Σενάριο διδασκαλίας στο μάθημα της Γλώσσας Θεοδούλου Αικατερίνη, Αρχοντάκης Χρήστος Εκπαιδευτικοί στο 14 ο Δημοτικό Σχολείο Χανίων.

Παρουσίαση με θέμα: "Σενάριο διδασκαλίας στο μάθημα της Γλώσσας Θεοδούλου Αικατερίνη, Αρχοντάκης Χρήστος Εκπαιδευτικοί στο 14 ο Δημοτικό Σχολείο Χανίων."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Σενάριο διδασκαλίας στο μάθημα της Γλώσσας Θεοδούλου Αικατερίνη, Αρχοντάκης Χρήστος Εκπαιδευτικοί στο 14 ο Δημοτικό Σχολείο Χανίων

2 Η δυναμική του συγκεκριμένου σεναρίου είναι ότι μια σταθερή ετήσια δράση, όπως είναι η επίσκεψη της ΣΤ΄ τάξης στη Βουλή των Ελλήνων, εμπλουτίζεται με μια οργανωμένη διδακτική επίσκεψη σε χώρο πολιτισμού. Το εκπαιδευτικό αυτό πρόγραμμα συνδυάζει την εικονική πραγματικότητα με τη χρήση των Τ.Π.Ε. και συμπληρώνεται με τη βιωματική δράση. Το κυριότερο μεθοδολογικό εργαλείο του προγράμματος αποτέλεσε η μέθοδος project. Οι μαθητές και οι μαθήτριες ενεπλάκησαν ενεργά και διερευνητικά και παρουσίασαν το αποτέλεσμα της δράσης τους με δύο τρόπους: ηλεκτρονικά στην αίθουσα διδασκαλίας αλλά και σε επιτόπου επίσκεψη στους χώρους που ερεύνησαν.

3 Το εκπαιδευτικό σενάριο απευθύνεται σε μαθητές και μαθήτριες της ΣΤ΄ τάξης του Δημοτικού, η χρονική του διάρκεια είναι 5 διδακτικές ώρες στη σχολική τάξη και μία ημέρα εκπαιδευτικής επίσκεψης. Είναι μία πρόταση διδασκαλίας, σχεδιασμένη – εφαρμοσμένη - αξιολογημένη για το μάθημα της Γλώσσας, συνδεδεμένη με την ενότητα του σχολικού εγχειριδίου «Μουσεία».

4 Το σενάριο εντάσσεται στις γνωστικές περιοχές της Γλώσσας, της Ιστορίας, των Τ.Π.Ε. και της Φιλαναγνωσίας.

5 Οι μαθητές και οι μαθήτριες έχουν γνωρίσει μέσα από το μάθημα της Ιστορίας, για τους διαφορετικούς πολιτισμούς που άφησαν τα σημάδια τους στον τόπο μας. Έχουν μελετήσει λογοτεχνικά κείμενα (το βιβλίο της Μάρως Δούκα «Αθώοι και Φταίχτες») που μαρτυρούν τη συνύπαρξη των πολιτισμών και πώς διαμόρφωσε αυτή το πολιτισμικοκοινωνικό περιβάλλον του τόπου μας.

6 Γνωρίζουν από το μάθημα της Γλώσσας πώς να παράγουν περιγραφικά-αφηγηματικά κείμενα. Έχουν διδαχθεί πώς να χρησιμοποιούν το λογισμικό Google Earth και τις μηχανές αναζήτησης, τα λογισμικά εννοιολογικής χαρτογράφησης (Cmaptools) και τον κειμενογράφο(Word).

7 Σκοπός μας ήταν να συμμετέχουν όλα τα παιδιά στην εικονική περιήγηση, ακόμα και αυτά που δε θα είχαν τη δυνατότητα να επισκεφθούν τη Αθήνα και να γνωρίσουν τα μνημεία πολιτισμού.

