ΕΜΒΟΛΙΑ-ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΣΗ Χρήστος Χατζηχριστοδούλου Καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας Καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας Τμήμα Ιατρικής Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.

Παρουσίαση με θέμα: "ΕΜΒΟΛΙΑ-ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΣΗ Χρήστος Χατζηχριστοδούλου Καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας Καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας Τμήμα Ιατρικής Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΕΜΒΟΛΙΑ-ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΣΗ Χρήστος Χατζηχριστοδούλου Καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας Καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας Τμήμα Ιατρικής Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Δημήτρης Παπαγιάννης PhD,Msc ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ

2 Ο εμβολιασμός είναι η απλή και η πλέον αποτελεσματική στρατηγική να προάγεις την υγεία. Τα εμβόλια και το καθαρό νερό είναι οι δυο μεγαλύτερες παρεμβάσεις για τη μείωση της θνησιμότητας και την αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης. Plotkin S. Vaccines, 4 th ed; 2004: 1-15

3 Είδη Ανοσίας Μητέρα – παιδί Παθητική Αντί-οροί φυσική λοίμωξη Ενεργητική Με εμβόλια - παιδιά - ενήλικες

4

5 10-11 αι. στην Κ.Ασία –εισπνοή ή μικρονυγμοί υλικού από τις φλύκταινες της ευλογιάς, 1715 Εμμανουήλ Τιμόνης- Ιάκωβος Πυλαρινός 1878 Edward Jenner –ευλογιά 1885 Louis Pasteur-λύσσα 1888 με τοξίνη έναντι τετάνου και διφθερίτιδος 1921-29 έναντι φυματίωσης 1940 κοκκύτη 1955 Salk πολιομυελίτιδας, 1960 ιλαράς –παρωτίτιδος –ερυθράς και πολιομυελίτιδας ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΩΝ ΕΜΒΟΛΙΩΝ

6

7

8 Συλλογική Ανοσία (Herd immunity) Η συλλογική ανοσία ή ανοσία αγέλης ή ανοσιακό τείχος αποτελεί βασικό στόχο κάθε κράτους. Η υψηλή συλλογική ανοσία λειτουργεί ως προστατευτικό φράγμα (τείχος) για την αποφυγή εκδήλωσης επιδημιών.

9 ο μέσος όρος των νέων λοιμώξεων - περιστατικών που κάθε κρούσμα της νόσου μπορεί να δημιουργήσει, όταν εισβάλλει σε έναν επίνοσο πληθυσμό. Ro>1 Ro<1 η νόσος μπορεί να εξαπλωθεί η νόσος δεν μπορεί να εξαπλωθεί Ρυθμός βασικής αναπαραγωγής : Ro

10 Ποιο ποσοστό πληθυσμού πρέπει να εμβολιάσουμε για να μην εξαπλωθεί η νόσος; Pc= 1-1/Ro Ιλαρά Αγγλία194713-1493% Νιγερία196816-1794% Κάνσας1920 5-680% Κοκκύτης Αγγλία1944-7816-1894% Καναδά1912 7-887% Ανεμευλογιά USA1912 7-887% USA194410-1190% RoPc 1-1/14=0,93

11 Συλλογική ανοσία (Herd Immunity) Ro=4 ανεμβολίαστος πληθυσμός Ro=4, Pc=75%-ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΣ Pc= 1-1/Ro

12 Ro για διάφορες νόσους

13 Απλά-Μονοδύναμα Είδη εμβολίων Πολυδύναμα Αδρανοποιημένοι μικροοργανισμοί (κοκκύτης, IPV-HAV) Ακυτταρικά και τμηματικά (sub-unit) Ζώντες εξασθενημένοι (BCG, OPV,MMR) Ανατοξίνες (Διφθερίτιδα, Τέτανος) Ανασυνδυασμένα (Ηπατίτιδας Β) Πολυσακχαριδικά (Πνευμονιόκοκκος) Γονιδιακά

14 Συνδυασμοί εμβολίων στο βασικό εμβολιασμό ΕΠΕ DTaP-IPV-Hib-HeB :εξαδύναμο DTaP-IPV-Hib :πενταδύναμο DTaP-IPV-HeB :πενταδύναμο DTaP-IPV :τετραδύναμο MMR MMR-VAR

15 Ταυτόχρονη ανοσοποίηση Οι συνδυασμοί ταυτόχρονης χορήγησης που έχουν δοκιμασθεί και θεωρούνται αποτελεσματικοί και ασφαλείς είναι: DTP και Sabin, DTP, Sabin και MMR, DTP ή DTaP και, DTP, Sabin, MMR, Hib και HBV, Γρίπης και πολυσακχαριδικού εμβολίου του πνευμονιοκόκκου.

