπέρι, ντουλμπεράκι, κι δεν μπορώ ο καημένος Ήμουν κι λίγο άρρωστος κι λίγο λαβωμένος ούδι σπαθί μι λάβωσε ούδι κ΄από ντουφέκι μι λάβωσε ναι λυγερή και μικροπαντρεμένη, είχε το μάτι γιον ελιά το φρύδι γιον γαϊτάνι. ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

26 ΤΑ ΕΚΘΕΜΑΤΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ:
Η χαρακτηριστική σαρακατσάνικη καλύβα (ή κονάκι),κυκλική στην κάτοψή της και ωοειδές στην τομή της , ήταν μια συμπαγής κατασκευή ,τελειοποιημένη με τα χρόνια στην απλότητα της ,που παραπέμπει στη θεμελιώδη ανθρώπινη κατοικία . Και με αυτή την έννοια είναι η απλοϊοκότερη και βασικότερη μορφή ελληνικής λαϊκής αρχιτεκτονικής ,ευθέως καταγόμενη από τις πιο αρχέγονες και πιο στοιχειώδεις μορφές οικημάτων που αναπτύχθηκαν στον ελλαδικό χώρο. ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

27 Και οι δυο παραπάνω φωτογραφίες απεικονίζουν το εσωτερικό των καλυβιών
Και οι δυο παραπάνω φωτογραφίες απεικονίζουν το εσωτερικό των καλυβιών . Οι αριστερή είναι μια αναπαράσταση του εσωτερικού στο σε ένα κονάκι . Διακρίνεται στο κέντρο η ανοιχτή εστία και τα βεργόπλεκτα κρεβάτια- βάθρα στην περίμετρο. Η τυροκομία ήταν ιδιαίτερα σημαντική για την οικονομία των Σαρακατσάνων. Το τυροκομείο ή μπατζός, που ήταν ειδικό ορθογώνιο καλύβι, στηνόταν στο χώρο αρμέγματος των κοπαδιών. Την άνοιξη συγκεντρώνονταν τα γάλατα του τσελιγκάτου. Τότε άρχιζε η διαδικασία της τυροκόμησης που γινόταν είτε από τον ίδιο τον τσέλιγκα είτε από τυροκόμους εμπόρους. ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

28 Η ΤΣΙΑΤΟΥΡΑ Η Σαρακατσάνα του καραβανιού με τα γιορτινά της και το φορτωμένο άλογο έξω από την τσιατούρα. Τσιατούρα ονομάζουν οι σαρακατσάνοι το πρόχειρο στέγαστρο που έστηναν για διανυκτέρευση κατά τη διάρκεια των μετακινήσεών τους . Στηριζόταν σε δυο δοκούς , τις φούρκες, και μια οριζόντια ,τον καβαλάρη . Πάνω στο βασικό αυτό σκελετό έριχναν το τεντόπανο που γινόταν από γιδίσιο και πρόβειο μαλλί για να είναι αδιάβροχο . Με το ίδιο ύφασμα έκλειναν και τα δυο ανοίγματα της τσιατούρας-μπρός και πίσω. ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

29 ακαδημαϊκό έτος:2009-2010 Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

30 <<Η ανδρική επίσημη φορεσιά όλων των σαρακατσάνων ήταν η φουστανέλα .Η κλέφτικη φορεσιά, η οποία διατηρώντας αρχαιοελληνικά στρατιωτικά γνωρίσματα, διαμορφώθηκε ανάλογα με τη χρήση της στα χρόνια της κλεφτουριάς. Πολλοί ειδικοί λένε ότι η φουστανέλα είναι επέκταση του μανδύα. Σήμερα θα μπορούσαμε να πούμε βάσει των στοιχείων , ότι ο μανδύας ήταν ένα είδος κοντής φουστανέλας , που έφθανε μέχρι κάτω από τους γοφούς . Η φουστανέλα αποκτά το μήκος κάτω από το γόνατο μάλλον λόγω του δυνατού κρύου που είχε στην Πίνδο. Κάτω από τη φουστανέλα ,στα πόδια ,φορούσαν τις κάλτσες , οι οποίες βάσει στοιχείων είναι η συνέχεια των αρχαίων περικνημίδων…>>(κεφάλαιο 6 ¨φορεσιές¨, βλέπε σελ. 197 από βιβλίο ¨ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΟΙ ΟΙ ΣΤΑΥΡΑΕΤΟΙ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ ¨). <<Βασικό στοιχείο της γυναικείας σαρακατσάνικης ενδυμασίας είναι το φουστάνι , που μοιάζει εξαιρετικά με την ανδρική φουστανέλα. Είναι σε χρώμα μαύρο και ανοιχτό από την μία πλευρά , ενώ διακοσμείται από τα χαρακτηριστικά γεωμετρικά σχήματα –σταυρούς και φεγγάρια-της σαρακατσάνικης τέχνης… >>(βλέπε σελ.92 από ένθετο ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΟΙ της εφημερίδας «Έθνος της Κυριακής»). ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

