Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ

Παρουσίαση με θέμα: "Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
ΠΑΠΑΧΡΗΣΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΕΛΑΙΟΤΡΙΒΑΡΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΣΧΑΛΟΓΛΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ ΧΡΥΣΙΔΗΣ ΧΡΗΣΤΟΣ

2 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ
Η εκπαίδευση στην αρχαία Ελλάδα, η οποία συνδέεται άρρηκτα με κάθε είδους πολιτιστική ανάπτυξη που έλαβε χώρα κατά την ελληνική αρχαιότητα, επηρέασε σε μεγάλο βαθμό την ανάπτυξη ενός δυναμικού πολιτιστικού συνεχούς που συνδέει το παρελθόν με το μέλλον και επεκτάθηκε στην ευρωπαϊκή Ήπειρο και στις κτήσεις της:  είναι γνωστό σήμερα με τον γενικό όρο δυτικός πολιτισμός με κύρια χαρακτηριστικά τη δημοκρατία και την καλλιέργεια των γραμμάτων και των τεχνών . Παρακάτω θα εκτεθούν τα κύρια σημεία αυτού του παιδευτικού και εκπαιδευτικού «ιδανικού» έτσι όπως αναπτύχθηκε στις διαφορετικές πόλεις-κράτη της ελληνικής επικράτειας κατά την αρχαιότητα Πως, λοιπόν, διδάσκονταν οι τέχνες και το εμπόριο στην αρχαία Ελλάδα; Από τις φιλολογικές μαρτυρίες που διαθέτουμε, οι τέχνες ή το εμπόριο ήταν κυρίως κληρονομική ενασχόληση. Οι γιοι των τεχνιτών μαθαίνουν την τέχνη του πατέρα τους. Στη Δημοκρατία ο Πλάτων αναφέρει πως οι παίδες των κεραμιστών είναι στην πραγματικότητα υπηρέτες και βοηθοί για μακρύ χρονικό διάστημα πριν τους επιτραπεί να φτιάξουν το δικό τους κεραμικό εργαστήριο και εμπορικό κατάστημα. Οι μαθητές ενός γιατρού που ονομαζόταν Πιτταλός αναφέρονται από τον Αριστοφάνη, ο κωμωδιογράφος Σωσίπατρος βάζει έναν μάγειρα να λέει πως οι μαθητές του πρέπει να γνωρίζουν αστρολογία, αρχιτεκτονική και στρατηγική, πριν έρθουν να μαθητεύσουν δίπλα του. Υπήρχε, λοιπόν, ένα σύστημα μεταβίβασης της γνώσης, σε ό,τι αφορούσε στο εμπόριο και τις τέχνες, αλλά η γενική άποψη ήταν πως «η τεχνική καθοδήγηση και όλη η διδασκαλία που αποβλέπει στην οικονομική απολαβή είναι χυδαία και δε δικαιούται το όνομα της εκπαίδευσης». Η αληθινή εκπαίδευση στοχεύει αποκλειστικά στην αρετή η οποία ωθεί το παιδί να είναι καλός πολίτης και ικανός να κυβερνήσει και να υπακούσει. Οι Σπαρτιάτες και οι Κρήτες δεν ήταν μόνοι σε αυτή τους την αντίληψη. Είχαν την υποστήριξη όλης της Ελλάδος στην απόφασή τους να εξορίσουν από τα σχολεία τους κάθε ιδέα τεχνικής ή επαγγελματικής εκπαίδευσης. Ωστόσο η εκπαίδευση και πάλι έμεινε μισή και τούτο γιατί απευθυνόταν μόνο στα αγόρια της οικογένειας. Οι γυναίκες ζούσαν καθεστώς ανατολίτικου περιορισμού, εκτός από τη Χίο, τη Λοκρίδα, την Κρήτη και φυσικά την Σπάρτη. Η Αθηναία μητέρα οφείλει να ζει τόσο αποσυρμένη ζωή, ώστε το όνομά της να μην ακούγεται ανάμεσα στους άνδρες, είτε για καλό είτε για κακό. Ο Πλάτων είναι ο πρώτος που ενδιαφέρεται για την εκπαίδευση των γυναικών. Με αυτόν τον τρόπο αντιτίθεται στην άποψη πως οι γυναίκες είναι μόνο για να κάνουν παιδιά και να φροντίζουν το νοικοκυριό τους. Παραδέχεται πως διαθέτουν λιγότερη σωματική ρώμη, αλλά είναι ικανές να κάνουν την ίδια δουλειά με τους άνδρες, οπότε τότε δικαιούνται τροφής και παιδείας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει να εκπαιδεύονται στη μουσική, τη γυμναστική και τον πόλεμο, όπως ακριβώς οι άνδρες.

