ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΕΜ: 6827 – Εξάμηνο Η’, ΠΤΥΧΙΟ

Παρουσίαση με θέμα: "ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΕΜ: 6827 – Εξάμηνο Η’, ΠΤΥΧΙΟ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΕΜ: 6827 – Εξάμηνο Η’, ΠΤΥΧΙΟ
ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΣΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΜΑΘΗΜΑ: ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΑ: ΡΕΠΟΥΣΗ ΜΑΡΙΑ ΘΕΜΑ Η ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΟΥ ΚΟΜΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΟΠΟΥΛΟΥ ΚΥΡΙΑΚΗ ΑΕΜ: 6827 – Εξάμηνο Η’, ΠΤΥΧΙΟ Ακαδημαϊκό Έτος

2 ΠΟΙΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΚΔΗΛΩΘΗΚΕ
ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΠΟΙΟΣ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ ΚΑΙ ΜΕ ΠΟΙΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΕΚΔΗΛΩΘΗΚΕ (ΜΕΣΑ ΔΙΑΔΟΣΗΣ)

3 Η εργασία προτείνεται για τη ΣΤ΄ τάξη δημοτικού και
εκτιμάται ότι είναι απαραίτητες τρεις (3) διδακτικές ώρες.

4 ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Δηλωτικοί: Να γνωρίσουν οι μαθητές/τριες το ρόλο που διαδραμάτισε η προπαγάνδα στην επικράτηση και διατήρηση στην εξουσία του Εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος (NSDAP)αλλά και τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν για τη διάδοσή της. Μεθοδολογικοί: Αναζήτηση της πρόθεσης δημιουργίας των πηγών, κατανόηση του ρόλου τους και αξιολόγησή τους. Εννοιολογικοί: Να κατανοήσουν την έννοια της προπαγάνδας. Μεταγνωστικοί: Ενεργοποίηση της κριτικής σκέψης των παιδιών, αξιολόγηση πληροφοριών και μηνυμάτων που λαμβάνουν από το περιβάλλον τους, αναγνώριση της προπαγάνδας, μεροληψίας, στερεοτύπων.

5 ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ Μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου ( ), οι περισσότερες δημοκρατίες της Κεντρικής, Νότιας κι Ανατολικής Ευρώπης υπέκυψαν στις διάφορες μορφές αυταρχισμού μετά από πολιτικές συγκρούσεις, τα αίτια των οποίων βρίσκονταν στις τραυματικές εμπειρίες πολέμου, την αστικοποίηση, τον οικονομικό ανταγωνισμό, τη ραγδαία επέκταση του εθνικισμού. Παράδειγμα συνιστά η άνοδος του ιταλικού φασισμού όταν το 1922 ο Μ. Μουσολίνι, Duce του Εθνικού Φασιστικού Κόμματος κατέκτησε την εξουσία. Το κύμα αυτό εξαπλώθηκε πέρα από την Ευρώπη (Λατινική Αμερική, Ιαπωνία, Ν. Αφρική). Η Γερμανία βίωνε την ήττα και την ταπείνωση της αποτυχίας. Το 1919 η Συνθήκη Ειρήνης των Βερσαλλιών επέβαλε στη Γερμανία εδαφικές παραχωρήσεις, μείωση του εξοπλισμού, δυσβάσταχτες οικονομικές επανορθώσεις (πολεμικές αποζημιώσεις). Αυτό όμως που ταπείνωσε και τραυμάτισε ηθικά τον γερμανικό λαό, ήταν η απόδοση σ' αυτόν της αποκλειστικής ευθύνης για τον πόλεμο. Η υπογραφή της συνθήκης έγινε αιτία για εξεγέρσεις, προσπάθειες πραξικοπημάτων από νοσταλγούς της μοναρχίας και υποστηρικτές του ναζισμού. Eπιπλέον προκάλεσε καλπάζοντα πληθωρισμό, απεργίες, μαζική χρεωκοπία, εξανέμιση μισθών, κατάρρευση του νομίσματος, κατακόρυφη αύξηση της ανεργίας (6εκατ. το 1932),εξαθλίωση. Επίσης, η Γερμανία ήταν η χώρα που μετά την Αμερική επηρεάστηκε περισσότερο από το κραχ του 1929 καθώς κάλυπτε μέρος των υποχρεώσεών της μέσω αμερικανικών δανείων. Μέσα σε αυτές τις χαοτικές συνθήκες ο γερμανικός λαός ζητούσε απεγνωσμένα ένα σωτήρα κι όραμα και επηρεάστηκε από τους νέους πολιτικούς της εποχής που εξέφραζαν απόλυτες ακροδεξιές και ακροαριστερές πολιτικές θέσεις. Εκμεταλλευόμενος τις συνθήκες αυτές ο Α. Χίτλερ ανέλαβε την εξουσία (1933) ως αρχηγός του Εθνικοσοσιαλιστικού Γερμανικού Εργατικού Κόμματος (NSDAP,1921), και απόλυτος δικτάτορας (Führer ). Με ιδεολογικό πυρήνα τον εθνικισμό, τον αντισημιτισμό, το φυλετισμό οραματιζόταν τη δημιουργία Φυλετικού κράτους, ανώτερης βιολογικά κυρίαρχης φυλής (Άρια) πλήρως αφοσιωμένη και πιστή στον εμπνευσμένο φύρερ που θα κυβερνήσει τον κόσμο με εκκαθάριση των Εβραίων, των πνευματικά και σωματικά ανίκανων. Ο πόλεμος έπρεπε να θεωρείται αναπόφευκτος για την πραγμάτωση του οράματος «Ένας Λαός, Ένα Κράτος, Ένας Ηγέτης».

