BΥΦΦ171: Η ιστοριογραφία της εποχής των Παλαιολόγων

Παρουσίαση με θέμα: "BΥΦΦ171: Η ιστοριογραφία της εποχής των Παλαιολόγων"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 BΥΦΦ171: Η ιστοριογραφία της εποχής των Παλαιολόγων

2 ● Xρονολόγιο σημαντικών γεγονότων της πρώιμης παλαιολόγειας περιόδου: 1204: Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους σταυροφόρους της Δ΄ Σταυροφορίας : «Η αυτοκρατορία στην εξορία» στη Νίκαια της Βιθυνίας : Δυναστεία των Λασκαριδών στη Νίκαια 1258: Θάνατος του αυτοκράτορα Θεοδώρου Β΄ Λάσκαρη : Άνοδος του Μιχαήλ Η΄ του Παλαιολόγου στο θρόνο, μετά τον παραμερισμό και στη συνέχεια την τύφλωση του εννιάχρονου νόμιμου διαδόχου Ιωάννη Δ΄ Λάσκαρη : Περίοδος βασιλείας Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου 1274: Ενωτική σύνοδος της Λυών : Περίοδος βασιλείας Ανδρονίκου Β΄ Παλαιολόγου

3 ● Αναλυτικός κατάλογος των ιστορικών της ύστερης-παλαιολόγειας περιόδου:* Νικήτας Χωνιάτης ( /16) Χρονογραφία Ιωήλ (α΄ μισό 14ου) Γεώργιος Ακροπολίτης ( ) Θεόδωρος Σκουταριώτης (β΄ μισό 13ου αι.) Γεώργιος Παχυμέρης (1242-περ. 1310) Εφραίμ (τέλη 13ου-αρχές 14ου) Νικηφόρος Γρηγοράς (περ περ. 1357) Ιωάννης Καντακουζηνός (1295/ ) Μιχαήλ Πανάρετος (περ περ. 1390) Ιωάννης Κανανός (α΄ μισό 15ου) Ιωάννης Αναγνώστης (πρώιμος 15ος αι.) Λαόνικος Χαλκοκονδύλης (περ περ. 1490) (Μιχαήλ) Δούκας (περ μετά το 1462) Γεώργιος Σφραντζής ( ) Κριτόβουλος (α΄ δεκαετία 15ου-μετά το 1467) * με έντονα γράμματα αυτοί που θα εξετάσουμε.

4 ● Σύντομο διάγραμμα για τη ζωή κάποιων από τους ιστορικούς της πρώιμης περιόδου των Παλαιολόγων: • Γεώργιος Ακροπολίτης (1217 Κωνσταντινούπολη/Νίκαια-1282 Κωνσταντινούπολη): - Γραμματικός, λογοθέτης του γενικού, πραίτωρ, μέγας λογοθέτης - Ιστορικός της λεγόμενης αυτοκρατορίας της Νικαίας, της ανακατάληψης της Κωνσταντινούπολης και υπέρμαχος του Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου στο έργο Χρονική συγγραφή ( ) • Γεώργιος Παχυμέρης (1242 Νίκαια ≈ 1310): - Αξιωματούχος του πατριαρχείου (ιερομνήμων, υπομνηματογράφος, διδάσκαλος του αποστόλου, μέγας διδάσκαλος, πρωτέκδικος, δικαιοφύλαξ) - Βασικός ιστορικός των περιόδων βασιλείας του Μιχαήλ Η΄ και του διαδόχου του Ανδρονίκου Β΄ Παλαιολόγου με το έργο Συγγραφικαὶ Ἱστορίαι ( ) • Νικηφόρος Γρηγοράς (Ηράκλεια Πόντου ≈ ≈1357): - Του προτάθηκε να γίνει χαρτοφύλαξ, αλλά αρνήθηκε. - Έγραψε το ιστορικό έργο Ῥωμαϊκή Ἱστορία ( ) • Iωάννης ΣΤ΄ Καντακουζηνός (Κωνσταντινούπολη Ιουνίου 1383): - Μέγας παπίας, μέγας δομέστικος, αυτοκράτορας - Έγραψε το ιστορικό έργο Ἱστορίαι ( )