31 Η διαδικασία της κλωστής.
ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

32 Το σχολείο. Χορτόπλεκτη καλύβα με ορθογώνιο σχήμα
Το σχολείο. Χορτόπλεκτη καλύβα με ορθογώνιο σχήμα. Λειτουργούσε μόνο τα καλοκαίρια. Ο εξοπλισμός και ο δάσκαλος έρχονταν από γειτονικό χωριό. ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

33 Γ ΦΑΣΗ : Μετά τις επισκέψεις
Γ ΦΑΣΗ : Μετά τις επισκέψεις Ερωτήσεις κατανόησης(1/2 της διδακτικής ώρας). Μετά την επίσκεψη στο μουσείο ρωτάμε τα παιδιά τι τους έκανε περισσότερο εντύπωση από αυτά που παρακολούθησαν. Λύνουμε τυχόν απορίες που μπορεί να έχουν οι μαθητές σχετικά με τα όσα είδαν στο μουσείο. Αφού απαντηθούν όλες οι απορίες κάνουμε δικές μας ερωτήσεις κατανόησης ή βάζουμε στα παιδιά να κάνουν μεταξύ τους ερωτήσεις . Εργασίες προς επεξεργασία(1 διδακτική ώρα). Ζητάμε από το κάθε παιδί να ζωγραφίσει αυτό που του έκανε περισσότερο εντύπωση. Βλέπουμε σε προβολή φωτογραφίες που τραβήξαμε στις διάφορες δραστηριότητες μας στην επίσκεψη. Βάζουμε στα παιδιά να μας φέρουν μια εργασία σχετική με την ζωή των σαρακατσάνων έχοντας ως πηγές το internet,τοπικές βιβλιοθήκες καθώς και τις δικές τους πηγές γνώσεις από αυτά που αποκόμισαν από την επίσκεψη στο μουσείο. Παιχνίδια με θεματική ενότητα τους Σαρακατσάνους(1/2 της διδακτικής ώρας). ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

34 Έπειτα οργανώνουμε διάφορα παιχνίδια που μπορούν να πραγματοποιηθούν μέσα στα πλαίσια των διδακτικών ωρών: Γράφουμε το πρώτο γράμμα μιας λέξης στον πίνακα που ανήκει στη διάλεκτο των σαρακατσάνων και της δίνουμε τη μορφή κρεμάλας. Εξηγούμε στα παιδιά τους όρους των παιχνιδιών που συνήθιζαν να παίζουν τα παιδιά των σαρακατσάνων και χωρίζουμε την τάξη σε ομάδες ώστε να μπορέσουν να παίξουν. Ομαδικές Εργασίες (οι παρακάτω δραστηριότητες είναι προαιρετικές στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα και εντάσσονται μόνο εάν διαθέτουμε περισσότερο χρόνο και εάν υπάρχει από την πλευρά των μαθητών η διάθεση για συγκεντρώσεις της τάξης και εκτός των σχολικών ωρών). Συγκεντρώνουμε τα απαραίτητα υλικά έτσι ώστε να φτιάξει η τάξη μια μακέτα που θα αναπαριστά ένα οικισμό Σαρακατσάνων. Προτρέπουμε , ακόμη , τα παιδιά να γράψουν τους διαλόγους για ένα θεατρικό κομμάτι που θα παρουσιάσουν στο τέλος της σχολικής χρονιάς. ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

35 Για την πραγματοποίηση της παραπάνω δραστηριότητας μπορούμε να απευθυνθούμε στο μουσείο ώστε εάν υπάρχει η δυνατότητα να δανείσουν κάποιες παραδοσιακές στολές στους μαθητές. Δίνουμε στα κορίτσια παρτιτούρες με γυναικείες φορεσιές και στα αγόρια με ανδρικές και αφού τα συγκεντρώσουμε παρατηρούμε πόσοι διαφορετικοί σχηματισμοί δημιουργήθηκαν. Τέλος, ζητάμε από τα παιδιά να κόψουν ο καθένας τη δική του παρτιτούρα και να στολίσουν τον πίνακα. ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

36 ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ ΜΕΤΑ ΑΠΌ Τις ΕΠΙΣΚΕΨΕΙΣ ΣΤΟ ΜΟΥΣΕΙΟ για αξιολογηση του προγραμματοσ.
(Απάντηση ερωτήσεων μέχρι τέσσερις σειρές). 1.Τι σας έκανε μεγαλύτερη εντύπωση στο μουσείο; 2.Ποιο έκθεμα σας άρεσε περισσότερο; Περιγράψτε το. 3.Ποιά δραστηριότητα θεωρείτε περισσότερο ενδιαφέρον; ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