6 1η διδακτική ώρα ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ
Έχετε συναντήσει στην καθημερινή σας ζωή και εμπειρία (συζητήσεις, ΜΜΕ, βιβλία, ταινίες) την έννοια «προπαγάνδα»; Μπορείτε να σημειώσετε στα συννεφάκια τι σας έρχεται στο μυαλό όταν ακούτε αυτή τη λέξη; …………………………... ………………………… ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ …………………… …………………………

7 Πηγή 1 Η προπαγάνδα ορίζεται συνήθως ως μια συστηματική προσπάθεια
επιρροής επί των αντιλήψεων, των απόψεων και των συμπεριφορών μιας λίγο έως πολύ σημαντικής μερίδας του πληθυσμού, έτσι ώστε αυτές να στραφούν προς μια δεδομένη κατεύθυνση (αυτήν που επιθυμεί ο επικοινωνητής, προπαγανδιστής). , σελ.35 Δραστηριότητα 1 Να ελέγξετε κατά πόσο τα όσα συμπληρώσατε στα συννεφάκια στης προηγούμενης δραστηριότητας βάσει των εμπειριών σας σχετίζονται με τον ορισμό που δίνεται στη πηγή 1.

8 Πηγή 2 Δραστηριότητες 2) Ποιες απόψεις προβάλλονται;
Α) « As societies grow decadent, the language grows decadent, too. Words are used to disguise, not to illuminate […]. Words are used to confuse, so that at election time people will solemnly vote against their own interests.» Gore Vidal, Imperial America, 2004 Β) "Propaganda is to a democracy what the bludgeon is to a totalitarian state."  Noam Chomsky, Media Control: The Spectacular Achievements of Propaganda, 1997 «Καθώς παρακμάζουν οι κοινωνίες, παρακμάζει μαζί και η γλώσσα. Οι λέξεις χρησιμοποιούνται για να συγκαλύψουν, όχι για να διαφωτίσουν.[…]. Οι λέξεις χρησιμοποιούνται για να μπερδέψουν έτσι ώστε σε περίοδο εκλογών ο λαός θα ψηφίσει πανηγυρικά ενάντια στα συμφέροντά του». « Η προπαγάνδα είναι για τη δημοκρατία ότι είναι το ρόπαλο για ένα ολοκληρωτικό κράτος. Δραστηριότητες 2) Ποιες απόψεις προβάλλονται; 3) Είναι θετικά ή αρνητικά επιφορτισμένες;

9 Γλωσσάρι Reichstag: η αντίστοιχη γερμανική Βουλή των Ελλήνων. Κοινωνία των Εθνών: Διεθνής οργανισμός που ιδρύθηκε το 1919, αμέσως μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στο Παρίσι ως αποτέλεσμα της Συνθήκης των Βερσαλλιών με πρωταρχικό σκοπό την αποφυγή κάθε παγκοσμίου πολέμου στο μέλλον. Υπήρξε η πρώτη προσπάθεια για συνεννόηση όλων των κρατών πάνω στα προβλήματα που απασχολούν την ανθρωπότητα. Πηγή 3 «[… ]Στις 14 Ιουλίου 1933 ο νόμος «απαγόρευσης της ίδρυσης καινούριων κομμάτων» μετέτρεψε το NSDAP στον μοναδικό νόμιμο πολιτικό σχηματισμό της Γερμανίας[…], «εκπρόσωπο της ιδέας του γερμανικού κράτους» και σε «κρατικό κόμμα». Στις 14 Οκτωβρίου 1933, ο Χίτλερ […] εξήγγειλε τη διάλυση του Reichstag και την προκήρυξη πρόωρων εκλογών. Κάνοντας, μάλιστα, επίδειξη δύναμης, προκήρυξε δημοψήφισμα με αντικείμενο την επικύρωση της αποχώρησης της Γερμανίας από την Κοινωνία των Εθνών, γεγονός που είχε μόλις προηγηθεί. Παρά το γεγονός ότι το NSDAP είχε καταστεί το μοναδικό κόμμα της χώρας, το εκλογικό αποτέλεσμα είχε τη σημασία του, ως έμπρακτη απόδειξη εμπιστοσύνης του γερμανικού λαού στο πρόσωπο του Χίτλερ. Η εντατική προεκλογική εκστρατεία του NSDAP, οι αποτελεσματικές μεθοδεύσεις της καθεστωτικής προπαγάνδας, αλλά και η σαφής επικράτηση του Χίτλερ έναντι των πολιτικών του αντιπάλων, έπαιξαν το ρόλο τους στη διαμόρφωση του εκλογικού αποτελέσματος. Σε κάθε περίπτωση, το 95.1% του εκλογικού σώματος που απάντησε θετικά στο δημοψήφισμα, σε συνδυασμό με το 92.2% των ψήφων υπέρ του το NSDAP στις ομοσπονδιακές εκλογές, κατέδειξαν ότι η μεγάλη πλειοψηφία του γερμανικού λαού υποστήριζε, πλέον, τον Χίτλερ». Εθνικοσοσιαλισμός, Κίνημα-Κόμμα-Κράτος, Κ. Λαναράς, εκδ. Εντός,,2004 σ.σ Δραστηριότητες 4) Η πηγή 3 είναι πρωτογενής ή δευτερογενής; Τεκμηριώστε την απάντησή σας. 5) Να εντοπίσετε και να υπογραμμίσετε στο απόσπασμα τις ενέργειες του Χίτλερ που προηγήθηκαν της προκήρυξης πρόωρων εκλογών - δημοψηφίσματος . 6) Να αναφέρετε τη σημασία του εκλογικού αποτελέσματος και τους παράγοντες που το καθόρισαν έχοντας πάντα υπόψη ότι το εθνικοσοσιαλιστικό ήταν και το μοναδικό πολιτικό κόμμα.

10 Δραστηριότητες Πηγή «ΝΑΙ! Φύρερ θα σε ακολουθήσουμε!» /posters2.htm 7) Ποιος εικάζετε ότι δημιούργησε τη πηγή 4 και πότε; 8) Σε ποιο κοινό πιστεύετε ότι απευθυνόταν; Τι διακρίνετε στο φόντο; 9) Ποιο μήνυμα λαμβάνετε παρατηρώντας την πηγή; 10) Έχετε παρατηρήσει κάτι ανάλογο και στις μέρες μας;

