Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΠΟΧΕΣ

Παρουσίαση με θέμα: "Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΠΟΧΕΣ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΠΟΧΕΣ
ΣΧΕΣΗ ΤΩΝ ΔΥΟ ΦΥΛΩΝ Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΠΟΧΕΣ

2 ΓΕΝΙΚΟΣ ΠΡΟΛΟΓΟΣ Είμαστε ίσοι, δεν είμαστε;
Είμαστε στο 2011 και ένας άντρας συνεχίζει να βγάζει παραπάνω χρήματα από μία γυναίκα, ακόμη κι αν κάνει ακριβώς την ίδια δουλειά. Έχει περισσότερες πιθανότητες να γίνει πολιτικός ή να διευθύνει μία εταιρία. Από την άλλη, έχει λιγότερες πιθανότητες να κατηγορηθεί για ανάρμοστη/ασύδοτη συμπεριφορά και σχεδόν μηδαμινές πιθανότητες να πέσει θύμα σεξουαλικής παρενόχλησης. Κι ενώ σχεδόν γυναίκες στην Αγγλία χάνουν τη δουλειά τους λόγω εγκυμοσύνης, δεν υπάρχει κανένα ρίσκο για έναν άντρα όταν αυτός αποφασίζει να γίνει γονιός, είτε έγινε από ατύχημα. Αναρωτιέμαι, αν εσύ, ως άντρας με τέτοια αγάπη προς τις γυναίκες, αν έχεις αναρωτηθεί ποτέ πως θα ήταν να είσαι μία από αυτές;

3 Ο κόσμος έχει αλλάξει αλλά οι αριθμοί παραμένουν εναντίον μας: Οι γυναίκες είμαστε υπεύθυνες για τα 2/3 της δουλειάς που γίνεται παγκοσμίως, παρ' όλα αυτά, κερδίζουν μόλις το 10% του συνολικού κέρδους και τους ανήκει μόλις το 1% της περιουσίας. Δεν είναι όμως μόνο το χρήμα και η εξουσία που εξετάζουμε: κάθε χρόνο 70 εκατομμύρια κορίτσια στερούνται ακόμα και τη βασική εκπαίδευση και ο αριθμός των κοριτσιών που παρενοχλούνται στο δρόμο πηγαίνοντας σχολείο φτάνει τα 60 εκατομμύρια! Φοβόμαστε να περπατήσουμε το βράδυ, αλλά μερικές από εμάς φοβόμαστε μέχρι και να γυρίσουμε σπίτι. Τουλάχιστον 1 στις 4 γυναίκες είναι θύματα ενδοοικογενειακής βίας και κάθε εβδομάδα 2 γυναίκες σκοτώνονται από πρώην ή νυν συντρόφους τους στο Ηνωμένο Βασίλειο. Λοιπόν, είμαστε ίσοι; Ώσπου να γίνει η απάντηση “Ναι”, δεν πρέπει να σταματήσουμε να ρωτάμε».

4 Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΘΕΣΗ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ
Η γυναίκα απολάμβανε μεγάλα προνόμια στην Αρχαία Σπάρτη, πράγμα που προκαλεί εντύπωση εάν συγκρίνουμε την θέση της γυναίκας στην Σπάρτη, με αυτήν στην Αθήνα και στις άλλες ελληνικές πόλεις της αρχαιότητας. Επειδή ο άνδρας έλειπε για πολύ καιρό από το σπίτι, η γυναίκα στην Σπάρτη, ήταν χειραφετημένη σε βαθμό αδιανόητο για την εποχή εκείνη. Είχε αυξημένα προνόμια και αρμοδιότητες στην σπαρτιατική κοινωνία. Γυμναζόταν όπως τα αγόρια και οι άνδρες και ήταν γνωστή για τις αθλητικές της ικανότητες. Συμμετείχε στην πάλη, γυμνή, όπως και οι άνδρες, ενώ εκπαιδευόταν στο δίσκο και στο ακόντιο. Μεγάλη σημασία έδινε και στους χορούς

5 Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΟ ΙΣΛΑΜ Η θέση της γυναίκας στο Ισλάμ από πολλές απόψεις είναι κατώτερη από εκείνη του άντρα. Ενώ έχει τα ίδια θρησκευτικά καθήκοντα με αυτόν, σε πολλά θέματα βρίσκεται σε μειονεκτική θέση. Δικαιώματα και ελευθερίες που θεωρούνται δεδομένα για τις γυναίκες του Δυτικού κόσμου στην Σαουδική Αραβία στο Πακιστάν, στο Ιράκ , στο Ιράν, στο Λίβανο θεωρούνται αδιανόητα . Η γυναίκα στο Ισλάμ αντιμετωπίζεται σαν ένα «ευτελές» αντικείμενο χωρίς αξία Το Κοράνι, το ιερό βιβλίο του Ισλάμ, κάνει διάκριση μεταξύ ανδρών και γυναικών εις βάρος των τελευταίων. Καταρχάς αναφέρεται ότι η γυναίκα είναι κατώτερη του άνδρα και μόνο υπακούοντάς τον μπορεί να γίνει καλή και ενάρετη

6 Κοινωνική θέση ανδρών Μέλη της ανώτερης βαθμίδας στην Αρχαία Σπάρτη, ήταν οι Όμοιοι. Όμοιος σήμαινε ίσος ή ευπατρίδης. Αυτοί ήταν και οι νόμιμοι Σπαρτιάτες πολίτες που βασική υποχρέωση τους ήταν να συμμετέχουν στα κοινά και να είναι καλοί πολεμιστές. Υποχρέωση των ομοίων ήταν να ασχολούνται μόνο με τα στρατιωτικά και να μην ασχολούνται με τίποτα άλλο. Τις άλλες εργασίες, όπως η γεωργία, η κτηνοτροφία, η βιοτεχνία το εμπόριο, τις έκαναν κυρίως οι περίοικοι. Ενώ τις βαριές εργασίες, τις έκαναν οι είλωτες. Λόγω των συνεχών συγκρούσεων και πολέμων που συμμετείχε η Σπάρτη, ο αριθμός των ομοίων, δηλαδή των Σπαρτιατών πολιτών μειωνόταν εντυπωσιακά. Το 480π.Χ, η Σπάρτη είχε όμοιους, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο. Μέχρι τα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., ο αριθμός τους είχε μειωθεί σε λιγότερους από χίλιους, λόγω των συνεχών συγκρούσεων και πιθανόν της άρνησης των Σπαρτιατών να ενωθούν με τους περίοικους και τους είλωτες. Ο Αριστοτέλης πίστευε ότι η πτώση στον αριθμό των Σπαρτιατών πολιτών, είχε ως αποτέλεσμα την αναπόφευκτη παρακμή της Σπάρτης στην εποχή του.