3 Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ
Ο "καλός καγαθός" πολίτης, ο μορφωμένος και αναπτυγμένος πνευματικά, αισθητικά, ηθικά και σωματικά ήταν η επιδίωξη της αθηναϊκής πολιτείας. Η εκπαίδευση στην αρχαία Αθήνα ήταν ελεύθερη και υπεύθυνοι γι' αυτήν ήταν οι γονείς του παιδιού. Τα σχολεία ήταν ιδιωτικά. Υποχρεώνονταν όμως να τηρούν κάποιους κανονισμούς, που ρύθμιζαν τη λειτουργία τους. Το πνεύμα της εκπαίδευσης ήταν σύμφωνο με τις παραδόσεις και τα ιδανικά της πόλης. Από τον 5ο αιώνα που άρχισαν να ιδρύονται στην Αθήνα τα Γυμνάσια. Οι νέοι είχαν τη δυνατότητα να ασκούν ταυτόχρονα με το πνεύμα και το σώμα. Το πρώτο στάδιο εκπαίδευσης ήταν της προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Την πρώτη την αναλάμβανε η μητέρα ή η τροφός και αποσκοπούσε στην καλλιέργεια των έμφυτων ικανοτήτων του παιδιού και στην προετοιμασία του να δεχθεί τη σχολική εκπαίδευση, που άρχιζε συνήθως στα επτά χρόνια. Ο Παιδαγωγός, οικιακός δούλος, συνόδευε το παιδί στο Διδασκαλείο. Από τον πρώτο του δάσκαλο ο μικρός Αθηναίος μάθαινε ανάγνωση, συλλαβισμό, γραφή, αριθμητική. Αργότερα τον αναλάμβανε ο Κιθαριστής για να τον μυήσει στην τέχνη της μουσικής ( μαθήματα λύρας, αυλού και τραγουδιού με συνοδεία λύρας ). Αφού το παιδί αποκτούσε αυτές τις στοιχειώδεις γνώσεις, ερχόταν σε επαφή με την ηρωική και διδακτική ποίηση ( Όμηρο-Ησίοδο ), καθώς και με τη λυρική. Μάθαινε επιπλέον χορό, ζωγραφική, χειροτεχνία και γεωμετρία. Ο Παιδοτρίβης φρόντιζε για τη σωματική εκγύμναση των μαθητών στην Παλαίστρα ( "πένταθλον" και "παγκράτιον" ). Η διδασκαλία στο σχολείο ήταν εξάωρη. Τα κορίτσια μορφώνονταν στο σπίτι. Μετά το 14ο έτος οι έφηβοι μπορούσαν να παρακολουθήσουν την ανώτερη εκπαίδευση στα δημόσια γυμνάσια και στις φιλοσοφικές ή ρητορικές σχολές ( Ακαδημεία Πλάτωνα, Περίπατος Αριστοτέλη, ρητορική σχολή Ισοκράτη και άλλες ), που άρχισαν να ιδρύονται από τον 5ο αιώνα κάτω από την επίδραση της διδασκαλίας των σοφιστών, των φιλοσόφων και των ρητόρων. Εκεί διδάσκονταν επιπλέον αστρονομία, μαθηματικά και γραμματική. Παρόμοια μορφή είχε και το εκπαιδευτικό σύστημα των περισσότερων ελληνικών πόλεων αυτής της περιόδου.

4 Η εκπαιδευση στην αρχαια σπαρτη
Σπάρτη Την εκπαίδευση των παιδιών στην αρχαία Σπάρτη αναλάμβανε το κράτος από τα επτά τους χρόνια. Ζούσαν σε ομάδες (αγέλες) και είχαν επικεφαλής τον Παιδονόμο. Βάση της αγωγής ήταν η άσκηση του σώματος και η καλλιέργεια της πολεμικής αρετής. Κατά δεύτερο λόγο διδάσκονταν ανάγνωση, γραφή, αριθμητική, μουσική και χορό. Η εκπαίδευση των κοριτσιών ήταν ανάλογη και γίνονταν σε ιδιαίτερους χώρους.  Τα σπαρτιατικά σχολεία ήταν μόνο για τους ομοίους, δηλαδή για εκείνους που μπορούσαν να πληρώσουν την εγγραφή σε είδος. Ωστόσο, εκεί γίνονται επίσης δεκτά και άλλα παιδιά, αρκεί κάποιος να συνεισέφερε εκ μέρους τους το απαιτούμενο τίμημα, προκειμένου να συνοδεύουν οι εντεταλμένοι δούλοι τα παιδιά  στο σχολείο. Η απόδοση σε κάποιον της ιδιότητας του σπαρτιάτη πολίτη γινόταν μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν η αξία του ή οι υπηρεσίες του ήταν τέτοιες που η πόλη-κράτος τις αναγνώριζε. Άλλοι μαθητές παρόμοιου είδους ήταν οι μόθωνες ή μόθακες και οι τρόφιμοι. Η διαφορά με τους τροφίμους βρίσκεται στο γεγονός ότι οι μόθωνες ήταν παιδιά ελεύθερων Σπαρτιατών και συνεπώς είχαν πλήρη πολιτικά δικαιώματα.   Στη Σπάρτη, σε  αυτό το απόλυτα οργανωμένο κράτος, το αγόρι έμενε σπίτι του ως τα επτά του χρόνια. Οι γονείς τους φρόντιζαν να  παίρνουν μαζί τους τα αρσενικά παιδιά στα φειδίτια ή φιλίτια, τις κοινές τράπεζες των Σπαρτιατών. Τα αγόρια ήδη εκπαιδεύονταν στον σπαρτιατικό τρόπο ζωής. Τα κορίτσια έμεναν στο σπίτι και έπαιρναν το γεύμα μαζί με τη μητέρα τους. Στα φειδίτια οι γονείς ήταν υποχρεωμένοι να συνεισφέρουν κάθε μήνα ένα μέδιμνο κριθάρι, οκτώ χοές οίνου, πέντε μνες τυρί και μισή μνα σύκα. Αν ήταν τόσο φτωχοί, που δεν μπορούσαν να συνεισφέρουν, τότε έχαναν τα δικαιώματά τους ως πολίτες και τα παιδιά τους δεν ήταν δυνατόν να εκπαιδευτούν στο σπαρτιατικό σύστημα.  Μετά τα επτά τους χρόνια τα αγόρια απομακρύνονταν από το σπίτι και οργανώνονταν σε έναν ιδιαίτερα συστηματικό τρόπο εκπαίδευσης σε αγέλες ή βούες. Υποδιαιρέσεις των αγελών ήταν οι ίλες οι οποίες πιθανώς είχαν δύναμη 64 αγοριών. Οι αγέλες τρέφονταν, κοιμούνταν και έπαιζαν μαζί και βρίσκονταν υπό την εποπτεία του παιδονόμου, ενός πολίτη που απολάμβανε του γενικού σεβασμού και κατείχε υψηλή θέση. Βοηθοί του ήταν οι μαστιγοφόροι οι οποίοι επέβαλαν τη σκληρή πειθαρχία, για την οποία φημισμένη ήταν η σπαρτιατική κοινωνία. Όταν έλειπε ο παιδονόμος ή οι μαστιγοφόροι, η πειθαρχία διατηρείτο ακέραια υπό την εποπτεία του βουαγόρα ή αγελάρχη, δηλαδή του περισσότερου θαρραλέου και λογικού αγοριού σε κάθε αγέλη.. Τα μεγαλύτερα αγόρια του έφερναν ξύλα για τη φωτιά ενώ τα μικρότερα μάζευαν λαχανικά. Ο μοναδικός τρόπος για να αποκτηθούν αυτά τα παραπάνω ήταν η κλοπή από κήπους ή τις λέσχες των ανδρών, γεγονός που αύξανε τις ικανότητες των νέων στην ανίχνευση. Αφού γευμάτιζαν όλοι μαζί, τότε ο είρην τους προέτρεπε να τραγουδήσουν και κατόπιν να συζητήσουν θέματα ηθικής ή πολιτικής.