11 Πηγή 5 Δραστηριότητες Πηγή 6
«Η κεφαλαιώδης σημασία που επέδειξε ο Χίτλερ στην προπαγάνδα αποτυπώθηκε στην ίδρυση του υπουργείου Διαφώτισης του Volk και Προπαγάνδας στις 13 Μαρτίου 1933, επικεφαλής του οποίου διορίστηκε ο υπεύθυνος προπαγάνδας του NSDAP Joseph Goebbels.» Πρώτο δείγμα γραφής του υπουργείου υπήρξε η πανηγυρική έναρξη εργασιών του Reichstag[…] Υπό την προσωπική επίβλεψη του Goebbels, η επιβλητική Τελετή του Potsdam, με πυρήνα την «ιστορική χειραψία» μεταξύ Χίτλερ και Hindenburg*, απέκτησε τον χαρακτήρα συμβολικής νομιμοποίησης του καθεστώτος. Εθνικοσοσιαλισμός, Κίνημα-Κόμμα-Κράτος, Κ Λαναράς, εκσ. Εντός,2004, σσ * Πρόεδρος της Γερμανίας Πολ φον Χίντενμπουργκ ,ένας από τους παράγο-ντες που βοήθησαν τον Χίτλερ στην άνοδό του στην εξουσία .Όρκισε τον Χίτλερ Καγκελάριο (30/1/1933). Μετά το θάνατό του (1934) ο Χίτλερ αυτοανακη- ρύσσεται « Φύρερ και Καγκελάριος» Δραστηριότητες 11) Τι είδους έγγραφο συνιστά η πηγή 5 ; 12) Τι είδους έγγραφο συνιστά η πηγή 6 ; 13) Μπορείτε να βρείτε γιατί δημιουργήθηκε, ποιο σκοπό εξυπηρετεί, με βάση και τις πληροφορίες που αντλείτε από την πηγή 5 αλλά και από προηγούμενες πηγές; 14) Γιατί πιστεύετε ότι επιλέχθηκε η συγκεκριμένη πόζα; 15) Συγκρίνετε τις δύο πηγές ως προς τις πληροφορίες που παρέχουν. Τι παρατηρείτε; Πηγή 6 «Στη βαθύτατη ανάγκη ο Hindenburg διάλεξε τον Αδόλφο Χίτλερ για Καγκελάριο του Ράιχ. Πρέπει να ψηφίσεις κι εσύ τη λίστα1 » /posters2.htm

12 Αποσπάσματα από το αυτοβιογραφικό βιβλίο του Αδόλφου Χίτλερ «Ο Αγών μου» (Mein Kampf, ) Πηγή 8 Πηγή 7 «Η τέχνη της προπαγάνδας συνίσταται ακριβώς στο ότι εισχωρώντας στα σημεία εκείνα όπου χρειάζεται φαντασία, δηλαδή της μεγάλης μάζας που κυριαρχείται από τα ένστικτα, κατορθώνει, περνώντας ένα σχήμα ψυχολογικής οικειότητας, να βρει το δρόμο της καρδιάς της». Πηγή 9 Πηγή 10 Η πρόθεση της προπαγάνδας δεν είναι να μορφώσει επιστημονικά το μεμονωμένο άτομο αλλά να τραβήξει την προσοχή της μάζας πάνω σε ορισμένα γεγονότα, καταστάσεις, αναγκαιότητες και που τη σημασία τους δεν μπορούμε να τις τονίσουμε διαφορετικά στις μάζες παρά μόνο μ’ αυτόν τον τρόπο.

13 Δραστηριότητες πηγών 7 - 10
Ποιoς είναι ο συγγραφέας και τι γνωρίζουμε για αυτόν και από πού προέρχονται τα αποσπάσματα; Συνοψίστε τις κύριες απόψεις που διατυπώνει ο συγγραφέας για την προπαγάνδα. Τι μας λένε οι πηγές για τη θέση του συγγραφέα; ( απλά αναφέρει, μεταδίδει πληροφορίες ή περιέχει απόψεις, συστάσεις, συμπεράσματα; ) Θα χαρακτηρίζατε τις πηγές αντικειμενικές; Να δικαιολογήστε την απάντησή σας.

14 Πηγή 11 […] Ο Χίτλερ αντελήφθη τη σημασία της μαζικής προπαγάνδας και προσπάθησε να μετατρέψει κάθε συνάντηση σε μεγάλο τελετουργικό γεγονός. Με την οξεία οπτική του αίσθηση, έδωσε έμφαση στα σύμβολα και την ενορχήστρωση του μαζικού ενθουσιασμού. Οι στολές, η χρήση ειδικών κομματικών διακριτικών κι εμβλημάτων, των σημαιών και των κομματικών πανό έγιναν κάτι το καθιερωμένο. Η σβάστικα υιοθετήθηκε ως κεντρικό σύμβολο. Επίσης, εισήχθησαν και οι κομματικοί χαιρετισμοί «Ηeil» (ρωμαλέος) και «Sieg Heil» (ρωμαλέα νίκη) […] «Η Ιστορία του Φασισμού», Stanley G. Payne,εκδ. Φιλίστωρ, 2000 Πηγή 12 Speech Origin: The Nazis "A Warning From History" BBC Δραστηριότητες Σε ποιες ενέργειες προχώρησε ο Χίτλερ στο πλαίσιο της προπαγανδιστικής του δράσης σύμφωνα με την πηγή 11; Υπάρχουν στη πηγή 11 στοιχεία που να επαληθεύονται ή να διαψεύδονται με βάση τη σύνοψη που κάνατε για τις πηγές ; Με τις γνώσεις που αποκτήσατε έως τώρα σχολιάστε την ομιλία του Χίτλερ (πηγή 12). Θα την χαρακτηρίζατε μέσο διάδοσης της πολιτικής του; Αν ναι, εντοπίστε τα ανάλογα στοιχεία που επιβεβαιώνουν το γεγονός.