7 Η πολυγαμία είναι επιτρεπτή για τον άνδρα αρκεί οι σύζυγοί του να έχουν τις ίδιες παροχές και να τις αντιμετωπίζει ως ίσες. Εκτός από τις τέσσερις νόμιμες συζύγους ο μουσουλμάνος μπορεί να έχει απεριόριστο αριθμό παλλακίδων, στις οποίες μπορούν να συμπεριλαμβάνονται αιχμάλωτες πολέμου και δούλες. Αντίθετα η μουσουλμάνα δεν έχει δικαίωμα να έχει ούτε πολλούς συζύγους ούτε χαρέμι. Ένας μουσουλμάνος μπορεί να παντρευτεί μια εβραία ή μια χριστιανή, χωρίς αυτή να πρέπει να ασπαστεί τον ισλαμισμό, ενώ μια μουσουλμάνα όχι.

8 ορίζεται ότι τα αρσενικά παιδιά λαμβάνουν διπλάσιο μερίδιο κληρονομιάς από τα κορίτσια.
Οι γυναίκες έρχονται πολύ συχνά αντιμέτωπες με τη βία, ιδιαίτερα στα πλαίσια του γάμου τους. Ο ξυλοδαρμός της συζύγου σπάνια επιφέρει κύρωση, και στην περίπτωση που μια γυναίκα αποφασίσει να ακολουθήσει τη δικαστική οδό βρίσκεται αντιμέτωπη με την πίεση που της ασκεί η οικογένειά της και η κοινωνία. Άλλη μια μορφή βίας, με την οποία συχνά βρίσκονται αντιμέτωπες οι γυναίκες στις Ισλαμικές χώρες, είναι ο βιασμός. Και στον τομέα των πολιτικών και κοινωνικών δικαιωμάτων γίνονται διακρίσεις εις βάρος των γυναικών. Για πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα βεβαία, ούτε λόγος να γίνεται! Η εκπαίδευση είναι ένας άλλος τομέας στον οποίο οι Μουσουλμάνες έχουνε μείνει πίσω. Οι περισσότερες μένουν αναλφάβητες αφού και ο τομέας της εκπαίδευσης είναι απαγορευμένος

9 ΤΑ ΣΤΕΡΕΟΤΥΠΑ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Ο στόχος της αντίληψης και των δράσεων ισότητας στην Παιδεία έχει αυξημένη σημασία, γιατί μέσω αυτής διαμορφώνονται κοινωνικοί ρόλοι και καλλιεργούνται στερεότυπα. Η καταπολέμηση των στερεότυπων αντιλήψεων για το ρόλο των δύο φύλων ξεκινά από την οικογένεια και την εκπαιδευτική διαδικασία ήδη από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση. Η εκπαίδευση προσανατολίζει τους εκπαιδευόμενους στο τομέα της απασχόλησης. Άρα το επίπεδο εκπαίδευσης και η κατανομή των ρόλων στην οικογένεια, στην εκπαίδευση και στην αγορά εργασίας είναι βασικοί παράγοντες ένταξης του ατόμου στην κοινωνία.Έχει διαπιστωθεί ότι ο επαγγελματικός διαχωρισμός λόγω φύλου έχει άμεση σχέση και με την εκπαιδευτική διαδικασία και τον επαγγελματικό προσανατολισμό των δύο φύλων.

10 Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΟΝ ΕΡΓΑΣΙΑΚΟ ΤΟΜΕΑ
Σήμερα, η γυναίκα κάθε άλλο εκτός από υποταγμένη και περιορισμένη είναι. Ο λόγος της μετράει, δε μπορούμε να πούμε πως είναι καθοριστικός αλλά τουλάχιστον υπολογίζεται. Στο σπίτι της είναι ελεύθερη, μπορεί να εκφράζει τις απόψεις και τα πιστεύω της χωρίς να φοβάται σχόλια κι αντιδράσεις. Μέσα σε όλες τις ελευθερίες που απέκτησε το γυναικείο φύλο αποφάσισε πως πρέπει να κατακτήσει και τον επαγγελματικό τομέα. Να ανεξαρτητοποιηθεί οικονομικά και τότε θα τα είχε «όλα»! Εκεί όμως συνάντησε ένα τεράστιο ΟΧΙ. Είχε αρκετές ελευθερίες ώστε ν’ αρχίσει να δουλεύει κιόλας. Δεν το έβαλε όμως κάτω. Αφού είχε σπουδάσει αυτό που της άρεσε, ήθελε και να το εξασκήσει. Οι εργοδότες δεν προσλάμβαναν αρχικά γυναίκες. Αργότερα όμως τους άρεσε η ιδέα να υπάρχει μία όμορφη, ευχάριστη παρουσία στο χώρο και γιατί όχι ίσως αυξανόταν και η πελατεία. Έτσι οι γυναίκες καταφέρνουν πάλι να μπούν στον αγώνα.

11 ΜΕ ΠΟΙΕΣ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΞΑΡΤΑΤΑΙ Ο ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΙΣΧΥΡΟΥ ΦΥΛΟΥ.
Εάν ο ορισμός του πιο ισχυρού φύλου εξαρτάται μόνο από το μέγεθος και τη σωματική δύναμη, σίγουρα οι περισσότεροι άνθρωποι θα συμφωνούσαν ότι το ισχυρότερο φύλο είναι οι άνδρες. Εάν όμως ο ορισμός εξαρτάται από την ανθεκτικότητα στις νόσους, την καλύτερη υγεία και τη μακροζωία, τότε σίγουρα οι γυναίκες είναι το ισχυρότερο φύλο. Παράλληλα είναι αποδεδειγμένο ότι σε κάθε στάδιο της ζωής, από τη σύλληψη έως τα βαθιά γεράματα, η αναλογία θανάτων του αρσενικού φύλου είναι μεγαλύτερη από αυτή του θηλυκού φύλου.Σύμφωνα με στατιστικές από τις Ηνωμένες Πολιτείες, η αναλογία θανάτων στους άνδρες είναι κατά 40 % μεγαλύτερη από ότι στις γυναίκες. Για τις 5 κυριότερες αιτίες θανάτου, δηλαδή καρδιοπάθειες, καρκίνους, εγκεφαλικά επεισόδια, χρόνιες ασθένειες των πνευμόνων και δυστυχήματα, η αναλογία θανάτων των ανδρών είναι από 40% έως 220% μεγαλύτερη από ότι στις γυναίκες.

