Ψυχοπαθολογία της Παιδικής και Εφηβικής Ηλικίας (Ψ 2602

Παρουσίαση με θέμα: "Ψυχοπαθολογία της Παιδικής και Εφηβικής Ηλικίας (Ψ 2602"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Ψυχοπαθολογία της Παιδικής και Εφηβικής Ηλικίας (Ψ 2602
Ψυχοπαθολογία της Παιδικής και Εφηβικής Ηλικίας (Ψ 2602 Οργάνωση του μαθήματος: σε τρεις ενότητες: Θέματα διάγνωσης, αξιολόγησης και κατανόησης της παιδικής και εφηβικής συμπεριφοράς και ψυχισμού, Προβλήματα και ειδικές περιπτώσεις ψυχοπαθολογίας, και Πρόληψη προβλημάτων της παιδικής και εφηβικής ηλικίας. Εν αρχή εξετάζονται διάφορα ιστορικά, αναπτυξιακά, αιτιολογικά και ταξινομικά θέματα: διαμορφώνεται ένα γνωστικό πλαίσιο, για την κατανόηση των ιδιαιτεροτήτων των προβλημάτων Στη συνέχεια μελετιούνται διάφορες ψυχοπαθολογικές καταστάσεις: διαφορετικά ψυχολογικά σύνδρομα συμπεριλαμβάνοντας τους ορισμούς τους τις ταξινομικές, αιτιολογικές και θεραπευτικές θεωρήσεις. ένα ευρύ φάσμα προβλημάτων συμπεριφοράς των παιδιών. τις στρατηγικές πρόληψης των προβλημάτων της παιδικής και εφηβικής ηλικίας.

2 Ψυχοπαθολογία της Παιδικής και Εφηβικής Ηλικίας (Ψ 2602)
Εισαγωγή Αναπτυξιακή προσέγγιση στην ψυχοπαθολογία παιδιών και εφήβων Διάγνωση, ταξινόμηση και ψυχοδιαγνωστική στην παιδική ψυχοπαθολογία Η διατύπωση κλινικών περιπτώσεων Διαταραχές της ανάπτυξης Διαταραχές συμπεριφοράς Διαταραχές της διάθεσης Αγχώδεις διαταραχές Διαταραχές στην πρόσληψη τροφής Σωματόμορφες διαταραχές Διαταραχές ταυτότητας Παιδιά και έφηβοι χρήση και κατάχρηση ουσιών Μελετώντας την παιδική και εφηβική ηλικία Πρόληψη και αγωγή υγείας

3 Εισαγωγή Η ψυχοπαθολογία των παιδιών διαφέρει από αυτήν των ενηλίκων από πολλές απόψεις. Μια ιδιαίτερα εμφανής διαφορά είναι ότι η έκφραση της ψυχοπαθολογίας στα παιδιά αλλάζει συχνά και στο μέγεθος / βαρύτητα και στο χαρακτήρα καθώς η ανάπτυξη προχωρεί. Επιπλέον, η μελέτη της ανάπτυξης της ψυχοπαθολογίας πρέπει να λάβει υπόψη : ηλικιακές αλλαγές σε αυτό που θεωρείται φυσιολογικό/κανονικό και προσαρμοστικό, έτσι ώστε συμπεριφορές που θεωρούνται παθολογικές σε μια ηλικία μπορεί να θεωρηθεί κανονική σε μια άλλη ηλικία και αντίστροφα. Μια άλλη εμφανής διαφορά είναι εκείνη της αξιολόγησης της ψυχοπαθολογίας στα παιδιά και τους εφήβους που Απαιτεί πολλαπλές πηγές πληροφοριών, όπως οι γονείς, δάσκαλοι, και τα ίδια τα παιδιά, και εργαλεία (κλίμακες, μέτρα)

4 Λόγω αυτών των πολλαπλών πηγών διαφοράς της διάγνωσης στην παιδική ηλικία, ποσοτικές διαφορές στις διαγνώσεις μπορεί να είναι κρισιμότερες για το παιδί από ότι στους ενήλικες Λαμβάνουμε υπόψη τις αναπτυξιακές διαφορές στην έκφραση της ψυχοπαθολογίας. Ένα νοσολογικό σύστημα πρέπει να λάβει υπόψη: (1) παραλλαγές και χαρακτηριστικές και άτυπες συμπεριφορές πέρα από την ηλικία (2) διαφορές φύλου στην έκφραση της ψυχοπαθολογίας (3) διαφορές μεταξύ των πηγών πληροφοριών (4) τάσεις για τα παιδιά που φανερώνουν τα πολλαπλά είδη προβλημάτων.

5 την αναπτυξιακή κατανόηση της ψυχοπαθολογίας
Έρευνα Υποκινείται από το DSM-III, το DSM-ΙΙΙ-Ρ, και DSM-IV που έχουν καταχωρήσει την αναπτυξιακή κατανόηση της ψυχοπαθολογίας και τη διαφορική αξιολόγησή του στις πρόσφατες δεκαετίες. Απαιτείται ένας ευνοϊκός χρόνος για να θεωρήσει κανείς τα διαφορικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα του DSM.

