ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ

Παρουσίαση με θέμα: "ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ
1ο ΕΠΑΛ ΑΓΡΙΝΙΟΥ ΤΟ ΑΛΑΤΙ ΩΣ ΠΗΓΗ ΠΛΟΥΤΟΥ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΑΙΤΩΛΟΑΚΑΡΝΑΝΙΑΣ – ΑΛΥΚΕΣ ΜΕΣΟΛΟΓΓΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΙ: ΚΑΛΥΒΙΩΤΗ ΜΑΡΙΑ ΤΟΛΗ ΘΕΟΔΩΡΑ

2 ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΟΜΑΔΕΣ

3

4 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΣ Η επιλογή του θέματος «Το αλάτι ως πηγή πλούτου στο Νομό μας» έγινε επειδή λειτουργεί στο Μεσολόγγι η μεγαλύτερη αλυκή στην Ελλάδα.

5 ΑΦΟΡΜΗΣΗ Μετά από εκπαιδευτική επίσκεψη στην ιστορική πόλη του Μεσολογγίου και περνώντας οι μαθητές από τις αλυκές βλέποντας τους σωρούς του αλατιού δημιουργήθηκε η απορία να μάθουν τον τρόπο παραγωγής και συλλογής του.

6 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Τι είναι το αλάτι Ιστορία αλατιού Η αλυκή Μεσολογγίου Παραγωγική διαδικασία αλυκών ‐ Βασικές εγκαταστάσεις Η πανίδα – χλωρίδα Σημαντικότερα είδη αλατιού Οφέλη από το αλάτι Παροιμίες- εκφράσεις

7 1. Τι είναι το αλάτι Η λέξη αλάτι προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «ο άλς» ( γεν. του άλατος). «ό ἅλς» σημαίνει αλάτι αλυκή, άλμη, ύφαλος, αλμυρός, αλίπαστος, αλατιέρα, αλατωρυχείο, αλατίζω, αλατούχος και πολλές άλλες. Με την ίδια ρίζα πέρασε και στα: λατινικά: als, ιταλικά: sale, γαλλικά: sel, αγγλικά: salt, γερμανικά: salz «ἡ ἅλς» σημαίνει θάλασσα

8

9 2. Ιστορία του αλατιού Το αλάτι χρησιμοποιήθηκε από τα πολύ παλιά χρόνια. Οι παραθαλάσσιοι λαοί το χρησιμοποίησαν ως αντικείμενο ανταλλακτικού εμπορίου και ως νόμισμα. Στη Θράκη πουλούσαν δούλους με αλάτι. Στην Ασία και στην Αφρική με κομμάτια αλατιού γίνονταν οι διάφορες αγοραπωλησίες. Στην αρχαία Ελλάδα τα σπουδαιότερα κέντρα που έβγαζαν αλάτι ήταν η Αττική, η Σαλαμίνα, η Κρήτη και η Κύπρος. Στα παλιά χρόνια ο άνθρωπος έβρισκε το αλάτι έτοιμο στα κοιλώματα των βράχων της ακρογιαλιάς ή στον πυθμένα από λιμνοθάλασσες, που τα νερά τους το καλοκαίρι εξατμίζονταν. Στην Ιλλυρία έβραζαν το θαλασσινό νερό ώσπου να εξατμιστεί κι έπαιρναν το αλάτι που έμενε λεπτό και κάτασπρο στον πυθμένα των δοχείων.

10 2. Ιστορία του αλατιού Ήταν γνωστό επίσης από τότε το ορυκτό αλάτι. Στην Καππαδοκία και την Αραβία υπήρχαν σημαντικά αλατωρυχεία. Το αλάτι έχει σπουδαία θέση στη ζωή των λαών, τις συνήθειες, τα έθιμα και τη θρησκεία τους. Ο Όμηρος το ονομάζει «θείο». Οι αρχαίοι Έλληνες το θεωρούσαν σύμβολο φιλίας και επισφράγιζαν με αυτό τις συμφωνίες τους. Και σήμερα ακόμη με τη φράση «φάγαμε ψωμί και αλάτι» δείχνουμε τη στενή φιλία που μας συνδέει με ένα πρόσωπο. Οι Εβραίοι, Πέρσες, Ασσύριοι, Άραβες και Ρωμαίοι το αλάτι το τιμούσαν και το θωρούσαν ιερό. Οι Ρωμαίοι έλεγαν: «Τίποτε δεν είναι χρησιμότερο από το αλάτι και τον ήλιο».