12 ΦΕΜΙΝΙΣΜΟΣ Ο Φεμινισμός είναι μια συλλογή κοινωνικών θεωριών, πολιτικών κινήσεων και ηθικών φιλοσοφιών, σε μεγάλο βαθμό παρακινούμενη από ή αναφερόμενη σε εμπειρίες γυναικών, ιδιαίτερα σε σχέση με την κοινωνική, πολιτική και οικονομική τους κατάσταση. Ως κοινωνικό κίνημα, ο φεμινισμός εστιάζεται κατά πολύ στον περιορισμό ή εξάλειψη της φυλετικής ανισότητας και στην προώθηση των δικαιωμάτων, των συμφερόντων και των ζητημάτων των γυναικών στην κοινωνία Τα θέματα που εξερευνώνται στον φεμινισμό περιλαμβάνουν την πατριαρχία, τα στερεότυπα (διακρίσεων λόγω φύλου και παραδοσιακών ρόλων των φύλων), την αντικειμενοποίηση, την προβολή της γυναίκας ωα σεξουαλικό αντικείμενο και την καταπίεση.

13 ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΦΕΜΙΝΙΣΜΟΥ Ο Φεμινισμός ως φιλοσοφία και κίνημα με την σύγχρονη έννοια μπορεί να χρονολογηθεί από τον Διαφωτισμό με στοχαστές όπως οι Lady Mary Wortley Montagu και Marquis de Condorcet, υπέρμαχοι της γυναικείας εκπαίδευσης. Η πρώτη επιστημονική κοινότητα για γυναίκες ιδρύθηκε στο Μίντελμπουργκ, Ο φεμινισμός έγινε ένα οργανωμένο κίνημα τον 19ο αιώνα καθώς όλο και περισσότεροι άνθρωποι άρχισαν να πιστεύουν πως οι γυναίκες υφίστανται άδικη μεταχείριση. Το φεμινιστικό κίνημα ριζώθηκε στο προοδευτικό κίνημα και ιδιαίτερα στο μεταρρυθμιστικό κίνημα του 19ου αιώνα. Το οργανωμένο κίνημα χρονολογείται από το πρώτο συνέδριο για τα δικαιώματα των γυναικών στο Seneka Falls, στη Νέα Υόρκη, το 1848. Το 1869, ο Τζον Στιούαρτ Μιλλ εξέδωσε το “Η Υποταγή των Γυναικών” (The Subjection of Women) για να δείξει πως “η νόμιμη κατωτερότητα του ενός φύλου από το άλλο είναι λάθος...και... ένα από τα κύρια εμπόδια στην βελτίωση και την πρόοδο της ανθρωπότητας.

14 ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΨΗΦΟΥ ΣΤΙΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ
Πολλές χώρες άρχισαν να παραχωρούν δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες στα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα, ιδιαίτερα στα τελευταία χρόνια του Α’ Παγκ. Πολέμου και τα πρώτα χρόνια μετά τον πόλεμο. Οι λόγοι γι’ αυτό ποικίλουν, αλλά συμπεριελάμβαναν μια επιθυμία για αναγνώριση των συνεισφορών των γυναικών στον πόλεμο και τη δουλειά τους στη βιομηχανία και παντού στην έλλειψη ανδρών, ενώ επηρεάστηκαν και από την ρητορική και των δύο πλευρών εκείνη την εποχή για να δικαιολογήσουν τις πολεμικές τους προσπάθειες. Για παράδειγμα, από τη στιγμή που ο Γούντροου Ουίλσον στα Δεκατέσσερα Σημεία του αναγνώριζε τον αυτο-προσδιορισμό ως ζωτικό συστατικό της κοινωνίας, ήταν δύσκολο να παραβλεφθεί από τους άντρες η υποκρισία της άρνησης στον μισό πληθυσμό των μοντέρνων εθνών να ψηφίσουν.

15 H πρώτη Ελληνίδα βουλευτής Ελένη Σκούρα
Την Κυριακή 18 Ιανουαρίου 1953 στην αναπληρωματική εκλογή στον Νομό Θεσσαλονίκης (που τότε περιελάμβανε και τον Νομό Χαλκιδικής) αναδεικνύεται η πρώτη Ελληνίδα βουλευτής: η Ελένη Σκούρα, υποψήφια του Συναγερμού. Σπουδαίο, επίσης, είναι ότι και το Κέντρο (όπως και άλλοι συνδυασμοί) σ’ αυτή του αναμέτρηση είχε υποψήφια γυναίκα: την Ελένη Ζάννα Από την ΕΔΑ, εξάλλου, υποψήφιος ήταν ο Ιωάννης Πασσαλίδης Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, στα 222 Εκλογικά Τμήματα από τα 225, ήταν τα παρακάτω: * Ελένη Σκούρα, (Συναγερμός) * Ελένη Ζάννα (ΕΠΕΚ – Φιλελεύθεροι) * Ι. Πασσαλίδης (ΕΔΑ)

16 ΜΟΡΦΕΣ ΦΕΜΙΝΙΣΤΙΚΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ
Μερικές μορφές της φεμινιστικής θεωρίας αμφισβητούν βασικές "αιωματικές" θεωρίες για το φύλο, τις διαφορές των φύλων και την σεξουαλικότητα, συμπεριλαμβανομένης της κατηγορίας “γυναίκα” ως μία ολιστική σύλληψη. Επιπλέον μερικές ενδιαφέρονται στην αμφισβήτηση της δυαδικότητας αρσενικό/θηλυκό ολοκληρωτικά (προσφέροντας αντιθέτως μια πολλαπλότητα φύλων). Άλλες μορφές της φεμινιστικής θεωρίας παίρνουν ως δεδομένη την σύλληψη της αρχής “γυναίκα” και παρέχουν συγκεκριμένες αναλύσεις και κριτικές της υποτιθέμενης ανισότητας των φύλων και τα περισσότερα φεμινιστικά κοινωνικά κινήματα προωθούν τα ίσα δικαιώματα, συμφέροντα και θέματα των γυναικών. Ο φεμινισμός δεν είναι μια μόνη ιδεολογία. Κατά καιρούς έχεουν αναπτυχθεί διάφορες υπο-κατηγορίες της φεμινιστικής ιδεολογίας Από το Μεσαίωνα, που κάποιοι θεολόγοι έθεταν το ερώτημα αν η γυναίκα έχει ψυχή, αφού δεν πλάσθηκε κατ’ ευθείαν από τον Θεό αλλά από το πλευρό του Αδάμ, και μέχρι τα τέλη του 19ου αι. και τις αρχές του 20ου που μπήκε το ζήτημα της γυναικείας ψήφου, σαφώς έχουν αλλάξει πολλά πράγματα.Όμως μέχρι να φτάσουμε σε αυτό που εμείς σήμερα θεωρούμε δεδομένο, οι γυναίκες πάλεψαν πολύ για να το πετύχουν κι ήρθαν αντιμέτωπες με σχόλια του τύπου: «Αι γυναίκαι είναι πετεινόμυαλαι και ελαφραί. Δεν αξίζει τον κόπον να ασχοληθώμεν»!