37 5. Τι δεν σας άρεσε από τις επισκέψεις μας στο μουσείο;
4. Προτείνετε μια δική σας δραστηριότητα που δεν ήταν μέσα στο πρόγραμμα. 5. Τι δεν σας άρεσε από τις επισκέψεις μας στο μουσείο; 6.Θα θέλατε να ξανακάναμε μια παρόμοια επίσκεψη σε ένα άλλο μουσείο; 7.Υπάρχει κάποιο ερώτημα που θα θέλατε να συζητήσουμε στην τάξη; ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

38 ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗΣ ,Ο ΘΡΥΛΙΚΟΣ ΚΛΕΦΤΗΣ
Σχετικές πηγές Εθνικός ήρωας που συνδέεται με τους Σαρακατσάνους. ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗΣ ,Ο ΘΡΥΛΙΚΟΣ ΚΛΕΦΤΗΣ ¨Γεννημένος γύρω στα 1775,προτότοκος γιος του τσέλιγκα Γιάννη Μακρυγιάννη , ο βραχύσωμος και πανούργος Αντώνης έμελλε να γίνει μια από τις μεγαλύτερες μορφές τις κλεφτουριάς ,με πολεμικές επιτυχίες εναντίον των Τούρκων και πιστός σε ένα συνολικότερο ξεσηκωμό , που δεν άργησε να έρθει λίγο μετά τον θάνατό του. Δικαίως οι Σαρακατσάνοι περηφανεύονται ιδιαίτερα για αυτόν. Από πολύ μικρός είχε περιπέτειες με την εξουσία του Αλή Πασά , αφού κατηγορήθηκε ότι έκλεβε πρόβατα , συνελήφθη και βασανίστηκε στα Γιάννενα. Από τότε έγινε κλέφτης , πολύ γρήγορα πρωτοπαλίκαρο του Δίπλα ,που πολύ σύντομα του παρέδωσε το καπετανλίκι του. Στον δικό του ταϊφά μπήκε και ο Καραϊσκάκης . Άρχιζε να χτίζει το μύθο του στις αλλεπάλληλες συμπλοκές με τους Τούρκους και με διαρκείς μετακινήσεις στην ορεινή περιοχή Αγράφων και Τζουμέρκων προκάλεσε θυμό αλλά και τρόμο στους κατακτητές ... ¨(βλέπε ένθετο ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΟΙ της εφημερίδας "Έθνος της Κυριακής "). ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

39 ακαδημαϊκό έτος:2009-2010 Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

40 Η ταυτότητα των Σαρακατσάνων
Οι πεποιθήσεις για τους Σαρακατσάνους. ¨Οι Σαρακατσαναίοι ή Σαρακατσάνοι :Ελληνική νομαδική φυλή , η μόνη εκ των ελληνικών διάγουσα νομαδικόν βίον . Τούτων η αρχική κοιτίς δεν έχει καθοριστεί ακριβώς , πιστεύεται όμως ότι είναι Ακαρνάνες και εκ της επαρχίας Βάλτου ,κατ' άλλους δε πάλι ότι κατάγονται από την περιοχή της Αράχθου .Οι Σαρακατσάνοι , ασχολούμενοι με την κτηνοτροφία και ποιμένες όντες κυρίως ζουν εις τον Ασπροπόταμον , την Θεσσαλίαν και την Ήπειρον, μετατοπίζονται δε μέχρι της Μακεδονίας και πέραν έτι αυτής . Εις παλαιότερους μάλιστα χρόνους οι νομαδικαί αυτών μετακινήσεις εξετείνοντο εις τας ομόρους βαλκανικάς χώρας , Βλαχίαν , Σερβίαν, Βουλγαρίαν¨(από το "Νεότερον Εγκυκλοπαιδικόν Λεξικόν <<Ηλίου>>") ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

