TEE -ΚΑΒΑΛΑ 2004 Η ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΕΡΟΜΕΝΗΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΟΤΑΜΟΥΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΣΤΕΝΑ ΤΩΝ ΔΑΡΔΑΝΕΛΙΩΝ.

Παρουσίαση με θέμα: "TEE -ΚΑΒΑΛΑ 2004 Η ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΕΡΟΜΕΝΗΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΟΤΑΜΟΥΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΣΤΕΝΑ ΤΩΝ ΔΑΡΔΑΝΕΛΙΩΝ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 TEE -ΚΑΒΑΛΑ 2004 Η ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ ΛΟΓΩ ΤΗΣ ΜΕΤΑΦΕΡΟΜΕΝΗΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΠΟΤΑΜΟΥΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΑ ΣΤΕΝΑ ΤΩΝ ΔΑΡΔΑΝΕΛΙΩΝ Ν ΚΩΤΣΟΒΙΝΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΥΔΡΑΥΛΙΚΩΝ ΕΡΓΩΝ ΔΠΘ ΑΓΓΕΛΙΔΗΣ Π.,ΛΕΚΤΟΡΑΣ ΚΟΝΙΔΑΡΗΣ Α., ΧΑΤΖΗΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Α., ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ ΔΙΔΑΚΤΟΡΕΣ

2

3 Ποταμοί που εκρέουν στο Βόρειο Αιγαίο από Ελλάδα: ο Έβρος, ο Νέστος, ο Στρυμόνας, ο Αξιός, ο Αλιάκμονας και ο Πηνειός, με μια μέση ετήσια παροχή 18.42 km3/έτος, Από Τουρκία: Karamenderes, Bakircay, Gediz Nehri και Kucukmenderes, οι οποίοι συνεισφέρουν περίπου 0.75 km3/έτος και οι περισσότεροι εμφανίζουν χαρακτηριστικά χειμάρρων

4 ΠΙΝΑΚΑΣ 12: Χαρακτηριστικά ποταμών που εκρέουν στο Αιγαίο από μετρήσεις κατά την περίοδο 1962-1972 για τα ελληνικά ποτάμια και την περίοδο 1978-1982 για τα τουρκικά ποτάμια (Poulos et. al. 1997)Poulos et. al. 1997 ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΛΕΚΑΝΗΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΜΕΣΗ ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΡΟΗΑΝΩΤΑΤΗ ΜΕΣΗ ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΡΟΗ ΚΑΤΩΤΑΤΗ ΜΕΣΗ ΜΗΝΙΑΙΑ ΕΚΡΟΗ Ελληνικά ποτάμια Έβρος274651033.25240 (Μαρ.) 15 (Σεπ.) Νέστος4374581.82110 (Ιαν.) 10 (Σεπ.) Στρυμόνας109371103.44225 (Μαρ.) 20 (Σεπ.) Αξιός224501595.03230 (Μαρ.) 50 (Σεπ.) Αλιάκμονας6075732.29135 (Μαρ.) 15 (Αυγ.) Πηνειός7081812.53170 (Δεκ.) 10 (Ιουλ.) Σπερχειός1158620.74100 (Ιαν.) 10 (Σεπ.) Τουρκικά ποτάμια Kara158611.10.3548 (Δεκ.) ~0 (Αυγ.) Bakir164636.50.2030 (Δεκ.) ~0 (Αυγ.) Gediz156179.00.2825 (Δεκ.) ~0 (Ιουν.) Kuzuk32551.10.035 (Δεκ.) ~0 (Αυγ.) Bujuk1959630.90.9775 (Δεκ.) 5 (Σεπ.)