11 Μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αλάτι;
Όχι. Το αλάτι αποτελείται από νάτριο και χλώριο, στοιχεία και τα δυο απαραίτητα για την καλή λειτουργία του σώματός μας, εφόσον συμμετέχουν στη διατήρηση της ισορροπίας του οργανισμού μας, παίζοντας σημαντικό ρόλο στη ρύθμιση της πίεσης του αίματος. Οι ενήλικοι πρέπει να προσλαμβάνουν καθημερινά τουλάχιστον 2 gr αλάτι. Η συνιστώμενη πρόσληψη αλατιού είναι γύρω στα 6-8 gr/ημέρα. Οι περισσότεροι άνθρωποι καταναλώνουν περισσότερο αλάτι απ’ όσο χρειάζονται, ξεχνώντας ότι όλα σχεδόν τα τρόφιμα περιέχουν ήδη αλάτι.

12 Σοβαρούς κινδύνους ελλοχεύει η υπερβολική χρήση του
η υπερβολική κατανάλωση αλατιού δημιουργεί σοβαρούς κίνδυνους όπως υψηλή πίεση, έμφραγμα μυοκαρδίου και εγκεφαλικά επεισόδια. επίσης το αλάτι μπορεί να αποδιοργανώνει το ανοσοποιητικό σύστημα και το κάνει να στρέφεται ενάντια στον ίδιο του τον εαυτό οι ποσότητες αλατιού που καταναλώνουμε μπορούν να πυροδοτήσουν τάσεις αυτοκαταστροφής στα κύτταρα του ανοσοποιητικού μας συστήματος, με αποτέλεσμα αυτό να... επαναστατήσει σε βάρος της υγείας μας, μέσω κυρίως της πρόκλησης σκληρύνσεων.

13 3. Η αλυκή Μεσολογγίου Αλυκές είναι επίπεδες χαμηλές εκτάσεις κοντά στη θάλασσα, όπου μεταφέρεται με άντληση το νερό της θάλασσας, για να βγει από αυτό το μαγειρικό αλάτι.

14 Να πώς γίνεται η εξαγωγή του αλατιού στις Αλυκές
Για να γίνει μια αλυκή χρειάζεται θαλασσινό νερό με πυκνότητα, κλίμα ξηρό και έδαφος αργιλώδες. Η αλυκή χωρίζεται σε 4 τμήματα. Στις εξωτερικές δεξαμενές, στις εσωτερικές, στις τροφούς ή αλμοδόχους και στα αλμοπήγια ή τηγάνια. Το νερό της θάλασσας πάει πρώτα στις εξωτερικές δεξαμενές. Εκεί κατακαθίζουν τα αδιάλυτα σώματα (χώματα, λεπτή άμμος, κ.λπ.). Από εκεί μεταφέρεται στις εσωτερικές δεξαμενές (προθερμάστρες). Μένει εκεί για αρκετές μέρες για να γίνει εξάτμιση και συμπύκνωση. Ύστερα με μηχανήματα (αντλίες) το ανεβάζουν στις τροφούς ή αλμοδόχους (θερμάστρες). Από εκεί χύνεται στα τηγάνια ή αλμοπήγια (κρυσταλλοπήγια).