41 Ιστορία και εξελικτική πορεία των Σαρακατσάνων.
Διασπορά Ο σημαντικότερος πληθυσμός Σαρακατσάνων που απαντάται σήμερα εκτός Ελλάδας βρίσκεται στη Βουλγαρία κατά κύριο λόγο, αλλά και στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, καθώς μετά το κλείσιμο των συνόρων στα Βαλκάνια περίπου και 500 οικογένειες αντίστοιχα έμειναν αποκλεισμένες στις χώρες αυτές. Κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου κάποιοι από τους Σαρακατσάνους της Βουλγαρίας κατάφεραν να περάσουν στη Θράκη, οι περισσότεροι όμως έμειναν εγκλωβισμένοι στη Βουλγαρία όπου σήμερα υπολογίζονται ανεπίσημα σε , έχοντας όλοι τους συγγενείς στην Ελλάδα ενώ σύμφωνα με την βουλγαρική απογραφή του 2001, υπάρχουν Σαρακατσάνοι στη χώρα. Το 1958, το κομμουνιστικό καθεστώς της Βουλγαρίας δήμευσε τα κοπάδια τους και προχώρησε στην αναγκαστική μετακίνησή τους στα αστικά κέντρα με σκοπό τη γρήγορη αφομοίωσή τους, ενώ εκβουλγάρισε τα επίθετά τους με τις καταλήξεις -οβ και -οβα για άντρες και γυναίκες αντίστοιχα. Επί κομμουνιστικού καθεστώτος στη Γιουγκοσλαβία, έγιναν επίσης προσπάθειες για αφομοίωση των Σαρακατσάνων χωρίς μεγάλη επιτυχία, οπότε επιδιώχτηκε ο έμμεσος διωγμός τους. Περίπου 300 οικογένειες γύρισαν στην Ελλάδα από το 1953 μέχρι το 1968, το 80% των οποίων εγκαταστάθηκε στο Νέο Κορδελιό της Θεσσαλονίκης. Σήμερα στην ΠΓΔΜ βρίσκονται περί τις 150 οικογένειες οι οποίες με δυσκολία διατηρούν την ελληνική τους ταυτότητα. (βλέπε el.wikipedia.org/.../Σαρακατσάνοι) ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

42 Οι Σαρακατσάνοι στο σήμερα.
ΑΝΤΑΜΩΜΑΤΑ Στο <<Πανελλήνιο Αντάμωμα Σαρακατσάνων >>που γίνεται κάθε χρόνο σε μια μαγευτική τοποθεσία στο Περτούλι Τρικάλων ,έρχονται Σαρακατσάνοι από όλη την Ελλάδα αλλά και μη Σαρακατσάνοι .Γίνονται και αναπαραστάσεις από την παραδοσιακή ζωή των Σαρακατσάνων ,γίνεται μνεία στην παράδοση ,στις ιστορίες και στα γεγονότα που συνδέονται με τους Σαρακατσάνους. Υπάρχουν σαρακατσάνικα χορευτικά συγκροτήματα από όλη την Ελλάδα που χορεύουν παραδοσιακούς σαρακατσάνικους χορούς, γνωστούς ,και αφομοιωμένους από άλλους Έλληνες κυρίως της Κεντρικής Ελλάδας (Ρούμελης , Θεσσαλίας , Ηπείρου κ.λπ. ). Γίνεται μια αναβίωση για τους παλιούς και μια μέθεξη για τους νέους στην παλιά παραδοσιακή σαρακατσάνικη ζωή. Είναι ίσως η μεγαλύτερη παραδοσιακή-πολιτιστική εκδήλωση στην Ελλάδα(βλέπε ένθετο Σαρακατσάνοι της εφημερίδας ‘Έθνος της Κυριακής’). ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

43 Χορευτικοί σύλλογοι στο αντάμωμα
ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

44 Αναβίωση παραδόσεων στα ανταμώματα.
ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ

45 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Τσαούσης, Β. (2006). Σαρακατσάνοι, οι σταυραετοί της Πίνδου. Σέρρες: Λαογραφικό Μουσείο Σαρακατσάνων. 2.Ένθετο έντυπο ¨Σαρακατσάνοι¨ της Εφημερίδα ¨Έθνος της Κυριακής ¨(Νοέμβριος 2009),Πήγασος Εκδοτική Α.Ε. 3.Κάσσαρης,Χ. , & Καλούρη-Αντωνοπούλου, Ρ. ,1998, Το Μουσείο μέσω αγωγής και τέχνης , Αθήνα : Καστανιώτης. 4.Γκαζή,Α., (1999),<<Η έκθεση των αρχαιοτήτων στην Ελλάδα >> Αρχαιολογία 73:45-53 5.Άλκηστις ,1996 , Μουσεία και Σχολεία , Δεινόσαυροι και Αγγεία , Αθήνα :Ελληνικά Γράμματα. 6.Δάλκος,Γ., 2001,Μουσείο και Σχολείο, Αθήνα :Καστανιώτη. 7.Μουρατιάν,Ζ., 1995,<<Εναλακτικοί τρόπο επίσκεψης του μουσείου . Η περίπτωση των εκπαιδευτικών προγραμμάτων . Βασικές αρχές και η φιλοσοφία τους >>,Θεσ/νίκη : Τεχνικό μουσείο. 8. 9. Θα ήθελα να ευχαριστήσω ιδιαίτερα το κύριο Βασίλη Τσαούση για τις πληροφορίες και την ευχάριστη φιλοξενία στο μουσείο. ακαδημαϊκό έτος: Π.Τ.Δ.Ε Α.Π.Θ