ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ – ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Επιστήμη της Πληροφορίας «Διοίκηση & Οργάνωση Βιβλιοθηκών.

Παρουσίαση με θέμα: "ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ – ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Επιστήμη της Πληροφορίας «Διοίκηση & Οργάνωση Βιβλιοθηκών."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΙΟΝΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΜΗΜΑ ΑΡΧΕΙΟΝΟΜΙΑΣ – ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΟΝΟΜΙΑΣ Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών στην Επιστήμη της Πληροφορίας «Διοίκηση & Οργάνωση Βιβλιοθηκών με έμφαση στις Νέες Τεχνολογίες της Πληροφορίας» Μάθημα : Ηλεκτρονική δημοσίευση Διδάσκοντες : Σαράντος Καπιδάκης, Μανόλης Γεργατσούλης Φοιτήτρια: Κωνσταντία Κακάλη

2 ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΗΛΕΚΡΟΝΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Η εργασία βασίστηκε στην τελική έκθεση της DLF Initiative : Electronic Resource Management που παρουσίασαν οι: Timothy D. Jewell, Ivy Anderson, Adam Chandler, Sharon E. Farb, Kimberly Parker, Angela Riggio, and Nathan D. M. Robertson, τον Αύγουστο του 2004 Η εργασία βασίστηκε στην τελική έκθεση της DLF Initiative : Electronic Resource Management που παρουσίασαν οι: Timothy D. Jewell, Ivy Anderson, Adam Chandler, Sharon E. Farb, Kimberly Parker, Angela Riggio, and Nathan D. M. Robertson, τον Αύγουστο του 2004

3 περιεχόμενα Τι είναι διαχείριση ηλεκτρονικών πόρων Τι είναι διαχείριση ηλεκτρονικών πόρων γιατί είναι αναγκαία η διαχείριση η-πόρων γιατί είναι αναγκαία η διαχείριση η-πόρων Προσπάθειες δημιουργίας συστημάτων διαχείρισης η-πόρων Προσπάθειες δημιουργίας συστημάτων διαχείρισης η-πόρων Παρουσίαση στις ιστοσελίδες Παρουσίαση στις ιστοσελίδες Η οργάνωση και η εξέλιξη του προγράμματος ERM DLF Initiative Η οργάνωση και η εξέλιξη του προγράμματος ERM DLF Initiative Στόχοι του προγράμματος Στόχοι του προγράμματος Αποτελέσματα του προγράμματος Αποτελέσματα του προγράμματος Οι η-πόροι δεν υποστηρίζονται από τα σύγχρονα συστήματα βιβλιοθηκών Οι η-πόροι δεν υποστηρίζονται από τα σύγχρονα συστήματα βιβλιοθηκών XML schema XML schema ERMI License Expression ERMI License Expression Απαντήσεις των προμηθευτών Απαντήσεις των προμηθευτών Τι περιμένουμε οι βιβλιοθηκονόμοι Τι περιμένουμε οι βιβλιοθηκονόμοι

4 Τι είναι διαχείριση ηλεκτρονικών πόρων Η διαχείριση αρχείων έχει οριστεί ως ".. ο συστηματικός έλεγχος όλων των οργανωτικών αρχείων κατά τη διάρκεια των διάφορων σταδίων του κύκλου της ζωής τους: από τη δημιουργία ή την παραλαβή τους, μέσω της επεξεργασίας, της διανομής, της συντήρησης και της χρήσης του και τελευταία στην διάθεσή τους Η διαχείριση αρχείων έχει οριστεί ως ".. ο συστηματικός έλεγχος όλων των οργανωτικών αρχείων κατά τη διάρκεια των διάφορων σταδίων του κύκλου της ζωής τους: από τη δημιουργία ή την παραλαβή τους, μέσω της επεξεργασίας, της διανομής, της συντήρησης και της χρήσης του και τελευταία στην διάθεσή τους η αποτελεσματική διαχείριση των ηλεκτρονικών πόρων θα αποδειχθεί να είναι εξαρτημένη από την εκτέλεση ενός ευρέος φάσματος των λειτουργιών που ακολουθούν έναν ελαφρώς διαφορετικό κύκλο ζωής. Αν και οι βιβλιοθήκες δεν εξετάζουν τη δημιουργία τους πρέπει ανάλογα να τους αξιολογήσουν, υπάρχει παραλληλισμός με την παραπάνω διαχείριση αρχείων η αποτελεσματική διαχείριση των ηλεκτρονικών πόρων θα αποδειχθεί να είναι εξαρτημένη από την εκτέλεση ενός ευρέος φάσματος των λειτουργιών που ακολουθούν έναν ελαφρώς διαφορετικό κύκλο ζωής. Αν και οι βιβλιοθήκες δεν εξετάζουν τη δημιουργία τους πρέπει ανάλογα να τους αξιολογήσουν, υπάρχει παραλληλισμός με την παραπάνω διαχείριση αρχείων