15 “Η πύλη του Βρανδεμβούργου”,στο Βερολίνο.
Πηγή 14 Πηγή 13 “Η πύλη του Βρανδεμβούργου”,στο Βερολίνο. 23) Σε ποια εποχή θα τοποθετούσατε τις δύο φωτογραφίες των πηγών 13 και 14 αντίστοιχα; 24) Περιγράψτε την πύλη του Βρανδεμβούργου όπως αυτή ήταν διαμορφωμένη κατά την κυριαρχία του Χίτλερ και μετά την πτώση του καθεστώτος. 25) Γιατί πιστεύετε επιλέχθηκε αυτή η «διακόσμηση»; Δραστηριότητες

16 Πηγή 16 Πηγή 15 Πηγή 17 Κοινό σλόγκαν των Ναζί:
«Ο Φύρερ έχει πάντα δίκιο» (16-22 Φεβρουαρίου 1941) «Ο ηγέτης των πιστών» (να είσαι πιστός στον Φύρερ) Αφίσα του Χίτλερ, 1938: «Ένας Λαός, ένα Κράτος, ένας Ηγέτης» Ας μη ξεχνάμε ότι ο Χίτλερ εκμεταλλεύτηκε την απόγνωση του γερμανικού λαού που βίωνε την εξαθλίωση λόγω της οικονομικής κατάρρευσης και αναζητούσε εναγωνίως ένα σωτήρα. courtesy of Dr. Roberts D. Brooks

17 Δραστηριότητες Καταγράψτε στον πάπυρο πως παρουσιάζεται ο Χίτλερ στις τρεις αφίσες. Ποια χαρακτηριστικά-ιδιότητες του αποδίδονται; Μπορείτε να σκεφτείτε πρόσωπα της σύγχρονης ή και παλαιότερης ιστορίας στα οποία αποδίδονται αντίστοιχοι χαρακτηρισμοί; Ποιο σκοπό είχε η προβολή και η συνεχής επανάληψη των συνθημάτων αυτών από τους Εθνικοσοσιαλιστές;

18 2η διδακτική ώρα Δραστηριότητες Πηγή 18 Πηγή 19
Σκοπός της προπαγάνδας είναι να δημιουργήσει οπαδούς. […] Ο οπαδός θα οδηγηθεί στις τάξεις του κόμματος με την προπαγάνδα.[…] «Είμαι οπαδός» σημαίνει αναγνωρίζω παθητικά* το δίκαιο μιας θεωρίας. * χωρίς αντίδραση, κριτική σκέψη Ποιος είναι ο σκοπός της προπαγάνδας σύμφωνα με τις πηγές; Συσχετίστε το περιεχόμενο των πηγών με την ταυτότητα του δημιουργού. Σκεφτείτε γιατί προέβη στη συγγραφή του βιβλίου του. Ποιος ήταν ο απώτερος σκοπός του; Πηγή 19 Αποσπάσματα από το βιβλίο «Ο Αγών μου», Α. Χίτλερ ,

19 Πηγή 20 Δραστηριότητες Ας μη ξεχνάμε ότι είχε μόλις προηγηθεί η μεγάλη οικονομική του που ξεκίνησε από την Ν. Υόρκη και επεκτάθηκε στην Ευρώπη με πρώτο θύμα τη Γερμανία. Το γερμανικό νόμισμα (οικονομία) είχε καταρρεύσει. Ο γερμανικός λαός βίωνε την εξαθλίωση και αναζητούσε εναγωνίως ένα σωτήρα. Σε ποιο κοινό απευθύνεται η αφίσα και τι αισθήματα επιδιώκει να προκαλέσει; Περιγράψτε και σχολιάστε τους ανθρώπους που εμφανίζονται στην αφίσα σε πρώτο πλάνο και στο φόντο (ένδυση, ηλικία, τι κάνουν, αισθήματα) και τι πιστεύετε ότι αντιπροσωπεύουν, λαμβάνοντας υπόψη και το κείμενο που τη συνοδεύει. Παρατηρήστε τη σύνθεση της φωτογραφίας. Τι επιλέγει ο φωτογράφος να αναδείξει στο πρώτο πλάνο και τι παρουσιάζει στο φόντο; Είναι άραγε τυχαία η επιλογή;   Μετάφραση αφίσας 1936 Πριν= ανεργία, απελπισία, απόγνωση, απεργίες, ανταπεργίες. Σήμερα= εργασία, χαρά, πειθαρχία, συντροφικότητα. Δώσε στον Φύρερ τη ψήφο σου! University of Minnesota Library

20 Πηγή 21 Ακολουθώντας τις ιδέες του Χίτλερ για την καθολικότητα της προπαγάνδας, ο Goebbels προσανατολίστηκε αμέσως στον έλεγχο των πάσης φύσεως μέσων μαζικής ενημέρωσης και, γενικότερα, του συνόλου της πολιτιστικής ζωής της χώρας. Αφετηρία υπήρξε η μαζική καύση βιβλίων του «αντιγερμανικού πνεύματος» που έλαβε χώρα σε όλες τις μεγαλουπόλεις.[…] Η ενορχηστρωμένη επιχείρηση, «κάθαρση», υποτίθεται, της γερμανικής λογοτεχνίας δεν περιορίστηκε στους αντιφρονούντες συγγραφείς (σοσιαλιστές, ειρηνιστές, Εβραίους) αλλά επεκτάθηκε και σε όσους ασκούσαν κοινωνική κριτική[…]. Εθνικοσοσιαλισμός, Κίνημα- Κόμμα- Κράτος, Κ. Λαναράς, εκδ. Εντός,2004, σελ.259 Δραστηριότητα Γιατί πιστεύετε ότι πρώτο μέλημα του Υπουργού Προπαγάνδας Γιόζεφ Γκέμπελς στην εκστρατεία του για τον έλεγχο της πολιτιστικής ζωής ήταν να προβεί στην καύση βιβλίων;  Για να απαντήσετε σκεφτείτε τι κερδίζει ο άνθρωπος διαβάζοντας λογοτεχνία, φιλοσοφία κτλ.

21 Πηγή 22 Δραστηριότητα Έχοντας παρακολουθήσει το βιντεάκι περιγράψτε τι κάνουν οι άνθρωποι που εμφανίζονται σε αυτό, ποια αίσθηση σας δημιουργείται από το γενικότερο κλίμα και παρατηρήστε τι συμβαίνει πίσω από την πυρά (στο φόντο). «[…] Μάιος 1933[…]όλοι οι Γερμανοί συγκεντρώνονται και καίνε χιλιάδες βιβλία. Βιβλία λογοτεχνίας, φιλοσοφίας και επιστήμης που θεωρούνται αντιγερμανικά […]