5 ●Χρονολόγιο αυτοκρατόρων για την περίοδο που αφηγούνται οι πρώτοι δύο ιστορικοί που θα εξετάσουμε, Γεώργιος Ακροπολίτης και Γεώργιος Παχυμέρης: ● Θεόδωρος Β΄ Λάσκαρης ( ) ● Ιωάννης Δ΄ Λάσκαρης ( ) ● Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος ( ) ● Ανδρόνικος Β΄ Παλαιολόγος ( ) (βλ. σχετικό και το σχετικό αρχείο pdf από το ODB = The Oxford Dictionary of Byzantium, τ. 1, σ. 360 στο λήμμα Βyzantium, history of)

6 ● Ξεκινάμε από τον Γεώργιο Ακροπολίτη:

7 • Γεώργιος Ακροπολίτης (1217 Κωνσταντινούπολη/Νίκαια-1282 Κωνσταντινούπολη): - Γραμματικός, λογοθέτης του γενικού, πραίτωρ, μέγας λογοθέτης - Ιστορικός της λεγόμενης αυτοκρατορίας της Νικαίας, της ανακατάληψης της Κωνσταντινούπολης και υπέρμαχος του Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου στο έργο Χρονική συγγραφή ( )

8 Βασική βιβλιογραφία για τον Γεώργιο Ακροπολίτη: - A. Heisenberg (εκδ
Βασική βιβλιογραφία για τον Γεώργιο Ακροπολίτη: - A. Heisenberg (εκδ.), P. Wirth (διορθ.), Georgii Acropolitae opera, τ. 1-2, Leipzig 1903; ανατ. Stuttgart Α. Παναγιώτου (εισ. μτφ. σχ.), Γεώργιος Ακροπολίτης: Χρονική Συγγραφή, Αθήνα Β. Κατσαρός (προλ.), Σπ. Η. Σπυρόπουλος (εισ., μτφ., σχ.), Γεώργιος Ακροπολίτης Σύνοψις χρονική: η βυζαντινή ιστορία της λατινοκρατίας ( ), Θεσσαλονίκη Μαρία Αυγερινού-Τζιώγα, Η "Χρονική συγγραφή" του Γεωργίου Ακροπολίτη, Θεσσαλονίκη Ruth Macrides, George Akropolites: the Ηistory. Ιntroduction, translation and commentary, Oxford-New York  Ruth Macrides, George Akropolites' rhetoric, στο Elizabeth Jeffreys (επιμ.), Rhetoric in Byzantium: papers from the thirty-fifth Spring Symposium of Byzantine Studies, Exeter College, University of Oxford, March 2001, Aldershot-Burlington 2003, σ

9 ● Η Ruth Macrides στο άρθρο της με τίτλο “George Akropolites' rhetoric” (σ. 205)* ονομάζει το ιστορικό έργο του Ακροπολίτη ως “... the story of three people, two emperors and their servants ...” δηλαδή τους αυτοκράτορες Θεόδωρο Β΄ Λάσκαρη, Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο και τον αξιωματούχο τους Γεώργιο Ακροπολίτη. * Δείτε το σχετικό αρχείο που έχει αναρτηθεί.

10 ● Τα σχετικά κεφάλαια που κτίζουν την αρνητική εικόνα για τον αυτοκράτορα Θεόδωρο Β΄ Λάσκαρη: - Η διαφωνία του συγγραφέα Γεωργίου Ακροπολίτη με το Θεόδωρο Β΄ και ο ξυλοδαρμός του από τους ροπαλοφόρους του αυτοκράτορα. (κεφ. 63) - Ο θάνατος του Θεοδώρου τον Αύγουστο του 1258, που συντετριμμένος μετανιώνει για τις αμαρτίες του. (κεφ. 74) - Τα γεγονότα που ακολούθησαν εναντίον του Γεωργίου Μουζάλωνα, επιτρόπου του ανήλικου Ιωάννη, με τη συμμετοχή όσων είχαν βιώσει τις βαναυσότητες και τη τρομοκρατία από τη διακυβέρνηση του Θεοδώρου, και η τελική σφαγή των Μουζαλώνων -δίκαιη κατά τον Ακροπολίτη- στη Μονή των Σωσάνδρων. (κεφ. 75)