15 Να πώς γίνεται η εξαγωγή του αλατιού στις Αλυκές
Τα τηγάνια είναι δεξαμενές με μικρό βάθος σε σχήμα τετράγωνο ή ορθογώνιο, που έχουν έκταση έως 10 στρέμματα και βρίσκονται σε ψηλότερο μέρος. Στα τηγάνια αυτά το νερό εξατμίζεται σιγά-σιγά. Πριν γίνει η εξάτμιση όλου αυτού του νερού, φέρνουν άλλο νερό από τις τροφούς. Σταματούν όταν το στρώμα του αλατιού που σχηματίστηκε στον πυθμένα φτάσει τα 0,15 μ. Το νερό που βρίσκεται τώρα στα τηγάνια δεν το αφήνουν να εξατμιστεί όλο. Όταν φτάσει στους 35 βαθμούς πυκνότητας το αφήνουν να χυθεί. Το νερό αυτό, βέβαια, έχει μέσα αλάτι, το χύνουν όμως γιατί έχει και άλλα βλαβερά συστατικά.

16 4. Βασικές εγκαταστάσεις
(Αλατοπηγία & αλατοσυγκομιδή) Η παραγωγή αλατιού είναι μία απόλυτα φυσική δραστηριότητα που χρησιμοποιεί σαν πρώτη ύλη το θαλασσινό νερό. Η καλλιεργητική περίοδος - το χρονικό διάστημα κατά το οποίο η διαδικασία παραγωγής άλατος βρίσκεται σε εξέλιξη στην αλυκή - αρχίζει το Μάρτιο έως Απρίλιο και τελειώνει κατά κανόνα έως το τέλος Οκτωβρίου.

17 4. Βασικές εγκαταστάσεις
Το θαλασσινό νερό κατά την διαδρομή του σε ένα σύστημα θερμαστρών (αβαθών λιμνών), που είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους σε σειρά, συμπυκνώνεται σταδιακά λόγω φυσικής εξάτμισης μέχρι το σημείο κορεσμού. Η κορεσμένη άλμη οδηγείται στις τελευταίες λεκάνες (αλοπήγια) όπου ολοκληρώνεται η κρυστάλλωση του αλατιού.

18 4. Βασικές εγκαταστάσεις
Ταμιευτήρες άλμης Αντλιοστάσια, αντλίες άλμης, αλμαγωγοί, κανάλια, υδροθυρίδες Εξοπλισμός συγκομιδής, μονάδα πλύσης και μονάδα απόθεσης. Μετεωρολογικός σταθμός. Χημικό εργαστήριο.

19 5. Η πανίδα 71 είδη πουλιών παρατηρήθηκαν στην αλυκή Μεσολογγίου.
Από αυτά, 25 έχουν χαρακτηριστεί ως απειλούμενα στην Ευρώπη, 20 από τα οποία προστατεύονται από την Ελληνική και Κοινοτική νομοθεσία.

20 5. Η πανίδα Με τον όρο πανίδα χαρακτηρίζεται το σύνολο των ζώων
Με τον όρο πανίδα χαρακτηρίζεται το σύνολο των ζώων Ενδεικτικά αναφέρουμε ορισμένους χαρακτηριστικούς μικροοργανισμούς μιας αλυκής. Το μικρό ανόστρακο καρκινοειδές Artemia salina που αποκαλείται και γαρίδα της άλμης είναι ο μικροοργανισμός κλειδί, ο συνδετικός κρίκος που ενώνει τους οργανισμούς των θερμαστρών χαμηλής πυκνότητας με αυτούς των θερμαστρών υψηλής πυκνότητας και είναι βασική τροφή για πολλά είδη πουλιών. Το ερυθρό χρώμα των αλμών στα αλοπήγια οφείλεται στο Halobacterium και στο μονοκύτταρο χλωροφύκος Dunalliella salina.

21 5. Η πανίδα Αβοκέτα Καλαμοκανάς Θαλασσοσφυριχτής Νανοσκαλίδρα
Πετροτριλίδα Μαυροβουτηχτάρα Λασποσκαλίδρα Διάφορα είδη Ερωδιών Διάφορα είδη Πελαργών Φοινικόπτερα

22 5. Η χλωρίδα Αναφέρεται στο σύνολο των φυτών που αυτοφύονται σε μια ορισμένη γεωγραφική περιοχή Πιο αναλυτικά οι υδρόβιοι παραγωγοί μιας αλυκής αποτελούνται από φυτοπλαγκτόν και φωτοσυνθέτοντα φύκη, ενώ οι χερσαίοι συγκροτούν την αλοφυτική, κυρίως, χλωρίδα των αλυκών.