8 ΓνωστικοίΠαιδαγωγικοίΑξιοποίηση των Τ.Π.Ε Στάσεις- Αντιλήψεις Να γνωρίσουν εικονικά και δια ζώσης μνημεία του ιστορικού κέντρου της Αθήνας και να μάθουν την ιστορική και αρχαιολογική τους σημασία. Να εξοικειωθούν με τη δημιουργία κειμένων που δίνουν οδηγίες. Να μάθουν να χρησιμοποιούν τη συμβολική γλώσσα των χαρτών. Να μάθουν να εργάζονται ομαδικά, να αλληλεπιδρούν και να συνεργάζονται μεταξύ τους. Να διαχειρίζονται τις πληροφορίες που συλλέγουν και να τις ταξινομούν ανάλογα. Να εξασκηθούν στην κατανόηση οδηγιών και να τις ακολουθούν(να πλοηγηθούν σε ψηφιακούς και συμβατικούς χάρτες). Να οξυνθεί η κριτική τους ικανότητα. Να αναπτύξουν την ικανότητα εξερεύνησης διαδικτυακών ιστότοπων. Να εξοικειωθούν με τεχνικές αλληλεπίδρασης στον επεξεργαστή κειμένων. Να εισάγουν εικόνες και να δημιουργούν παρουσιάσεις. Να κατανοούν τη λειτουργία των εικονικών περιηγήσεων. Να οργανώνουν εννοιολογικό χάρτη. Να κατανοήσουν ότι το περιβάλλον μιας περιοχής είναι αποτέλεσμα της επιρροής των διαφορετικών πολιτισμών που πέρασαν από εκεί. Να αποκτήσουν σεβασμό και θετική στάση για τα μνημεία άλλων λαών που βρέθηκαν στη χώρα μας στο παρελθόν.

9 Με τη χρήση των Τ.Π.Ε. διαμορφώνεται ένα νέο διδακτικό μοντέλο πιο ελκυστικό για τους μαθητές και τις μαθήτριες, με δυνατότητες άμεσης και διαδραστικής πληροφόρησης που διευρύνει τις γνώσεις, παρέχει τη δυνατότητα εικονικής επίσκεψης και καλλιεργεί τη μεταγνωστική τους ικανότητα.

10 Χρησιμοποιούνται τα λογισμικά:  Google Earth,το οποίο, στο συγκεκριμένο σενάριο, βοηθά τα παιδιά να περιηγηθούν εικονικά και να έχουν άμεση εποπτεία του χώρου και των δρόμων που θα επισκεφθούν.  Οι μηχανές αναζήτησης με τις οποίες τα παιδιά μπορούν να αναζητήσουν συγκεκριμένες πληροφορίες αξιόπιστες και ασφαλείς για τα μνημεία που τους ενδιαφέρουν.  Το Cmaptools ενισχύει την κατανόηση και οργάνωση των γνώσεων που απέκτησαν οι μαθητές για τα ιστορικά μνημεία και την ταξινόμησή τους σε ομάδες ανάλογα με το πότε δημιουργήθηκαν.  Το Word και η δημιουργία Υπερσυνδέσμων εξασκεί τους μαθητές στη χρήση κειμενογράφου και στη δημιουργία ενός πολυτροπικού κειμένου.

11 Πρόκειται για μία τάξη των δεκαοχτώ παιδιών, τα οποία βρίσκονται στο εργαστήρι Πληροφορικής του σχολείου μας, όπου είναι εγκατεστημένοι υπολογιστές και δουλεύουν σε ομάδες των τριών ατόμων. Παράλληλα, υπάρχει και εκτυπωτής για να εκτυπώσουν τις εργασίες που δημιουργούνται από τα φύλλα εργασίας. Τα λογισμικά είναι ήδη εγκαταστημένα στους υπολογιστές.

12 Οι παρεμβάσεις είναι απόλυτα συμβατές με τους στόχους του Α.Π.Σ. του μαθήματος της Γλώσσας και στηρίζονται στη θεωρία του κοινωνικού επoικοδομισμού (Vygotsky), όπου η γνώση καθορίζεται κοινωνικά μέσα από κώδικες και η νοητική ανάπτυξη βρίσκεται σε αλληλεπίδραση με την κοινωνική και πολιτισμική κατάσταση του ατόμου. Η γνώση αλληλεπιδρά ανάμεσα στα άτομα – συνεργατική μάθηση- καθώς αυτά συμμετέχουν σε δραστηριότητες, χρησιμοποιούν σχέδια Τ.Π.Ε. και περιβάλλοντα ανάπτυξης της κριτικής μάθησης.

13 Σημαντική είναι και καθοδηγούμενη μάθηση, ως αποτέλεσμα των εξωτερικών ερεθισμάτων του περιβάλλοντος και η στοχευμένη αναζήτηση μέσα από τα φύλλα εργασίας που δίνονται στους μαθητές ( Φ.Ε. 1 και Φ.Ε. 2 ). Επίσης, η θεωρία της ανακαλυπτικής μάθησης του Bruner βοηθά στο σχεδιασμό και την υλοποίηση του συγκεκριμένου σεναρίου, αφού ο εκπαιδευτικός έχει το ρόλο του διευκολυντή, του καθοδηγητή και του εμψυχωτή στη διαδικασία ανακάλυψης της γνώσης ( Φ.Ε.3 και 4).