22 Πηγή 23 Πηγή 25 Πηγή 24 Δραστηριότητα
Bebelplatz (Πλατεία Μπέμπελ) σήμερα Πηγή 24 Στις 10 Μαΐου 1933, η Bebelplatz έμεινε στην ιστορία, αλλά με ένα μάλλον άδοξο τρόπο. Ήταν ο χώρος του περίφημου "κάψίματος βιβλίων» που διοργανώθηκε από τους Ναζί, κατά το οποίο σημαντικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, συμπεριλαμβανομένων και έργων από συγγραφείς όπως ο Heinrich και Thomas Mann, Erich Kästner, Στέφαν Τσβάιχ, ο Heinrich Heine, ο Καρλ Μαρξ και ο Kurt Tucholsky, ρίχτηκαν μέσα στις φλόγες. Από το 1995, ένα υπόγειο μνημείο από τον Micha Ullmann δημιουργήθηκε εις μνήμην του περιστατικού αυτού. Πρόκειται για μια βιβλιοθήκη ενσωματωμένη στο έδαφος με κενά ράφια, τα οποία μπορεί να δει κανείς στη μέση της Bebelplatz μέσω ενός πλαστικού φύλλου. Στις μέρες μας η πλατεία δεν θυμίζει τίποτα από το παρελθόν. Ο δήμος έχει κάνει ό,τι μπορεί για να ξεπλύνει από πάνω της αυτό το μαύρο στίγμα και σήμερα η πλατεία Bebelplatz είναι αφιερωμένη στο βιβλίο. Μια φορά το χρόνο οι φοιτητές του Πανεπιστήμιου Humbolt, που βρίσκεται εκεί κοντά, διοργανώνουν παζάρια βιβλίων που μαζεύουν πλήθος κόσμου. Δραστηριότητα Αφού συγκεντρώσετε τις πληροφορίες που παρέχει η πηγή 23 προσπαθήστε να ελέγξετε την εγκυρότητά τους εξετάζοντας τις πηγές 24 και 25. Επαληθεύονται ή όχι; University of South Florida

23 Πηγή 26 Φωτογραφία από την πλατεία Μπέμπελ σήμερα
Πηγή Φωτογραφία από την πλατεία Μπέμπελ σήμερα Μια κοντινή πινακίδα γράφει: Στο κέντρο αυτής της πλατείας στις 10 Μαΐου 1933 Εθνικοσοσιαλιστές μαθητές-φοιτητές έκαψαν τα έργα εκατοντάδων ελεύθερων συγγραφέων, εκδοτών, φιλοσόφων, επιστημόνων. University of South Florida Δραστηριότητα Θυμηθείτε τι παρακολουθήσατε στο βίντεο της πηγής 22 ή δείτε το ξανά. Συγκρίνετε τα γεγονότα που διαδραματίζονταν υπό το χιτλερικό καθεστώς με τη μορφή που έχει σήμερα η πλατεία Μπέμπελ όπως σας πληροφόρησαν οι πηγές 23 , 24, 25 και 26 .

24 Πηγή 27 Μια άλλη πινακίδα φέρει λόγια του Heinrich Heine(1820): «Αυτό ήταν απλά ένας πρόλογος. Όπου καίνε βιβλία, τελικά θα κάψουν και ανθρώπους». University of South Florida Δραστηριότητα Με βάση τις γνώσεις που αποκτήσατε για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ποιος πιστεύετε ότι είναι ο σκοπός τοποθέτησης της ιστορικής φράσης του Heinrich Heine στη συγκεκριμένη πλατεία;

25 Δραστηριότητες Πηγή 28 Τι είδους έγγραφο είναι η πηγή 28 ;
«Ο «συγχρονισμός»* των μέσων μαζικής ενημέρωσης άρχισε με το λεγόμενο «νόμο των εκδοτών» της 4ης Οκτωβρίου 1933[…].Ο νόμος διακήρυξε, καταρχήν, ότι «οποιαδήποτε συμμετοχή στη διαμόρφωση του ιδεολογικού περιεχομένου των εκδόσεων, μέσω ειδήσεων, σχολίων ή εικόνων» αποτελούσε, εφεξής, δημόσιο λειτούργημα «στην υπηρεσία του Volk** και υποκείμενο στη ρύθμιση του Reich». Οι εκδότες έπρεπε να είναι «άριας»*** καταγωγής και γερμανικής υπηκοότητας […] μετατρέποντας τους δημοσιογράφους σε εκτελεστικά όργανα της κρατικής εξουσίας.» […] Η ίδρυση, εξάλλου, της κρατικής σχολής δημοσιογραφίας, το 1935, αποτύπωσε τις προσπάθειες του καθεστώτος για τη διάπλαση μιας καινούριας γενιάς επαγγελματιών του Τύπου, αφοσιωμένης στην εθνικοσοσιαλιστική ιδεολογία.» Εθνικοσοσιαλισμός Κίνημα- Κόμμα- Κράτος, Κ. Λαναράς, εκδ. Εντός,2004, σ.σ *χρησιμοποιείται με πολιτική έννοια για να περιγράψει τη διαδικασία μέσω της οποίας το Ναζιστικό καθεστώς εγκαθίδρυσε σταδιακά ένα σύστημα απολυταρχικού ελέγχου  ** λαός, ***η βιολογικά ανώτερη φυλή που σύμφωνα με τον Α. Χίτλερ ήταν η γερμανική. Δραστηριότητες Τι είδους έγγραφο είναι η πηγή 28 ; Επιβεβαιώνει ή διαψεύδει τις πηγές που μελετήσατε ως τώρα για την προπαγάνδα του χιτλερικού κόμματος; Υπογραμμίστε τα ανάλογα σημεία. Ποιος νομίζετε ότι είναι ο ρόλος των ΜΜΕ στην δική μας κοινωνία σήμερα; (Διαμορφώνει ιδεολογικά τους πολίτες, τους κατευθύνει; Είναι εκτελεστικό όργανο της εξουσίας ή αυτό έχει αλλάξει;)

26 Ποια ιδέα προβάλλεται;
Πηγή 29 «Think of the press as a great keyboard on which the government can play.» (Σκεφτείτε τον Τύπο ως ένα μέγα πληκτρολόγιο πάνω στο οποίο η κυβέρνηση μπορεί να παίξει) Joseph Goebbels Δραστηριότητες Τι είδους είναι η πηγή 29 ; Ποια ιδέα προβάλλεται;