5 Οι Φιλοσοφικές Σχολές της Αρχαίας Ελλάδος
ΑΚΑΔΗΜΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΟΣ (ή ΑΚΑΔΗΜΕΙΑ ή ΑΚΑΔΗΜΙΑ) Ως γνωστόν, η Ακαδήμεια (ή Ακαδήμια ή Ακαδημία) ήταν ένα προάστιο των Αθηνών, σε απόσταση περίπου ενός χιλιομέτρου από το Δίπυλον, λίγο πιο πέρα από το δημόσιον σήμα, την τοποθεσία όπου ήταν θαμμένοι επιφανείς Αθηναίοι και οι πολίτες που σκοτώθηκαν στους πολέμους. Ονομάστηκε έτσι από τον ήρωα Ακάδημο και ήταν αφιερωμένο στην Αθηνά. Εκεί υπήρχαν οι 12 ιερές ελιές, που φυτεύτηκαν από την ελιά της Ακρόπολης και που λέγονταν μορίαι. Ο Κίμωνας μετέβαλε την ξερή περιοχή της Ακαδημείας σε περίφημο άλσος, το οποίο σεβάστηκαν οι Λακεδαιμόνιοι στις εισβολές τους. Ο Σύλλας όμως το κατέστρεψε όταν πολιόρκησε την Αθήνα. Φαίνεται πως τα δέντρα του ξαναφύτρωσαν, γιατί ο Οράτιος, που σπούδασε εκεί, αναφέρεται στα δέντρα του Ακαδήμου (Επιστολές, Β', ΙΙ 45). Υπήρχαν στην Ακαδήμεια βωμοί του Έρωτα, του Προμηθέα (από όπου ξεκινούσαν οι λαμπαδηδρομίες), των Μουσών, του Ερμή, του Ηρακλή, του Μορίου Διός (προστάτη των ελαιών) και της Αθηνάς. Κοντά στην Ακαδήμεια βρισκόταν ο τάφος του Πλάτωνα, που είχε κοντά στον Κολωνό ένα εξοχικό σπίτι με κήπο. Όταν εγκατέλειψε το γυμνάσιο της Ακαδημείας, όπου δίδασκε ο Πλάτωνας, εξακολούθησε τη διδασκαλία του σε αυτόν τον κήπο, όπου ίδρυσε ιερό των Μουσών (Μουσείο). Ο άμεσος διάδοχός του Σπεύσιππος έβαλε να στήσουν στον κήπο αγάλματα των Χαρίτων και ένας Πέρσης που λεγόταν Μιθριδάτης έστησε έναν ανδριάντα του Πλάτωνα, έργο του Σιλαλίωνα. Μετά τον Σπεύσιππο ( ), διαδέχτηκαν τον Πλάτωνα στη διεύθυνση της σχολής –της Παλαιάς Ακαδημείας, όπως ονομάστηκε αργότερα– ο Ξενοκράτης, που δίδαξε από το 339 ώς το 314, ο αστρονόμος Ηρακλείδης ο Ποντικός, ο Φίλιππος ο Οπούντιος, ο Πολέμων ο Αθηναίος ( ), ο Κράντωρ ο Σολεύς και ο Κράτης ο Αθηναίος. Τον τελευταίο διαδέχτηκε ο Αρκεσίλαος ο Πιταναίος ( π.Χ.), που δίδασκε πως η ουσία της σοφίας δεν είναι η γνώση των πάντων, αλλά η έρευνα και η προσπάθεια απελευθέρωσης από την πλάνη, και που ίδρυσε τη Μέση Ακαδημία. Τις απόψεις του –σκεπτικιστικές και αντίθετες προς των Στωικών– επιχείρησε να αναπτύξει το 2ο αιώνα π.Χ. ο Καρνεάδης, ιδρυτής της Νέας Ακαδημείας, αλλά με τις σοφιστείες του και με τη ρητορική του έκανε την Πλατωνική Ακαδήμεια απλή ακροαματική επίδειξη, αυτό δηλαδή που θα μισούσε ο Πλάτωνας. Το 2ο αιώνα π.Χ. ο Αντίοχος ο Ασκαλωνίτης, διδάσκαλος του Κικέρωνα, του Λούκουλλου και του Βρούτου, πραγματοποίησε ένα είδος συνδιαλλαγής με τη Στωική Σχολή και ισχυρίστηκε πως ανασυνέστησε την Παλαιά Ακαδήμεια. Όμως, μόνον έπειτα από τρεις αιώνες η Πλατωνική Ακαδήμεια βρήκε άξια διαδοχή, στους Νεοπλατωνικούς Αμμώνιο Σακκά και Πλωτίνο. Ο Άγγλος ποιητής Μίλτον έγραψε, στον Ανακτημένο Παράδεισό του (IV 244 κ.ε.), για την Πλατωνική Σχολή: «...της Ακαδημείας ο ελαιώνας, καταφύγιο του Πλάτωνος, όπου το αττικό πουλί γλυκολαλεί το καλοκαίρι». ΗΛΕΙΑΚΗ ΣΧΟΛΗ Μία από τις Σωκρατικές Σχολές. Ιδρύθηκε ανάμεσα στον 5ο και 4ο π.Χ. αι. στην Ηλεία από το Φαίδωνα. Αργότερα η Σχολή αυτή μεταφέρθηκε στην Ερέτρια. Βασική διδασκαλία της σχολής ήταν η αντίληψη του Σωκράτη για την ενότητα της αρετής, του αγαθού και του αληθινού και απέκλειε κάθε αρχή πολλαπλότητας, ενώ ορισμένοι λέγουν ότι ένα δίδαγμα που μας αφήνει η Ηλειακή Σχολή είναι πως η φιλοσφία είναι ένα μέσον θεραπείας της ψυχικής νόσου και οδηγός στην γνήσια ελευθερία του ατόμου!..