14 Βρισκόμαστε με τους μαθητές και τις μαθήτριες στο εργαστήρι Υπολογιστών του σχολείου σε έξι ομάδες των τριών. Φροντίζουμε να είναι γνωστικά και μαθησιακά ισοδύναμες. Ανοίγουν τους υπολογιστές και τους δίνουμε το 1 ο Φύλλο Εργασίας που έχουμε ετοιμάσει.Φύλλο Εργασίας Στο Google earth παρακολουθούν αναλυτικά τη διαδρομή που θέλουμε να ακολουθήσουμε από το σημείο εκκίνησης ( Πλατεία Συντάγματος) μέχρι εκεί που θέλουμε να φτάσουμε ( Πλατεία Μοναστηρακίου). Τους αφήνουμε 1-2 λεπτά να διαβάσουν τις οδηγίες και τους εξηγούμε και προφορικά τις ενέργειες που χρειάζεται να γίνουν. Κάθε ομάδα δημιουργεί το δικό της φάκελο, για να αποθηκεύει το υλικό που παράγει. Τα παιδιά περιηγούνται εικονικά στη διαδρομή Σύνταγμα-Μοναστηράκι.

15 Δίνουμε στις ομάδες το 2 ο Φύλλο Εργασίας με τις ονομασίες των μνημείων που πρέπει να αναζητήσουν, κάνοντας χρήση των μηχανών αναζήτησης, ώστε να βρουν πληροφορίες για συγκεκριμένα ιστορικά μνημεία και φωτογραφίες τους.Φύλλο Εργασίας Κάθε ομάδα αναζητά πληροφορίες για διαφορετικό μνημείο ( Μητρόπολη Αθηνών, Ρωμαϊκή Αγορά, Ωρολόγιο του Κυρρήστου, Παναγία Παντάνασσα, Τζαμί Τζισταράκη, Σταθμός Μετρό Μοναστηρακίου). Αξιολογούν τις πιο σημαντικές με βάση τις γνώσεις τους πάνω στο θέμα από το μάθημα της Γλώσσας και τις εκτυπώνουν μαζί με μια αντιπροσωπευτική φωτογραφία του μνημείου. Στο τέλος κάθε ομάδα παρουσιάζει τις δικές της πληροφορίες στην ολομέλεια.

16 Με το 3 ο Φύλλο Εργασίας ζητάμε από τις ομάδες να δημιουργήσουν εννοιολογικό χάρτη. Αυτός να σχετίζεται με τα σημαντικά μνημεία που συναντάμε κατά την περιήγησή μας και σε ποιες ιστορικές περιόδους ανήκουν.Φύλλο Εργασίας Αξιοποιούμε τις γνώσεις που ήδη έχουν για τη δημιουργία εννοιολογικού χάρτη. Τους δίνουμε την κεντρική έννοια : «Αξιοθέατα Διαδρομής : Σύνταγμα- Μοναστηράκι» και τις γενικές έννοιες: « Αρχαία, Ρωμαϊκά, Βυζαντινά, Μεσαιωνικά και Σύγχρονα χρόνια». Οι εκπαιδευτικοί λειτουργούμε καθοδηγητικά και συμβουλευτικά προς όλες τις ομάδες. Κάθε ομάδα δημιουργεί και εκτυπώνει το δικό της εννοιολογικό χάρτη.

17

18 Η παρέμβαση αυτή διαρκεί 2 διδακτικές ώρες και χρειάζεται οι ομάδες να δημιουργήσουν ένα περιγραφικό κείμενο περίπου 100-150 λέξεων κάνοντας χρήση του κειμενογράφου και λέξεων που ήδη τους δίνουμε στο 4 ο Φύλλο Εργασίας.Φύλλο Εργασίας Καλούνται να διαβάσουν προσεκτικά τις οδηγίες τόσο για τη γραφή του κειμένου όσο και για τη δημιουργία Υπερσυνδέσμων. Καλό είναι να έχει κάθε ομάδα και το 1 ο Φύλλο Εργασίας, γιατί θα τους βοηθήσει στη γραφή του κειμένου που καλούνται να κάνουν. Καθ΄ όλη τη διάρκεια της παρέμβασης λειτουργούμε υποστηρικτικά σε όποια ομάδα χρειαστεί βοήθεια. Στο τέλος της διαδικασίας εκτυπώνουν το κείμενό τους και το διαβάζουν στην ολομέλεια.κείμενό