5 Συγκεντρώσεις ολικών φωσφορικών, ο Αξιός στο ύψος των Ευζώνων (σημείο εισόδου στο ελληνικό έδαφος) μέση συγκέντρωση 0.577 mg/L και έπεται ο Έβρος με μέση συγκέντρωση 0.267 mg/L, η οποία αυξάνεται καθώς κινούμαστε νότια κατά μήκος του ποταμού

6

7

8 Η δύναμη Coriolis μετατοπίζει την εκροή του ποταμού προς τα δεξιά της ροής

9

10

11

12

13 Δορυφορική απεικόνιση του Βορείου Αιγαίου και της Προποντίδας (α) 25-06-2003 & (β) 11-07-2003. Το καλοκαίρι του 2003, και για διάρκεια 6½ εβδομάδων, το χρώμα της Θάλασσας του Μαρμαρά από σκούρο μπλε είχε αλλάξει σε ανοιχτό τυρκουάζ, απεικονίζοντας παράλληλα την πορεία της εκροής από τον Ελλήσποντο στο Αιγαίο. Το φαινόμενο μπορεί να οφειλόταν σε αυξημένες συγκεντώσεις κοκκολιθοφόρων, ανθρακικού ασβεστίου, θείου ή ιζημάτων. (Σύστημα MODIS)Σύστημα MODIS

14

15

16

17 Δορυφορική απεικόνιση συγκεντρώσεων χλωροφύλλης- α () στο Βόρειο Αιγαίο την 11-08- 2002, επεξεργασμένη με από τα προγράμματα (α) SeaDAS 4.0 και (β) MUMM. (Jonsson 2002)Jonsson 2002

18

19

20 Υπάρχει μια ετήσια διακύμανση των συγκεντρώσεων χλωροφύλλης-α (που προφανώς σχετίζεται με τις παροχές και τις συγκεντρώσεις των εισερχόμενων υδάτων από τη Μαύρη Θάλασσα), με τις υψηλότερες τιμές να εμφανίζονται το Φεβρουάριο με Μάρτιο και τις χαμηλότερες κατά τις περιόδους Ιούνιο - Ιούλιο και Οκτώβριο - Νοέμβριο. Ετήσια περιοδικότητα εμφανίζεται και στην κατεύθυνση των υδάτων της Μαύρης Θάλασσας. Κατά τη χειμερινή περίοδο η κύρια μάζα των υδάτων κατευθύνεται αρχικά προς τα δυτικά και στη συνέχεια ανάμεσα Λήμνου και Ίμβρου, περνώντας βόρεια της Λήμνου, ενώ κατά την καλοκαιρινή και φθινοπωρινή περιόδο η κατεύθυνση είναι κάπως μετατοπισμένη προς τα νοτιοδυτικά.

21 Δορυφορική απεικόνιση μέσων συγκεντρώσεων τροφισμού () του Αιγαίου κατά τους μήνες (α) Απρίλιο και (β) Σεπτέμβριο (Lykousis et. al. 2002)Lykousis et. al. 2002

22

23

24

25 Στις εργασίες του Jonsson (2001) και Jonsson (2002) μελετώνται οι συγκεντρώσεις χλωροφύλλης-α που οφείλεται στην εκροή υδάτων της ευτροφικής Μαύρης Θάλασσας στο Βόρειο Αιγαίο, με τη λήψη δεδομένων από το δορυφόρο SeaWiFS. Η κατανομή συγκεντρώσεων της χλωροφύλλης-α δίνει παράλληλα και μια αίσθηση της πορείας που ακολουθούν τα εισερχόμενα ύδατα της Μαύρης Θάλασσας στο Βόρειο Αιγαίο. Συνοπτικά τα κυριότερα συμπεράσματα που προέκυψαν είναι:Jonsson (2001)Jonsson (2002) Γενικά στο Βόρειο Αιγαίο, και κυρίως στο Θρακικό Πέλαγος, στην περιοχή νότια της Χαλκιδικής και στο Θερμαϊκό κόλπο, εμφανίζονται υψηλές συγκεντώσεις χλωροφύλλης-α, ως αποτέλεσμα της εκτροπής προς τα βόρεια των υδάτων της Μαύρης Θάλασσας που εισρέουν από τον Ελλήσποντο. Σύγκριση με μετρήσεις πεδίου στη Λέσβο, για μια περίοδο 750 ημερών, έδειξαν κάποια ασυμφωνία, καθώς οι τελευταίες παρουσίασαν πολύ μεγαλύτερες διακύμανσεις. Αυτη η απόκλιση μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι οι μετρήσεις πεδίου αφορούν σε πολύ μικρότερη χωρική κλίμακα και είναι ευπρόσβλητες σε τοπικά φαινόμενα, ενώ οι δορυφορικές απεικονίσεις αναφέρονται σε μακροσκοπική συμπεριφορά.