5 γιατί είναι αναγκαία η διαχείριση η- πόρων Ζήτηση για πρόσβαση «24Χ7» Ζήτηση για πρόσβαση «24Χ7» Αύξηση των κονδυλίων για η-πόρους Αύξηση των κονδυλίων για η-πόρους Το “Google-zation” που απαιτούν οι χρήστες από τις βιβλιοθήκες τους. Το “Google-zation” που απαιτούν οι χρήστες από τις βιβλιοθήκες τους. Η-πόροι είναι πολύπλοκοι (να τους περιγράψεις, να τους υποστηρίξεις οικονομικά και διαχειριστικά σε ενιαίο περιβάλλον με το συμβατικό υλικό Η-πόροι είναι πολύπλοκοι (να τους περιγράψεις, να τους υποστηρίξεις οικονομικά και διαχειριστικά σε ενιαίο περιβάλλον με το συμβατικό υλικό Ο παράγοντας των αδειών (license) Ο παράγοντας των αδειών (license)

6

7 Προσπάθειες δημιουργίας συστημάτων διαχείρισης η-πόρων (1) Το 2001, το ενδιαφέρον των βιβλιοθηκών για συστήματα διαχείρισης ηλεκτρονικών πόρων παρακίνησαν τους Tim Jewell και Adam Chandler στο Cornell για να καθιερώσουν ένα "Web Hub" για να ανταλλάσσουν πληροφορίες για τα τοπικά συστήματα και για να ενθαρρύνουν την επικοινωνία μεταξύ των βιβλιοθηκάριων Το 2001, το ενδιαφέρον των βιβλιοθηκών για συστήματα διαχείρισης ηλεκτρονικών πόρων παρακίνησαν τους Tim Jewell και Adam Chandler στο Cornell για να καθιερώσουν ένα "Web Hub" για να ανταλλάσσουν πληροφορίες για τα τοπικά συστήματα και για να ενθαρρύνουν την επικοινωνία μεταξύ των βιβλιοθηκάριων Μέσα σε ένα έτος ή δύο από τη μελέτη του 2001, περίπου είκοσι βιβλιοθήκες και προμηθευτές είχαν αναγγείλει ότι είχαν αναπτύξει ή προγραμμάτιζαν να αναπτύξουν τέτοια συστήματα Μέσα σε ένα έτος ή δύο από τη μελέτη του 2001, περίπου είκοσι βιβλιοθήκες και προμηθευτές είχαν αναγγείλει ότι είχαν αναπτύξει ή προγραμμάτιζαν να αναπτύξουν τέτοια συστήματα

8 Προσπάθειες δημιουργίας συστημάτων διαχείρισης η-πόρων (2)

9 Προσπάθειες δημιουργίας συστημάτων διαχείρισης η-πόρων (3) Το Penn State University Libraries ανέπτυξε το 1999, το ERLIC (Electronic Resource Licensing and Information) Το Penn State University Libraries ανέπτυξε το 1999, το ERLIC (Electronic Resource Licensing and Information) Το σύστημα VERA των βιβλιοθηκών του MIT (Virtual Electronic Resource Access) Το σύστημα VERA των βιβλιοθηκών του MIT (Virtual Electronic Resource Access) Το σύστημα του Yale Το σύστημα του Yale το σύστημα ERDb της UCLA το σύστημα ERDb της UCLA το HERMES του Johns Hopkins σε βάση ανοικτού κώδικα το HERMES του Johns Hopkins σε βάση ανοικτού κώδικα

10 Παραδείγματα (1)

11 Παραδείγματα (2)

