ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΕΙΣ Α. Γαβαλά Επιμ. Α Π. Ευαγγελοπούλου Επιμ. Α

Παρουσίαση με θέμα: "ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΕΙΣ Α. Γαβαλά Επιμ. Α Π. Ευαγγελοπούλου Επιμ. Α"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΕΙΣ Α. Γαβαλά Επιμ. Α Π. Ευαγγελοπούλου Επιμ. Α
Πανεπιστημιακή ΜΕΘ Νοσοκομείο ΓΟΝΚ «οι Άγιοι Ανάργυροι»

2 Παράκελσος…1495-1541 Ο πατέρας της τοξικολογίας
Παράκελσος… Ο πατέρας της τοξικολογίας «Η δόση κάνει το φάρμακο δηλητήριο»

3 Δηλητηριάσεις Θνητότητα <1% Αίτια θνητότητας:
50% άμεσα από την τοξική ουσία 25% τραυματισμοί 25% λοιμώξεις & σήψη

4 ΕΡΩΤΗΣΗ Οι οξείες δηλητηριάσεις πιο συχνά: Οφείλονται σε φάρμακα
Συμβαίνουν στο σπίτι Οφείλονται σε ουσίες που λαμβάνονται από την πεπτική οδό Όλα τα πιο πάνω είναι σωστά Η σωστή απάντηση σημειώνεται με κόκκινο πλαίσιο

5                                                                            

6                                                                   

7                                              

8                                                 

9 Δηλητηριάσεις Νοσοκομείο
Αιτία προσέλευσης στο ΤΕΠ: 5-10% των περιπτώσεων Αιτία εισαγωγής: έως 5% των περιπτώσεων Ακούσιες: κυρίως σε ηλικίες 1-4 ετών Εκούσιες: κυρίως σε ενήλικες

10 Οξεία δηλητηρίαση Πάντοτε επείγουσα κατάσταση
Οξεία δηλητηρίαση Πάντοτε επείγουσα κατάσταση Χρήζει άμεσης αντιμετώπισης Απώλεια χρόνου δυσμενείς επιπτώσεις Συνολική θνητότητα: < 0.05% Ενδονοσοκομειακή θνητότητα: 1-2%

11 Poisoned person TREATMENT DIAGNOSIS Airway History
Breathing Physical Examin Circulation Toxidrome Recogn DONT Diagnostic Tests Enhanced Elimination Focused Therapy Get Tox Help

12 Δηλητηριάσεις: Διαγνωστική Προσέγγιση
Δηλητηριάσεις: Διαγνωστική Προσέγγιση

13 ΕΡΩΤΗΣΗ Στις οξείες δηλητηριάσεις συνήθως τη μεγαλύτερη
σημασία για τη διάγνωση έχει: Το ιστορικό Η κλινική εξέταση Ο τοξικολογικός έλεγχος Το 1 και 3 Το 1 και το 2 Όλα τα πιο πάνω Η σωστή απάντηση σημειώνεται με κόκκινο πλαίσιο

14 Διάγνωση: Ιστορικό Συνήθως δυσχερής η λήψη (π.χ. παιδί, απροθυμία, απώλεια συνείδησης κ.α.) Συγγενείς ή συνεργάτες: πολύτιμες πληροφορίες Σημεία-κλειδιά: Ένοχο δηλητήριο Τρόπος έκθεσης ή λήψης Χρόνος έκθεσης ή λήψης Σκόπιμη η λήψη ή ατύχημα?

15 Διάγνωση: Κλινική εξέταση
Ζωτικά σημεία: θερμοκρασία, ΑΠ, αναπνοές, σφύξεις Νευρολογική εξέταση: επίπεδο συνείδησης, κόρες οφθαλμών, κινητική απόκριση Δέρμα: ξηρό/υγρό-κυάνωση-εξάνθημα Ακρόαση πνευμόνων Ακρόαση κοιλιάς: εντερικοί ήχοι

16 Διάγνωση: Κλινική εξέταση
Διάγνωση: Κλινική εξέταση Σημεία και συμπτώματα συμβατά με δηλητηρίαση από συγκεκριμένες τοξικές ουσίες

17 ΕΡΩΤΗΣΗ Ποιο από τα πιο κάτω είναι αληθές για τα Τοξικά Σύνδρομα:
Οφείλονται στην ίδια ομάδα φαρμακευτικών ουσιών Η αναγνώριση των τοξικών συνδρόμων είναι χρήσιμη στη διαφοροδιάγνωση των δηλητηριάσεων Η αναγνώρισή τους επιτρέπει την πρώιμη έναρξη εμπειρικής θεραπείας Όλα τα πιο πάνω είναι σωστά Η σωστή απάντηση σημειώνεται με κόκκινο πλαίσιο