17 ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Toν 18o αιώνα οι γυναίκες θεωρούνταν ικανές να είναι καλές σύζυγοι και μητέρες, βιολογικά, όμως, ακατάλληλες για τη δημόσια σφαίρα. Σήμερα, οι γυναίκες που μετέχουν στην πολιτική δεν θεωρούνται αυτόνομα πολιτικά δρώντα υποκείμενα και η σκοταδιστική νεοφιλελεύθερη ιδεολογία στον 21ο αιώνα επαινεί ακόμη τις καλές συζύγους και μητέρες και κατηγορεί τις εργαζόμενες γιατί διαλύουν την οικογένεια. Περίπου έτσι αντιμετωπίζονται οι γυναίκες ως κοινωνικό φύλο και από την Ευρωπαϊκή Ένωση σήμερα

18 Η πολιτική Ισότητας της ΕΕ
Είναι μια πολιτική διαχείρισης των προβλημάτων των γυναικών, ανάλογα με τη συγκυρία, με σκοπό οι γυναίκες να υποτάσσονται στις εκάστοτε πολιτικές και οικονομικές προτεραιότητες της. Η Ευρώπη που θέλουμε πρέπει να στοχεύει στην κατάργηση της ιεραρχικής και εκμεταλλευτικής σχέσης των φύλων. Για τη συλλογική κοινωνική συνείδηση η πολιτική αποτελεί έναν ανδρικό χώρο. Ανέκαθεν, έτσι ή αλλιώς, η ενασχόληση με τις δημόσιες υποθέσεις υπήρξε υπόθεση μιας λέσχης ανδρών, με χαρακτηριστική περίπτωση την αρχαία  δημοκρατία των ελεύθερων Αθηναίων ανδρών Έτσι, δεν είναι τυχαίο που η πολιτική (και εκλογική βεβαίως) συμπεριφορά των γυναικών που αρχίζει να απασχολεί με εξαιρετική καθυστέρηση, μόλις τη δεκαετία του ’80, την πολιτική επιστήμη και την έρευνα  ευρύτερα, συγκρίνεται πάντοτε με αυτήν των ανδρών (με τον κανόνα δηλαδή), ενώ οι ίδιες δεν μελετώνται «ως αυτόνομα πολιτικά δρώντα υποκείμενα, αλλά ως απόκλιση από το πρότυπο πολιτικότητας των ανδρών»

19 Η θέση της γυναίκας χθες και σήμερα
Μελετώντας κανείς τα ιστορικά κείμενα βλέπουμε ότι στη νεολιθική εποχή, η γυναίκα πρώτη κυριαρχεί στην κοινωνική ομάδα και τη  γεωργοκτηνοτροφική οικονομική ζωή στα πλαίσια  μιας  μητριαρχικά οργανωμένης κοινωνίας,  ενώ στην Κρητομυκηναϊκή περίοδο πρωτοστατεί όχι μόνο σε θρησκευτικές τελετές, αποτελώντας  το κύριο πρόσωπο ενός πολυπρόσωπου γυναικείου ιερα­τείου, αλλά και σε ασχολίες μέσα κι έξω από το σπίτι. Στην αρχαιότητα, η γυναίκα ήταν προορισμένη να φροντίζει το σπίτι και τα παιδιά. Η θέση της βρισκόταν στην οικογένεια, κάτω από την κυριαρχία του άνδρα, χωρίς συμμετοχή στο δημόσιο βίο και χωρίς  δικαιώματα στην ανάπτυξη της προσωπικότητάς της και τη διεκδίκηση μιας θέσης στην κοινωνία πέρα από τη θέση της μητέρας και συζύγου. Η θέση της ήταν κατώτερη μέσα στην οικογένεια και κάτω από την εξουσία του άντρα- συζύγου ή του πρωτότοκου γιου μετά το θάνατο του συζύγου ή κάποιου από τους συγγενείς αδερφούς ή θείους.

20 Στην αρχαία Ελλάδα και ιδιαίτερα στην Αττική, μοναδικός φορέας δικαιωμάτων συμμετοχής στα κέντρα λήψης αποφάσεων για τα κοινά, ήταν ο άνδρας. Προορισμός της γυναίκας ήταν η γέννηση παιδιών για την εξασφάλιση της διαδοχής στην πατρική κυ­ριαρχία. Οι γυναίκες είχαν την ευθύνη του σπιτιού που για τις πλούσιες ήταν η επίβλεψη των σκλάβων. Τα πράγματα βέβαια, ήταν διαφορετικά στη Σπάρτη όπου ο στρατιωτικός της χαρακτήρας και προπαντός το καθεστώς της κοινοκτημοσύνης επηρέασαν και τη θέση της γυναίκας, η οποία αν και κατώτερη από τον άνδρα, κυκλοφορεί άνετα στην πόλη συναλλάσσεται και διαχειρίζεται την περιουσία της και τα εισοδήματα της οικογέ­νειας, μιας και ο άνδρας έπρεπε απερίσπαστος να ασχολείται  με τις στρατιωτικές του απασχολήσεις. Στην ελληνιστική Αίγυπτο, η θέση της γυναίκας γίνεται σημαντική θέση εξαιτίας της εξασθένησης της πόλωσης μεταξύ, των δύο φύλων. Αιτία αυτής της αλλαγής η «μοναρχία» που οδηγεί κάποιους άνδρες να εμπλέκονται λιγότερο στη δημόσια ζωή και να επιστρέφουν στον ιδιωτικό βίο που ήταν πάντοτε συνδεδεμένος με τις γυναίκες. Οι βασίλισσες της ελληνιστικής εποχής (Κλεοπάτρα) αποτελούν τα πρώτα παραδείγματα πραγματικά ανεξάρτητων γυναικών, με  μεγάλες ικανότητες στην κυβερνητική πολιτική αλλά και στις αυλικές μηχανορραφίες, έχοντας στο πλευρό τους κάποιον άνδρα ή έναν σύζυγο, έστω και μόνο κατ’ όνομα.

21 Στη διάρκεια της τουρκοκρατίας, η θέση της Ελληνίδας τυπικά τουλάχιστον άλλα­ξε. Η γυναίκα βρίσκεται εκτός σπιτιού βοηθώντας σε γεωργικές δουλειές, αλλά και σ’ άλλες πιο βαριές, ιδιαίτερα στην Πελοπόννησο, Σιγά, σιγά αρχίζει να εργάζεται στις βιομηχανίες και ιδιαίτερα στα υφαντουργεία και τα κλωστήρια ως προέκταση των οικιακών τεχνών. Αποκτά εμπειρίες και αντιστέκεται στον τουρκικό ζυγό (Μαυρογένους,  Μπουμπουλίνα). Με την ίδρυση του ελληνικού κράτους στα 1832, η γυναίκα και πάλι δεν είναι ισό­τιμη με τον άντρα.  Παραμένει στην υπηρεσία του νοικοκυριού, των παιδιών και του συζύγου που είναι και ο αποκλειστικά αρμόδιος για πολιτική και κοινωνική δραστη­ριότητα και  κύριος  μοχλός στη διαδικασία της παραγωγής Στους νεότερους χρόνους και συγκεκριμένα στο τέλος του 18ουαιώνα, λί­γες μορφωμένες και μαχητικές γυναίκες κινητοποιούνται για ζητήματα ισότητας. Το κίνημα αυτό μαζικοποιείται οριστικά τον 20ο αιώνα με τη γενικότερη ανάπτυξη όλων των προοδευτικών κινημάτων. Η συνειδητοποίηση και η προβολή του αιτήματος για ουσιαστική ισότητα, ατομική, οικογενειακή, επαγγελματική και δημόσια ζωή, η ηθική και κοινωνική απελευθέρωση της γυναίκας, μόλις τις τελευταίες δεκαετίες άρχισε να πραγματοποιείται.

22 Από το τέλος του 19ου αιώνα αρχίζει η γυναίκα σ’ όλο τον κόσμο να εισβάλει στα «αντρικά» επαγγέλματα και στις επιστήμες, να αποκτάει το δικαίωμα της ψήφου και να προωθείται στα δημόσια αξιώματα, ακόμα και στα κυβερνητικά. Η βιομηχανική επανάσταση άλλαξε τις μεθόδους της παραγωγής και τη θέση της γυναίκας μέσα σ’ αυτήν. Δυστυχώς λοιπόν, στον 21ο αιώνα η γυναίκα δεν αποδεσμεύτηκε πλήρως από την ανδρική κυριαρχία. Τα ανδροκρατούμενα κατάλοιπα που πολλές φορές είναι βαθιά ριζωμένα, συνεχίζουν να την καθορίζουν, να την προσδιορίζουν να την χειραγωγούν. Το φαινόμενο της ασυμμετρίας στις σχέσεις των δυο φύλων συνεχίζει να υφίσταται και να έχει οικουμενικές διαστάσεις.

23 Στην ελληνιστική Αίγυπτο, η θέση της γυναίκας γίνεται σημαντική θέση εξαιτίας της εξασθένησης της πόλωσης μεταξύ, των δύο φύλων. Αιτία αυτής της αλλαγής η «μοναρχία» που οδηγεί κάποιους άνδρες να εμπλέκονται λιγότερο στη δημόσια ζωή και να επιστρέφουν στον ιδιωτικό βίο που ήταν πάντοτε συνδεδεμένος με τις γυναίκες. Οι βασίλισσες της ελληνιστικής εποχής (Κλεοπάτρα) αποτελούν τα πρώτα παραδείγματα πραγματικά ανεξάρτητων γυναικών, με  μεγάλες ικανότητες στην κυβερνητική πολιτική αλλά και στις αυλικές μηχανορραφίες, έχοντας στο πλευρό τους κάποιον άνδρα ή έναν σύζυγο, έστω και μόνο κατ’ όνομα. Στη βυζαντινή περίοδο, η γυναίκα εξακολουθεί να είναι αποκλεισμένη από τα δημόσια αξιώματα. Η αφοσίωση στην οικογένεια και η θρησκεία, η φιλανθρωπία, η παρθενία, η σιωπή και η ανοχή είναι όχι μονάχα το όριο δράσης της, αλλά και τα κο­σμήματα της τέλειας γυναίκας και συζύγου. Η ζωή της βυζαντινής είχε. μεγάλη δια­φορά μεταξύ πλουσίων και φτωχών γυναικών, όπως άλλωστε συμβαίνει και σ’ όλους τους τόπους και τις εποχές. Η φτωχή γυ­ναίκα, δούλευε σκληρά στο σπίτι και στις κατώτερες πάντα, εξωτερικές δουλειές, ενώ αν τύχαινε να ξεφύγει προς την «ελεύθερη ζωή», την πορνεία» ξεκινούσε πάντα, από τις κατώτερες βαθμίδες και σπάνια μπορούσε να προχωρήσει στα «ανώτερά» της α­ξιώματα. Η πλούσια αντίθετα γυναίκα, έκανε έντονα κοσμική ζωή παραμερίζοντας και υπερνικώντας κι αυτή την ίδια την αντίδραση της εκκλησίας. Οι δε πολιτικές συνθήκες, την ανέδειξαν ακόμη και αυτοκρατόρισσα (Θεοδώρα) με δράση πλούσια κι ανάλογη μ’ εκείνη των ανδρών που έγιναν υποτελείς της. Προνόμιο των πλούσιων γυναικών ήταν και η μόρφωση που μπορούσανε να πάρουν, μόνο που ήταν ιδιωτική και αφορούσε την αποστήθιση ψαλμών και εκκλησιαστικών κανόνων. Κάθε τά­ση για ευρύτερες αναζητήσεις της, συγκρούονταν με τις αρχές που όριζαν την ενάρετη γυναίκα.

24 Οικουμενικός Φεμινισμός
Υπάρχει σήμερα η τάση να αναπτυχθεί μια φεμινιστική οικουμενική θεωρία που όχι μόνο θα καταγράφει τις αλληλεξαρτήσεις αλλά και θα είναι ευαίσθητη απέναντι στις διαφορετικότητες, παρόλο που σε ορισμένες περιπτώσεις η επιβολή περιορισμών στις γυναίκες από πλευράς πολιτισμικών μειονοτήτων περιπλέκει παρά απλοποιεί τις διαδικασίες κοινωνικής και πολιτικής τους ενσωμάτωσης. Η Chantal Mouffe (1993:80) υποστηρίζει ότι «χρειαζόμαστε ένα είδος κοινής ιδιότητας του πολίτη που να σέβεται την ποικιλία και που να χωράει διαφορετικές μορφές ατομικότητας». Για να εκφραστεί γλωσσικά αυτή η καινούρια αντίληψη η Ruth Lister (1999:381 και 2003:68-92) έχει προτείνει τον όρο ‘διαφοροποιημένη οικουμενικότητα’ (differentiated universalism), ενώ η Nancy Fraser (1997) και άλλες/οι έχουν προτείνει τον όρο ‘οικουμενικότητα της αλληλεπίδρασης’ (interactive universalism) (Σαμίου, 2006)

25 Κρατικός φεμινισμός Το φαινόμενο του «κρατικού φεμινισμού» παραπέμπει στην προώθηση γυναικείων ζητημάτων πρωτίστως μέσω των δημόσιων πολιτικών και της κρατικής γραφειοκρατίας και διαμορφώθηκε κυρίως λόγω της πίεσης που άσκησαν στα κόμματα –εξουσίας- οι γυναίκες μέλη τους, φεμινιστικές ομάδες, διεθνείς οργανώσεις, αλλά και από την ψηφοθηρική αντίληψη των κυβερνήσεων για τη σημασία των γυναικείων αιτημάτων

26 Θεσμικές μεταρρυθμίσεις και θεσμοθέτηση της διαφοράς
Οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις, σύμφωνα με ένα μεγάλο μέρος των φεμινιστριών θεωρητικών, τείνουν να εκσυγχρονίζουν παρά να υποσκάπτουν την ιεραρχική διαφοροποίηση των φύλων. Ειδικότερα, «Αψηφούν τις υποσχέσεις του οικουμενισμού και κατευθύνουν όλο και μεγαλύτερα τμήματα του γυναικείου κινήματος στη διεκδίκηση θεσμοθέτησης της διαφοράς (ισάριθμη αντιπροσώπευση, ειδικά ωράρια εργασίας, συμφιλίωση οικογενειακής κι επαγγελματικής ζωής των γυναικών). Για την ελληνική περίπτωση, η Παντελίδου (2007: 16), παρατηρεί ότι «τα μέτρα της πολιτικής ΠΑΣΟΚ στην πρώτη περίοδο διακυβέρνησης, δεν στόχευαν στην ανατροπή των εξουσιαστικών σχέσεων που διέπουν το φύλο, ούτε στην κατάργηση των προτύπων φύλου όπως μας είναι γνωστά. Στόχος υπήρξε η διευκόλυνση των γυναικών για την άσκηση των ρόλων τους (που νομιμοποιούνταν έτσι περισσότερο ως δικοί τους) και η κατάργηση των κατάφωρων αδικιών σε βάρος τους, οι οποίες δεν αρμόζουν στην επιδιωκόμενη ευρωπαϊκή φυσιογνωμία της χώρας. Η αντίληψη της έμφυλης «ισότητας» που διέπει τη σχετική κοινωνική πολιτική του ΠΑΣΟΚ κατά τη δεκαετία του 1980, στοχεύει, κυρίως, στην τυπική εξίσωση των γυναικών με ένα ανδρικό πρότυπο μέσω ρυθμίσεων και διευκολύνσεων (ωράριο, παιδικοί σταθμοί) ώστε ως εργαζόμενες να μην εμποδίζονται από τους, πάντοτε αποκλειστικά δικούς τους, «γυναικείους» ρόλους».

27 Ποιος ο ρόλος της γυναίκας στην πολιτική;
Φυλλομετρώντας τις σελίδες της ιστορίας παρακολουθούμε για τη γυναίκα μια συνέχεια, μια συνέπεια, διακρίνουμε μια τεράστια και καταπληκτική δυναμική. Συναντάμε μια γυναίκα αρωγό και συνεργάτη στις αντίξοες συνθήκες και τις καθημερινές δυσκολίες .Για τη γυναίκα σύμβολο γράφτηκαν ύμνοι συγκινητικοί υπήρξαν περίοδοι δόξας, όμως και φαινόμενα καταπίεσης και εκμετάλλευσης. Η γυναίκα αγωνίστηκε σκληρά μέχρι να πετύχει την είσοδο της στην κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή. Χρειάστηκε μακρινή και επίπονη προσπάθεια για την κατάκτηση των δικαιωμάτων της. Η μεθοδικότητα, η επιμονή, η ευελιξία, η επινοητικότητα της, η αίσθηση της αυτοθυσίας, είναι αρετές που διαθέτει και μπορεί να τις “αφυπνίσει” σε κάθε στιγμή προκειμένου να προσφέρει στο σύνολο, πάντοτε προσπαθώντας με σθένος και αυταπάρνηση προς το επιθυμητό.

28 Είναι αξιόπιστος πολιτικός, βρίσκεται κοντά στον πολίτη και έχει τη δυνατότητα να καταλάβει υψηλές κυβερνητικές θέσεις με επιτυχία. Η ενασχόληση της με την πολιτική αποτελεί ορισμένες φορές μια οδυνηρή και δύσκολη εμπειρία, αφού η σχέση της μαζί της διαμορφώνεται με άνισους αναφορικά με τους άνδρες όρους. Για τη συλλογική κοινωνική συνείδηση η πολιτική αποτελεί ένα ανδρικό χώρο όπου ανέκαθεν η ενασχόληση με τις δημόσιες υποθέσεις υπήρξε υπόθεση μιας “ λέσχης ανδρών” αν λάβουμε υπ΄ όψη μας παραδειγματικά την περίπτωση της αρχαίας δημοκρατίας των ελευθέρων Αθηναίων ανδρών. Η γυναίκα “διψάει “ να συμμετέχει σε πολιτικές δραστηριότητες και θεωρείται σημαντικό δημοκρατικό έλλειμμα και πολιτική ένδεια η απουσία της από το πολιτικό στερέωμα. Η γυναικεία παρουσία, η μούσα και η αστείρευτη πηγή έμπνευσης των ποιητών του χθες, του σήμερα και του αύριο είναι ικανή να κάμει τη δική της υπέρβαση και να διαδραματίσει ρόλο κυρίαρχο με στόχο την υπεράσπιση της ποιότητας και των αξιών της ζωής. Απόδειξη των ανωτέρω είναι η σημερινή πραγματικότητα όπου στην εποχή της παγκοσμιοποίησης συναντάμε γυναίκες σε όλες τις φάσεις της οικονομικής και πολιτικής ζωής. Παρατηρούμε δηλαδή γυναίκες επιστήμονες (οικονομολόγοι, κοινωνιολόγοι),ανώτερα στελέχη τραπεζών, πολυεθνικών εταιριών, δημοσίων οργανισμών ακόμη και γυναίκες βουλευτές, υπουργούς, πρωθυπουργούς, ευρωβουλευτές, και βασικά στελέχη της ΕΟΚ. Είναι γεγονός λοιπόν ότι η γυναίκα βρίσκεται στις επάλξεις της κοινωνίας και της πολιτικής ζωής χωρίς φραγμό με ίσα δικαιώματα με τον άνδρα. Της πρέπει λοιπόν πρωταγωνιστικός ρόλος στην πολιτική σκηνή!!! Είναι γεγονός λοιπόν ότι η γυναίκα βρίσκεται στις επάλξεις της κοινωνίας και της πολιτικής ζωής χωρίς φραγμό με ίσα δικαιώματα με τον άνδρα. Της πρέπει λοιπόν πρωταγωνιστικός ρόλος στην πολιτική σκηνή!!!

29 Η θέση της γυναίκας στην αρχαία κοινωνία
Η θέση της γυναίκας στην αρχαία κοινωνία Πολλά και διάφορα έχουν γραφτεί για τις γυναίκες στη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας, άλλα από τα οποία εκθειάζουν το γυναικείο φύλλο και άλλα που μιλούν με τρόπο ταπεινωτικό και ανεπίτρεπτο. Γράφτηκαν ύμνοι συγκινητικοί αλλά και στίχοι προσβλητικοί και βλάσφημοι. Υπήρξαν περίοδοι δόξας, όμως και φαινόμενα καταπίεσης και εκμετάλλευσης. Η θέση του γυναικείου φύλου αποτέλεσε σημείο αντιλεγόμενο, καθώς οι διάφοροι συγγραφείς έγραψαν επηρεασμένοι από ιδεολογικά ρεύματα, παρουσιάζοντας συχνά όχι την αληθινή εικόνα αλλά εκείνο που εξυπηρετούσε τους σκοπούς που καθένας από αυτούς υπηρετούσε. Στην Αθήνα της κλασικής περιόδου,οι γυναίκες ήταν φυλακισμένες στα απομονωμένα γυναικεία διαμερίσματα των οικιών, ενώ οι άντρες περνούσαν τον καιρό τους αργόσχολοι, στην Αγορά, τα γυμναστήρια και τα λουτρά. ΕΡΓΑΣΙΑ ΜΟΥ

30 Σημαντικές γυναίκες Στην αρχαία Βαβυλώνα και στην Αίγυπτο οι γυναίκες είχαν σημαντική ανεξαρτησία και υψηλή θέση στην κοινωνία. Οι γυναίκες μπορούσαν να ασκούν εμπόριο για λογαριασμό τους και να προσφέρουν υπηρεσίες ως δικαστές, προεστοί, μάρτυρες σε δικαστήρια και γραφείς,έγιναν συχνά άρχοντες του κράτους. Σε αρκετές περιπτώσεις, λοιπόν, τη θέση και τα δικαιώματα της αρχαίας γυναίκας θα τα ζήλευαν πολλές κοινωνίες του ευρωπαϊκού μεσαίωνα. Σημαντικές γυναικείες μορφές, όπως η Φαραώ Χατσεπσούτ (18η δυναστεία), η Βαβυλωνία Σεμίραμις, η Ελληνίδα Κλυταιμνήστρα, η Ιουδαία Εσθήρ, η Κλεοπάτρα στην Αίγυπτο και πολλές άλλες, που όχι μόνο ανέβηκαν στα ύψιστα αξιώματα της εποχής τους, αλλά και έπαιξαν κύριο ρόλο στη διαμόρφωση της ιστορίας των τόπων και των λαών τους.

31 Οι γυναίκες στη Μυκηναϊκή εποχή και στην αρχαία Σπάρτη
Στα Ομηρικά Έπη, στη Μινωική και στη Μυκηναϊκή εποχή, οι γυναίκες είναι σε πολύ καλή μοίρα. Αγαπούν την οικογένειά τους, συζητούν ελεύθερα μαζί με τους άντρες, επικρατεί η μονογαμία, ο γάμος είναι ιερός και αδιάλυτος, η γυναίκα μπορεί να διαλέξει τον άντρα της, οι συζυγικές σχέσεις βασίζονται σε αμοιβαία αγάπη και εκτίμηση. Στην αρχαία Σπάρτη οι γυναίκες ήταν σχεδόν ίσες με τους άντρες, Είναι άραγε τυχαίο ότι ήταν οι Σπαρτιάτισσες που έλεγαν στους άντρες τους το γνωστό "Ή ταν ή επί τας";

32 Απόψεις μερικών συγγραφέων
Η Katz το να δημιουργούμε θεωρίες για τη ζωή της αρχαίας εποχής, στηριγμένοι μόνο σε φιλολογικές πηγές, μοιάζει σαν οι μελλοντικοί ιστορικοί να προσπαθούσαν να περιγράψουν τη ζωή της σημερινής νοικοκυράς με βάση την εικόνα που δίνουν τα διάφορα πορνοπεριοδικά ή οι κωμωδίες, κι αυτό δεν θα ήταν σωστό. Ο D. Harvey υπογραμμίζει ότι η απομόνωση των γυναικών αφορούσε μόνο την πολύ υψηλή τάξη, ενώ η ζωή των γυναικών που ζούσαν στην πόλη ήταν διαφορετική από εκείνες που ζούσαν στο ύπαιθρο. Η S. Cole, υποστηρίζει ότι η δύναμη που ασκούσαν οι γυναίκες της αρχαίας Ελλάδας διαφαίνεται και από τους ρόλους που έχουν στις κλασικές κωμωδίες και τραγωδίες των Αριστοφάνη, Ευριπίδη, Αισχύλου, Σοφοκλή κ.λπ.

33 Δραστηριότητες, προσωπική και κοινωνική ζωή των γυναικών
Αναρίθμητες παραστάσεις με σκηνές τοκετού, γυναίκες με τα παιδιά τους και γυναίκες που θρηνούν στον τάφο του παιδιού τους, μαρτυρούν ότι οι Ελληνίδες αγαπούσαν πολύ τα παιδιά τους και ήταν περήφανες για το ρόλο τους ως σύζυγοι και μητέρες. Οι περισσότερες γυναίκες συμμετείχαν στο εργατικό δυναμικό. Πολλά αντικείμενα κατασκευάζονταν σε οικιακά εργαστήρια για εμπορικούς σκοπούς και υπήρχαν γυναίκες που διατηρούσαν πανδοχεία ή έκαναν αγροτικές εργασίες κοντά στους άντρες τους. "Ο πλούτος έρχεται στο σπίτι με τον κόπο του άντρα, οικονομείται δε σωστά με τη φροντίδα της γυναίκας", συμπεραίνει ο Ισχόμαχος. Υπήρχαν γυναίκες που υπηρετούσαν ως ιέρειες στους ναούς των διαφόρων θεών της αρχαιότητας και γυναίκες που επιλέγονταν στην Αθήνα για να υπηρετήσουν ως επικεφαλής και υπεύθυνες ("άρχουσαι") στα Θεσμοφόρια, μαζί με τις ιέρειες της συγκεκριμένης λατρείας. Στη ρωμαϊκή εποχή, η γυναίκα έπρεπε να είναι σε πλήρη υποταγή στην εξουσία πρώτα του πατέρα ή του αδελφού και ύστερα του άντρα της. Πολλές εξηγήσεις δίνονται για την επικράτηση της πλαστής εικόνας για τη θέση των γυναικών στην αρχαιότητα, κυριότερες από τις οποίες είναι αφενός μεν η προκατάληψη εναντίον του γυναικείου φύλου από τον κλήρο, στα χρόνια του μεσαίωνα, και αφετέρου η σκοπιμότητα των υποστηρικτών του γυναικείου κινήματος, που τους εξυπηρετούσε η εικόνα της καταπιεσμένης γυναίκας.

34 ΑΝΕΚΔΟΤΑ Πέντε γυναίκες που μένουν στην ίδια πολυκατοικία εμφανίζονται στο δικαστήριο κατηγορώντας η μια την άλλη για διατάραξη κοινής ησυχίας.  Προσπαθούν όμως να μιλήσουν όλες μαζί, και κάποια στιγμή ο πρόεδρος χάνει την ψυχραιμία του:  - Σιωπή! τους φωνάζει, δεν γίνεται να μιλάτε όλες μαζί! Θα ακούσω πρώτα την μεγαλύτερη.  ... Μούγκα στην αίθουσα... Τι βλέπει μια γυναίκα σε ένα λευκό φύλλο χαρτί;  Τα δικαιώματά της.

35 VIDEO http://www.youtube.com/watch?v=jwAiVzuYPT0

36 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Κάθε οικογένεια είναι αληθινά ένα βασίλειο,μια μικρή εκκλησία και επομένως ένα μυστήριο της Βασιλείας καί ένας δρόμος προς αυτή. Σε κάποιο μέρος,ακόμα και σε ένα μοναχικό δωμάτιο, κάθε άνθρωπος , σε κάποιο σημείο της ζωής του, έχει το δικό του μικρό βασίλειο. Μπορεί να είναι μια κόλαση και ένας τόπος προδοσίας ή μπορεί και όχι. Πίσω από κάθε παράθυρο πορεύεται ένας μικρός κόσμος. Πόσο αυτό γίνεται φανερό όταν, ταξιδεύοντας με το σιδηρόδρομο τη νύχτα, προσπερνάει κανένας μυριάδες από φωτισμένα παράθυρα : πίσω από το καθένα τους η πληρότητα της ζωής είναι μια «δοσμένη δυνατότητα», μιά υπόσχεση, ένα όραμα. Αυτό εκφράζουνε τα στεφάνια : πως εδώ είναι η αρχή ενός μικρού βασιλείου που μπορεί να γίνει κάτι σαν αληθινό βασίλειο. Η ευκαιρία θα χαθεί, μπορεί ακόμα και σε μια νύχτα, αλλά τη στιγμή αυτή παραμένει μια ανοιχτή δυνατότητα. Ωστόσο ακόμα και αφού χαθεί και ξαναχαθεί πάλι, χίλιες φορές όταν δυο άνθρωποι εξακολουθούνε να μένουνε κοντά ο ένας στον άλλο, είναι αληθινά ο ένας για τον άλλο βασιλιάς και βασίλισσα. Και ύστερα από σαράντα ολόκληρα χρόνια, ο Αδάμ, μπορεί ακόμα, να στρέφει και να κοιτάξει την Εύα του, να στέκει πλάι του, σε μια ενότητα και οι δύο τους, που κατά κάποιο μικρό ποσοστό τουλάχιστον διαλαλεί την αγάπη της βασιλείας του Θεού. Στον κινηματογράφο και τα περιοδικά «η εικόνα» του γάμου είναι ένα νεαρό ζευγάρι. Αλλά μια φορά στο φως και τη θαλπωρή ενός φθινοπωρινού απογεύματος αντίκρισα στο κάθισμα μιας δημόσιας πλατείας σ΄ένα φτωχικό προάστιο του Παρισιού, ένα γέρικο ζευγάρι, δύο ανθρώπους φτωχούς. Καθόντουσαν πιασμένοι από το χέρι, αμίλητοι, χαιρόντουσαν το χλωμό φώς, τη στερνή ζεστασιά της εποχής. Αμίλητοι – όλες οι λέξεις είχαν ειπωθεί, όλο το πάθος είχε ξοδευτεί, όλες οι μπόρες είχαν ειρηνέψει. Η ζωή ολόκληρη βρισκόταν πίσω τους - και όμως όλη βρισκόταν τώρα παρούσα σε αυτή τη σιωπή, σε αυτό το φως, σε αυτό το θάλπος, σε αυτό το σιωπηλό πιάσιμο των χεριών. Παρούσα και ετοιμασμένη για την αιωνιότητα, ωριμασμένη για τη χαρά. Η εικόνα αυτή στάθηκε για μένα το όραμα του γάμου και της ουράνιας ομορφάδας του.

37 ΤΕΛΟΣ