16 Αντενδείξεις εμβολιασμού Οξεία εμπύρετη ή όχι λοίμωξη (γρίπη, αμυγδαλίτιδα) Πρόσφατη χορήγηση γ-σφαιρίνης, αίματος, πλάσματος. Νόσηση από κακοήθη νοσήματα. Σε περίπτωση ανοσοκαταστολής, λόγω χημειοθεραπείας αναβάλλονται εμβόλια από ζώντες εξασθενημένους ιούς (μπορεί να γίνουν 3 μήνες μετά το τέλος της χημειοθεραπείας). Σε κορτιζονοθεραπεία για βραχύ διάστημα με μικρές δόσεις δεν υπάρχουν αντενδείξεις. Αλλεργία (αναφυλαξία) σε συστατικό του εμβολίου

17 Ζωντανά Εξασθενημένα Νεκροί Αδρανοποιημένοι Οργανισμοί Πρωτεΐνες ή Πολυσακχαρίτες Γενετικά κατασκευασμένα 18 ος ΑΙΩΝΑΣ ΕΥΛΟΓΙΑ 19 ος ΑΙΩΝΑΣ ΛΥΣΣΑ (1885)ΤΥΦΟΣ(1896) ΧΟΛΕΡΑ(1896) ΠΑΝΩΛΗ(1897) ΠΡΩΤΟ ΜΙΣΟ 20 ου ΑΙΩΝΑ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ(1927)ΚΟΚΚΥΤΗΣ(1926) ΤΟΞΟΕΙΔΕΣ ΤΗΣ ΔΙΦΘΕΡΙΤΙΔΑΣ(1923) ΓΡΙΠΠΗ(1926) ΚΙΤΡΙΝΟΣ ΠΥΡΕΤΟΣ(1935)ΤΥΦΟΣ(1938) ΤΟΞΟΕΙΔΕΣ ΤΟΥ ΤΕΤΑΝΟΥ(1926)

18 Ζωντανά Εξασθενημένα Νεκροί Αδρανοποιημένοι Οργανισμοί Πρωτεΐνες ή Πολυσακχαρίτες Γενετικά κατασκευασμένα ΠΡΩΤΟ ΜΙΣΟ 20 ου ΑΙΩΝΑ ΦΥΜΑΤΙΩΣΗ(1927)ΚΟΚΚΥΤΗΣ(1926) ΤΟΞΟΕΙΔΕΣ ΤΗΣ ΔΙΦΘΕΡΙΤΙΔΑΣ(1923) ΓΡΙΠΠΗ(1926) ΚΙΤΡΙΝΟΣ ΠΥΡΕΤΟΣ(1935) ΤΥΦΟΣ(1938) ΤΟΞΟΕΙΔΕΣ ΤΟΥ ΤΕΤΑΝΟΥ(1926)

19 Ζωντανά Εξασθενημένα Νεκροί Αδρανοποιημένοι Οργανισμοί Πρωτεΐνες ή Πολυσακχαρίτες Γενετικά κατασκευασμένα ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΙΣΟ 20 ου ΑΙΩΝΑ ΠΟΛΥΟΜΥΕΛΙΤΙΔΑ (πόσιμο) ΠΟΛΥΟΜΥΕΛΙΤΙΔΑ (ενέσιμο) ΠΝΕΥΜΟΝΙΟΚΟΚΚΟΣ ΠΟΛΥΣΑΚΧΑΡΙΔΙΚΟ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ-Β ΑΝΑΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΟ ΙΛΑΡΑ ΑΙΜΟΦΙΛΟΣ ΙΝΦΛΟΥΕΝΖΑΣ ΤΥΠΟΥ-Β (πολυσακχαριδικό) ΧΟΛΕΡΑ ΑΝΑΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΟ ΤΟΧΙΝΗΣ-Β ΠΑΡΩΤΙΤΙΔΑ ΙΑΠΩΝΙΚΗ ΕΓΚΕΦΑΛΙΤΙΔΑ ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΟΚΟΚΚΟΣ ΣΥΝΕΖΕΥΓΜΕΝΟ ΕΡΥΘΡΑΗΠΑΤΙΤΙΔΑ-Α ΑΙΜΟΦΙΛΟΣ ΙΝΦΛΟΥΕΝΖΑΣ ΤΥΠΟΥ-Β ΣΥΝΕΖΕΥΓΜΕΝΟ ΑΔΕΝΟΙΟΣ ΛΥΣΣΑΣ ΣΕ ΚΥΤΑΡΟΚΑΛΙΕΡΓΕΙΑ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑ-Β (ορό νοσούντων) ΑΝΕΜΕΥΛΟΓΙΑ ΕΓΚΕΦΑΛΙΤΙΔΑ ΤΩΝ ΚΡΟΤΩΝΩΝ ΤΥΦΟΥ ΠΟΛΥΣΑΚΧΑΡΙΔΙΚΟ ΑΚΥΤΑΡΙΚΟ ΤΟΥ ΚΟΚΚΥΤΗ ΧΟΛΕΡΑΑΝΘΡΑΚΑΣ –ΠΡΩΤΕΙΝΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΖΜΕΝΗ

20 Ζωντανά Εξασθενημένα Νεκροί Αδρανοποιημένοι Οργανισμοί Πρωτεΐνες ή Πολυσακχαρίτες Γενετικά κατασκευασμένα 21 ος ΑΙΩΝΑΣ ΠΝΕΥΜΟΝΙΟΚΟΚΚΟΣ ΣΥΝΕΖΕΥΓΜΕΝΟ ΙΟΣ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΘΗΛΩΜΑΤΩΝ(2006) ΡΟΤΑΙΟΣ (2006) ΜΗΝΙΓΓΙΤΙΔΟΚΟΚΚΟΣ ΤΕΡΑΔΥΝΑΜΟ ΣΥΝΕΖΕΥΓΜΕΝΟ ΕΡΠΗΤΑΣ ΖΩΣΤΗΡΑΣ Plotkin Vaccines 5 th edition 2008

21 Αποτελεσματικότητα Εμβολίων Κριτήρια αποτελεσματικότητας : μακροχρόνια ανοσία δυνατή η παραγωγή βιομηχανικής κλίμακας σταθερότητα υπό διάφορες κλιματολογικές συνθήκες προσιτό κόστος ώστε να μπορεί να το αγοράσει ο πληθυσμός – στόχος αποδεκτό προφίλ παρενεργειών ευκολία χορήγησης και δυνατότητα συνδυασμού με άλλα εμβόλια.