12 Παρουσίαση στις ιστοσελίδες

13 Η οργάνωση και η εξέλιξη του προγράμματος ERM DLF Initiative διαμορφώθηκε μια άτυπη ομάδα που συμπεριέλαβε αρκετούς γνωστούς βιβλιοθηκονόμους Jewell, Chandler, Sharon Farb και Angela Riggio από την UCLA, Nathan Robertson από το Johns Hopkins, Ivy Anderson από το Χάρβαρντ, και Kimberly Parker από το Yale. Αυτή η ομάδα εργάζεται με τη Patricia Harris και Priscilla Caplan στο NISO και το Daniel Greenstein διαμορφώθηκε μια άτυπη ομάδα που συμπεριέλαβε αρκετούς γνωστούς βιβλιοθηκονόμους Jewell, Chandler, Sharon Farb και Angela Riggio από την UCLA, Nathan Robertson από το Johns Hopkins, Ivy Anderson από το Χάρβαρντ, και Kimberly Parker από το Yale. Αυτή η ομάδα εργάζεται με τη Patricia Harris και Priscilla Caplan στο NISO και το Daniel Greenstein εργαστήριο που παρακολουθήθηκε από περίπου 50 βιβλιοθηκονόμους και αντιπρόσωποι από διάφορους προμηθευτές και εκδότες, συμπεριλαμβανομένου EBSCO, Endeavor, ExLibris, Fretwell-Downing, Innovative Interfaces, SIRSI, και Serials Solutions. εργαστήριο που παρακολουθήθηκε από περίπου 50 βιβλιοθηκονόμους και αντιπρόσωποι από διάφορους προμηθευτές και εκδότες, συμπεριλαμβανομένου EBSCO, Endeavor, ExLibris, Fretwell-Downing, Innovative Interfaces, SIRSI, και Serials Solutions.

14 Στόχοι του προγράμματος Επίσημα : Επίσημα : 1. Να περιγράψει τις αρχιτεκτονικές που απαιτούνται 2. Να καθιερώσει τους καταλόγους στοιχείων και ορισμών 3. Να γράψει και να δημοσιεύσει τα σχήματα XML/DTD 4. Προωθήσει τις καλύτερα πρακτικές και πρότυπα για την ανταλλαγή στοιχείων Άτυπα Άτυπα 1. Προωθήσει την ανάπτυξη και εξέλιξη των συστημάτων και των υπηρεσιών των προμηθευτών αλλά και των τοπικών συστημάτων ERM

15 Αποτελέσματα του προγράμματος Road Map (οδικό χάρτη) Road Map (οδικό χάρτη) διάγραμμα ροής της δουλειάς διάγραμμα ροής της δουλειάς Λειτουργικές προδιαγραφές Λειτουργικές προδιαγραφές Διάγραμμα σχέσης οντοτήτων Διάγραμμα σχέσης οντοτήτων Δεδομένα στοιχείων και ορισμοί Δεδομένα στοιχείων και ορισμοί XML σχήμα XML σχήμα Τελική έκθεση Τελική έκθεση

16 Διάγραμμα ροής της δουλειάς

17 Λειτουργικές απαιτήσεις Οι λειτουργικές απαιτήσεις προσδιορίζουν τις λειτουργίες που απαιτούνται για να υποστηρίξουν τους ηλεκτρονικούς πόρους σε όλους τους κύκλους ζωής τους, όπως: της επιλογής και της πρόσκτησης, της παροχής πρόσβασης, υποστήριξης διαχείρισης των πόρων, του προσωπικού και των τελικών χρηστών, καθώς και ανανέωσης και αποφάσεις διατήρησης. Είναι βασισμένοι σε ένα σύνολο κατευθυντήριων αρχών που μπορούν να συνοψιστούν : Οι λειτουργικές απαιτήσεις προσδιορίζουν τις λειτουργίες που απαιτούνται για να υποστηρίξουν τους ηλεκτρονικούς πόρους σε όλους τους κύκλους ζωής τους, όπως: της επιλογής και της πρόσκτησης, της παροχής πρόσβασης, υποστήριξης διαχείρισης των πόρων, του προσωπικού και των τελικών χρηστών, καθώς και ανανέωσης και αποφάσεις διατήρησης. Είναι βασισμένοι σε ένα σύνολο κατευθυντήριων αρχών που μπορούν να συνοψιστούν : Η πρόσβαση τόσο της διαχείρισης των έντυπων όσο και των η- πόρων πρέπει να είναι μέσω ενός ενιαίου περιβάλλοντος. Η πρόσβαση τόσο της διαχείρισης των έντυπων όσο και των η- πόρων πρέπει να είναι μέσω ενός ενιαίου περιβάλλοντος. Οι πληροφορίες που παρέχονται στο χρήστη πρέπει να είναι συνεπείς, ανεξάρτητα από το μονοπάτι (path) που παίρνει. Οι πληροφορίες που παρέχονται στο χρήστη πρέπει να είναι συνεπείς, ανεξάρτητα από το μονοπάτι (path) που παίρνει.

