Μουσικολόγος - Μουσικοπαιδαγωγός Σχολική Σύμβουλος ΠΕ16 Μουσικής

Παρουσίαση με θέμα: "Μουσικολόγος - Μουσικοπαιδαγωγός Σχολική Σύμβουλος ΠΕ16 Μουσικής"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Μουσικολόγος - Μουσικοπαιδαγωγός Σχολική Σύμβουλος ΠΕ16 Μουσικής
Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΗΝ ΤΕΧΝΗ Αικατερίνη Πολυμενοπούλου Μουσικολόγος - Μουσικοπαιδαγωγός Σχολική Σύμβουλος ΠΕ16 Μουσικής

2 εισαγωγή Τα τελευταία χρόνια στο χώρο της Ψυχιατρικής και της Παιδοψυχιατρικής χρησιμοποιούνται ως θεραπευτικά εργαλεία διάφορες μορφές τέχνης όπως η μουσική, η ζωγραφική, ο χορός το δράμα κ.α. Η χρήση τους μπορεί να είναι διαγνωστική, συμπληρωματική σε άλλα είδη ψυχοθεραπείας (ατομική – ομαδική) αλλά και αυτόνομη. Προτιμάται η χρήση τους σε ενήλικες και παιδιά γιατί: προξενούν λιγότερο άγχος και πίεση επιτρέπουν την αυθόρμητη συμμετοχή του ατόμου χωρίς η λεκτική επικοινωνία να έχει κυρίαρχο ρόλο.

3 Εκεί που τελειώνει η ισχύς των λέξεων αρχίζει αυτή της μουσικής
ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Μουσικοθεραπεία : η εφαρμογή των συμπερασμάτων που προήλθαν από την έρευνα για θεραπευτικούς και παιδαγωγικούς σκοπούς Εκεί που τελειώνει η ισχύς των λέξεων αρχίζει αυτή της μουσικής R. Wagner

4 ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Μουσική : όχι μόνο το ανθρώπινο δημιούργημα, αλλά κάθε ήχος ξεχωριστά που γίνεται αντιληπτός Θεραπεία : προσπάθεια που έχει σαν στόχο την επαφή και επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων ( ένταξη των ανθρώπων μέσω της μουσικής σε μια ομάδα)

5 Πρώτες γραπτές μαρτυρίες με αναφορές στη μουσικοθεραπεία είναι:
ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Η δύναμη της επιρροής της μουσικής στον ανθρώπινο ψυχισμό δεν είναι κάτι καινούριο. Η εφαρμογή της για θεραπευτικούς σκοπούς χρονολογείται από τις απαρχές της ιστορίας της μουσικής Πρώτες γραπτές μαρτυρίες με αναφορές στη μουσικοθεραπεία είναι: Οι ιατρικοί αιγυπτιακοί πάπυροι ( 1500 π.χ.) όπου γίνεται λόγος για την ευνοϊκή επίδραση της μουσικής στη γονιμότητα της γυναίκας Πρόδρομοι θεωρούνται οι Αρχαίοι Έλληνες Πυθαγόρας, Πλάτωνας, Αριστοτέλης

6 ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Οι αρχαίοι μας πρόγονοι μελέτησαν την επίδραση των ήχων στον άνθρωπο με επιστημονικό και ορθολογιστικό πνεύμα και έθεσαν τις βάσεις της σύγχρονης μουσικοθεραπείας. Τοποθέτησαν επίσης την μουσική στην υποχρεωτική τους παιδεία μαζί με την αριθμητική, τη γεωμετρία και την αστρονομία. Ο Πλάτων στον Τιμαίο, καθορίζει με ακριβή και λεπτό τρόπο την ουσία και το νόημα της μουσικής. Η μουσική αρμονία μας έχει δοθεί από τους Θεούς όχι με στόχο την αλόγιστη ηδονή αλλά με σκοπό να επιβάλλουμε τάξη στις ταραγμένες κινήσεις της ψυχής μας και να τις κάνουμε να μοιάζουν στο θείο πρότυπο.