11 ● Τα σχετικά κεφάλαια που κτίζουν τη θετική εικόνα για τον νέο αυτοκράτορα Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο: - Η κατηγορία ενάντια στον Μιχαήλ ότι υπονόμευε τον αυτοκράτορα Ιωάννη Γ΄ Βατάτζη ( ), πατέρα του Θεοδώρου Β΄ Λάσκαρη, και η απόδειξη της αθωότητάς του το (κεφ. 50) - Η φυγή (αιχμαλωσία ή λιποταξία) του Μιχαήλ στον σουλτάνο των Σελτζούκων και η αναγνώριση από τον ίδιο τον εχθρό ότι είναι «τυραννίδος ἄξιος», άξιος δηλαδή για να κυβερνήσει ως αυτοκράτορας. (κεφ ) - Η σταδιακή ανέλιξη και η τελική άνοδος του Μιχαήλ στο θρόνο (κεφ ), ως ήλιος μετά το σκοτάδι (αρχή κεφ. 78), και η περιπαικτική στάση του απέναντι στους πρέσβεις των Λατίνων της Κωνσταντινούπολης. (συνέχεια κεφ. 78)

12 BΥΦΦ171: Η ιστοριογραφία της εποχής των Παλαιολόγων (23.10.2014)

13 ● Αποστολή πρεσβευτών από τον Λατίνο αυτοκράτορα Βαλδουΐνο της Κωνσταντινούπολης προς τον Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο, αμέσως μετά την άνοδο του τελευταίου τον θρόνο Γεώργιος Ακροπολίτης, Χρονική συγγραφή (εκδ. Heisenberg-Wirth), κεφ. 78