6 ΙΩΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Φιλοσοφική τάση που αναπτύχθηκε στην αρχαία Ιωνία ανάμεσα στον έκτο και τέταρτο αιώνα π.Χ.. Κυριότεροι εκπρόσωποι της Ιωνικής Σχολής ήταν οι εξής Προσωκρατικοί φιλόσοφοι: Θαλής, Αναξιμένης και Αναξίμανδρος. Οι Ίωνες φιλόσοφοι έκαναν αντικείμενο έρευνας και μελέτης τη φυσική πραγματικότητα, και κατέληξαν στη θέση πως όλα τα υλικά στοιχεία διέπονται από μια ακατάλυτη ενότητα. Πίστεψαν πως τα πάντα προήλθαν από ένα πρωταρχικό στοιχείο. Ο Θαλής έβλεπε την αρχή του κόσμου στο νερό, ο Αναξιμένης στον αέρα και ο Αναξίμανδρος στο άπειρο. Είδαμε, λοιπόν, ότι η Ιωνική Σχολή ήταν μία φιλοσοφική κίνηση που αναπτύχθηκε στις ιωνικές πόλεις της Μικρασίας στους 7ο, 6ο και 5ο αιώνες π.Χ. Σ' αυτήν ανήκουν ο Θαλής, ο Αναξίμανδρος, ο Αναξιμένης και οι νεότεροι Ηράκλειτος, Εμπεδοκλής, Αναξαγόρας, Λεύκιππος, Δημόκριτος κ.ά. Οι φιλόσοφοι αυτοί, έθεσαν για πρώτη φορά διάφορα κοσμογονικά, οντολογικά και μεταφυσικά προβλήματα, που δεν είχαν αναπτύξει προγενέστεροί των, ενώ όλοι παραδέχονται μία αρχική ουσία από την οποία συνίστανται τα πράγματα και ερευνούν τις αιτίες της γένεσης, της μεταβολής και της φθοράς των πραγμάτων ΜΕΓΑΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Φιλοσοφική σχολή που ιδρύθηκε στις αρχές του 4ου π.Χ. αι. από τον Ευκλείδη των Μεγάρων, ο οποίος ήταν, μάλλον, ένας από τους παλαιότερους μαθητές του Σωκράτη. Πριν γνωρίσει το Σωκράτη, ίσως είχε έρθει σε επαφή με την ελεατική φιλοσοφία. Στις βασικές της αρχές, στο δόγμα της ενότητας του όντος, στην άρνηση της γένεσης και της φθοράς καθώς και της κίνησης, έμεινε πιστός και αργότερα. Η Μεγαρική Σχολή ανήκε στις λεγόμενες μικρότερες σωκρατικές σχολές και διατηρήθηκε μέχρι τον 3ο π.Χ. αι.. Οι Μεγαρικοί ασχολήθηκαν κυρίως με τη γνωσιοθεωρία, και σ’ αυτην ο Ευκλείδης χρησιμοποιούσε με ιδιαίτερη προτίμηση την απαγωγική απόδειξη. ΕΙΝΑΙ γνωστόν, ότι μετά τον θάνατο του Σωκράτη, οι μεγαρικοί προσπάθησαν να συνδυάσουν την διδασκαλία του II α ρ μ ε ν ί δ η για την αιώνια και αμετάβλητη ενότη­τα των όντων (του Είναι) με την υψηλή έννοια της σωκρατικής ηθικής και θεολογίας — με την έννοια του αγαθού. Ο Ευκλείδης υποστήριζε πως τα αγαθά είναι ένα το οποίο, επειδή είναι αμετάβλητο και ταυ­τόσημο με τον εαυτό του, είναι γνωστό και με τα ονόματα φρόνηση, νους, θεός. Μοναδική και ενιαία αρετή, που παραλλαγές της είναι οι άλλες α­ρετές, είναι η γνώση του αγαθού. Η πολλαπλότητα και η ποικιλία των πραγμάτων ορθώνονται αντίθετες στο ενιαίο αγαθό και γι' αυτό τον λόγο τα πράγματα είναι μη όντα, μη πραγματικά. Οι εκπρόσωποι της μεγαρικής σχολής συνεχίζοντας τις παραδόσεις του Ζήνωνα του Ελεάτη και των σοφιστών, που τις θεωρούσαν βασική μέθοδο του φιλοσο­φείν, χρησιμοποιούσαν πλατιά την διαλεκτική και την εριστική. Οι μεταγενέστεροι μεγαρικοί (ο Στίλπων και άλλοι) από την άποψη των ηθικών τους αντιλήψεων έστεκαν πολύ κοντά στους Κυνικούς. Ο μαθητής του Στίλπωνα Ζήνων ο στωϊκός αναδιοργάνωσε την Μεγαρική σχολή μαζί με την Κυνική μέσα στην Στωϊκή σχολή.