7 Τονώνει την λειτουργία
Τα τελευταία χρόνια πληθαίνουν οι επιστημονικές μελέτες που αποδεικνύουν τον συμπληρωματικό θεραπευτικό ρόλο της μουσικής σε αρκετά προβλήματα υγείας. Χαλαρώνει Βελτιώνει την διάθεση Εξομαλύνει τον καρδιακό ρυθμό ΜΟΥΣΙΚΗ Τονώνει την λειτουργία του εγκεφάλου Εξομαλύνει τον αναπνευστικό ρυθμό Μειώνει τον πόνο Βοηθά στην ομαλή ανάπτυξη των βρεφών Κ.τ.λ.

8 Για να δράση θεραπευτικά μια μουσική πρέπει να μας αρέσει
ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Η «βιωματική» μορφή μουσικοθεραπείας (αυτή που απαιτεί την παρουσία μουσικοθεραπευτή) θεωρείται η πιο αποτελεσματική. Οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι ακόμα και η απλή ακρόαση μουσικής έχει θετική επίδραση στον οργανισμό Για να δράση θεραπευτικά μια μουσική πρέπει να μας αρέσει

9 Η Ελαφριά μουσική πιάνου Saoudtracks : Πέρα από την Αφρική κ.α.
ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Κάποια είδη μουσικής έχουν ισχυρότερη θεραπευτική & χαλαρωτική δράση π.χ. Η Κλασική Μουσική : αργά κομμάτια (Andante, Adagio) των Μότσαρτ, Μπάχ, Βιβάλντι με ήρεμες και απαλές μελωδίες Η Ελαφριά μουσική πιάνου Saoudtracks : Πέρα από την Αφρική κ.α. New age μουσική Ήχοι της φύσης : παφλασμός της θάλασσας, το θρόισμα των φύλλων, το κελάρυσμα του νερού, το κελάηδημα των πουλιών..

10 ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
ΤΟΝΩΝΕΙ ΤΟΝ ΕΓΚΕΦΑΛΟ Ενεργοποιεί τα «κυκλώματα ανταμοιβής» που ενεργοποιούν επίσης η σοκολάτα κ.α ,και προκαλεί ευχάριστο συναίσθημα Επιδρά θετικά στις νοητικές λειτουργίες (νοημοσύνη, μνήμη, συγκέντρωση κ.α.) Μειώνει τις επιληπτικές κρίσεις Βελτιώνει τις επιληπτικές ικανότητες των ασθενών με νόσο Αλτσχαιμερ

11 ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Μουσικά κομμάτια που βελτιώνουν την μνήμη, ενισχύουν την δημιουργικότητα, αυξάνουν την απόδοση στις σπουδές και την παραγωγικότητα στην εργασία και βοηθούν στην χαλάρωση ή στη βελτίωση της σωματικής και ψυχικής υγείας του παιδιού κατά τους πρώτους μήνες της ζωής του: «Advance Brain Technology» (ΑΒΤ) : Μουσικές συλλογές της Αμερικανικής Εταιρείας Νευροτεχνολογίας.

12 ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΑΓΑΠΑ ΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ Δρά στο καρδιαγγειακό σύστημα όπως τα φάρμακα που λέγονται β-αδρενεργικοί αναστολείς. Δηλαδή ελαττώνει τη διέγερση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος και περιορίζει την έκκριση της αδρεναλίνης, «της ορμόνης του στρες» Ασθενείς που νοσηλεύονται σε καρδιολογικές μονάδες εντατικής θεραπείας και ακούν καθημερινά χαλαρωτική μουσική για 45΄- 60΄με ακουστικά, παρουσιάζουν μειωμένη αρτηριακή πίεση και συχνότητα παλμών (Αθανάσιος Δρίτσας, Ωνάσειο Καρδιοχειρουργικό Κέντρο)