18 ER διάγραμμα

19 ERM Metadata standards

20 Λεξικό στοιχείων δεδομένων

21 XML schema

22 ERMI License Expression Digital Rights Management Digital Rights Management RELs (Rights Expression Languages) RELs (Rights Expression Languages) MPEG-21/5 (XrML) – ODRL MPEG-21/5 (XrML) – ODRL προτίμησή της για τα ανοικτά πρότυπα οδήγησαν να εστιάσουν την εργασία στη χρήση ODRL προτίμησή της για τα ανοικτά πρότυπα οδήγησαν να εστιάσουν την εργασία στη χρήση ODRL Αργότερα δημιουργήθηκαν 3 ομάδες : μια για ODRL, μια βασισμένη στο Creative Commons RDF, και δύο για το "εγγενές ERMI" – που βασίστηκαν απλά στα στοιχεία και τις τιμές του προγράμματος ERMI Αργότερα δημιουργήθηκαν 3 ομάδες : μια για ODRL, μια βασισμένη στο Creative Commons RDF, και δύο για το "εγγενές ERMI" – που βασίστηκαν απλά στα στοιχεία και τις τιμές του προγράμματος ERMI Αποφασίστηκε η τρίτη εναλλακτική λύση: ότι η ομάδα ανάφερε ως ανάπτυξη "Εγγενής" ERMI License Expression Αποφασίστηκε η τρίτη εναλλακτική λύση: ότι η ομάδα ανάφερε ως ανάπτυξη "Εγγενής" ERMI License Expression την καθιέρωση ενός namespace για την έκφραση αδειών βασισμένο στα στοιχεία και τις τιμές από το ERMI λεξικό δεδομένων την καθιέρωση ενός namespace για την έκφραση αδειών βασισμένο στα στοιχεία και τις τιμές από το ERMI λεξικό δεδομένων Πρέπει να υπάρχει ένα ενιαίο σημείο της συντήρησης για κάθε στοιχείο δεδομένων. Πρέπει να υπάρχει ένα ενιαίο σημείο της συντήρησης για κάθε στοιχείο δεδομένων. Τα συστήματα ERM πρέπει να είναι αρκετά εύκαμπτα για τους νέους πόρους ή νέα πεδία στοιχείων να προστίθενται εύκολα. Τα συστήματα ERM πρέπει να είναι αρκετά εύκαμπτα για τους νέους πόρους ή νέα πεδία στοιχείων να προστίθενται εύκολα.

23 Οι η-πόροι δεν υποστηρίζονται από τα σύγχρονα συστήματα βιβλιοθηκών Παραγωγή και διατήρηση των αλφαβητικών και θεματικών καταλόγων Παραγωγή και διατήρηση των αλφαβητικών και θεματικών καταλόγων Πληροφορίες "aggregator" αποκτήματα Πληροφορίες "aggregator" αποκτήματα Διαπραγμάτευση όρου αδειών, και διαδικασίες επικοινωνίας Διαπραγμάτευση όρου αδειών, και διαδικασίες επικοινωνίας Ευρεία συμμετοχή προσωπικού στην επιλογή & την υποστήριξη των η-πόρων Ευρεία συμμετοχή προσωπικού στην επιλογή & την υποστήριξη των η-πόρων Πορείες κλιμάκωσης/επιλογής και δοκιμασία Πορείες κλιμάκωσης/επιλογής και δοκιμασία Προγραμματισμένες, κυκλικές αναθεωρήσεις προϊόντων Προγραμματισμένες, κυκλικές αναθεωρήσεις προϊόντων Συστηματική υποβολή έκθεσης χρήσης Συστηματική υποβολή έκθεσης χρήσης Αποτέλεσμα: δημιουργία πολλών χωριστών αρχείων ή/και εφαρμογών Αποτέλεσμα: δημιουργία πολλών χωριστών αρχείων ή/και εφαρμογών