7 Η ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
Κατά τους ελληνιστικουσ χρονουσ πραγματοποιειται εκπαιδευτικη επανασταση.Η αγωγή εισέρχεται στη φάση της θεσμοποίηση,ιδρυματοποίησης και της μεθοδικής οργάνωσης. Απομακρύνει επίσης τον παλιό αριστοκρατικό χαρακτήρα της,τον φανερό η κρυφό εθνικό ολοκληρωτικό σκοπό και γίνεται αυτονόητο κτήμα όλων των πολιτών. Το παλιό αίτημα του Αριστοτέλη <<νομοθετητέον περί παιδείας>> πραγματοποιείται τώρα. Κατά την περίοδο αυτή το κράτος θεσπίζει σχολικούς νόμους που επιβάλουν την υποχρεωτική φοίτηση όλων των παιδιών στα σχολεία ,και των αγοριών και των κοριτσιών . Η εκπαίδευση αρχίζει να αποτελεί υπόθεση της τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι οικονομικές δαπάνες και οι ευθύνες της συνιστούν καθήκον και αρμοδιότητες των αρχόντων της πόλης και χώρο για εκδήλωση πρωτοβουλιών και δωρεών από την πλευρά των ευεργετών-μαικηνών Αξιοσημείωτη καινοτομια των ελληνιστικων χρονων αποτελει η μεταβολη της θεσης της γυναικας στην ανωτερη μορφωση ως αποτελεσμα της μεταβολης της θεσης στην κοινωνια. Η χειραφετηση της γυναικας οδηγησε στην αναγκη μορφωσης της περα από τη στοιχειωδη. Ετσι,πραγματοποιειται το αιτημα καποιων φιλοσοφικων σχολων για εξισωση της εκπαιδευσης της γυναικας με εκεινη του ανδρα. Τα νεα φιλοσοφικα ρευματα με τον κοσμοπολιτικο χαρακτηρα τους συντελουν στην κυριαρχηση του ατομικου και ανθρωπιστικου ιδεωδους στην παιδεια. Ετσι,σκοποι της εκπαιδευσης αποβαινουν <<η καλλιεργεια της ατομικοτητας και της προσωπικοτητας του ατομου, η εσωτερικη και πνευματικη καλλιεργεια, η εγκυκλοπαιδικη μαθηση,η μορφωση του ολοκληρωμενου , τελειου και ηθικου ανθρωπου,που χωρις καμια ειδικευση ή προπαρασκευη για ορισμενο επαγγελμα, κανει αυτόν ικανο για οποιοδηποτε εργο βιοτικο, διοικητικο ή τεχνικο>> Η εκπαιδευση διακρινεται σε πεντε βαθμιδες :στην αγωγη των νηπιων στο σπιτι, στη στοιχειωδη εκπαιδευση,στη μεση εκπαιδευση,στο εφηβειο και στην ανωτατη εκπαιδευση . Από όλα τα εκπαιδευτικα ιδρυματα, το πιο επισημο και το μονο που αποτελει παντοτε δημοσιο θεσμο,είναι το εφηβειο