14 ... Οἱ μὲν οὖν ἐν τῇ Κωνσταντινουπόλει Λατῖνοι καὶ ὁ ἐν αὐτῇ τάχα βασιλεύων Βαλδουῖνος πρεσβείαν ἔστειλαν πρὸς τὸν βασιλέα, ὑπέρογκά τινα ζητοῦντες καὶ ἀτόπων ὄντα ἐγγύς· καταφρονητικῶς γὰρ διατεθέντες πρὸς τὸν βασιλέα ὡς νῦν τῆς ἀρχῆς ἁψάμενον βαρείας τὰς ζητήσεις ἐποίουν. καὶ πρῶτον μὲν ἤρξαντο ἀπὸ τῆς πόλεως Θεσσαλονίκης ποιεῖσθαι τὴν ζήτησιν, ἵνα παράσχῃ ταύτην τούτοις ὁ βασιλεὺς καὶ πᾶσαν τὴν ἄλλην χώραν ἄχρι καὶ τῆς Κωνσταντίνου αὐτῆς. ὁ δὲ βασιλεὺς τῶν τοιούτων ἀκροασάμενος ἀστειότερον πρὸς σφᾶς αὐτοὺς τὸν ἀπόλογον ἐποιήσατο, ὡς ‘ἡ πόλις αὕτη πατρίς μου οἷον τυγχάνει· ἐκεῖσε γὰρ ὁ ἐμὸς πατὴρ ἡγεμόνευεν, ὃν καὶ ὑμεῖς οἴδατε, τὸν μέγαν λέγω δομέστικον. ἀλλὰ καὶ ἐν αὐτῇ οὗτος τὸ ζῆν ἐξεμέτρησε, καὶ τὸ σῶμα αὐτοῦ ἐκεῖσε τέθαπται. πῶς οὖν δέον ἐστὶ ταύτην τὴν πόλιν ἔξω τῆς ἐμῆς τυγχάνειν ἀρχῆς;’ ταῦτ’ ἀκηκοότες οἱ πρέσβεις ὑποκνηστιῶσαν ἔσχον τὴν ἀκοήν, ὡς τάχα τινὰ τῶν ζητουμένων παράσχῃ τούτοις ὁ βασιλεύς, καὶ μεταβαλόντες τὸν λόγον ‘οὐκοῦν’ ἔφησαν, ‘ὦ βασιλεῦ, παραχώρησον ἡμῖν ἐκ τῶν Σερρῶν αὐτῶν κατασχεῖν τὰ λοιπά.’ καὶ ὁ βασιλεύς· ‘οὐδ’ αὐτήν μοι προσήκουσαν ποιεῖσθε τὴν ζήτησιν. πρώτως γὰρ ἐν αὐτῇ πρὸς τοῦ μακαρίτου βασιλέως τοῦ θείου μου ἡγεμονεύειν χώρας ἠρξάμην, καὶ πρώτως ἐν αὐτῇ ἐστρατήγησα, καὶ φιλῶ τὸν τόπον ὡς σύνηθες ἔδαφος. οὐ χρεὼν γοῦν οὐδὲ ταύτην τὴν πόλιν καταλιπεῖν.’ εὐχερῶς γοῦν οἱ πρέσβεις ἐκ τόπου μετεπήδων εἰς τόπον, καὶ μηδὲν ἔχοντες, εἰ καί τι λάβοιεν, ἀγαπᾶν ὡς κερδήσαντες καὶ ‘ὦ βασιλεῦ,’ ἀντεῖπον, ‘καὶ δὸς ἡμῖν ἐκ τοῦ Βολεροῦ τὰ μέχρις ἡμῶν.’ καὶ ὁ βασιλεύς· ‘ἐν τούτοις τοῖς τόποις ἐθήρευσα πολλάκις, καὶ σχεδὸν τὸ καλῶς χρᾶσθαι ταῖς θήραις ἐν τούτοις μεμάθηκα, καὶ οὔ μοι κέκριται ἄξιον τοῦτον ἀφεῖναι τὸν χῶρον, ἔνθα καὶ πάλιν ἀγαπῶ θηρεύειν καὶ ἄγραις ζώων ἐφήδεσθαι.’ ‘τί γοῦν ἡμῖν δίδως;’ ἀντέφησαν οἱ πρέσβεις τῷ βασιλεῖ. ‘ἐγὼ μέν,’ ἔφη ὁ βασιλεύς, ‘οὐδέν· ἀλλ’ εἴπερ ἐθέλητε τὴν ἐξ ἐμοῦ εἰρήνην λαβεῖν—καλῶς γάρ με ἐπίστασθε καὶ τὴν ἐξ ἐμοῦ μάχην ξυνίετε, ἡνίκα τὴν ἡγεμονίαν Βιθυνίας καὶ Ταρσίας εἶχον, ὅπως ὑμῖν οἶδα μαχέσασθαι—ἐθέλω τοὺς ἐν τῇ Κωνσταντινουπόλει Λατίνους πρὸς τὴν τῶν Ῥωμαίων τελεῖν ἀρχὴν μερίδα μὲν τὴν ἐκ τοῦ κομμερκίου αὐτῶν τὴν ἡμίσειαν κἀκ τοῦ χρυσεψητείου αὐτῶν τὴν ἀνάλογον ὡσαύτως εἴσοδον. εἰ ταῦτά μοι παρασχεῖν ὑποσχοίητε, εἰς εἰρήνην συνέρχομαι. εἰ δ’ οὖν, ἀλλ’ ἔστω μάχη, ἥτις σὺν θεῷ φάναι μᾶλλον λυσιτελήσει Ῥωμαίοις.’ οὕτως καταισχυνθέντες οἱ τῶν Λατίνων πρέσβεις ἄπρακτοι πρὸς τὴν Κωνσταντινούπολιν ὑπενόστησαν.