27 Δραστηριότητες Πηγή 30 Περιγράψτε τι βλέπετε στο εξώφυλλο.
Ας μη ξεχνάμε ότι από τα μέσα του 1940 η ναζιστική Γερμανία άρχισε τις προετοιμασίες για την επίθεση κατά της Σοβιετικής Ένωσης (Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα). Όμως, για να προχωρήσει, έπρεπε να εξασφαλίσει τα νώτα της από τη Βαλκανική. Γι' αυτό το σκοπό καταστρώθηκε η επιχείρηση «Μαρίτα», η συγκέντρωση δηλαδή 24 γερμανικών μεραρχιών στη Ρουμανία και η προώθησή τους την άνοιξη του '41 στη Βουλγαρία και στη συνέχεια η εισβολή στην Ελλάδα. Δραστηριότητες Περιγράψτε τι βλέπετε στο εξώφυλλο. Συσχετίστε το εξώφυλλο με τις πληροφορίες που σας δίνονται δίπλα και τα όσα γνωρίζετε από προηγούμενες πηγές. Γιατί έγινε η συγκεκριμένη επιλογή φωτογραφίας ως εξώφυλλου περιοδικού εκείνη την εποχή; Θα το εντάσσατε στο πλαίσιο της προπαγάνδας; The Frauen Warte (ναζιστικό γυναικείο περιοδικό ) Ημερομηνία έκδοσης: 2 Ιανουαρίου 1941 Περιεχόμενα: το εξώφυλλο τιμά τη μνήμη της 30ης Ιανουαρίου, της επετείου κατάληψης της εξουσίας από τους Ναζί το ΄Ηταν σημαντική εθνική εορτή για το Τρίτο Ράιχ.

28 «… για τον εορτασμό των γενεθλίων του Χίτλερ το 1940»
Δραστηριότητες Ποιο έτος δημιουργήθηκε και από ποιον; Τι είδους έγγραφο συνιστά η πηγή; Επομένως σε ποιο κοινό απευθυνόταν; Περιγράψτε τι βλέπετε. Θα μπορούσατε να πείτε ότι πρόκειται για φωτογραφική σκηνοθεσία; Ποια ήταν άραγε τα κίνητρα τύπωσης της συγκεκριμένης φωτογραφίας σε γραμματόσημα; Ποιος σκοπός εξυπηρετούνταν; Πηγή 31 «… για τον εορτασμό των γενεθλίων του Χίτλερ το 1940»

29 Πηγή 32 Πηγή 33 Δραστηριότητες
[…] Μόλις ανοίγει κανείς το ραδιόφωνο, η Berliner Rundfunk* μεταδίδει τις πολιτικοποιημένες εκπομπές που έχει σχεδιάσει ο Goebbels σε εμφατικό τόνο. Μόνο η γερμανική μουσική, οπωσδήποτε άφθονη και ποιοτική, με την προϋπόθεση να είναι «αρία», κρατάει ψηλά το πολιτιστικό επίπεδο.[…] Τα θεάματα λογοκρίνονται, όπως και οι εφημερίδες, ενώ το πανταχού παρόν ραδιόφωνο πραγματοποιεί μια αληθινή πλύση εγκεφάλου. * ραδιοφωνία του Βερολίνου «Η καθημερινή ζωή στο Βερολίνο την εποχή του Χίτλερ», Jean Marabini, εκδ. Δημ. Ν. Παπαδήμα 1992,σελ. 81 […]«Το Υπουργείο Προπαγάνδας, δεν παρέλειψε να προωθήσει τη διάδοση του ραδιοφώνου με ιδιαίτερο ζήλο, θεωρώντας το «πολιτικό υλικό» μεγάλης σπουδαιότητας, καθώς συνδύαζε την άμεση πρόσβαση στις μάζες με φτηνό εξοπλισμό και απλή-σχετικά- τεχνική υποδομή».[…] Εθνικοσοσιαλισμός Κίνημα- Κόμμα- Κράτος, Κ. Λαναράς, 2004, εκδ. Εντός, σελ. 263 Δραστηριότητες Κάντε μια λίστα με τα μέτρα που έλαβε o Goebbels και το Υπουργείο Προπαγάνδας στον τομέα της ραδιοφωνίας και γενικά των ΜΜΕ. Σημειώστε γιατί προώθησε το ραδιόφωνο. Πού στόχευαν αυτές οι κινήσεις του Γκέμπελς;

30 Πηγή 34 Δραστηριότητες Η πηγή 34 είναι πρωτογενής ή δευτερογενής;
Ταινία «Ο Θρίαμβος της θέλησης», 1934, της Leni Riefenstahl (σκηνοθέτιδας περισσότερο γνωστής για τις ταινίες της που υποστήριζαν το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα). Όπως πληροφορούμαστε και στην αρχή της ταινίας πρόκειται για ντοκιμαντέρ του συνεδρίου του κόμματος του Ράιχ, με διαταγή παραγωγής από τον ίδιο τον Φύρερ (Χίτλερ). Δραστηριότητες Η πηγή 34 είναι πρωτογενής ή δευτερογενής; Συσχετίστε την ταυτότητα του δημιουργού με το περιεχόμενο της πηγής και την εποχή της. Ποιος ήταν ο κύριος σκοπός δημιουργίας της; Σύμφωνα με τις γνώσεις σας και τις πληροφορίες που αποκομίσατε από άλλες πηγές εντοπίστε στα αποσπάσματα στοιχεία που τεκμηριώνουν το σκοπό δημιουργίας της. Τα αποσπάσματα στα χρονικά σημεία 04:20 – 08:55 (όπου τα παιδιά μπορούν να εντοπίσουν και να σχολιάσουν τη θερμή υποδοχή στον Χίτλερ, το χαιρετισμό “Heil Hitler”, γυναίκες και παιδιά σε πρώτο πλάνο να επευφημούν τον Φύρερ, την «παρέλαση» του Χίτλερ και τον κόσμο που έχει συγκεντρωθεί καθώς και τις ναζιστικές σημαίες, στολές που κατακλύζουν το βίντεο στο πλαίσιο της προπαγάνδας) και 0:45:40- 0:46:30 (όπου παρουσιάζεται η χιτλερική νεολαία να παρακολουθεί λόγο του Χίτλερ) θεωρούνται ικανοποιητικό υλικό για να λειτουργήσουν ως πηγές.