18 Toxidromes = Τοξικά Σύνδρομα
1970 Mofenson and Greensher Σύνολο σημείων & συμπτωμάτων Οφείλονται στην ίδια ομάδα φαρμακευτικών ουσιών Η αναγνώριση των τοξικών συνδρόμων είναι χρήσιμη στη διαφοροδιάγνωση των δηλητηριάσεων και επιτρέπει την έναρξη εμπειρικής θεραπείας πριν από την αναγνώριση ή δίχως τη γνώση του υπεύθυνου αιτιολογικού παράγοντα-δηλητηρίου

19 ΕΡΩΤΗΣΗ Μύση προκαλούν όλα τα πιο κάτω ΕΚΤΟΣ από: Χολινεργικά
Κατασταλτικά Οπιοειδή Συμπαθητικομιμητικά Κανένα από τα πιο πάνω Η σωστή απάντηση σημειώνεται με κόκκινο πλαίσιο

20 ΕΡΩΤΗΣΗ Μυδρίαση προκαλούν τα: Αντιχολινεργικά Κατασταλτικά Οπιοειδή
Συμπαθητικομιμητικά Τα 2 και 3 Τα 1 και 4 Η σωστή απάντηση σημειώνεται με κόκκινο πλαίσιο

21 Κόρες οφθαλμών Μύση - COPS Μυδρίαση - SAW Cholinergics, clonidine
Opiates, Organophosphates Phenothiazines, pilocarpine, pontine hemorrhage Sedatives hypnotics Μυδρίαση - SAW Sympathomimetics Anticholinergics Withdrawal

22

23 Toxidromes

24 Παρασυμπαθητικό Νευρομεταβιβαστής Ακετυλοχολίνη Υποδοχείς:
Νικοτινικοί (αυτόνομα γάγγλια, νευρομυικές συνάψεις)

25 Παρασυμπαθητικό Υποδοχείς: Νευρομεταβιβαστής
Μουσκαρινικοί (λείες μυικές ίνες, μυοκάρδια, εξωκρινείς αδένες) Νευρομεταβιβαστής Ακετυλοχολίνη kkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkk lllllll kkk Target organ

26 Παρασυμπαθητικό

27 Συμπαθητικό Υποδοχείς: β1 Νευρομεταβιβαστής β2 Νοραδρεναλίνη α1
kkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkkk β1 υποδοχείς β2 υποδοχείς α1 υποδοχείς lllllll Target organ

28 Συμπαθητικό

29 Toxidromes

30 Toxidromes Σαλικυλικών Υπογλυκαιμίας Μεταβολή επιπέδου συνείδησης
Μεταβολική οξέωση Αναπνευστική αλκάλωση Ταχυκαρδία Υπέρπνοια Ναυτία – Εμετός Εφίδρωση Υπογλυκαιμίας Μεταβολή επιπέδου συνείδησης Ταχυκαρδία Υπέρταση Εφίδρωση Παράξενη συμπεριφορά Κολλώδης ομιλία Παράλυση

31 Toxidromes Toxidrome Examples Vital signs Pupils Other findings
Sympatho-mimetic Cocaine, Amphetamine Pseudo-ephedrine Hyperthermia Tachycardia Hypertension Tachypnea Mydriasis Piloerection Hyperreflexia Diaphoresis Tremors Anticholinergic Atropine TCA Antihistamine Hot, dry, red, blind Seizures Hallucinogenic THC PCP LSD Tachycardia Nystagmus Hallucinations Agitation Disorientation

32 Toxidromes Toxidrome Examples Vital signs Pupils Other findings Opioid
Opiates Heroin Hypothermia Bradycardia Hypotension Hypopnea Miosis CNS depression, Coma Sedative- hypnotic BZD Barbiturates Alcohol Anticonvulsant (usually) Hyporeflexia Confusion Stupor coma Cholinergic Organo-phosphates Carbamates Mushrooms Tachypnea Lacrimation Salivation Incontinence Bronchospasm Seizures

33 ΕΡΩΤΗΣΗ Ποιο από τα πιο κάτω είναι ΛΑΘΟΣ κατά τη
διαγνωστική προσέγγιση των θυμάτων δηλητηρίασης: Το ΗΚΓ δεν είναι απαραίτητο Γίνεται γενικός αιματολογικός έλεγχος, γενική εξέταση ούρων και εξέταση ούρων για κύηση (στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας) Ο τοξικολογικός έλεγχος αίματος και ούρων θα πρέπει να γίνεται σε όλους, έστω και καθυστερημένα Τα 1 και 3 Η σωστή απάντηση σημειώνεται με κόκκινο πλαίσιο