19 Σε όλη τη διάρκεια διεξαγωγής του διδακτικού σεναρίου εφαρμόζεται η διαμορφωτική αξιολόγηση που αφορά:  ανάπτυξη πρωτοβουλιών στην εκτέλεση των μαθητικών εργασιών,  συνεργασία και αλληλεπίδραση των ομάδων για την υλοποίηση των δραστηριοτήτων,  αξιοποίηση των διαδικτυακών διευθύνσεων και λογισμικών προκειμένου να συλλέξουν πληροφορίες και να παράγουν υλικό που θα παρουσιάσουν στους συμμαθητές τους,  ποιότητα επιχειρηματολογίας και διαλόγων που αναπτύσσουν, προκειμένου να παρουσιάσουν και να υποστηρίξουν τη γνώμη τους. Οι ομάδες δούλεψαν άνετα και χωρίς προβλήματα-απρόοπτα στο Εργαστήριο Πληροφορικής και στο τέλος της 4 ης παρέμβασης συμπλήρωσαν και το παρακάτω Φύλλο Αυτοαξιολόγησης.Εργαστήριο

20 Τι μπορώ να καταφέρω; Μου είναι πολύ δύσκολο Τα καταφέρνω με βοήθεια Μου είναι εύκολο Να βρίσκω πληροφορίες για μνημεία Να περιηγούμαι εικονικά σε δρόμους και μέρη Να φτιάχνω εννοιολογικό χάρτη Να γράφω ένα περιγραφικό κείμενο, να κάνω υπερσυνδέσμους σ’ αυτό Να χρησιμοποιώ μηχανές αναζήτησης Να εκτυπώνω εργασίες μου στον υπολογιστή Να συνεργάζομαι και να συναποφασίζω

21 Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι κατέκτησαν σε ικανοποιητικό βαθμό τις δεξιότητες που αναφέρονται στη Φόρμα. Αυτό που τους δυσκόλεψε περισσότερο ήταν η δημιουργία του περιγραφικού κειμένου και κάποιοι δήλωσαν τη δυσκολία να συναποφασίσουν με την ομάδα τους ποια στοιχεία θεωρούσαν τα πιο σημαντικά για να παρουσιάσουν. Στη διαδικασία αξιολόγησης περιλαμβάνεται και η συμμετοχή των παιδιών στη βιωματική επίσκεψη στην Αθήνα, τα σχόλια και οι εντυπώσεις που εξέφρασαν, ο ενθουσιασμός με τον οποίο εντόπισαν τις οδούς και τα μνημεία με τα οποία είχαν ασχοληθεί και η παρουσίαση των πληροφοριών στους συμμαθητές τους κατά τη διάρκεια της διαδρομής.βιωματική Εντυπωσιάστηκαν με τα μνημεία που είδαν από κοντά και τόσο καλά είχαν εμπεδώσει τη διαδρομή που, όταν κάποια στιγμή μπερδευτήκαμε στα στενά, τα ίδια τα παιδιά μας βοήθησαν να βρούμε την οδό, έτσι όπως τη θυμόταν από την εικονική περιήγησή τους.

22 Οι ομαδικές βιωματικές δραστηριότητες σε συνδυασμό με τις Νέες Τεχνολογίες, έδωσαν κίνητρο στους μαθητές και τις μαθήτριες να εντείνουν τις προσπάθειές τους για την αναζήτηση της γνώσης και να εκφραστούν με ένα δημιουργικό τρόπο. Ο συνδυασμός εικονικής και φυσικής περιήγησης βοήθησε να προσεγγίσουν την ίδια τη γνώση από δύο διαφορετικές οπτικές γωνίες, να διερευνήσουν, να συγκρίνουν και τελικά να έχουν πιο ενεργή συμμετοχή κατά την εκπαιδευτική επίσκεψη. Η διαθεματική προσέγγιση και η έρευνα του παρελθόντος καλλιέργησαν την ιστορική τους σκέψη, απόκτησαν γνώσεις για την πολιτιστική μας κληρονομιά, ερμήνευσαν το παρόν και το μέλλον χρησιμοποιώντας την τεχνολογία ως εργαλείο και το διαδίκτυο ως αξιόπιστη πηγή ανατροφοδότησης. Θα μπορούσαμε να κάνουμε παρόμοιες προσεγγίσεις και σε άλλα μαθήματα, όπως στην Ιστορία, αξιοποιώντας τις ονομασίες των οδών Αμαλίας, Όθωνος, Πλατεία Συντάγματος και να γίνει άμεση συσχέτηση.

23  Βακαλούδη, Α. (2002). Η Δημιουργία Εκπαιδευτικών Projects με τη Διδακτική και Παιδαγωγική Αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών Πληροφορίας και Επικοινωνίας. Στο Α. Δημητρακοπούλου (Επιμ.) Πρακτικά 3 ου Συνεδρίου ΕΤΠΕ με θέμα «Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση», Ρόδος, 303-308.  Βέμη, Μπ. & Νάκου, Ε. (2010). Μουσεία και εκπαίδευση, Αθήνα: Εκδόσεις Νήσος.  Βοσνιάδου, Σ. (2002). Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση: Προοπτικές, προβλήματα, προτάσεις. Στο Α. Δημητρακοπούλου (Επιμ.) Πρακτικά 3ου Συνεδρίου ΕΤΠΕ με θέμα «Οι ΤΠΕ στην Εκπαίδευση», Αθήνα: Εκδόσεις Καστανιώτη, τ.Α΄, σσ.49-54.  Διεύθυνση Επιμόρφωσης και Πιστοποίησης (2013). Επιμορφωτικό υλικό για την επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στα Κέντρα Στήριξης Επιμόρφωσης Τεύχος 1: Γενικό μέρος, ΙΤΥΕ Διόφαντος – Διεύθυνση Επιμόρφωσης και Πιστοποίησης, Πάτρα.  Δούκα, Μ. (2010). Αθώοι και φταίχτες, Εκδόσεις Πατάκη.  Κακανά, Δ.-Μ. (2008). Η ομαδοσυνεργατική διδασκαλία και μάθηση. Θεωρητικές Προσεγγίσεις και Εκπαιδευτικές Προοπτικές, Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Αφών Κυριακίδη, Σειρά: Παιδαγωγική και Εκπαίδευση/56.  Κακούρου-Χρόνη, Γ. (2010). Μουσείο-Σχολείο: Αντικριστές πόρτες στη γνώση, Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη.  Κασσωτάκης, Μ. & Φλουρής, Γ., (2003). Μάθηση και διδασκαλία, Αθήνα.  Κόκκινος, Γ. & Αλεξάκη, Ε. (2002). Διεπιστημονικές προσεγγίσεις στη μουσειακή αγωγή, Αθήνα: Εκδόσεις Μεταίχμιο.  Νικονάνου, Ν. & Κασβίκης, Κ. (2008). Εκπαιδευτικά ταξίδια στο χρόνο. Εμπειρίες και ερμηνείες του παρελθόντος, Αθήνα: Εκδόσεις Πατάκη.  Ράπτης, Α., & Ράπτη, Α. (2002). Μάθηση και Διδασκαλία στην εποχή της πληροφορίας. Ολική προσέγγιση. Αθήνα.  Φλουρής, Γ. (1984). Η αρχιτεκτονική της διδασκαλίας και η διαδικασία της μάθησης, Αθήνα: Εκδόσεις Γρηγόρη.  Χρυσαφίδης, Κ. (2006). Βιωματική-Επικοινωνιακή Διδασκαλία. Η εισαγωγή της μεθόδου Project στο σχολείο, Εκδόσεις Gutenberg (1 η εκδ. 1994). 

24  http://el.wikipedia.org/wiki/Μητροπολιτικός_Ναός_Αθηνώ ν http://el.wikipedia.org/wiki/Μητροπολιτικός_Ναός_Αθηνώ ν  http://el.wikipedia.org/wiki/Ρωμαϊκή_Αγορά_της_Αθήνας http://el.wikipedia.org/wiki/Ρωμαϊκή_Αγορά_της_Αθήνας  http://el.wikipedia.org/wikί/ http://el.wikipedia.org/wikί/ Αέρηδες_(μνημείο) http://www.athensinfoguide.com/gr/wtschurches/panagia pantanassa.htm  http://www.iefimerida.gr/news/ 134426/το-καταραμένο- τζαμί-της-πλατείας-μοναστηρακίου-  http://el.wikipedia.org/wiki/ Σταθμός_Μοναστηρακίου_(Μετρό_Αθήνας)