23 6. Είδη αλατιού Το αλάτι δεν είναι μόνο λευκό!
Το ορυκτό αλάτι είναι συνήθως άχρωμο ή λευκό, Το ροζ αλάτι από τα Ιμαλάια μπορεί επίσης να είναι ανοιχτό μπλε, σκούρο μπλε, μοβ, ροζ, κόκκινο, πορτοκαλί, κίτρινο ή γκρι ανάλογα με το είδος των προσμείξεων του.  Μπλε ορυκτό αλάτι Περσίας: Γίνεται μπλε από τα τοπικά πετρώματα και χάρις στις υπέροχες αποχρώσεις του αποκαλείται «το ζαφείρι των Ιμαλαΐων»

24 6. Είδη αλατιού Φυσικό αλάτι: Είναι αυτό που έχει υποστεί τις λιγότερες δυνατές κατεργασίες και δεν περιέχει καθόλου πρόσθετα ή βελτιωτικά. Άνθος αλατιού. Θεωρείται το καλύτερο αλάτι και είναι αρκετά ακριβό. Δεν έχει υποστεί καμία κατεργασία Μαύρο θαλασσινό Χαβάης: Αλάτι από τον Ειρηνικό και πιο συγκεκριμένα από το νησί Μολοκάι. Κόκκινο αλάτι Χαβάης: Αποκτά το έντονο χρώμα τερακότας από την ανάμειξη με πηλό που βγαίνει από το ηφαίστειο. Καπνιστό αλάτι: Προέρχεται από τον Ειρηνικό, έχει καφέ-γκρι χρώμα και αποκτά την ιδιαίτερη καπνιστή γεύση του από το ξύλο ερυθρής σημύδας, από το οποίο καπνίζεται με παραδοσιακό ινδιάνικο τρόπο.

25 7. Οφέλη από το αλάτι Το αλάτι είναι ένα ισχυρό φυσικό αντιϊσταμινικό.
Το αλάτι βοηθά στην ανακούφιση του "στρες". Το αλάτι είναι σημαντικό για την αφαίρεση της οξύτητας από τα κύτταρα του εγκεφάλου σας. Οι νεφροί δεν θα λειτουργήσουν σωστά χωρίς αλάτι.

26 7. Οφέλη από το αλάτι Το πεπτικό μας σύστημα απαιτεί το αλάτι για να απορροφήσει σωστά τα τρόφιμα που τρώμε. Εάν έχετε μυϊκές κράμπες το αλάτι μπορεί να τις ανακουφίσει. Τα οστά αποκτούν τη σκληρότητά τους από το αλάτι, όχι από το ασβέστιο.

27 8. Παροιμίες με το αλάτι Αλήθεια χωρίς ψέματα, φαΐ χωρίς αλάτι.
Δεν φοβάται ο παστουρμάς τ' αλάτι. Σε ξένο φαΐ αλάτι μη ρίχνεις. Ο νοικοκύρης είναι το αλάτι του σπιτιού. Γερόντων πάρε τη βουλή κι ανθρώπων μαθημένων, οπού έχουνε πολύ ψωμί κι αλάτι φαγωμένο. Γλυκός σαν το μέλι και βαρύς σαν τ' αλάτι .

28 8. Εκφράσεις με το αλάτι Μη ρίχνεις αλάτι στις πληγές! Θα σε αλατίσω!
Το αλατοπίπερο της ζωής. Κάνω (κάποιον) τ’ αλατιού. Σε ξένο φαΐ αλάτι μη ρίχνεις. Μένω στήλη άλατος. Φάγαμε ψωμί και αλάτι. Σε ότι είπαμε νερό και αλάτι.