22 Efficacy-Effectiveness Προστατευτική ικανότητα του εμβολίου (Efficacy): Τα στοιχεία λαμβάνονται από ελεγχόμενες μελέτες πεδίου (controlled studies) στις οποίες λαμβάνεται μέριμνα να ελεγχθούν όλες οι παράμετροι του εμβολιασμού Effectiveness:η αποτελεσματικότητα ενός εμβολίου στο γενικό πληθυσμό στα πλαίσια εφαρμογής του ΕΠΕ.

23 Efficacy Εργαστηριακή έρευνα Έρευνα σε πειραματόζωα Έρευνα σε ανθρώπους

24 ΕΠΙΤΗΡΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ-Effectiveness Εντοπισμός –καταγραφή σπανίων αντιδράσεων Έλεγχος της αύξησης γνωστών αντιδράσεων-εντοπισμός του παράγοντα κινδύνου Εντοπισμός της παρτίδας (lot number) με αυξημένες αντιδράσεις Εντοπισμός(σημάτων) από αναφορές ανεπιθύμητων ενεργειών πάνω από τα αναμενόμενα.

25 Εκτίμηση ανοσολογικής απάντησης εμβολίου στο γενικό πληθυσμό. η μέση ποσότητα αντισωμάτων που παράγονται ως απάντηση σε ένα ειδικό αντιγόνο σε μία ομάδα εμβολιασθέντων ατόμων, η οποία εκφράζεται ως μέσος γεωμετρικός τίτλος (GMT). Το ποσοστό των εμβολιασθέντων στους οποίους επιτυγχάνεται το επίπεδο οροπροστασίας, δηλαδή η υπέρβαση ενός τίτλου αντισωμάτων που έχει οριστεί ως προστατευτικός. Αυτό το ποσοστό καλείται ποσοστό οροπροστασίας (SPR). Αποτελεσματικότητα στην νόσο (HPV εμβόλια).

26 Ασφάλεια εμβολίων (safety) Παρά το γεγονός ότι κατά καιρούς τα εμβόλια έχουν ενοχοποιηθεί για επικίνδυνες παρενέργειες, όπως πρόκληση σοβαρής νόσου, αυτισμός και άλλες παθολογικές καταστάσεις. τα εμβόλια είναι εξαιρετικά ασφαλή και σε κάθε περίπτωση ο κίνδυνος των σοβαρών παρενεργειών είναι μικρότερος από τον κίνδυνο των επιπλοκών που θα προκαλούσε η φυσική νόσηση.

27 Επιτήρηση ασφάλειας Κίτρινη κάρτα ΕΟΦ ΕΜΕΑ-European Medicines Agency European Medicines Agency CDC-Vaccine Adverse Event Reporting System(VAERS).

28 Έγκριση εμβολίων Φάση Ι – μελέτες ασφάλειας & ανοσογονικότητας σε μικρό αριθμό στενά παρακολουθούμενων ασθενών Φάση ΙΙ – μελέτες κυμαινόμενης δόσης με εκατοντάδες ασθενείς Φάση ΙΙΙ – μελέτες αποτελεσματικότητας και επιπρόσθετης ασφάλειας με χιλιάδες συμμετέχοντες. Φάση ΙV – μελέτες μετά τη κυκλοφορία του προϊόντος

29

30 Εμβόλια υπό ανάπτυξη Για πολλές σοβαρές μολυσματικές ασθενείς δεν υπάρχει σήμερα αντίστοιχο εμβόλιο, κυρίως επειδή δεν είναι ακόμη πλήρως κατανοητός ο τρόπος δημιουργίας ανοσίας έναντι των νόσων αυτών Δεν έγινε εφικτό να δημιουργηθούν αποτελεσματικά εμβόλια.

31 Υπάρχοντα Νέα/Μελλοντικά ΣτόχοςΠρόληψη Θεραπεία ΑσθένειεςΜεταδοτικές Καρκίνος, άλλες Ηλικιακές ομάδεςΚυρίως παιδιά Σε όλες τις ομάδες ΠληθυσμόςΓενικός/ Επιλεκτικός παγκόσμιος πληθυσμός Διαχείριση Μεμονωμένη/ Συνδυαστική Πολλαπλή Το μέλλον των εμβολιασμών – Παράδειγμα 1

32 Η «παραδοσιακή» ψυχρή αλυσίδα Καθημερινή ανανέωση των παγοκυψελών Ομάδα + μεταφορέας εμβολίων Κουτί ψύξης Πάντα παγωμένες οι παγοθήκες Περιφερειακή αποθήκευση Διατήρηση σε αποθήκη Το τυπικό σχήμα για μια ευέλικτη ψυχρή αλυσίδα

33 Το τετράγωνο στο εσωτερικό είναι φωτεινότερο από το εξωτερικό δαχτυλίδι Χρησιμοποίησε το εμβόλιο, εάν δεν έχει φθάσει η ημερομηνία λήξης Το τετράγωνο στο εσωτερικό είναι σκουρότερο αλλά ακόμα φωτεινότερο από το εξωτερικό δαχτυλίδι Χρησιμοποίησε το εμβόλιο, εάν δεν έχει φθάσει η ημερομηνία λήξης Σημείο Απόρριψης : Το τετράγωνο στο εσωτερικό είναι ίδιο με το εξωτερικό δαχτυλίδι ΜΗΝ Χρησιμοποίησε το εμβόλιο Πέρα από το Σημείο Απόρριψης : Το τετράγωνο στο εσωτερικό είναι σκουρότερο από το εξωτερικό δαχτυλίδι ΜΗΝ Χρησιμοποίησε το εμβόλιο Δείκτης «λήξεως» εμβολίων