34 Διάγνωση: Εργαστηριακά
Ηλεκτροκαρδιογράφημα Γενικός αιματολογικός έλεγχος Γενική εξέταση ούρων Εξέταση ούρων για κύηση σε όλες τις γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας Απεικονιστικός έλεγχος Τοξικολογικός έλεγχος, αναλόγως της κλινικής εικόνας του ασθενή

35 Διάγνωση: Εργαστηριακά
ΗΚΓ Σάκχαρο αίματος: σε όλους τους ασθενείς με διαταραχή του επιπέδου συνείδησης Ηλεκτρολύτες, ουρία, κρεατινίνη, αέρια αίματος, ωσμωτικότητα ορού, ωσμωτικό χάσμα, χάσμα ανιόντων, χάσμα του κορεσμού της αιμοσφαιρίνης σε οξυγόνο Γενική αίματος/ ούρων Επίπεδα φαρμάκων ( ανάλογα με τις ενδείξεις) Α/α θώρακα & κοιλίας

36 Ηλεκτροκαρδιογράφημα
Απαραίτητο

37 Ακτινονολογικός έλεγχος
Συνήθως διαγιγνώσκονται οι επιπλοκές π.χ. πνευμονία από εισρόφηση ή ανοξική εγκεφαλική βλάβη Ακτινολογικός έλεγχος: Δηλητηρίαση με σίδηρο – ακτινοσκιερά – όχι όλα τα προϊόντα σιδήρου Body packers (condomns, latex, cellophane) – α/α κοιλίας είναι η μέθοδος εκλογής

38 «Body packers»

39 «Body packers» Α/α κοιλίας

40 22 μηνών αγόρι: τι έχει στο στομάχι του?
Περίπου 30 tabl σιδήρου α/α: 3 ώρες μετά τη λήψη

41 Διάγνωση: Τοξικολογικές εξετάσεις
Σε ορισμένες περιπτώσεις χρήσιμες Περιορισμός του δ/διαγνωστικού εύρους Σε λήψη πολλών δηλητηρίων /φαρμάκων Σε βαριά δηλητηρίαση Παρακολούθηση επιπέδων φαρμάκου για θεραπευτική παρέμβαση Περιορισμένη χρησιμότητα για τη διάγνωση & θεραπεία Μεγάλο κόστος Χρονοβόρες Σε ασθενείς με ασαφή διάγνωση: λήψη & φύλαξη δείγματος αίματος για προσεχή τοξικολογική εξέταση

42 Διάγνωση: Τοξικολογικές εξετάσεις Παρακολούθηση επιπέδων φαρμάκου για θεραπευτική παρέμβαση
Όχι ως εξέταση ρουτίνας Ένδειξη σε περιπτώσεις με υποψία δηλητηρίασης από: Σαλυκιλικά Ακεταμινοφαίνη Βαρβιτουρικά Διγοξίνη Αιθανόλη Μεθανόλη Αιθυλική γλυκόλη Σίδηρος Ισοπροπυλική αλκοόλη Λίθιο Θεοφυλλίνη

43

44

45 Τοξικολογικές εξετάσεις
SOS Περιορισμένη χρησιμότητα για τη διάγνωση & θεραπεία Μεγάλο κόστος Χρονοβόρες Εξαίρεση: σε κάθε ασθενή ύποπτο για λήψη φαρμάκου θα ΠΡΕΠΕΙ να γίνεται έλεγχος επιπέδων ακεταμινοφαίνης

46 ΠΡΟΣΟΧΗ

47 Δηλητηριάσεις Διαφορική διάγνωση

48 Διαφορική διάγνωση Υποξία/ υπερκαπνία Λοιμώξεις ΚΝΣ
Μεταβολικές διαταραχές (υπο- & υπερ-θυρεοειδισμός, διαταραχές Glu, Νa, Ca) Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις Υπερτασική εγκεφαλοπάθεια Αγγειακά Εγκεφαλικά επεισόδια Νεοπλάσματα ΚΝΣ

49 Κόρες οφθαλμών Μύση - COPS Μυδρίαση - SAW Cholinergics, clonidine
Opiates, Organophosphates Phenothiazines, pilocarpine, pontine hemorrhage Sedatives hypnotics Μυδρίαση - SAW Sympathomimetics Anticholinergics Withdrawal

50

51 Μεταβολική οξέωση: MUDILES
Methanol Uremia Diabetic ketoacidosis Iron, inhalants, isoniazid, ibuprofen Lactic acidosis Ethylene glycol, ethanol ketoacidosis Salicylates, starvation ketoacidosis, sympathomimetics