29 Άλλες χρήσεις του αλατιού
Γυάλισμα ασημικών – πριν τα πλύνετε, τρίψτε τα με αλάτι. Καθαρισμός φούρνου. Καθάρισμα χαλκού. Καθαρίζει την πλάκα από το σίδερο. Γαργάρες – Αν πονάει ο λαιμός σας κάντε γαργάρες με αλατόνερο. Τσιμπήματα εντόμων – βρέξτε το σημείο που σας τσίμπησε το έντομο και ρίξτε επάνω αλάτι.

30 Το πιο ασυνήθιστο αλατωρυχείο του κόσμου
Σε μεγάλος βάθος στην Πολωνία βρίσκεται κάτι αξιόλογο, αλλά ελάχιστα γνωστό στην υπόλοιπη Ευρώπη. Για αιώνες ανθρακωρύχοι εργάζονταν εκεί και άφησαν πίσω τους ένα θέαμα εντυπωσιακό και μοναδικό. Ρίξτε μια ματιά στο πιο ασυνήθιστο αλατωρυχείο του κόσμου.

31 Αλατωρυχείο Wieliczka

32 Ιδρύθηκε τον δωδέκατο αιώνα με σκοπό την εξόρυξη των πλούσιων κοιτασμάτων αλατιού που βρίσκονταν υπόγεια. Μέχρι το 1996 γίνονταν ακριβώς αυτό, αλλά οι γενιές των ανθρακωρύχων που εργάστηκαν υπόγεια για αιώνες δημιούργησαν κάτι πολύ περισσότερο. Άφησαν πίσω τους μια συναρπαστική καταγραφή του χρόνου που πέρασαν στα έγκατα της γης με τη μορφή μυθικών αγαλμάτων, ιστορικών αλλά και θρησκευτικών στοιχείων. Δημιούργησαν ακόμη και τις δικές τους εκκλησίες για να προσεύχονται. Ίσως η πιο εκπληκτική κληρονομιά τους είναι ο τεράστιος υπόγειος καθεδρικός ναός που άφησαν πίσω τους για τις επόμενες γενιές.

33 Στα εκατόν πενήντα μέτρα αποκαλύπτονται το ένα έργο τέχνης μετά το άλλο. Ίσως ένα από αυτά που θα ξεχωρίσετε λόγο της ομορφιάς του και του μεγέθους του είναι το εκκλησάκι του Αγίου Kinga.

34 Ακόμη και οι πολυέλαιοι στον καθεδρικό ναό είναι κατασκευασμένοι από αλάτι.

35 Υπόγεια λίμνη

36 Γκαλερί τέχνης

37 Η είσοδος του αλατορυχείου

38 Αλατωρυχείο Wieliczka
Το ορυχείο έκλεισε για δύο λόγους: η χαμηλή τιμή του αλατιού στην παγκόσμια αγορά κατέστησε πολύ ακριβή την εξαγωγή του πλημμύρες πλήττουν συχνά την περιοχή

39 Το παλαιότερο αλατωρυχείο του κόσμου
Το συγκεκριμένο αλατωρυχείο βρίσκεται σε ένα χωριουδάκι κοντά στο Ζάλτσμπουργκ της Αυστρίας και λειτουργεί ακόμα και σήμερα. Πρόκειται για το αλατωρυχείο στο Hallstatt (Χάλστατ )της Αυστρίας, ένα αλατωρυχείο, προσβάσιμο στο κοινό, που υφίσταται παρακαλώ από το 6000 πΧ!

40 Αλατωρυχείο Hallstatt
Κάντε ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο και ανακαλύψτε πώς δημιουργήθηκε και πώς εξορύσσεται το ορυκτό αλάτι, πηγή πλούτου εδώ και χιλιάδες χρόνια για τους κατοίκους της περιοχής. Ήδη από τη 2η χιλιετία π.Χ., τα αλατωρυχεία αποτέλεσαν τη βάση για την οικονομική άνθηση της περιοχής.