24 Διάφορα σημαντικά θέματα προέκυψαν επίσης στις συζητήσεις Οι περισσότερες βιβλιοθήκες θέλουν να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν το υπάρχον ILS τους για τις λειτουργίες προσκτήσεων όπως η παραγγελία, η σύνταξη προϋπολογισμού, και η λογιστική παρακολούθηση Οι περισσότερες βιβλιοθήκες θέλουν να είναι σε θέση να χρησιμοποιήσουν το υπάρχον ILS τους για τις λειτουργίες προσκτήσεων όπως η παραγγελία, η σύνταξη προϋπολογισμού, και η λογιστική παρακολούθηση Εάν η διαχείριση των η-πόρων εφαρμόζεται σε μια αυτόνομη εφαρμογή, οι βιβλιοθήκες θα επιλέξουν γενικά να συνεχίσουν να εκτελούν τις βασικές δραστηριότητες των προσκτήσεων στο ILS τους αλλά μπορεί να θελήσουν να εξάγουν μερικά στοιχεία στο ERM Εάν η διαχείριση των η-πόρων εφαρμόζεται σε μια αυτόνομη εφαρμογή, οι βιβλιοθήκες θα επιλέξουν γενικά να συνεχίσουν να εκτελούν τις βασικές δραστηριότητες των προσκτήσεων στο ILS τους αλλά μπορεί να θελήσουν να εξάγουν μερικά στοιχεία στο ERM Η σχέση των περιγραφικών δεδομένων σε ένα ERM με άλλα περιγραφικά συστήματα όπως το OPAC, τα εργαλεία συνεκτικής αναζήτησης, και οι υπηρεσίες συνδέσεων ανησυχούν πολλές βιβλιοθήκες Η σχέση των περιγραφικών δεδομένων σε ένα ERM με άλλα περιγραφικά συστήματα όπως το OPAC, τα εργαλεία συνεκτικής αναζήτησης, και οι υπηρεσίες συνδέσεων ανησυχούν πολλές βιβλιοθήκες Οι στατιστικές χρήσης ενδιαφέρουν όλο και περισσότερες βιβλιοθήκες Οι στατιστικές χρήσης ενδιαφέρουν όλο και περισσότερες βιβλιοθήκες Σταθερά URIs χρησιμοποιούνται από πολλές αλλά όχι απ’ όλες τις μεγάλες βιβλιοθήκες. Σταθερά URIs χρησιμοποιούνται από πολλές αλλά όχι απ’ όλες τις μεγάλες βιβλιοθήκες.

25 Απαντήσεις των προμηθευτών Colorado Alliance: σχέδια το Gold Rush Colorado Alliance: σχέδια το Gold Rush EBSCO: EBSCO: Endeavor : Mediator Endeavor : Mediator Exlibris : Verde Exlibris : Verde Harrassowitz : HERMES 2.0 Harrassowitz : HERMES 2.0 Innovative Interface Innovative Interface Serials Solutions Serials Solutions SIRSI: SIRSI: VTLS: Verify VTLS: Verify

26 Τι περιμένουμε οι βιβλιοθηκονόμοι; λίγες βιβλιοθήκες έχουν τα εργαλεία που χρειάζονται για την επιτυχή διαχείριση των ηλεκτρονικών πόρων λίγες βιβλιοθήκες έχουν τα εργαλεία που χρειάζονται για την επιτυχή διαχείριση των ηλεκτρονικών πόρων η ανάπτυξη τους θα ήταν δύσκολη, χρονοβόρα και σύνθετη η ανάπτυξη τους θα ήταν δύσκολη, χρονοβόρα και σύνθετη εκτενή συνεργασία και επένδυση εκτενή συνεργασία και επένδυση Η ανάγκη αυξάνεται μέρα με τη μέρα πηγαίνοντας σε ψηφιακό κόσμο Η ανάγκη αυξάνεται μέρα με τη μέρα πηγαίνοντας σε ψηφιακό κόσμο ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ οι βιβλιοθήκες έχουν προχωρήσει σε αγορές συστημάτων διαχείρισης των ηλεκτρονικών περιοδικών (A-Z της EBSCO) περισσότερο από τη πλευρά της πρόσβασης της κοινής οθόνης αναζήτησης. ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ οι βιβλιοθήκες έχουν προχωρήσει σε αγορές συστημάτων διαχείρισης των ηλεκτρονικών περιοδικών (A-Z της EBSCO) περισσότερο από τη πλευρά της πρόσβασης της κοινής οθόνης αναζήτησης.

27 Ευχαριστώ για την προσοχή σας …