34 Εμβολιαστική κάλυψη (vaccine coverage) Ως εμβολιαστική κάλυψη των παιδιών ο ΠΟΥ καθορίζει τα ποσοστά των πλήρως εμβολιασμένων παιδιών με έγκυρες δόσεις για κάθε ένα από τα βασικά εμβόλια μέχρι το 1ο έως και το 2ο έτος της ηλικίας. Είναι ευνόητο ότι για τον υπολογισμό απαιτείται η γνώση των αντίστοιχων πληθυσμιακών δεδομένων (αριθμός γεννήσεων). Οι στόχοι του ΠΟΥ για παγκόσμια εμβολιαστική κάλυψη των παιδιών έως το 2000 ήταν ≥90% ή 95% για τις έγκυρες δόσεις των βασικών εμβολίων.

35 Routine services: Ensuring that all children receive the WHO recommended vaccination schedule AgeEPI visit VaccineHepatitis B - options Option1Option2Option3 Birth0BCG (OPV)Hep B 6 weeks1OPV1, DTP1, Hib1 Hep B1 monovalent or in combo DTP-Hep B1 10 weeks2OPV2, DTP2, Hib2 Hep B2 monovalent or in combo Hep B2 (monovalent) DTP-Hep B2 14 weeks3OPV3, DTP3, Hib3 Hep B3 monovalent or in combo Hep B3 (monovalent) DTP-Hep B3 9-12 months 4Measles (Rubella)

36

37

38

39

40 Τρόποι παρακολούθησης της εμβολιαστικής κάλυψης από φορείς Δημόσιας Υγείας. δηλώσεις των εμβολιαστικών κέντρων δηλώσεις ιδιωτών γιατρών που εκτελούν εμβολιασμούς από την εισαγωγή και κατανάλωση εμβολίων από τις καταγραφές των βιβλιαρίων υγείας των παιδιών από ειδικές μελέτες και έρευνες. Πληροφοριακά αρχεία καταγραφής εμβολιαστικής κάλυψης (Registry systems).

41 REGISTRY SYSTEMS η αναγκαιότητα Η εισαγωγή νέων εμβολίων και το πλήθος των υφισταμένων: Υπολογίζεται ότι συστήνονται 20-21 δόσεις 12-14 διαφορετικών αντιγόνων Η κινητικότητα του πληθυσμού :. Δεν διατίθενται συστήματα (αυτόματης) υπενθύμισης Τόσο οι γονείς, όσο και οι πάροχοι υπερεκτιμούν τα ποσοστά κάλυψης Η χρηματοδότηση δυσχεραίνει σε περιβάλλον οικονομικής δυσπραγίας Η τήρηση των χειροκίνητων αρχείων και εντύπων απαιτεί πολύ χώρο και προσωπικό και με την πάροδο των ετών καθίσταται ολοένα και πιο δυσχερής Η υποχώρηση των ασθενειών ( λόγω των εμβολιασμών) λειτουργεί ανασχετικά στην υπενθύμιση των δόσεων.

42 ΚΟΣΤΟΣ-ΟΦΕΛΟΣ (Π.Α.Ε) 168 εκατ. δολάρια από δραστηριότητες σχετικές με την αξιολόγηση του επιπέδου εμβολιασμού για την είσοδο στο σχολείο και τη φροντίδα του παιδιού. 58 εκατ. δολάρια από την παύση της χειροκίνητης τήρησης αρχείων για όλα τα παιδιά που γράφονται στο νηπιαγωγείο 16 εκατ. δολάρια από την παύση της χειροκίνητης μεταβολής των αρχείων σε περίπτωση αλλαγής του επαγγελματία υγείας 26.5 εκατ. δολάρια από τις διπλοεγγραφές εμβολιασμών 2 εκατ. δολάρια το αρχείο εμβολιασμού των εργοδοτών και 11.1 εκατ. δολάρια από το Εθνική έρευνα για τους εμβολιασμούς. ( Metroka et al 2009, Papadouka et al 2011, CDC 2013)

43 Χώρα Όνομα Έτος έναρξης Περιγραφή Χρήσεις Δανία Danish vaccination register 2000 Παιδιά, μοναδικός εθνικός αριθμός εμβολιαζομένου Ασφάλεια, αποτελεσματικότητ α, εμβολιαστική κάλυψη Ολλανδία Praeventis2005 Παιδιά-Εφηβοι, συνεχές update Ασφάλεια, εμβολιαστική κάλυψη, Σύστημα υπενθύμισης ( call- recall) ΝορβηγίαSYSVAK1995 Παιδιά-ενήλικες, μοναδικός εθνικός αριθμός εμβολιαζομένου, πλήρως αυτοματοποιημένο Διασύνδεση με άλλες βάσεις δεδομένων, πρόσβαση ΕΥ και ασθενών

44

45 What are Immunization Information Systems (IIS)?  IIS are electronic information systems designed to capture and manage data specifically related to immunization. They: –are population-based systems. –are computerized, primarily web-based systems. –ensure confidentiality, privacy, and security of personal data. –are a collect and consolidate vaccination-related data from multiple healthcare providers. –generate reminder and recall notices. –assess vaccination coverage. –can capture vaccination-related data on children, adolescents and adults.