15 ● Το ίδιο περιστατικό αποδίδεται με εντελώς λιτό και ουδέτερο τρόπο στην αφήγηση του Γεωργίου Παχυμέρη: ... Ἐπρεσβεύοντο δὲ πρὸς ἐκεῖνον καὶ οἱ κατὰ τὴν μεγαλόπολιν Ἰταλοί, καὶ ἀνακωχὴν ἐδίδου τῇ πρὸς ἐκείνους μάχῃ, ὡς καὶ μετ’ ὀλίγον κραταιότερον σπεισόμενος σφίσιν, εἰ προτενοῦντός τινα ἐκπληροῖεν· πλὴν καὶ τοὺς πρέσβεις Ῥωμαίους καὶ ἐκ Ῥωμαίων ὄντας ὡς εἶχε μετεχειρίζετο καί, μηδὲν ἔχων ἐν τῇ πόλει, ζητούντων ἐδίδου, εἰ ἕξει, καὶ χρυσοβουλλείοις λόγοις κατησφαλίζετο τὰ διδόμενα. Κἀντεῦθεν προσεφέρετο ὡς ἰδίοις καί, πεῖραν διδοὺς καὶ λαμβάνων, ἀνήρτα τὰ τῶν σπονδῶν, προσδοκῶν τι μεῖζον ἐξ ὧν ἐμάνθανε, τοῖς πρέσβεσιν ὁμιλῶν Γεώργιος Παχυμέρης, Συγγραφικαὶ Ἱστορίαι (εκδ. Failler), σ Μετάφραση του αποσπάσματος: ... Έστελναν λοιπόν σ’ εκείνον πρεσβεία οι Ιταλοί της Κωνσταντινούπολης, και τους παρείχε ανακωχή στον πόλεμο εναντίον τους, με σκοπό λίγο μετά να κάνει μια πιο ισχυρή συμφωνία μαζί τους, αν εκπλήρωναν κάποιες από τις προτάσεις του· ωστόσο τους πρέσβεις που ήταν Ρωμαίοι (βυζαντινοί, ελληνόφωνοι) και από Ρωμαίους στην καταγωγή, όπως μπορούσε τους περιποιήθηκε, και ενώ τίποτα δεν είχε στην πόλη, αν το ζητούσαν, το έδινε, αν το είχε, και με χρυσόβουλλους λόγους επικύρωνε ό,τι παραχωρούσε. Και έτσι τους φερόταν σαν να ήταν δικοί του, και δίνοντας και παίρνοντας, ολοκλήρωνε τις συμφωνίες, περιμένοντας κάτι περισσότερο απ’ όσα πληροφορούνταν, μέσα από την επαφή με τους πρεσβευτές.

16 ● Συνοψίζοντας και ρίχνοντας ξανά μια ματιά στην καριέρα αλλά και την παιδεία του Ακροπολίτη:

17 • Γεώργιος Ακροπολίτης (1217 Κων/πολη-1282 Κωνσταντινούπολη): - Στα δεκαέξι του φεύγει από Κωνσταντινούπολη για την αυλή του Ιωάννη Γ΄ Βατάτζη στη Νίκαια, ενώ λίγο αργότερα γίνεται μαθητής του Θεόδωρου Εξαπτέρυγου και του Νικηφόρου Βλεμμύδη. - Παντρεύτηκε την Ευδοκία, συγγενή του Μιχαήλ Παλαιολόγου, και απέκτησε δυο γιους, τον Κωνσταντίνο Ακροπολίτη και το μοναχό Μελχισέδεκ. - Υπήρξε προσωπικός δάσκαλος του γιου του αυτοκράτορα, Θεοδώρου Β΄ Λάσκαρη. - Άσκησε πρεσβευτικά καθήκοντα ως γραμματικός, λογοθέτης του γενικού (1255), πραίτορας (1256), μέγας λογοθέτης ( ). - Ως αρχιστράτηγος των ευρωπαϊκών στρατευμάτων της Νικαίας αιχμαλωτίζεται το 1257 στο Πρίλαπο και απελευθερώνεται αργότερα (το 1259) από τον Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγο. - Με την εγκατάστασή του στην Κωνσταντινούπολη (μετά το 1262;) ο Ακροπολίτης ασκεί πλέον διδασκαλικά αξιώματα. Υπήρξε δάσκαλος του μετέπειτα πατριάρχη Γρηγορίου (Γεωργίου) Β΄ του Κυπρίου και του Ιωάννη Πεδιάσιμου. Αντικαταστάθηκε από τον ρήτορα Μανουήλ Ολόβολο. - Συμμετείχε στη Σύνοδο της Λυών 1274 και μάλιστα είχε αποδεχτεί τους όρους της για ένωση με την εκκλησία της Ρώμης. - Υπήρξε ο ιστορικός του Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου και της ανακατάληψης της Κωνσταντινούπολης και στο έργο Χρονική συγγραφή ( ).