52 Δηλητηριάσεις: Θεραπευτική Προσέγγιση
Δηλητηριάσεις: Θεραπευτική Προσέγγιση

53 ΕΡΩΤΗΣΗ Όλα τα πιο κάτω είναι σωστά για τη θεραπευτική
αντιμετώπιση των δηλητηριάσεων ΕΚΤΟΣ από το ότι: 1. Πρώτη προτεραιότητα έχει η χορήγηση αντιδότου 2. Πρωτίστως σημασία έχει η διατήρηση της ζωής 3. Τα ειδικότερα μέτρα που εφαρμόζονται εξαρτώνται και από το χρόνο που έχει μεσολαβήσει 4. Τα 2 και 3 Η σωστή απάντηση σημειώνεται με κόκκινο πλαίσιο

54 Δηλητηριάσεις: Θεραπευτική Προσέγγιση
ΓΕΝΙΚΑ ΜΕΤΡΑ Πρωταρχικός Στόχος: Η διατήρηση της ζωής Ανεξάρτητα από το αίτιο δηλητηρίασης Μετά τη σταθεροποίηση του ασθενή: Ειδικότερα μέτρα

55 Γενικό πλάνο αντιμετώπισης
Γενικά μέτρα Απομάκρυνση της τοξικής ουσίας Μείωση απορρόφησης Ενίσχυση αποβολής Αντίδοτα Άλλα μέτρα

56 Γενικό πλάνο αντιμετώπισης Βασικοί στόχοι σε υποψία δηλητηρίασης
Γενικό πλάνο αντιμετώπισης Βασικοί στόχοι σε υποψία δηλητηρίασης Υποστηρικτική αντιμετώπιση: Διατήρηση/υποστήριξη ζωτικών λειτουργιών Αναγνώριση της δηλητηρίασης Προσδιορισμός του παράγοντα/δηλητηρίου Εκτίμηση της βαρύτητας Εκτίμηση της πρόγνωσης της τοξικότητας Απομάκρυνση της τοξικής ουσίας Μείωση απορρόφησης Αύξηση αποβολής Αιτιολογική αντιμετώπιση (αντιδότο) όπου ενδείκνυται

57 Υποστηρικτική αντιμετώπιση Πριν από την επιβεβαίωση της δηλητηρίασης
Υποστηρικτική αντιμετώπιση Πριν από την επιβεβαίωση της δηλητηρίασης Διατήρηση βατότητας ανώτερου αεραγωγού Υποστήριξη αναπνοής & κυκλοφορίας Αντιμετώπιση κώματος Αντιμετώπιση σπασμών Ρύθμιση T°C σώματος Διόρθωση ηλεκτρολυτικών & μεταβολικών διαταραχών Σειρά ενεργειών με στόχο τη βασική υποστήριξη της ζωής του θύματος

58 Γενικά μέτρα

59 ΕΡΩΤΗΣΗ Το Coma cocktail: Δίδεται σε κάθε ασθενή με δηλητηρίαση
Δίδεται μόνο όταν ο ασθενής είναι σε εγρήγορση Δίδεται όταν ο ασθενής είναι σε κώμα Είναι ποτό με υψηλό ποσοστό αλκοόλης Η σωστή απάντηση σημειώνεται με κόκκινο πλαίσιο

60 ΕΡΩΤΗΣΗ Το Coma cocktail περιλαμβάνει όλα ΕΚΤΟΣ από: Δεξτρόζη Θειαμίνη
Ναλοξόνη Φλουμαζελίνη Η σωστή απάντηση σημειώνεται με κόκκινο πλαίσιο

61 ΕΡΩΤΗΣΗ Η φλουμαζελίνη χορηγείται ως αντίδοτο σε δηλητηρίαση από
Βενζοδιαζεπίνες Οπιοειδή Υπνωτικά Σε κανένα από τα πιο πάνω Χορηγείται στο Coma Coctail Η σωστή απάντηση σημειώνεται με κόκκινο πλαίσιο

62 Coma cocktail Δεξτρόζη 50mg IV Θειαμίνη 100mg IV
Ναλοξόνη: 0,2-0,4 mg IV 2-3min1-2mg IV (total 10mg) Φλουμαζελίνη: 0,2 mg IV σε 30sec 30 sec  0,3 mg IV σε 30sec  0,5 mg IV σε 30sec/min έως συνολική δόση 3-5mg

63 Γενικά μέτρα

64 Γενικά μέτρα

65 Γενικά μέτρα

66 Γενικά μέτρα

67 Γενικά Υποστηρικτικά μέτρα: «Δεν λύνουν πάντα το πρόβλημα»
Γενικά Υποστηρικτικά μέτρα: «Δεν λύνουν πάντα το πρόβλημα» Για την αποκατάσταση των Ζωτικών σημείων & τον έλεγχο των σπασμών …….δυνατόν να απαιτείται ειδική θεραπεία

68 Γενικό πλάνο αντιμετώπισης
Γενικά υποστηρικτικά μέτρα Αναγνώριση της δηλητηρίασης Απομάκρυνση της τοξικής ουσίας Μείωση απορρόφησης Αύξηση αποβολής Αιτιολογική αντιμετώπιση - Αντίδοτα

69 Απομάκρυνση της τοξικής ουσίας
Πρόκληση εμέτου (ιπεκακουάνα) Πλύση στομάχου Ενεργός άνθρακας Πλύση εντέρου Καθαρτικά Δέσμευση ιόντων (αλκαλοποίηση των ούρων) Εξωσωματική απομάκρυνση (Αιμοδιάλυση) Κάθαρση άλλων θέσεων (μάτι, δέρμα, σωματικές κοιλότητες)

70 Μείωση της απορρόφησης
Απομάκρυνση από το Γαστρεντερικό σωλήνα μετά κατάποση Πρόκληση εμετού Γαστρική πλύση Ενεργός Άνθρακας Καθαρτικά Ολική πλύση του εντέρου Άλλες μέθοδοι: ενδοσκόπηση, χειρουργείο Κένωση στομάχου Δέσμευση στον πεπτικό σωλήνα Επιτάχυνση της αποβολής διά του εντέρου

71 Η χρήση της δεν συνιστάται
Πιθανόν ωφέλιμη εάν χορηγηθεί άμεσα (εντός 1 ώρας) Ρυθμός απομάκρυνσης 30-40% εντός μίας ώρας Ενήλικες: ml σιρόπι & 240 ml Η2Ο Εμετός: σε min... διαφορετικά επανάληψη δόσης Πρόκληση εμετού Παλαιότερα…βασική μέθοδος προνοσοκομειακά & στο ΤΕΠ Η χρήση της δεν συνιστάται ως μέθοδος ρουτίνας Μειώνει την απορρόφηση ??? Μειώνει τη συστηματική τοξικότητα ??? Τροποποιεί την έκβαση ??? Καθυστερήση στη χορήγηση ενεργού άνθρακα Μείωση της αποτελεσματικότητας του ενεργού άνθρακα

72 Σιρόπι Ιπεκακουάνας Προνοσοκομειακά: σε αναμενόμενη καθυστέρηση προσέλευσης στο ΤΕΠ Εφόσον χορηγηθεί εντός min από την κατάποση της τοξικής ουσίας Εφόσον o ασθενής διατηρεί τις αισθήσεις του

73 ΕΡΩΤΗΣΗ Γαστρικές πλύσεις ενδείκνυνται σε: Λήψη κάθε τοξικής ουσίας
Ανεξάρτητα από το χρόνο λήψης Όταν έχουν ληφθεί καυστικές ουσίες Σε όλα τα πιο πάνω Σε κανένα από τα πιο πάνω Η σωστή απάντηση σημειώνεται με κόκκινο πλαίσιο

74 Γενικά μέτρα

75 Παλαιότερα…βασική μέθοδος θεραπείας Η χρήση της δεν συνιστάται
Τοποθέτηση ρινογαστρικού σωλήνα μεγάλου εύρους(36-40F) Χορήγηση νερού βρύσης για την αποφυγή ηλεκτρολυτικών διαταραχών Επαναλαμβανόμενες δόσεις των 200 ml μέχρι να αναρροφηθεί καθαρό γαστρικό περιεχόμενο Γαστρική πλύση Παλαιότερα…βασική μέθοδος θεραπείας των από του στόματος δηλητηριάσεων ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ Πνευμονία εξ εισροφήσεως Καρδιακές αρρυθμίες Λαρυγγόσπασμος / Υποξία Διάτρηση οισοφάγου / Πνευμοθώρακας / Εμπύημα Διάτρηση στομάχου / εντέρου Ηλεκτρολυτικές διαταραχές Επίσταξη / Αιμορραγίες επιπεφυκότα σε μη συνεργάσιμους ασθενείς Υποθερμία με χορήγηση ψυχρών διαλυμάτων ιδίως σε παιδιά Η χρήση της δεν συνιστάται ως μέθοδος ρουτίνας

76 Γαστρική πλύση ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ
Κατάποση δυνητικά θανατηφόρων ποσοτήτων ενός τοξικού παράγοντα… αλλά εντός 1 ώρας 1Α. Εκτός εάν πρόκειται για δηλητηρίαση με ουσίες που ελαττώνουν τη γαστρική κένωση (π.χ.τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά, οπιοειδή ή σαλικυλικά)…. οπότε έως και 12 ώρες μετά 2. Επιπλέον όφελος σε δηλητήριαση από ουσίες που δεν προσροφώνται από τον ενεργό άνθρακα (π.χ θειικός σίδηρος, λίθιο)