13 ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Προτεινόμενη Μουσική Μπαχ: «Άρια» από την ορχηστρική σουίτα αρ.3( BMW 1068) Χέντελ : «Larghetto» από το κοντσέρτο για άρπα (Op 4 αρ.6) Μότσαρτ : «Andante» από το κοντσέρτο για πιάνο αρ.21 (ΚΑ 67) Ντεμπυσσύ : «Υπό το σεληνόφως» από την σουίτα «Bergammasque» Σατί : «Γυμνοπαιδιά» αρ. 3

14 ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΔΥΝΑΜΩΝΕΙ ΤΟΥΣ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ Η ακρόαση μουσικής στο πλαίσιο θεραπευτικών προγραμμάτων μειώνει τη δύσπνοια και αυξάνει την αντοχή των ασθενών στην άσκηση (Τμήμα Κινησιολογίας και Φυσιολογίας του Χάρβαρντ, Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου του Πιτσμπουργκ) Η τηλεϊατρική μονάδα του Νοσοκομείου «Σωτηρία» δημιούργησε για ασθενείς που πάσχουν από χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, ειδικό CD, το οποίο μπορούν ν’ ακούν στο χώρο τους.

15 ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ
ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ Προτεινόμενη Μουσική Βιβάλντι : Τέσσερις Εποχές Μότσαρτ : Ροντό αλά Τούρκα από τη Σουίτα για πιάνο αρ.11 Σαββόπουλος : μια θάλασσα μικρή Vangellis : La petite fille de la mer Σπανουδάκης : Sudden Love

16 ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Μισή ώρα μουσική την ημέρα «ρίχνει» την υψηλή πίεση
ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Μισή ώρα μουσική την ημέρα «ρίχνει» την υψηλή πίεση υποστηρίζουν ερευνητές του Πανεπιστημίου της Φλωρεντίας ΜΟΥΣΙΚΗ ΓΙΑ ΧΑΛΑΡΩΣΗ Μπάχ : «Adagio» από το κονσέρτο για βιολί (BWV 1042) Μότσαρτ : «Andante» από τα κουαρτέτα για βιολιά (BWV 1043) Μέντελσον : «Βενετσιάνικες Γόνδολες» αρ.12 για πιάνο , από τα «Τραγούδια δίχως λόγια» Keith Jarrett : «The melody at night with you» (ECM) Charlie Haden & Pat Metheny: « Beyond the Missouri Sky» (Verve) Piazzola Tangaro: o Charles Dutoit διευθύνει τη Συμφωνική Ορχήστρα του Μόντρεαλ σε κομμάτια του Astor Piazzola (DECCA)

17 Θανάσης Δρίτσας : «Υδατογραφίες» για βιολί και πιάνο (Protasis Music)
ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Θανάσης Δρίτσας : «Υδατογραφίες» για βιολί και πιάνο (Protasis Music) Μάνος Χατζιδάκις : «15 Εσπερινοί» « Το χαμόγελο της Τζοκόντα» Κινηματογράφος O.S.T. Il Postino Cinema Paradiso New age Το άλμπουμ του συγκροτήματος Secret Garden

18 Verdi : το χορωδιακό «Va Pensiero» από τον Νaμπούκο
ΜΟΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Οπερα Verdi : το χορωδιακό «Va Pensiero» από τον Νaμπούκο : το ντουέτο « Libiano ne΄ lietti calici από την Τραβιάτα ( Πρόσφατη μελέτη του Πανεπιστημίου της Παβία στην Ιταλία, η οποία δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Circulation επιβεβαιώνει την θεραπευτική δράση της μουσικής στην καρδιά και ειδικά της όπερας)

19 ΧΟΡΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

20 ΧΟΡΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Χοροθεραπεία: είναι η ψυχοθεραπευτική χρήση της κίνησης σαν μια διαδικασία που προωθεί τη συναισθηματική, τη γνωστική και φυσική (σωματική) ολοκλήρωση του ατόμου (ADTR: Αμερικάνικος σύνδεσμος χοροθεραπείας) Πρόκειται για ψυχοθεραπεία μη λεκτική που χρησιμοποιεί σαν υλικό το σώμα Οι χοροθεραπευτές αναλύουν την συμπεριφορά της κίνηση βοηθούν στην ερμηνεία της κατάστασής της υγείας ή στη δυσλειτουργία ενός ασθενή. Με αυτόν τον τρόπο βοηθούν τα άτομα στην συναισθηματική, ψυχολογική, πνευματική και σωματική ανάπτυξη – εξέλιξη. Οι βάσεις της τέθηκαν στην Αμερική το 1940