8 Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ
Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ PROJECT Α' ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΤΩΝ: Κυριακού Κωνσταντίνος Ντέρφφερ-Εφραιμίδης Παναγιώτης Φρουζάκης Κωσταντίνος Zελεβάρης Aναστάσης Κυριακίδου Αναστασία

9

10

11 ΤΙ ΕΚΑΝΑΝ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΠΗΓΑΙΝΑΝ ΣΧΟΛΕΙΟ;;
Τα κορίτσια κι ένας μεγάλος αριθμός αγοριών, που οι γονείς τους δεν είχαν να πληρώσουν δίδακτρα, δεν πήγαιναν σχολείο αλλά έμεναν στο σπίτι. Την εκπαίδευσή τους αναλάμβαναν οι γονείς, οι γιαγιάδες και οι παππούδες. Μάθαιναν στα παιδιά ιστορίες για τη ζωή και τον τόπο τους και τα ασκούσαν να διατηρούν τα έθιμα και τις παραδόσεις των Βυζαντινών. Τα κορίτσια μάθαιναν από τις μητέρες τους να κεντούν, να πλέκουν και να υφαίνουν.

12

13 ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ ΠΑΙΔΕΙΑ Το σχολείο του γραμματιστή ή μαΐστρου ξεκινούσε από την ηλικία των ετών. Τέτοια σχολεία υπήρχαν στις περισσότερες πόλεις της αυτοκρατορίας. Τα δίδακτρα πληρώνονταν από τους μαθητές. Σε μερικές περιπτώσεις χρηματοδοτούνταν από την Εκκλησία ή την πολιτεία. Οι δάσκαλοι των σχολείων αυτών ήταν μορφωμένοι λαϊκοί. Η φοίτηση σε αυτά διαρκούσε 4-5 χρόνια. Για την ευκολότερη απομνημόνευση των κανόνων της γραμματικής είχε δημιουργηθεί ένα σύστημα στίχων, η σχεδογραφία. Για τα λογοτεχνικά κείμενα εφαρμοζόταν ο επιμερισμός, δηλαδή ο σχολιασμός λέξη προς λέξη.

14 Υπήρχαν δύο κύκλοι μαθημάτων:
α) Τριτύς / Κύκλος των τριών μαθημάτων (γραμματική, ρητορική, φιλοσοφία) β) Τετρακτύς / Κύκλος των τεσσάρων μαθημάτων (αριθμητική, γεωμετρία, αστρονομία, μουσική)

15 Τα σύνεργά τους: Σκίμποδας = χαμηλό σκαμνί
Αναλόγιο = στήριγμα με μία, δύο ή τέσσερις επιφάνειες που μπορούν να περιστρέφονται και όπου τοποθετούνται τα βιβλία ανοιγμένα Ψαλτήρι = εκκλησιαστικό βιβλίο με συλλογή ψαλμών Καλάμι=έγραφαν σε πλακες αλειμμένες με κερί Πάπυρος = φύλλο για γραφή που παράγονταν στην αρχαιότητα από το φυτό πάπυρος Περγαμηνή = επεξεργασμένο δέρμα μικρού ζώου Μάρσπιπο=ένας μικρός υφασμάτινος σάκος σαν τσαντα

16

17

18 Η εκπαίδευση στην Ελλάδα από την Άλωση της Πόλης (1453 μ
Η εκπαίδευση στην Ελλάδα από την Άλωση της Πόλης (1453 μ.Χ) μέχρι το 19ο αιώνα.

19 29 Μαΐου 1453 Τρίτη 29 Μαΐου Αποφράδα μέρα για τον Ελληνισμό. Η Κερκόπορτα θα ανοίξει και τα πλήθη των Τούρκων πολιορκητών Θα περάσουν.

20 Συνέπειες της άλωσης Εξάλειψη κάθε αξιόλογης πνευματικής δραστηριότητας. Αναπόφευκτος μαρασμός στην εκπαίδευση. Αγώνας για την διατήρηση της πίστης, της γλώσσας και της εθνικής συνείδησης.

21 Χαρακτηριστικά εκπαιδευτικής δραστηριότητας τα χρόνια που ακολουθούν την Άλωση
Διανοούμενοι καταφεύγουν στη Δύση και μεταλαμπαδεύουν τα φώτα του ελληνικού πολιτισμού. Ο λαός διατηρεί την αναλλοίωτη πνευματική κληρονομιά του. Η εκπαίδευση εξαρτάται από την εκκλησία (κρυφό σχολειό)

22 Κρυφά σχολειά 1 Οι νάρθηκες των εκκλησιών και τα κελιά των μοναστηριών ήταν οι χώροι παράδοσης στοιχειωδών μαθημάτων στα ελληνόπουλα με μεγάλη μυστικότητα και κίνδυνο εξαιτίας του σκληρού καθεστώτος που επικρατούσε εκείνη την περίοδο. Ελάχιστα από αυτά υπολειτουργούσαν σε ελληνικές περιοχές στα τέλη του 16ου αιώνα.