18 ● Το συγγραφικό έργο του Ακροπολίτη (ιστορικός, ποιητής, ρήτορας): - Το ιστορικό του έργο: η Χρονική συγγραφή - Στίχοι τοῦ μεγάλου λογαριαστοῦ ἐπιτύμβιοι εἰς τὴν δέσποιναν Κομνηνὴν κυρὰν Εἰρήνην. - Στίχοι τοῦ λογοθέτου τῶν γενικῶν κυροῦ Γεωργίου τοῦ Ἀκροπολίτου, γεγονότες εἰς εἰκόνα τῆς ὑπεραγίας θεοτόκου ἔχουσαν τὰς ιβʹ δεσποτικὰς ἑορτάς. - Τοῦ μεγάλου λογοθέτου κυροῦ Γεωργίου τοῦ Ἀκροπολίτου. ... (στίχοι στο βιβλίο που περιείχε τη συλλογή των επιστολών του Θεοδώρου Β΄ του Λάσκαρη). - Στιχηρὸν ψαλλόμενον τῷ ἁγίῳ καὶ μεγάλῳ σαββάτῳ· ποιηθὲν παρὰ τοῦ κυροῦ μεγάλου λογοθέτου τοῦ Ἀκροπολίτου. ἦχος πλάγιος β΄, εἰς τὸν ἐπιτάφιον ἀσπασμὸν - Τοῦ Ἀκροπολίτου κυροῦ Γεωργίου ἐπιτάφιος τῷ ἀοιδίμῳ βασιλεῖ κυρῷ Ἰωάννῃ τῷ Δούκᾳ. - Τοῦ μεγάλου λογοθέτου Γεωργίου τοῦ Ἀκροπολίτου λόγος κατὰ Λατίνων, γραφεὶς αὐτῷ ὅτε ἐν τῇ δύσει κατάσχετος ἦν. - Ἐπιστολὴ τοῦ σοφωτάτου μεγάλου λογοθέτου γραφεῖσα πρὸς τὸν περιπόθητον συμπενθερὸν τοῦ κραταιοῦ καὶ ἁγίου ἡμῶν αὐθέντου καὶ βασιλέως παντευτυχέστατον σεβαστοκράτορα κύριν Ἰωάννην τὸν Τορνίκην, γράψαντα αὐτῷ μετρίως καὶ φιλικῶς ὅτι ‘ψευδῶς κάθησαι καὶ τρώγεις τὸ ψωμὶ τοῦ βασιλέως ἐντὸς τῆς Κωνσταντίνου πόλεως· τὴν δουλείαν γάρ, ἥντινα ποιεῖς σύ, δύναμαι ἐλθεῖν καὶ ἐκπληροῦν καὶ αὐτός, ἤγουν ἑρμηνεύειν τοὺς παῖδας τὸ ὄργανον καὶ τὰς τοῦ σεκρέτου διεξάγειν ὑποθέσεις.’ - Τοῦ σοφωτάτου μεγάλου λογοθέτου κυροῦ Γεωργίου τοῦ Ἀκροπολίτου ἑρμηνεία τῶν θεολογικῶν ῥητῶν τοῦ τε ‘ἔστι γὰρ καὶ τὸ ἓν στασιάζον πρὸς ἑαυτὸ πολλὰ γίνεσθαι’ καὶ τοῦ ‘μονὰς εἰς δυάδα κινηθεῖσα μέχρι τριάδος ἔστη.’ (Πραγματείες για την εκπόρευση του αγίου Πνεύματος. - Γεωργίου τοῦ Ἀκροπολίτου λόγος εἰς τοὺς ἁγίους καὶ πανευφήμους μεγάλους ἀποστόλους Πέτρον καὶ Παῦλον. ...

19 ● Αξίζει να παρατεθεί το χωρίο όπου περιγράφει την εκπαίδευσή του στην αυτοκρατορία της Νίκαιας, ...