77 Γαστρικές πλύσεις Ι ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Λήψη από του στόματος
Χρόνος < 1-2 ώρες Τοξική ουσία, που ▼την κινητικότητα του στομάχου Τοξική ουσία, που δεσμεύεται ελάχιστα από τον ενεργό άνθρακα π.χ σίδηρος, λίθιο Ειδικές δηλ/σεις: π.χ. θεοφυλλίνη, τρικυκλικά

78 Γαστρικές πλύσεις ΙΙ ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Απώλεια αντανακλαστικών αεραγωγών
Λήψη καυστικής ουσίας Υδρογονάνθρακες Κίνδυνος αιμορραγίας ή διάτρησης πεπτικού οργάνου

79 Αντενδείξεις Πρόκλησης εμετού & Γαστρικής πλύσης
Αντενδείξεις Πρόκλησης εμετού & Γαστρικής πλύσης

80 Ενεργός Άνθρακας

81 ΕΡΩΤΗΣΗ Ο Ενεργός άνθρακας Συχνά είναι το μόνο μέτρο
Χορηγείται όταν ο χρόνος έκθεσης δεν υπερβαίνει τις 1-2 ώρες Προκαλεί δυσκοιλιότητα Όταν αποφασιστεί και γαστρική πλύση, χορηγείται μετά από αυτήν Όλα τα πιο πάνω είναι σωστά Η σωστή απάντηση σημειώνεται με κόκκινο πλαίσιο

82 Ενεργός άνθρακας Προσροφητική επιφάνεια 900 m2 /gr – 3150m2/gr
Χορήγηση 1gr/kg σε νερό ή σε 70% σορβιτόλη p.os Συχνά το μόνο μέτρο όταν ο χρόνος έκθεσης δεν υπερβαίνει τις 1-2 ώρες Επανάληψη ανά 4 ώρες μέχρις υφέσεως των συμπτωμάτων Δόση ενεργού άνθρακα/δόση τοξικής ουσίας: 10:1

83 Μεγαλύτερο όφελος εφόσον
Ενεργός Άνθρακας Παρενέργειες Ναυτία / Έμετοι Μετεωρισμός / Δυσκοιλιότητα ή διάρροια Ειλεός Διάτρηση εντέρου / Περιτονίτιδα από άνθρακα Πνευμονία εξ εισροφήσεως Αποφρακτική βρογχιολίτιδα ARDS Διαταραχές υγρών / ηλεκτρολυτών ιδίως σε συγχορήγηση με καθαρκτικά : υπερνατριαιμία, υπερμαγνησιαιμία, υποκαλιαιμία, μεταβολική οξέωση Βλάβες κερατοειδή (μετά άμεση επαφή με τους οφθαλμούς) Εφάπαξ χορήγηση: Παιδιά 0.5-1g/kg Ενήλικες 50g (25-100g) Συχνά με καθαρκτικά Peros / Levin Μεγαλύτερο όφελος εφόσον χορηγηθεί εντός 1 ώρας Δοσοεξαρτώμενη σχέση αποτελεσματικότητας Κατάλληλη δόση ??? Δόση ενεργού άνθρακα/δόση τοξικής ουσίας: 10:1 ??

84 Ενεργός Άνθρακας Σε μερικές περιπτώσεις… Πολλαπλές δόσεις Δόση εφόδου
Πολλαπλές δόσεις Δόση εφόδου 50-100g Χορήγηση με ρυθμό 12.5g/ώρα τουλάχιστον Σορβιτόλη ΜΟΝΟ με την 1η δόση Ενδείξεις Μαζική δηλητηρίαση Λήψη φαρμάκων βραδείας ή εντερικής αποδέσμευσης Παρατεταμένος χρόνος παραμονής της τοξικής ουσίας στο έντερο Δημιουργία συμπαγούς μάζας φαρμακευτικών δισκίων στον αυλό Ελαττωμένη γαστρεντερική κινητικότητα Ωφέλιμη δράση-Μηχανισμοί: Διακοπή εντεροηπατικής κυκλοφορίας Διάχυση από το σώμα στον αυλό & δέσμευση Μειωμένη απορρόφηση φαρμάκων σταδιακής αποδέσμευσης

85 Ενεργός άνθρακας ΔΡΑΣΤΙΚΟΣ

86 Ενεργός άνθρακας MH ΔΡΑΣΤΙΚΟΣ

87 Ενεργός Άνθρακας Αντενδείξεις Υποψία διάτρησης οισοφάγου ή στομάχου
Εντερική απόφραξη Μειωμένο επίπεδο συνείδησης Αυξημένος κίνδυνος εισρόφησης (π.χ. υδρογονάνθρακες) Καθυστέρηση Ουσίες που δεν είναι δραστικός

88 Η χρήση τους δεν συνιστάται
Καθαρτικά Η χρήση τους δεν συνιστάται

89 Ολική πλύση του εντέρου Η χρήση της δεν συνιστάται
Χορήγηση διαλυμάτων πολυεθυλενογλυκόλης Ρυθμός χορήγησης 1,5-2 λίτρα/ώρα Στόχος μείωση του χρόνου διάβασης από το έντερο, την απομάκρυνση από τις θέσεις απορρόφησης και τελικώς την κάθαρση της τοξίνης Χρονοβόρα τεχνική (3-5 ώρες για την πλήρη κάθαρση του εντέρου) Προϋπόθεση: συνεργάσιμος ασθενής Ολική πλύση του εντέρου Δηλητηριάσεις με ουσίες, που δεν προσροφώνται πλήρως από τον ενεργό άνθρακα (ηλεκτρολυτών –κάλιο, μετάλλων-π.χ. σίδηρος) Δηλητηριάσεις με φάρμακα βραδείας αποδέσμευσης ή εντερικής απορρόφησης Απομάκρυνση φαρμακευτικών δισκίων ή “πακέτων” απαγορευμένων ουσιών Η χρήση της δεν συνιστάται ως μέθοδος ρουτίνας

90 Πλύση εντέρου Ι Εντερική χορήγηση διαλύματος ισόποσης περιεκτικότητας ηλεκτρολυτών-πολυεθυλενικής γλυκόλης (Colyte,CoLYTELY) Στόχος: το ορθικά αποβαλλόμενο περιεχόμενο να έχει ίδια εμφάνιση με το χορηγούμενο διάλυμα (≥3-5ώρες) ml/h (ενήλικες) 1000ml/h (6-12 ετών) ml/h ( <6 ετών)

91 Πλύση εντέρου ΙΙ ΕΝΔEIΞΕΙΣ
Εντερικά επενδεδυμένα φάρμακα παρατεταμένης απελευθέρωσης Σίδηρος, ναρκωτικά Τοξικές ουσίες, που δύσκολα απομακρύνονται από το στομάχι Τοξικές ουσίες, που δεσμεύονται ελάχιστα από τον ενεργό άνθρακα

92 Πλύση εντέρου ΙΙ ΑΝΤΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Απόφραξη ή διάτρηση εντέρου
Αιμορραγία πεπτικού Αιμοδυναμική αστάθεια Αναπνευστική δυσχέρεια Μη συνεργάσιμος ή ασθενής με καταστολή του ΚΝΣ Ανθεκτικοί έμετοι

93 Γενικό πλάνο αντιμετώπισης
Γενικά υποστηρικτικά μέτρα Αναγνώριση της δηλητηρίασης Απομάκρυνση της τοξικής ουσίας Μείωση απορρόφησης Αύξηση αποβολής Αιτιολογική αντιμετώπιση - Αντίδοτα

94 Αύξηση ή Ενίσχυση της αποβολής (Enhanced Elimination)
Η προσπάθεια απομάκρυνσης της τοξικής ουσίας όταν αυτή έχει ήδη απορροφηθεί Τροποποίηση του pH των ούρων – αλκαλοποίηση των ούρων Εξωσωματικοί τρόποι απομάκρυνσης

95 Αύξηση της αποβολής Προκλητή διούρηση Αλκαλοποίηση των ούρων
Απομάκρυνση τοξικών ουσιών, που έχουν ΗΔΗ απορροφηθεί: Προκλητή διούρηση Αλκαλοποίηση των ούρων Προκλητή αλκαλική διούρηση Τεχνικές εξωσωματικής απέκκρισης Ουσίες που αποβάλλονται από τα νεφρά: αναστολή της σωληναριακής επαναρρόφησης Όταν η επαναρρόφηση εξαρτάται από το pH Σε σοβαρές περιπτώσεις για την ταχεία απομάκρυνση του τοξικού παράγοντα

96 Αλκαλοποίηση των ούρων
Παγίδευση στα ούρα ουσιών που είναι ασθενή οξέα (υφίστανται ιονισμό επί αλκαλικού pH ) Χορήγηση HCO3 iv 1-2mEq/kg Στόχος: pH ούρων ≥7.5 Κυριότερη αντένδειξη: ΝΑ Ενδείξεις Σαλικυλικά Χλωροπροπαμίδη Φθόριο Ισονιαζίδη Μεθοτρεξάτη Φαινοβαρβιτάλη Κινολόνες

97 Τεχνικές εξωσωματικής απέκκρισης
Πότε ? Τοξικά επίπεδα Η ουσία να αποβάλλεται με τις σχετικές τεχνικές Βαριά κλινική εικόνα Μεταβολικές διαταραχές Καθυστερημένη δράση Οξεία νεφρική βλάβη Υποκατάσταση της νεφρικής λειτουργίας Αιμοκάθαρση Αιμοδιήθηση /Αιμοδιαδιήθηση Περιτοναϊκή κάθαρση Άλλες μέθοδοι Αιμοπροσρόφηση Πλασμαφαίρεση Για ποιες ουσίες ? Ανάλογα με: Το ΜΒ Τη Διαλυτότητα στο Η2Ο Τη Σύνδεση με λευκώματα Τον Όγκο κατανομής Το Βαθμό διαμερισματοποίησης

98

99 Γενικό πλάνο αντιμετώπισης
Γενικά υποστηρικτικά μέτρα Αναγνώριση της δηλητηρίασης Απομάκρυνση της τοξικής ουσίας Μείωση απορρόφησης Αύξηση αποβολής Αιτιολογική αντιμετώπιση - Αντίδοτα

100 ΕΡΩΤΗΣΗ Ποιο από τα πιο κάτω είναι αληθές: Υπάρχουν πολλά αντίδοτα
Το κατάλληλο αντίδοτο μπορεί να μειώσει σημαντικά την νοσηρότητα & θνητότητα σοβαρών δηλητηριάσεων Τα αντίδοτα χορηγούνται συχνά στις δηλητηριάσεις Η χορήγηση αντιδότου είναι η πρώτη προτεραιότητα στη θεραπεία των δηλητηριάσεων Τα 1, 2 και 3 Η σωστή απάντηση σημειώνεται με κόκκινο πλαίσιο

101 Αιτιολογική αντιμετώπιση
Χορήγηση αντιδότου Στοχεύει στην εξουδετέρωση της υπεύθυνης τοξικής ουσίας Ελκυστική προσέγγιση: μπορεί να μειώσει σημαντικά την νοσηρότητα & θνητότητα σοβαρών δηλητηριάσεων Μόνο σε λίγες περιπτώσεις υπάρχουν τα αντίστοιχα αντίδοτα Η χορήγηση αντιδότου αφορά μόλις το 1% των δηλητηριάσεων

102 ΑΝΤΙΔΟΤΑ Αποτελούν την εντυπωσιακή αντιμετώπιση των δηλητηριάσεων (glamorous aspect) Ωστόσο, σε λήψη άγνωστης ουσίας το μόνο αντίδοτο που μπορεί να χορηγηθεί είναι η ναλοξόνη (coma coctail)

103 ΕΡΩΤΗΣΗ Η ναλοξόνη είναι αντίδοτο για: Τις βενζοδιαζεπίνες Τα οπιοειδή
Την παρακεταμόλη Τα σαλικυλικά Τα 1 και 2 Η σωστή απάντηση σημειώνεται με κόκκινο πλαίσιο

104 ΕΡΩΤΗΣΗ Η Ν ακετυλοκυστεΐνη είναι αντίδοτο για: Τις βενζοδιαζεπίνες
Τα οπιοειδή Την παρακεταμόλη Τα σαλικυλικά Τα 1 και 2 Η σωστή απάντηση σημειώνεται με κόκκινο πλαίσιο

105 ΕΡΩΤΗΣΗ Η φλουμαζελίνη είναι αντίδοτο για: Τις βενζοδιαζεπίνες
Τα οπιοειδή Την παρακεταμόλη Τα σαλικυλικά Τα 1 και 2 Η σωστή απάντηση σημειώνεται με κόκκινο πλαίσιο

106 Αιτιολογική αντιμετώπιση
Αντίδοτο Δηλητήριο Αιτιολογική αντιμετώπιση Γενικά ΔΕΝ συνιστάται η τυφλή-εμπειρική χορήγηση αντιδότου για την επιβεβαίωση της διάγνωσης, καθώς μπορεί να αυξήσει την νοσηρότητα Παράδειγμα αποτελεί η τυφλή χορήγηση φλουμαζελίνης σε κώμα αγνώστου αιτιολογίας με υποψία δηλητηρίασης από βενζοδιαζεπίνες, όπου μπορεί να προκαλέσει την εκδήλωση σπασμών και να επιδεινώσει την κλινική εικόνα, σε περιπτώσεις που υπάρχει σύγχρονη λήψη τρικυκλικών αντικαταθλιπτικών. Αντίδοτα-Μηχανισμοί δράσης Αποφυγή απορρόφησης Δέσμευση & άμεση εξουδετέρωση της τοξικής δράσης Μέσω ανταγωνισμού της δράσης του δηλητηρίου Μέσω αναστολής του μεταβολισμού της υπεύθυνης ουσίας σε τοξικούς μεταβολίτες

107 Αντίδοτα

108