23 Κρυφά σχολειά 2 Στο Κρυφό σχολείο οι Έλληνες μαθαίνουν Ελληνική Γλώσσα και Ιστορία και διατηρείται το όραμα της ελευθερίας ζωντανό. Η ορθόδοξη πίστη τους κρατά ενωμένους και τους δίνει εθνική υπόσταση.

24 Παράγοντες που ευνόησαν την εκπαίδευση κατά τον 17ο αιώνα
Ανάπτυξη εμπορίου και ναυτιλίας στα μεγάλα κέντρα του ελληνισμού (Σμύρνη, Τραπεζούντα, Γιάννενα κ.α.) Ίδρυση και συντήρηση σχολείων όπου διδασκόταν η γλώσσα (γραφή και ανάγνωση), αρχαία και εκκλησιαστικά κείμενα, γραμματική κλπ.

25 Εκπαίδευση κατά τον 17ο αιώνα
Αρτιότερη οργάνωση και διεύρυνση του αντικειμένου διδασκαλίας της Μεγάλης του Γένους Σχολής. Αναβάθμιση της Σχολής σε πανεπιστημιακό επίπεδο και η συμπλήρωση των θεολογικών μαθημάτων με τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών, της φυσικής, των μαθηματικών και της φιλοσοφίας.

26 Εκπαίδευση κατά τον 18ο αιώνα
Τα βιβλία που χρησιμοποιούσαν ήταν το Ψαλτήρι, η Οκτώηχος και ο Απόστολος μέχρι το τέλος του 18ου αιώνα, οπότε κυκλοφόρησαν τα πρώτα Αλφαβητάρια . “Ελληνικά” συνήθως ονομάζονταν τα σχολεία της δεύτερης βαθμίδας Aντικείμενα διδασκαλίας: Αρχαία Ελληνική Γραμματεία, ρητορική, ηθική, γεωμετρία, φυσική, φιλοσοφία, θεολογία.

27 Εξέλιξη εκπαίδευσης κατά τον 19ο αιώνα
Λειτούργησαν η Ελληνική Ιατρική Ακαδημία, η Πατριαρχική Μουσική Σχολή, η Εμπορική Σχολή της Χάλκης και η Θεολογική Σχολή. Αρκετά εκπαιδευτήρια ιδρύθηκαν μέχρι το 19ο αιώνα σε διάφορες περιοχές της τουρκοκρατούμενης Ελλάδας. Η ανοδική πορεία της ελληνικής εκπαίδευσης έφθασε στο αποκορύφωμά της ,με το φαινόμενο του Νεοελληνικού Διαφωτισμού.

28 Ιδεολογικές και γλωσσικές συγκρούσεις
Η ιδεολογική και γλωσσική διαμάχη ανάμεσα στους αρχαϊστές, τους καθαρολόγους και στους υποστηρικτές της απλής γλώσσας του λαού, οδήγησε σε συγκρούσεις και αντιθέσεις μεγάλο αριθμό οπαδών αυτών των ομάδων. Παρουσιάστηκε έντονη συγγραφική και εκδοτική δραστηριότητα, γεγονός που συνετέλεσε ουσιαστικά στη διάδοση και την αναβάθμιση της επίπονης προσπάθειας για την πνευματική και εθνική αναγέννηση του ελληνισμού

29 Οι μαθητές της 1ης Λυκείου
Ευχαριστούμε πολύ Οι μαθητές της 1ης Λυκείου Καρπούζας Γιώργος Γεωργίου Θανάσης Αποστόλου Αλέξανδρος Δημίου Γιώργος Μπάτης Γιώργος

30 ΘΕΜΑ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΑΔΑ
ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΕΛΛΑΔΑ 1ο ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΣΧΟΛΙΚΟ ΈΤΟΣ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ/ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ Κ. ΠΑΝΤΟΥ ΟΜΑΔΑ ΦΙΛΙΠΠΟΥ ΣΟΦΙΑ ΣΑΡΑΝΤΙΑΔΟΥ ΚΑΛΛΙ ΜΠΑΛΑΜΠΑΝΗΣ ΑΡΓΥΡΗΣ ΜΙΣΟΜΙΚΕΣ ΝΙΚΟΣ ΜΑΚΑΒΑΙΟΣ ΒΑΣΙΛΗΣ

31 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 1828-1913 ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΕΝΙΚΑ
Η εκπαίδευση με την ευρεία έννοια περιλαμβάνει όλες τις δραστηριότητες που έχουν σκοπό την επίδραση με συγκεκριμένο τρόπο στη σκέψη, στο χαρακτήρα και στη σωματική αγωγή του ατόμου. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΛΩΣΣΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ Το γλωσσικό ζήτημα ταλαιπώρησε τους Έλληνες για σχεδόν δύο χιλιετίες. Πως γράφουμε; ήταν το βασικό ερώτημα. Κάποιοι πίστευαν η εκπαίδευση θα έπρεπε να θεμελιώνεται στην ενασχόληση με τις θετικές επιστήμες, να γίνεται στη λαϊκή γλώσσα και να υπηρετεί την προοπτική του αγώνα για ελευθερία. Ενώ άλλοι , έκριναν ότι η εκπαίδευση πρέπει να βασίζεται σε εκκλησιαστικά κείμενα, να περιορίζεται στη γνωριμία με τη θρησκευτική, κυρίως, παράδοση και να γίνεται σε αρχαΐζουσα γλώσσα. Ανάμεσα στους πολλούς Έλληνες λόγιους που υιοθέτησαν τις ιδέες του Διαφωτισμού ξεχώρισαν ο Ρήγας Βελεστινλής και ο Αδαμάντιος Κοραής.