31 Δραστηριότητες 3η διδακτική ώρα Πηγή 35
Πινακίδα έξω από μια πόλη της Βαυαρίας: «Πόλη του Hersbruck. Αυτή η όμορφη πόλη, αυτό το λαμπρό σημείο της γης, δημιουργήθηκε μόνο για Γερμανούς και όχι για Εβραίους. Επομένως, οι Εβραίοι δεν είναι ευπρόσδεκτοι.» Hersbruck, Germany, May 4, — United States Holocaust Memorial Museum Δραστηριότητες Ποιο έτος τραβήχτηκε η φωτογραφία; Για ποιο λόγο πιστεύετε ότι τοποθετήθηκε η πινακίδα; Ποια στερεότυπη αντίληψη προβάλλεται;

32 Συσχετίστε την επιγραφή της πινακίδας με την άποψη του Χίτλερ.
Πηγή 36 «Το γερμανικό έθνος δεν θα μπορέσει ποτέ πια να αναγεννηθεί, αν δεν αντιμετωπιστεί αποφασιστικά το φυλετικό πρόβλημα και σαν επακόλουθο το πρόβλημα των Εβραίων.» «Ο Εβραίος αποτελεί την πιο χτυπητή αντίθεση με τον Άριο.» Αποσπάσματα από το βιβλίο «Ο Αγών μου», Α. Χίτλερ , Δραστηριότητα Συσχετίστε την επιγραφή της πινακίδας με την άποψη του Χίτλερ.

33 Πηγή 37 Ο Goebbels χρησιμοποίησε κάθε μέσο για να προκαλέσει το μίσος κατά των Εβραίων σε όσους δεν τους μισούν, και να το βγάλει στην επιφάνεια σε όσους το έχουν σε λανθάνουσα κατάσταση. Αυτό που προβλέπεται για το Βερολίνο θα εξαπλωθεί σε όλη τη χώρα. Η νύχτα της 9ης προς 10η Νοέμβρη είναι η Reichskristall Nacht, «η νύχτα των κρυστάλλων». Σπάζουν (οι Ναζί) τα τζάμια των εβραϊκών καταστημάτων. […] χιλιάδες Εβραίοι συλλαμβάνονται,36 δολοφονούνται. Να που ξεκινά πραγματικά το μακρύ κυνήγι του «αποδιοπομπαίου τράγου»* που θα καταλήξει σύντομα στα καταναγκαστικά έργα στα εργοστάσια Dachau, Auschwitz, Treblinka,κ.α.[…] Η διαδικασία ξεκινά με ένα αστυνομικό διάταγμα: «Οι Εβραίοι που έχουν συμπληρώσει τα έξι τους χρόνια πρέπει να φέρουν, όταν κυκλοφορούν δημόσια το κίτρινο άστρο στη μια πλευρά του στήθους ώστε να μπορεί ο καθένας να το βλέπει». Μετά «η νύχτα των κρυστάλλων» τα ίδια τα θύματα είναι υποχρεωμένα να πληρώσουν για τις σημαντικές ζημιές[…] Η λέξη “Jude”, «Ιουδαίος» γράφεται στις βιτρίνες που μόλις ξαναφτιάχτηκαν. Αφίσες βρίσκονται παντού: «Οι Εβραίοι είναι η δυστυχία μας». * Αυτός στον οποίο ρίχνουμε την ευθύνη Η καθημερινή ζωή στο Βερολίνο την εποχή του Χίτλερ, Jean Marabin, εκδ. Δημ. Ν. Παπαδήμα,1992, σ.σ 82-83 Δραστηριότητες Τι συνέβη τη Νύχτα των Κρυστάλλων και ποια μέτρα λήφθηκαν στη συνέχεια; Πώς θα χαρακτηρίζατε τις ενέργειες της κυβέρνησης; Υπογραμμίστε λέξεις ή φράσεις που αποκαλύπτουν απόψεις του συγγραφέα για το γεγονός ή για τους ανθρώπους;

34 Πηγή 38 Δραστηριότητες Τι είδος είναι η πηγή;
Ποιοι εικονίζονται και τι κάνουν; Κρίνετε ότι η φωτογραφία είναι φυσική ή σκηνοθετημένη; Για ποιο σκοπό; Κατά τη διάρκεια αντιεβραϊκού μποϊκοτάζ , άντρες των SA* κρατούν πανό που γράφουν: « Γερμανοί! Υπερασπιστείτε τους εαυτούς σας! Μη ψωνίζετε από τους Εβραίους!» Βερολίνο, Γερμανία, Μάρτιος-Απρίλιος 1933 — Dokumentationsarchiv des Oesterreichischen Widerstandes * ναζιστική παραστρατιωτική ομάδα, διαδραμάτισε καίριο ρόλο στην άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία.

35 Πηγή 39 Σήμα – επιγραφή σε τηλεφωνικό θάλαμο στο Μόναχο που απαγορεύει στους Εβραίους να χρησιμοποιούν τα δημόσια τηλέφωνα Μόναχο, Γερμανία, USHMM, courtesy of Sandor Kvassay Δραστηριότητες Ποιος είναι ο σκοπός ύπαρξης του σήματος στο θάλαμο; Ποιοι λέτε να τα τοποθέτησαν; Τι συνέβαινε την περίοδο που τραβήχτηκε η φωτογραφία; Γιατί υπήρχαν τέτοια σήματα στη χώρα;

36 Πηγή 40 Γερμανόπουλα διαβάζουν ένα αντιεβραϊκό προπαγανδιστικό βιβλίο με τίτλο «Το δηλητηριώδες Μανιτάρι» (DER GIFTPILZ) . Το κορίτσι στα αριστερά κρατά ένα τόμο με τίτλο «Μην εμπιστεύσε την αλεπού σε ένα πράσινο λιβάδι ή το λόγο ενός Εβραίου» (Τrau keinem Fuchs auf grüner Heid und keinem Jud bei seinem Eid) Germany, ca Stadtarchiv Nürnberg Δραστηριότητες Περιγράψτε τι ακριβώς βλέπετε στη φωτογραφία. Ποιο είναι το θέμα τον βιβλίων που εικονίζονται; Σκεφτείτε τα κίνητρα του φωτογράφου και το λόγο για τον οποίο βρέθηκε στο σημείο και τράβηξε τη φωτογραφία.