21 ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Ο άνθρωπος πριν ακόμα αρχίσει να μιλάει εξωτερίκευε τα συναισθήματά του με τη Ζωγραφική. Έτσι βρίσκουμε διάφορα σύμβολα στα τοιχώματα των σπηλαίων που τα ζωγράφιζε για να ξορκίσει τους φόβους του, να εκδηλώσει τη χαρά του, να πάρει δύναμη. Σήμερα ο άνθρωπος έχει αποκοπεί από αυτήν την έκφραση της εξωτερίκευσης των συναισθημάτων του Σκοπός της Art therapy και του Art therapist είναι να βοηθήσει το άτομο να εκφραστεί ελεύθερα και να ερμηνεύσει τα σύμβολα που χρησιμοποιεί

22 ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ ΚΑΙ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Μεγάλο μέρος του ανθρώπινου δυναμικού βρίσκεται στο υποσυνείδητο και με την διαδικασία αυτή βοηθιέται να αντιμετωπίσει πράγματα που έχει απωθήσει. Η Art therapy μέσω των εικαστικών γίνεται από καλλιτέχνες σε ιδρύματα της Αγγλίας και της Αμερική, μέσα σε ατμόσφαιρα ασφάλειας , εμπιστοσύνης και σεβασμού. Εκτός της Ζωγραφικής γίνεται με πηλό, κολλάζ, φωτογραφία κ.α.

23 ΑΡΧΑΙΟ ΔΡΑΜΑ ΚΑΙ ΔΡΑΜΑΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Στο αρχαίο Δράμα καθρεπτίζεται όλη η τραγικότητα της ζωής και του ανθρώπου, ο οποίος πασχίζει για την ακλόνητη ευταξία που προσφέρει ο σωστός λόγος και η δικαιοσύνη. Όπως και στη λογοτεχνία, το αρχαίο δράμα παρουσιάζει και φωτίζει το πεπρωμένο και τη συνείδηση κάποιων ανθρώπων μέσα στο κοινωνικό γίγνεσθαι της εποχής τους. Το Θέατρο μπορεί να παίξει θεραπευτικό ρόλο απελευθερώνοντας από τα απωθημένα τους ορισμένα άτομα

24 ΑΡΧΑΙΟ ΔΡΑΜΑ ΚΑΙ ΔΡΑΜΑΤΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
Στην Ελλάδα η έμπνευση ανήκει στον υφηγητή της Νευρολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και Δ/ντή της Α΄Κλινικής του Δρομοκαίτειου Θεραπευτηρίου κ. Γ. Λυκέτσο 1961: ομάδα σχιζοφρενών διδάχτηκε και παρουσίασε στο θεατράκι του Δρομοκαίτειου, μπροστά σε τρόφιμους και συγγενείς τον Προμηθέα Δεσμώτη του Αισχύλου

25 ΕΠΙΛΟΓΟΣ Ο Ερνστ Φίσερ στο έργο του «Η αναγκαιότητα της Τέχνης γράφει « Η Τέχνη στις αρχές της ήταν μαγεία, μια μαγική βοήθεια……» Σήμερα οι επιστήμονες βασιζόμενοι σε εθνολογικές και ανθρωπολογικές μελέτες ανακάλυψαν τις θεραπευτικές ιδιότητες της Τέχνης και τις μεθόδευσαν για να αντιμετωπίσουν ψυχοσωματικά προβλήματα. Προσπαθούν με τον τρόπο τους να επαναφέρουν τη χαμένη μαγεία της Τέχνης στους ανθρώπους της σύγχρονης ασφυκτικής πόλης, να του μυήσουν στην τελετουργία της δημιουργίας.

26 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΑΣ