Σημασιολογία Σχέση ανάμεσα σε σημαινόμενο και αντικείμενο αναφοράς

Παρουσίαση με θέμα: "Σημασιολογία Σχέση ανάμεσα σε σημαινόμενο και αντικείμενο αναφοράς"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1

2 Σημασιολογία Σχέση ανάμεσα σε σημαινόμενο και αντικείμενο αναφοράς
Σχέση ανάμεσα σε σημαινόμενα στον παραδειγματικό και συνταγματικό άξονα Σχέση ανάμεσα στα στοιχεία των σημαινομένων

3 H διπλή άρθρωση του περιεχομένου
Σημασιολογικές μονάδες β’ άρθρωσης, τα σημασιολογικά χαρακτηριστικά συνδυάζονται για να συγκροτήσουν τις μικρότερες μονάδες α’ άρθρωσης, τα σημήματα (π.χ. αγελάδα, γυναίκα, άντρας) Υπάρχουν ελάχιστα σημασιολογικά χαρακτηριστικά με τα οποία μπορούμε να περιγράψουμε τη σημασία των όλων των λέξεων

4 Η μορφή του περιεχομένου
Παρόλο που το οπτικό φάσμα (η κλίμακα των χρωμάτων) είναι κοινό για όλους τους ανθρώπους, κάθε γλώσσα το δομεί διαφορετικά Γλωσσική σχετικότητα (Sapir & Whorf): η γλώσσα που μιλάει ένα άτομο επηρεάζει τους αντιληπτικούς και γνωστικούς μηχανισμούς Βerlin & Kay

5 Είδη σημασίας Αναφορική λειτουργία: περιγραφική σημασία (οι φοιτητές α’ έτους) Εκφραστική λειτουργία: εκφραστική σημασία (τα πρωτοετάκια) Φατική λειτουργία: κοινωνική σημασία (οι φοιτηταί α’ έτους) Λεξική σημασία Προτασιακή σημασία Εκφωνηματική σημασία

6 Λεξική σημασία Πολυσημία: 1 σημαίνον – πολλά σημαινόμενα (τραπεζαρία)
Συνωνυμία: 1 σημαινόμενο – 2 ή περισσότερα σημαίνοντα (πλοίο-καράβι)

7 Πολυσημία / Ομωνυμία Πολύσημη είναι η λεξική μονάδα που έχει πολλές σημασίες, π.χ. καθαρός Δύο γλωσσικά σημεία είναι ομώνυμα όταν έχουν το ίδιο σημαίνον αλλά διαφορετικά σημαινόμενα, π.χ. σύσταση, ρόκα, βάζω / βάζο.

8 Υπωνυμία-Υπερωνυμία Συμπληρωματικότητα: η άρνηση του ενός συνεπάγεται τη δήλωση του άλλου Αντωνυμία: διαβάθμιση Αντιστροφή: ρητή σύνδεση 2 ή περισσότερων λεξημάτων

9 Έννοια και αναφορά Η αναφορά παραπέμπει στην εξωγλωσσική πραγματικότητα, σε κάποιο αντικείμενο αναφοράς Η έννοια ενός λεξήματος είναι το σύνολο των παραδειγματικών και συνταγματικών σχέσεων που συνάπτει το λέξημα αυτό με όλα τα άλλα λεξήματα της γλώσσας

10 Σημασιολογικές σχέσεις μεταξύ των προτάσεων
Συνωνυμία > ισοδυναμία (ο Γιάννης είναι εργένης/άγαμος) Υπωνυμία> συνεπαγωγή: έχω μια πορτοκαλία/εσπεριδοειδές στο μπαλκόνι μου)

11 Μεταφορά Σχήμα λόγου που βασίζεται στην ομοιότητα, την αναλογία. Προκύπτει από το συνδυασμό δύο λεξικών μονάδων εκ των οποίων η μια έχει κυριολεκτική και η άλλη μεταφορική σημασία. Γόβα στιλέτο, πόλεμος αστραπή

12 Μετωνυμία Χρησιμοποιούμε μια έννοια για να αναφερθούμε σε μια άλλη με την οποία συνδέεται με κάποιο τρόπο (π.χ. το μέρος αντί του όλου) : Το 3 ζήτησε το λογαριασμό, Τα Drambuie περιμένουν το λογαριασμό, Εχω έναν Πικάσο

13 Οι μεταφορές στην καθημερινή ζωή
Ολόκληρο το σύστημα αντίληψής μας βασίζεται σε μεταφορές οι οποίες δομούν τον τρόπο αντίληψής μας. Οι μεταφορές μας επιτρέπουν να αντιληφθούμε κάτι με όρους κάτι διαφορετικού : Η συζήτηση ισοδυναμεί με πόλεμο Ο χρόνος είναι χρήμα (χάνω το χρόνο μου, κερδίζω χρόνο,πώς επενδύεις / ξοδεύεις / χάνεις το χρόνο σου ;)

14 Οι μεταφορές στην καθημερινή ζωή
Το καλό είναι ψηλά / η λύπη είναι χαμηλά (πετάω στους επτά ουρανούς, ανεβαίνει το ηθικό μου, είμαι πεσμένος, έπιασα πάτο, πέφτω σε κρίση) ο έρωτας είναι πόλεμος (κατακτώ, κερδίζω, ανυποχώρητος, πολιορκώ)

15 Μετωνυμία Το μέρος αντί του όλου Ο δημιουργός αντί για το δημιούργημα
Το χρησιμοποιούμενο αντικείμενο αντί για το χρήστη (το σαξόφωνο έχει γρίπη) Ο τόπος αντί για το θεσμό (Ο Λευκός Οίκος τηρεί σιγή ιχθύος)

16 Κοινωνιογλωσσολογία Αντικείμενο : η γλωσσική δομή συμπεριλαμβάνει την κανονική διαφοροποίηση ομιλητών και ύφους με τη βοήθεια κανόνων που διέπουν την ποικιλότητα. Η Κοινωνιογλωσσολογία μελετά τη γλωσσική ποικιλότητα και τις γλωσσικές ποικιλίες

17 Διαστάσεις ποικιλότητας
Χρόνος : η γλωσσική αλλαγή στον πραγματικό χρόνο είναι απόρροια της συγχρονικής διαφοροποίησης σε μια κοινότητα (ιστορική γλωσσολογία) Χώρος : (διαλεκτολογία) Κωδικοποίηση : πρότυπη γλώσσα / Επαφή με άλλες γλώσσες : διπλογλωσσία / διγλωσσία

18 Διαστάσεις ποικιλότητας
Κοινωνική δομή και κοινωνική διαστρωμάτωση : κοινωνική διαλεκτολογία (Labov). Λαμβάνονται υπόψην παράγοντες όπως επάγγελμα, μόρφωση, εθνικότητα, φύλο, ηλικία (κοινωνιόλεκτοι). Περιστάσεις επικοινωνίας : υφολογική ποικιλία και επίπεδα ύφους

19 Γλώσσα και φύλο Σεξισμός στη Γλώσσα (παροιμίες, βρισιές) Ερωτήσεις
Διακοπές-Κυριαρχία Λεξιλόγιο Εντολές Βεβαιότητα στην έκφραση και διατύπωση Θέμα συζήτησης-κουτσομπολιό-φλυαρία Ευγένεια

20 Γλώσσα και κοινωνική ανισότητα
Γλωσσικός ρατσισμός Περιορισμένος / Διευρυμένος κώδικας (Bernstein) Θεωρία της διαφοράς (Labov)