46 Λησμονήθηκε η σοβαρότητα κάποιων ασθενειών Τα εμβόλια είναι θύματα της επιτυχίας τους

47 Αντί-Vaccines groups Η υψηλή ανοσία κοινότητας που έχουν πετύχει τα ανεπτυγμένα κράτη,τείνει να καταστήσει θύμα της επιτυχίας τους τα ίδια τα εμβόλια.

48

49

50 Η ενδιαφέρουσα αντίφαση εμβόλιο-polio Ασθένεια Η κατάσταση μετά τον εμβολιασμό

51 Ασφάλεια του εμβολιασμού ΚΙΝΔΥΝΟΣ για τους εμβολιασμένους: Αρνητικό αποτέλεσμα ΚΙΝΔΥΝΟΣ των ΜΗ εμβολιασμένων: Η μόλυνση μπορεί να είναι επιζήμια για τη ζωή + –

52 Τα ΜΜΕ “λατρεύουν” τα άσχημα νέα Οι New York Times, 26 Σεπτεμβρίου 1994 στο B μέρος, όχι στη σελίδα των τίτλων "...η κώφωση συνέβη εξαιτίας του εμβολιασμού, αλλά στην πραγματικότητα τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ήταν από Haemophilus influenzae b μηνιγγίτιδα, μια ασθένεια που τώρα προλαμβάνεται με εμβολιασμό." Freed et al. JAMA 1996; 276: 1869 Δημοσιεύτηκε – πρέπει να είναι αληθινό!

53

54

55

56 ΧΑΜΗΛΗ ΑΠΟΔΟΧΗ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΥ

57

58

59 Εμβολιασμός Επαγγελματιών Υγείας έναντι της γρίπης Ο εμβολιασμός των Επαγγελματιών Υγείας (ΕΥ) έναντι της γρίπης είναι πολύ αποτελεσματικός, λόγω των ηλικιακών ομάδων στις οποίες ανήκουν 1 Ο εμβολιασμός βοηθάει στην ατομική προστασία τους, αφού οι ΕΥ έχουν αυξημένο κίνδυνο έκθεσης στη γρίπη (ως 60% ετησίως, έναντι 5-15% του γενικού πληθυσμού) 1 Ο εμβολιασμός των EY βοηθάει στη ομαλή λειτουργία των Νοσοκομείων, αφού εξοικονομεί ημέρες απουσίας τους από την εργασία τους λόγω γρίπης 2 Ο εμβολιασμός των EY προστατεύει έμμεσα το περιβάλλον τους, μειώνει τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα των ασθενών (ως 40% την πνευμονία και τους θανάτους από γρίπη) 2 Σε μελέτες του ΚΕΕΛΠΝΟ μεταξύ 2004 και 2010, η εμβολιαστική κάλυψη ΕΥ έναντι της γρίπης υπολογίζεται σε 8% κατά μέσο όρο στα Νοσοκομεία και σε 22% στα Κέντρα Υγείας 3,4 1.Johnson JG, Talbot TR. Curr Opin Infect Dis 2011;24:363-369. 2. Hayward AC, Watson J. Vaccine 2011;29:2357-2358. 3. Dedoukou X, et al. Vaccine 2010;28:5931-5933. 4. Maltezou HC, et al. J Hosp Infect 2007;66:156–159..

60

61 Ειδικά προγράμματα εμβολιασμών Εθνικές Ημέρες Εμβολιασμών-(National Immunization Days) (NID’s). Εμβολιασμοί από πόρτα σε πόρτα (σκούπα) – (mopping up vaccinations). Μαζικοί εμβολιασμοί (mass vaccinations).(μεγάλου ηλικιακού εύρους) Εμβολιασμοί «προηγούμενων γενεών» (Catch up vaccinations).(κάθε 4-5 χρόνια /μη απάντηση/χαμένες δόσεις) Εμβολιασμοί ομάδων υψηλού κινδύνου.

62

63

64

65 WHO South-East Asia Region certified polio-free 80% of the world’s population is now in polio-free certified regions SEAR/PR 1569 New Delhi, 27 March: WHO South-East Asia Region, home to a quarter of the world’s population, was certified polio-free today by an independent commission under the WHO certification process. This is the fourth of six WHO Regions to be certified, marking an important step towards global polio eradication. With this step, 80% of the world’s population now lives in certified polio-free regions.

66

67 Νομικό καθεστώς εμβολιασμών Σε αρκετές άλλες χώρες οι εμβολιασμοί δεν είναι νομικά υποχρεωτικοί, αλλά «συνιστώμενοι»μολονότι πολλές φορές οι βασικοί εμβολιασμοί αναφέρονται και ως «υποχρεωτικοί εμβολιασμοί».

68 Το κόστος των εμβολίων Διεθνής συνεργασία Οι υπηρεσίες υγείας αντιμετωπίζουν συνέχεια το πρόβλημα του κόστους των εμβολίων, ιδιαίτερα με την ανάπτυξη πολλών και νέας τεχνολογίας εμβολίων.

69 Κόστος –όφελος προγραμμάτων ανοσοποίησης 12,8 χιλ.παιδιά εμβολιάστηκαν στην Κένυα(2002) Αποτέλεσμα:αποτροπή 125000 από ιλαρά 12 εκ $ κέρδος από έξοδα σε υπηρεσίες υγείας σε 10 χρόνια Αμερική: 1 δόση εμβολίου μεταφράζεται σε κέρδος 2 εως 27 $ από έξοδα σε υπηρεσίες υγείας.

70 Ο ρόλος του ΠΟΥ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης στους εμβολιασμούς EPI (Expanded Ιmmunization Programme) (EUVAX project, 2001) (GAVI -Global-Alliance-Vaccines- Immunization) Geneva 2000 (GIVS Global- Immunization- Vision - Strategy) 2006-2015 Geneva 2005

71 Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Προκειμένου να υπάρχει μία ενιαία πολιτική εμβολιασμών σε μία χώρα ορίζεται ένα χρονοδιάγραμμα εμβολιασμών που προγραμματίζεται από τη χώρα σύμφωνα με τις ανάγκες του πληθυσμού της και τις διεθνείς οδηγίες (Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών).

72 ΟΙ ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Στην Ελλάδα ακολουθούνται οι συστάσεις του ΠΟΥ για τα εμβόλια που περιλαμβάνονται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών. Αυτά τα εμβόλια χορηγούνται δωρεάν από τις υπηρεσίες υγείας ή καλύπτονται από τα ασφαλιστικά ταμεία από το 1999. Στο Υπουργείο Υγείας λειτουργεί η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών η οποία εισηγείται την ένταξη νέων εμβολίων στο Εθνικό Πρόγραμμα.

73

74

75 Τί είναι η ανοσοποίηση ρουτίνας; Το σύνολο των ανθρώπινων και λογιστικών δραστηριοτήτων/των γεγονότων για να εξασφαλιστεί η κανονική παράδοση, η χορήγηση των εμβολίων & ο έλεγχος της ασφάλειας τους.

76 Έλεγχος και αποτροπή της νόσου της νόσου Βεβαίωση αγοράς εμβολίων Βεβαίωση παροχής υπηρεσιών Επιτήρηση εμβολιαστικής Κάλυψης και ασφάλειας Στήριξη-βελτίωση ποσοστών Εμβολιαστικής ποσοστών Εμβολιαστικής κάλυψης κάλυψης Οι έξι ρόλοι ενός Εθνικού Εμβολιαστικού Συστήματος. (Institute of Medicine Washington DC) Οικονομικές πολιτικές και πρακτικές εμβολιασμού

77 Τα κομμάτια του πάζλ σε εθνικό &παγκόσμιο επίπεδο Προγραμματισμός Διαχείριση Συντονισμός Επίβλεψη Κατάρτιση Χρηματοδότηση Τα συστατικά & "η κόλλα" είναι κοινά σε εθνικό, & παγκόσμιο επίπεδο....

78 Δραστηριότητες......... Εθνικό επίπεδο. Πολιτική προμηθειών Ασφάλεια εγχύσεων Διάθεση αποβλήτων υγειονομικής περίθαλψης Κρύα αλυσίδα Εθνικός κεντρικός χώρος κατάψυξης Διαχείριση εμβολίων/ανεφοδιασμού Διαχείριση μεταφορών Σε επίπεδο υγιεινομικής μονάδας Διαχείριση εμβολίων/ανεφοδιασμού Κρύα αλυσίδα Μεταφορά Να φτάσει το εμβόλιο στους ανθρώπους

79 Παράδειγμα αξιολόγησης εμβολιαστικής πολιτικής στη χώρα μας για την Ηπατίτιδα Α

80 Ετήσια κατανομή των δηλωμένων κρουσμάτων ηπατίτιδας Α (αρ. κρουσμάτων/100.000 πληθυσμού) σύμφωνα με το σύστημα καταγραφής υποχρεωτικώς δηλούμενων νοσημάτων για την περίοδο 1982-2012.

81 Γεωγραφική Κατανομή των δηλωθέντων κρουσμάτων ηπατίτιδας Α (αρ. κρουσμάτων/100.000 πληθυσμού) σύμφωνα με το σύστημα καταγραφής υποχρεωτικώς δηλούμενων νοσημάτων για την περίοδο 1982-2012.

82 Δημογραφικά χαρακτηριστικά δηλωθέντων περιπτώσεων ηπατίτιδας Α στην Ελλάδα της περιόδου 2004-2012 (n=995). General population RomaImmigrantsTravelers Total number of reported cases (%) 550 (55.3)294 (29.6)55 (9.1)96 (9.7) Mean annual number of reported cases (SD)* 61 (37.3)33 (34.2)6 (3.4)11 (6.6) Median age (years) (IQR) ** 26.0 (17.0-35.0)5.9 (3.3- 8.0) 16.0 (8.0-27.0)27.0 (10.0- 35.0) Sex (males) (%) 326 (59.3)152 (51.7)32 (58.2)63 (65.6) *Standard Deviation, ** IQR: Interquartile range

83 Μέση μηνιαία κατανομή των κρουσμάτων ηπατίτιδας Α (αρ. κρουσμάτων/100.000 πληθυσμού) για το διάστημα 2004-2012 και μηνιαία κατανομή κρουσμάτων για το 2013.

84 Γεωγραφική κατανομή των δηλωθέντων κρουσμάτων στην Ηλιόπετρα, το Δροσερό και την Κόρινθο και σε περιφέρειες όπου δεν είχαμε έξαρση κρουσμάτων το 2013.

85 ΒΙΒΛΙΑΡΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

86 Η εμβολιαστική κάλυψη του γηγενή Ελληνικού πληθυσμού αγγίζει τα αποδεκτά όρια για τα περισσότερα εμβόλια του Εθνικού Προγράμματος Εμβολιασμών υπάρχουν ομάδες παιδικού πληθυσμού που θεωρούνται ως ομάδες υψηλού κινδύνου για τις οποίες δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία. Στις ομάδες αυτές περιλαμβάνονται κυρίως παιδιά μετακινούμενων πληθυσμών (π.χ.αθίγγανοι), παιδιά λαθρομεταναστών, παράνομων οικονομικών μεταναστών.

87 Εμβόλιο – δόση% εμβολιασμένων Διφθερίτιδα-Τέτανος, 3 δόσεις έως 1 έτους94,6 Διφθερίτιδα-Τέτανος, 4 δόσεις έως 2 ετών82,6 Κοκκύτης, 3 δόσεις έως 1 έτους94,6 Κοκκύτης, 4 δόσεις έως 2 ετών82,4 Πολιομυελίτιδα, 3 δόσεις έως 1 έτους93,5 Πολιομυελίτιδα, 4 δόσεις έως 2 ετών80,4 Ιλαρά, 1 δόση έως 2 ετών88,9 Ερυθρά, 1 δόση έως 2 ετών88,6 Παρωτίτιδα, 1 δόση έως 2 ετών88,6 Ηπατίτιδα Β, πλήρως έως ηλικία 2 ετών80,3 Αιμόφιλου ινφλουέντσας b, πλήρης εμβολιασμός έως 2 ετών 73,4 Μηνιγγιτιδόκοκκου C, πλήρης εμβολιασμός23,2 Αποτελέσματα Πανελλαδικής μελέτης εμβολιαστικής κάλυψης, 2001

88 Ε.Σ.Δ.Υ 2006-2012

89 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΥΓΙΕΙΝΗΣ ΚΑΙ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ-ΚΕΕΛΠΝΟ 2014 Δόσεις n / N%95% CI 12538 / 253910099,7-100,0 22537 / 253999,999,7-100,0 32526 / 253999,598,9-99,8 42420 / 253995,394,3-96,2 2 δόσεις ως 6 μηνών2370 / 253993,392,0-94,4 2 δόσεις ως 12 μηνών2515 / 253999,198,6-99,4 3 δόσεις ως 24 μηνών (από τις οποίες 2 δόσεις έως 12 μηνών)2505 / 253998,797,9-99,2 3 δόσεις ως 36 μηνών (από τις οποίες 2 δόσεις έως 12 μηνών)2511 / 253998,998,3-99,3 Πίνακας 1: Επιλεγμένοι δείκτες εμβολιασμού έναντι πολιομυελίτιδας (IPV) – Σύνολο Ελλάδας

90 Δόσεις εμβολίωνNUTS1n / Ν%95% CIp-value Δόση 1 Βόρεια Ελλάδα 851 / 85299,999,2 - 100 0,777 Κεντρική Ελλάδα 473 / 473100,0 - Αττική 867 / 867100,0 - Νησιά Αιγαίου και Κρήτη 347 / 347100,0 - Δόση 2 Βόρεια Ελλάδα 851 / 85299,999,2 - 100,0 0,682 Κεντρική Ελλάδα 472 / 47399,898,5 -100,0 Αττική 867 / 867100,0 - Νησιά Αιγαίου και Κρήτη 347 / 347100,0 - Δόση 3 Βόρεια Ελλάδα 850 / 85299,899,0 - 99, 9 0,072 Κεντρική Ελλάδα 466 / 47398,595,2 - 99,6 Αττική 863 / 86799,598,8 - 99,8 Νησιά Αιγαίου και Κρήτη 347 / 347100,0 - Δόση 4 Βόρεια Ελλάδα 822 / 85296,594,6 - 97,7 0,123 Κεντρική Ελλάδα 441 / 47393,289,1 - 95,9 Αττική 827 / 86795,493,9 - 96,5 Νησιά Αιγαίου και Κρήτη 330 / 34795,193,5 - 96,3 2 δόσεις ως 6 μηνών Βόρεια Ελλάδα 808 /85294,892,7 - 96,4 0,590 Κεντρική Ελλάδα 435 /47392,087,1 - 95,1 Αττική 795 / 86791,789,5 - 93,5 Νησιά Αιγαίου και Κρήτη 332 / 34795,793,6 - 97,1 2 δόσεις ως 12 μηνών Βόρεια Ελλάδα 850 /85299,899,1 - 99,9 0,023 Κεντρική Ελλάδα 464 / 47398,195,7 - 99,2 Αττική 857 / 86798,898,0 - 99,3 Νησιά Αιγαίου και Κρήτη 344 / 34799,197,9 - 99,6 3 δόσεις ως 24 μηνών (από τις οποίες 2 δόσεις ως 12 μηνών) Βόρεια Ελλάδα 849 / 85299,698,9 - 99,9 0,032 Κεντρική Ελλάδα 460 / 47397,392,6 - 99,0 Αττική 854 / 86798,597,5 - 99,1 Νησιά Αιγαίου και Κρήτη 342 / 34798,697,2 - 99,3 3 δόσεις ως 36 μηνών (από τις οποίες 2 δόσεις ως 12 μηνών) Βόρεια Ελλάδα 849 / 85299,698,9 - 99,9 0,021 Κεντρική Ελλάδα 462 / 47397,794,4 - 99,0 Αττική 856 / 86798,797,9 -99,2 Νησιά Αιγαίου και Κρήτη 344 / 34799,197,9 - 99,6

91 Πίνακας 3: Επιλεγμένοι δείκτες εμβολιασμού έναντι πολιομυελίτιδας (IPV) για ομάδες πληθυσμού – Σύνολο Ελλάδος Δόσεις εμβολίωνΟμάδες πληθυσμούn / Ν%95% CIp-value Δόση 1 Γενικός πληθυσμός 2400 / 2401100,0 - 0,824 Μετανάστες 119 / 119100,0 - Δόση 2 Γενικός πληθυσμός 2399 / 240199,999,7 - 100,0 0,755 Μετανάστες 119 / 119100,0 - Δόση 3 Γενικός πληθυσμός 2391 / 240199,699,2 - 99,8 0,487 Μετανάστες 119 / 119100,0 - Δόση 4 Γενικός πληθυσμός 2295 / 240195,694,7 - 96,3 0,729 Μετανάστες 113 / 11995,089,7 - 97,6 2 δόσεις ως 6 μηνών Γενικός πληθυσμός 2255 / 240193,992,8 - 94,9 0,041 Μετανάστες 106 / 11989,181,4 - 93,8 2 δόσεις ως 12 μηνών Γενικός πληθυσμός 2380 / 240199,198,7 - 99,4 0,969 Μετανάστες 118 / 11999,294,1 - 99,9 3 δόσεις ως 24 μηνών (από τις οποίες 2 δόσεις ως 12 μηνών) Γενικός πληθυσμός 2373 / 240198,898,3 - 99,2 0,749 Μετανάστες 118 / 11999,294,1 - 99,9 3 δόσεις ως 36 μηνών (από τις οποίες 2 δόσεις ως 12 μηνών) Γενικός πληθυσμός 2377 / 240199,098,5 - 99,3 0,866 Μετανάστες 118 / 11999,294,1 - 99,9

92 TABLE. Vaccination coverage, by vaccine and World Health Organization (WHO) region* --- worldwide, 2010 WHO region Vaccine coverage (%) BCGDTP3Polio3MCV1HepB3Hib3 Total (worldwide) 908586857542 African85777976 62 American9693 8992 Eastern Mediterranean 8887 858458 European9496 957875 South-East Asian 8977 79529 Western Pacific9796 979110 Abbreviations: BCG = Bacille Calmette-Guérin; DTP3 = 3 doses of diphtheria-tetanus-pertussis vaccine; Polio3 = 3 doses of polio vaccine; MCV1 = 1 dose of measles-containing vaccine; HepB3 = 3 doses of hepatitis B vaccine; Hib3 = 3 doses of Haemophilus influenzae type b vaccine. * Weighted regional average.

93 Τι είναι ταξιδιωτική ιατρική;

94 USA / Canada 35.2 million Europe 25.0 million Japan 11.4 mio AUS / NZ 3.3 million Ταξιδιώτες από τις βιομηχανοποιημένες περιοχές στις αναπτυσσόμενες περιοχές 1999 (ΠΟΕ) 2.8 2.3 19 7.8 1.9 3.6 6.8 2.5 1.3 1.6 2.4 4.6 6.1 4.8 2.6 Total: n million travelers 0.2-1 million travelers ~ 80 million travelers 1.2

95 Παγκοσμιοποίηση της υγείας και της ασφάλειας Επηρεάζει –Υγεία των πληθυσμών σε τοπικό επίπεδο –Συστήματα υγείας Εμπόριο και υγεία Τα παθογόνα ταξιδεύουν τόσο γρήγορα όσο τα εμπορεύματα: δεν υπάρχουν σύνορα Tsunami SARS Influenza Terrorism

96 Συμβουλευτικές ιστοσελίδες ταξιδιωτών WHO www.who.int/ith CDC http://www.cdc.gov/travel/index.htm MASTA, see http://www.masta.orghttp://www.masta.org TRAVAX, see http://www.travax.nhs.ukhttp://www.travax.nhs.uk Shorelands, see http://www.tripprep.comhttp://www.tripprep.com

97

98

99 Figure 1-01. Estimated incidence rate per month of infections and fatal accidents among travelers in developing countries, 2010 1 () (http://www.cdc.gov/travel/yellowbook)

100 ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ ΤΑΞΙΔΙΩΤΩΝ ΤΡΟΠΟΙ ΜΕΤΑΔΟΣΗΣ ΝΟΣΩΝ. Μετάδοση από την (εντερική οδός): Ηπατίτιδα Α, Τυφοειδής πυρετός, Χολέρα, Πολιομυελίτιδα. Αερογενώς ή με σταγονίδια: Φυματίωση, Μηνιγγίτιδα, Γρίπη. Μετάδοση με κουνούπια: Κίτρινος πυρετός, Ιαπωνική εγκεφαλίτιδα. Άλλοι τρόποι μετάδοσης: Λύσσα, Τέτανος, Ηπατίτιδα Β κ.α.

101 ΕΜΒΟΛΙΑΣΜΟΙ ΤΑΞΙΔΙΩΤΩΝ 1.Του κίτρινου πυρετού για είσοδο στις χώρες της Κεντρικής Αμερικής και Υποσαχάριας Αφρικής. 2.Της Μηνιγγιτιδοκοκκικής Μηνιγγίτιδας. 3.Της χολέρας.

102 Ηπατίτιδας Α. Τυφοειδούς πυρετού. Ηπατίτιδας Β. Ιαπωνικής εγκεφαλίτιδας. Λύσσα. Εγκεφαλίτιδας κροτώνων (Tick born). Πολιομυελίτιδα. Τέτανος. Γρίπης – Πνευμονιόκοκκου. Συνιστώμενοι εμβολιασμοί

103 ... Το τείχος της Δημόσιας Υγείας «ψηλώνει» μέσω της υψηλής εμβολιαστικής κάλυψης