32 ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ Μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους, έπρεπε το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα να οργανωθεί από την αρχή .Ιδιαίτερη σημασία απέδιδε ο Καποδίστριας στην παιδεία του λαού ,έτσι: κατασκεύασε νέα σχολεία εισήγαγε τη μέθοδο του αλληλοδιδακτικού σχολείου ίδρυσε εκκλησιαστική σχολή στον Πόρο καθώς και το ορφανοτροφείο της Αίγινας και το Πρότυπον Αγροκήπιον της Τίρυνθας  Δεν ίδρυσε όμως πανεπιστήμιο, καθώς θεωρούσε ότι έπρεπε να υπάρξουν πρώτα απόφοιτοι μέσης εκπαίδευσης, γι’ αυτό και θεωρήθηκε «φωτοσβέστης».

33 ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α’ ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΌΘΩΝΑΣ
Το 1833 έχουμε την άφιξη του Όθωνα στην Ελλάδα. Μαζί με αυτή την άφιξη έχουμε και αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα : Έτσι ψηφίζεται το 1834 νόμος για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση .Σύμφωνα με αυτόν η εκπαίδευση είναι επταετής και υποχρεωτική και για τους απόρους μαθητές δωρεάν Ακόμα ψηφίζεται και ο νόμος του 1936 για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση , που προέβλεπε τριετές Ελληνικό Σχολείο ,καθώς και τετραετές Γυμνάσιο ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Α’ Το 1863 αναλαμβάνει τη βασιλεία της Ελλάδας ο Γεώργιος ο Ά .Με την άφιξή του έχουμε αλλαγές και στην εκπαίδευση : Συγκεκριμένα το 1864 καταργείται το διδασκαλείο αρρένων Ενώ στην Αθήνα ιδρύεται ο «Σύλλογος προς διάδοσιν των ελληνικών γραμμάτων» ,ο οποίος στέλνει για μεταπτυχιακές σπουδές στο εξωτερικό Έλληνες.

34 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ 1913-μέχρι σήμερα
ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ Στον τομέα της Δημόσιας Παιδείας η Κυβέρνηση Βενιζέλου έκανε λαμπρά βήματα : αρχικά με την κατασκευή σχόλιων ανά την Ελλάδα Ακόμα ιδρύθηκαν τα κατώτερα επαγγελματικά σχολεία, γεωργικά, βιοτεχνικά, ναυτικά, εμπορικά, οικοκυρικά Ταυτόχρονα ιδρύθηκαν σχολεία για άτομα με ειδικές ανάγκες και νυχτερινές σχολές Τα σχολεία Μέσης Εκπαίδευσης έγιναν επίσης εξατάξια γυμνάσια ενώ οργανώθηκαν και πρακτικά λύκεια ιδρύθηκαν πειραματικά σχολεία στα Πανεπιστήμια, στα οποία οι φοιτητές των καθηγητικών σχολών ασκούνταν στη διδακτική Ακόμα καθιερώθηκε η Δημόσια-Δωρεάν Υποχρεωτική Πρωτοβάθμια εκπαίδευση με παράλληλη προσπάθεια για καλύτερη ποιότητα παιδείας.

35 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΗΜΕΡΑ
Η εκπαίδευση στην Ελλάδα είναι υποχρεωτική για όλα τα παιδιά μεταξύ των ηλικιών 6-15 και περιλαμβάνει την Πρωτοβάθμια (δημοτικό) και την κατώτερη Δευτεροβάθμια (γυμνάσιο) Η μετά-υποχρεωτική Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, σύμφωνα με τη μεταρρύθμιση του 1997, περιλαμβάνει δύο τύπους σχολείων: τα Ενιαία Λύκεια και τα Τεχνικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια (ΤΕΕ). Η διάρκεια φοίτησης είναι τριετής στα Ενιαία Λύκεια και διετής ή τριετής στα Τεχνικά Επαγγελματικά Εκπαιδευτήρια Βάση του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας, η δημόσια πανεπιστημιακή εκπαίδευση χωρίζεται σε ΑΕΙ και ΑΤΕΙ. Η εισαγωγή των φοιτητών σε αυτά τα ιδρύματα εξαρτάται από την επίδοσή τους σε εξετάσεις εθνικού επιπέδου που λαμβάνουν χώρα στην Γ’ Λυκείου.

36 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1lyk-moiron.ira.sch.gr/.../Agwgh_Newn-Byzantio_Tourkokratia.pdf σχολικό βιβλίο γ' γυμνασίου The Greek Education System – Facts and Figures