20 (κεφ. 32) Τότε γοῦν καὶ αὐτὸς ἔρωτι τῶν μαθημάτων ἁλοὺς καὶ τῆς ὑψηλοτέρας τῶν λόγων παιδεύσεως, τοῖς πᾶσι χαίρειν εἰπὼν θελήματι τοῦ κρατοῦντος μετὰ καὶ ἑτέρων μειράκων εἰς τὰς τῶν λογικῶν παιδευμάτων θύρας παρήγγειλα. παιδευτὴς δὲ ἦν ἡμῖν ὁ Ἑξαπτέρυγος Θεόδωρος. ἐπεὶ δὲ ἔμπροσθεν τοῦ βασιλέως συνήλθομεν, πρός με τείνας τὸν λόγον ὁ βασιλεὺς εἰρήκει, ὡς ‘τούτους μὲν ἐκ Νικαίας λαβὼν τῷ διδασκαλείῳ παρέδωκα, σὲ δὲ τοῦ ἐμοῦ ἐκβαλὼν οἴκου τουτοισὶ συναφῆκα διδάσκεσθαι. δεῖξον οὖν, ὡς ἀληθῶς τῆς ἐμῆς οἰκίας ἐξῄεις, καὶ οὑτωσὶ τῶν μαθημάτων ἀντιποιήθητι. στρατιώτης μὲν γὰρ τὸ ἐπιτήδευμα γεγονὼς ὁπόσα ἂν ἔσχες τὰ τοῦ σιτηρεσίου παρὰ τῆς βασιλείας μου, τοσαῦτα ἂν ἴσως ἢ καὶ ὀλίγον πλείω διά τοι τὸ τοῦ γένους περιφανές· ἔμπλεως δὲ φιλοσοφίας φανεὶς μεγάλων ἀξιωθήσῃ τῶν τιμῶν τε καὶ τῶν γερῶν· μόνοι γὰρ τῶν πάντων ἀνθρώπων ὀνομαστότατοι βασιλεὺς καὶ φιλόσοφος.’ οὕτω μὲν τῶν ἀνακτόρων ὑποχωρήσας εἰς διδασκάλου φέρων ἐνέβαλον ἐμαυτόν, ἑπτακαιδέκατον ἔτος ἄγων. ἦν δὲ οὗτος, ὡς ἔφην, ὁ Ἑξαπτέρυγος, ἀνὴρ οὐ πάνυ μὲν ἐπιστήμων ἐν τοῖς μαθήμασιν, ἀγαθὸς δὲ φράζειν, οἷα ῥητορικοῖς λόγοις κατάκρως ἐνδιατρίψας καὶ τὸ ἐξαγγέλλειν εὐφυῶς μεμελετηκὼς καὶ πολλοῦ διὰ τοῦτο ἠξιωμένος ὀνόματος. ἐκείνου δὲ τελευτήσαντος μετὰ τὴν εἰς ἡμᾶς τῶν ποιημάτων σαφήνειαν καὶ τὴν τῆς τῶν λόγων τέχνης διδασκαλίαν, παρὰ τὸν Βλεμμύδην Νικηφόρον, ὃν τότε πάντες οἴδαμεν τῶν ἄλλων τελεώτερον ἐν ταῖς κατὰ φιλοσοφίαν ἐπιστήμαις, ἐφοίτησά τε αὐτὸς καὶ ὅσοι σὺν ἐμοὶ ἐτελοῦντο τὰ λογικά. καὶ ὁ μὲν περὶ ἡμῶν λόγος μέχρι τοσούτου νυνί· ἐσαῦθις δὲ ὅπῃ παρείκοι τῇ ἱστορίᾳ παρεμβληθήσεται.

21 ● Αν και κόβεται απότομα η αφήγηση στο «κολοβό» τελευταίο κεφάλαιο του Ακροπολίτη, ενώ μιλά για τον διάδοχο του Μιχαήλ, τον Ανδρόνικο Β΄ (κεφ. 89), -ώστε να αναγορευθεί συναυτοκράτορας, παρά τις αντιρρήσεις όπως υπονοείται του Μιχαήλ-, αμέσως μετά κλείνει με την περιγραφή της ανακατάληψης της Κωνσταντινούπολης τον Ιούλιο του 1261 από τον Αλέξιο Στρατηγόπουλο και τη θριαμβική είσοδο του Μιχαήλ Η΄ του Παλαιολόγου στην βασιλεύουσα πόλη. (κεφ ) Έτσι αποκαθιστά την τάξη μετά την σύντομη αναφορά που είχε κάνει στην αρχή του έργου του στα αίτια και τα γεγονότα της άλωσης του 1204 από τους σταυροφόρους. (κεφ. 2-4)

22 Συνοψίζοντας ...

23 ● Με βάση τα κεφάλαια που εξετάσαμε από το έργο του Ακροπολίτη, τηρούνται άραγε οι υποσχέσεις του στο προοίμιο του περί αμεροληψίας απέναντι στα πρόσωπα και τα γεγονότα της αφήγησής του; [βλ. κεφ. 1, σ. 4, στ (εκδ. Heisenberg): ... οὔτε γοῦν πρὸς χάριν οὔτε πρὸς φθόνον, ἀλλ’ οὐδὲ πρὸς μῖσος ἢ καὶ πρὸς εὔνοιαν συγγράφειν χρεών ἐστι τὸν συγγράφοντα, ...]