26

27

28

29 . ΒΑΡΕΑ ΜΕΤΑΛΑ ΑΠΟ ΔΟΥΝΑΒΗ ΣΤΗ ΜΑΥΡΗ ΘΑΛΑΣΣΑ : 280 tons ΚΑΔΜΙΟΥ, 60 tons ΥΔΡΑΡΓΥΡΟΥ, 900 tons ΧΑΛΚΟΥ, 4,500 tons ΜΟΛΥΒΔΟΥ, 6,000 tons ΨΕΥΔΑΡΓΥΡΟΥ, ΚΑΙ 1,000 tons ΧΡΩΜΙΟΥ.

30 Η ποιότητα των νερών που εκρέει απ’τα Δαρδανέλια δεν είναι καλή, επειδή είναι κυρίως επιφανειακά νερά που προέρχονται από την Μαύρη Θάλασσα στην οποία εκρέουν αρκετοί ποταμοί που μεταφέρουν απόβλητα από την κεντρική και ανατολική Ευρώπη και Ρωσία. Πράγματι η Μαύρη Θάλασσα δέχεται κάθε χρόνο νερά και ρύπους από τους ποταμούς Δνείπερο, Δούναβη,Δον

31 ΜΕΣΗ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΦΩΣΦΟΡΟΥ ΣΤΗ ΜΑΥΡΗ ΘΑΛΑΣΣΑ=0,4 mg/l=0.4g/m3 ΕΚΡΕΟΥΝ ΕΤΗΣΙΩΣ ΧΙΛΙΑΔΕΣ ΤΟΝΟΙ ΦΩΣΦΟΡΟY ΣΤΟ ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ ΑΠΌ ΤΑ ΔΑΡΔΑΝΕΛΛΙΑ

32 οι μετρήσεις που έχουν γίνει στο Βόρειο Αιγαίο, καθώς και οι δορυφορικές εικόνες και τα αριθμητικά μοντέλα δείχνουν ξεκάθαρα την επίδραση της εισροής των υδάτων της Μαύρης Θάλασσας μέσω του Ελλήσποντου στο Βόρειο Αιγαίο, όπου εμφανίζεται μειωμένη αλατότητα, αυξημένη θερμοκρασία και κυρίως αυξημένες συγκεντρώσεις χλωροφύλλης-α και άλλων ρύπων, ένδειξη που μπορεί μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα να καταλήξει σε σημαντικό περιβαλλοντικό πρόβλημα.

33

34 Το Βόρειο Αιγαίο δέχεται κάθε χρόνο μέσα απ’τα Δαρδανέλια έναν όγκο νερού της τάξεως των 1255 km 3,το οποίο αντιπροσωπεύει το 3,6% του όγκου του.

35

36 ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΜΗΚΟΥΣ ΤΥΠΙΚΟ ΜΗΚΟΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ, ΚΜ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΝΕΡΩΝ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΤΩΝ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΜΙΚΡΟ (1-10 ΚΜ)ΔΙΑΘΕΣΗ ΛΥΜΑΤΩΝ –ΥΠΟΒΡΥΧΙΟΙ ΔΙΑΧΥΤΗΡΕΣ ΜΕΣΟ(10-50ΚΜ)ΜΕΤΡΙΑ ΕΩΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΤΙΚΗ ΑΝΤΑΛΛΑΓΗ ΝΕΡΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΟΙΚΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΜΕΓΑΛΟ (50-500 ΚΜ) ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ

37 ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΚΛΙΜΑΚΕΣ ΕΞΑΛΕΙΨΗΣ ΤΩΝ ΡΥΠΩΝ ΕΒΔΟΜΑΔΕΣΑΣΤΙΚΑ ΛΥΜΑΤΑ,ΟΡΓΑΝΙΚΟΙ ΡΥΠΟΙ ΠΟΥ ΑΠΟΔΟΜΟΥΝΤΑΙ ΜΗΝΕΣΡΥΠΟΙ ΠΟΥ ΑΠΟΔΟΜΟΥΝΤΑΙ ΑΡΓΑ, Π.Χ. ΦΥΤΟΦΑΡΜΑΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΕΩΣ ΕΚΑΤΟΝΤΑΕΤ ΙΕΣ( ΜΗ ΑΝΑΣΤΡΕΨΙΜ Η ΡΥΠΑΝΣΗ) ΡΥΠΟΙ ΠΟΥ ΔΕΝ ΑΠΟΔΟΜΟΥΝΤΑΙ, Π.Χ. ΒΑΡΕΑ ΜΕΤΑΛΑ, ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ, ΡΑΔΙΕΝΕΡΓΕΣ ΕΝΩΣΕΙΣ

38 έλλειψη πειραματικής προσέγγισης του Βορείου Αιγαίου, έλλειψη ακριβούς προσδιορισμού της κυκλοφορίας των υδάτων εισροής από τον Ελλήσποντο (ως ένα από τα σημαντικά επιστημονικά ερωτήματα που διατυπώθηκαν στο Aegean Sea Workgroup (Rhodes 2002))Aegean Sea Workgroup (Rhodes 2002)

39

40 Η άμεση ανταλλαγή των νερών μεταξύ του Βόρειου και του Νότιου Αιγαίου δεν είναι δυνατή για βάθη νερού μεγαλύτερα από 250 μέτρα λόγω της τοπογραφίας του πυθμένα. Συνεπώς ενισχύεται η συσσώρευση ρύπων στο Βόρειο Αιγαίο λόγω της μειωμένης ανταλλαγής νερών του με το Νότιο Αιγαίο.

41

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52

53

54 .ΠΕΔΙΟ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΔΙΑΧΥΤΗΡΑ ΠΑΛΗΟΥ ΣΕ 3D ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗ ΣΧΗΜΑ 3. ΚΑΤΟΨΗ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΔΙΑΧΥΤΗΡΑ ΠΑΛΗΟΥ

55 ΠΕΔΙΟ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗΣ ΚΟΛΟΒΑΚΤΗΡΙΟΕΙΔΩΝ ΑΠΟ ΔΙΑΧΥΤΗΡΑ ΠΑΛΗΟΥ ΓΙΑ ΤΥΠΙΚΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΠΥΚΝΟΤΗΤΑΣ ΜΗΝΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΥ.ΤΟΜΗ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΔΙΑΧΥΤΗΡΑ ΠΑΛΗΟΥ ΣΧΗΜΑ 3. ΚΑΤΟΨΗ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΑΠΟ ΔΙΑΧΥΤΗΡΑ ΠΑΛΗΟΥ

56

57

58 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΕΠΑΓΡΥΠΝΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΚΑΙ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΚΑΘΑΡΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΝΕΡΩΝ TΟΥ ΒΟΡΕΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ -ΜΟΝΤΕΛΑ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΒΛΕΨΗΣ ΤΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΤΩΝ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΩΝ ΣΤΟ ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ. ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ ΤΟΣΟ ΤΟ ΠΑΡΟΝ ΟΣΟ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ (ΑΜΕΣΟ ΚΑΙ ΜΑΚΡΥΝΟ, 100 ΕΤΗ ) ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΞΕΤΑΣΟΥΜΕ ΤΟΣΟ ΤΙΣ ΤΟΠΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ ΡΥΠΑΝΣΗΣ ΟΣΟ ΚΑΙ ΤΙΣ ΕΙΣΑΓΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΔΑΡΔΑΝΕΛΙΑ