37 Πηγή 41 Δραστηριότητες Η πηγή είναι πρωτογενής ή δευτερογενής; Δικαιολογήστε την απάντησή σας. Σε ποιο κοινό απευθύνεται; Ποια στερεότυπα εντοπίζετε στην εικονογράφηση του βιβλίου; Πώς παρουσιάζονται οι Εβραίοι και πώς οι Γερμανοί; Σκεφτείτε και πάλι ποιο σκοπό εξυπηρετεί το παραμύθι. Εικόνα από παιδικό παραμύθι. Οι τίτλοι των εφημερίδων γράφουν: « Οι Εβραίοι είναι η Δυστυχία μας» και «Πως οι Εβραίοι εξαπατούν» Γερμανία, — United States Holocaust Memorial Museum

38 Πηγή 42 Δραστηριότητες Σε ποιους απευθυνόταν η πηγή;
Συσχετίστε το περιεχόμενο της σελίδας με το καθεστώς της εποχής με βάση τις γνώσεις σας και προηγούμενες πηγές που μελετήσατε. Γιατί γράφτηκε το έγγραφο αυτό και λειτούργησε και ως σχολικό υλικό; Ας μη ξεχνάμε ότι από το την εξουσία στη Γερμανία κατείχε το Εθνικοσοσιαλιστικό κόμμα του Α. Χίτλερ. Σελίδα βιβλίου για το σχολείο, 1939 Τίτλος: «Το κόστος για τους γενετικά άρρωστους- κοινωνικές συνέπειες». Στο αριστερό πλαίσιο γράφει ότι ένα ίδρυμα που στεγάζει 130 πνευματικά άρρωστους ανθρώπους στοιχίζει περίπου γερμανικά μάρκα το χρόνο. Στο δεξί πλαίσιο γράφει ότι αυτά τα χρήματα είναι αρκετά για να χτιστούν 17 σπίτια για υγιείς οικογένειες της εργατικής τάξης. Το κείμενο με κόκκινα γράμματα στο τέλος γράφει: «Οι γενετικά άρρωστοι είναι βάρος για το λαό» The source: Alfred Vogel, Erhlehre, Abstammngs- und Rassenkunde in bildlicher Darstellung, 2nd edition (Stuttgart: Verlag für nationale Literatur Gebr. Roth, 1939). ,III. Visual material,Racial wall charts for use in schools.

39 Να σημειώσετε στα συννεφάκια τι σας έρχεται στο μυαλό όταν ακούτε τη λέξη προπαγάνδα ύστερα από την επεξεργασία όλου του προηγούμενου υλικού. ………………………… ………………………… ………………………… Προπαγάνδα ………………………… ………………………… …………………………

40 Τελική Δραστηριότητα Οργανώστε με τους συμμαθητές/τριες σας μια παρουσίαση/έκθεση με θέμα την προπαγάνδα (σκοπούς και τα μέσα που χρησιμοποιεί για να διαδοθεί στο λαό) με αφορμή τη μελέτη της προπαγάνδας του Εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος της Γερμανίας. Προεκτείνετε το θέμα σκεπτόμενοι σύγχρονες μορφές της στις μέρες μας, στην καθημερινή μας ζωή.

41 Βιβλιογραφία «Εθνικοσοσιαλισμός, Κίνημα-Κόμμα-Κράτος», Κ. Λαναράς, εκδ. Εντός, 2004 «Η Ιστορία του Φασισμού», Stanley Payne, εκδ. Φιλίστωρ, 2000 «Η καθημερινή ζωή στο Βερολίνο του την εποχή του Χίτλερ», Jean Marabini, εκδ. Δημ. Ν. Παπαδήμα,1992 «German History since 1800», Mary Fulbrook, εκδ. Arnold( a member of the Hodder Headline Groyp,London), 1997 «Nazi Propaganda and the Second World War», Aristotle A. Kallis, εκδ.palgrave macmillan 2005 Το βιβλίο «Ο Αγών μου», Α. Χίτλερ,1925,1926 ήταν σε ηλεκτρονική μορφή. Η διεύθυνση δίνεται στην επόμενη διαφάνεια.

42 Διαδικτυακό Υλικό http://www.athensberlin.com http://www.bbc.co.uk
«Ο Αγών μου», Α. Χίτλερ ,

43 Στόχοι Πηγές Δραστηριότητες Αξιολόγηση Δηλωτικοί: Να γνωρίσουν…
Δραστηριότητα διαφάνειας 39 Το ρόλο που διαδραμάτισε η προπαγάνδα στην επικράτηση και διατήρηση στην εξουσία του Εθνικοσοσιαλιστικού κόμματος 3, 5, 8, 10, 18, 19, 21, 28, 32, 37, 36 2,5,6,9,13,17,22,25,26,28,29,30,32,34,38,54,56,60,65,70,77,79, τα μέσα που χρησιμοποιήθηκαν για τη διάδοσή της. 3, 4, 5, 6, 9, 11, 12, 13, 15-17, 20-21, 28-42 5,8,11-13, 16,20,22,24,27,34,36,37-39,42,45,46,55,60,63,64,67,70,72 Μεθοδολογικοί: Αναζήτηση της πρόθεσης δημιουργίας των πηγών 7,9,13,22,31,32,34,39,42,54,59,60,69,73,80 κατανόηση του ρόλου των πηγών 1,8,13,18,21,24,31,32,34,40,47,51,63,71,75,77,78,80 αξιολόγηση των πηγών 4,7,11,12,15,19,21,23,30,36-39,41,42,44,49,57,58,61,66,67,74 Εννοιολογικοί: Κατανόηση της έννοιας «προπαγάνδα» 1, 2, 7-10, 18-19 1,2,10,17 Μεταγνωστικοί: Δραστηριότητα διαφάνειας 39, τελική δραστηριότητα Ενεργοποίηση της κριτικής σκέψης των παιδιών,,, 3,6,10,14,18,19,25,28,31,34,36,38,40,43,53,54,57,58,63,65,69,73 αξιολόγηση πληροφοριών και μηνυμάτων που λαμβάνουν από το περιβάλλον τους 1-3,8-10,14,16,18,19,21-23,25,27,33,38,43,71,79 αναγνώριση της προπαγάνδας 23-27 Όλη η εργασία Αναγνώριση της μεροληψίας και στερεοτύπων. 10,14,19,25-28,30,33,34,42,44,47,58,60,62,63,65,69,71,76