6 Γιατί προσθέτουμε τα διαφορικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα στο DSM;
Προτείνουμε τα διαφορικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα που συμπληρώνουν οι κατηγορικές πτυχές του DSM. Ο διαφορικές και οι κατηγορικές προσεγγίσεις κάθε μια έχουν τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματά τους. Τα πλεονεκτήματα της κατηγοριοποίησης προσφέρουν μια λεπτομερή προσέγγιση σε κάθε το ζήτημα Μειονεκτήματα μιας διαφορετικότητας /μοναδικότητας έχουν περιγραφεί επίσης. Αυτό περιλαμβάνει: την ασυνέπειά της με την επικράτηση μιας διαγνωστικής προσέγγισης που χρησιμοποιείται από τους νοσοκομειακούς γιατρούς για να δώσουν μια βαθμολογική εκτίμηση, και να λάβουν αποφάσεις για την θεραπεία.

7 η καθαρά η κατηγορική προσέγγιση αποτυγχάνει να αποτελέσει σημαντική
Υποστηρίζεται ότι η καθαρά η κατηγορική προσέγγιση αποτυγχάνει να αποτελέσει σημαντική πηγή διαφοράς. Παραδείγματος χάριν, Τα νευρικά συστήματα κρύβονται κάτω από τη συμπεριφορά, που διαφέρει κατά φύλο και την ηλικία. Συνεπώς, ένα διαγνωστικό σύστημα πρέπει να λάβει υπόψη το γένος και τη διαφορά ηλικίας, καθώς επίσης και τη διαφορά πληροφοριοδοτών.

8 Μερικά διαφορικά εργαλεία, όπως
Χρησιμοποίηση των διαφορικών προσεγγίσεων αποτελούν πολλαπλές πηγές διαφοροποίησης Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων τριών δεκαετιών, χιλιάδες μελέτες για την παιδική και εφηβική ψυχοπαθολογία έχουν χρησιμοποιήσει διαφορετικές προσεγγίσεις σε επιδημιολογικά και κλινικά δείγματα. Μερικά διαφορικά εργαλεία, όπως ο Πίνακας Ελέγχου Κλινικής Συμπεριφοράς για το παιδί (CBCL Achenbach & Rescorla, 2001) περιλαμβάνει τις περιγραφές των προβλημάτων των παιδιών.

9 Αυτό δε βασίστηκε άμεσα στα κριτήρια DSM, αν και έχει βρεθεί να συμφωνεί καλά με κάποιες κατηγορίες με το διαγνωστικό DSM Άλλα εργαλεία, όπως το Conners Κλίμακες Εκτίμησης της Συμπεριφοράς (CRS Conners, 2001) Σύστημα αξιολόγησης για τα παιδιά (BASC Raynolnts & Kamphaus, 1998) περιλαμβάνουν τις παραφράσεις - κριτήρια DSM Εκτός από τα εργαλεία εκτίμηση για ευρύ φάσμα κλινικών και επιδημιολογικών εφαρμογών, άλλα εργαλεία εστιάζουν στις στενότερες σειρές της ψυχοπαθολογίας

10 Αυτά τα εργαλεία μέτρησης εξετάζουν τις έμφυτες αδυναμίες σε ένα καθολικό σύστημα ταξινόμησης και αξιολόγησης όπως το DSM και DSM-Children Παρέχουν τους ποσοτικούς δείκτες της διαφοράς μέσα σε συμπτώματα και φυσιολογικής συμπεριφοράς κατά ηλικία και φύλο. Κάθε ένα από αυτά έχει τις δυνατότητες και τις αδυναμίες, και τους υπερασπιστές και κριτικούς τους. Παρά τη διαδεδομένη χρήση τους, διαφορικές μετρήσεις είναι αυτήν την περίοδο εκτός της νοσολογίας DSM. Υποστηρίζεται ότι πρέπει να είναι κεντρικότερη η αξιολόγηση και η φροντίδα των παιδιών προκειμένου να προωθηθεί μια πιο στοιχείο-βασισμένη στην ψυχιατρική αξιολόγηση.

11 της νευρολογίας και γενετικής οι προσεγγίσεις ταξινόμησης
Σε αυτήν την εποχή της νευρολογίας και γενετικής οι προσεγγίσεις ταξινόμησης απαιτούν να μπορούν να καλύψουν διαφορετικά νευρικά κυκλώματα και γονίδια σχετικά με την ψυχοπαθολογία. Η αναπτυξιακή έρευνα νευροβιολογίας δείχνει ότι οι συνδέσεις, η ανατομία, και η φυσιολογία του ανθρώπου, είναι εντυπωσιακά πέρα από την ανάπτυξη των εγκεφαλικών αλλαγών.

12 Η ψυχοπαθολογία παιδιών είναι η εκδήλωση ψυχολογικών διαταραχών στα παιδιά και εφήβους. Αντιδραστική προκλητική διαταραχή, διαταραχή υπερδραστηριότητας Ελλειμματικής προσοχής και διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές είναι παραδείγματα της ψυχοπαθολογίας παιδιών. Ο πλήρης κατάλογος επίσημων διαγνωστικών κωδίκων και ταξινόμησης των διαταραχών ψυχο-διανοητικής υγείας μπορεί να βρεθεί DSM- IV- TR

13 Αυτό είναι το ίδιο εγχειρίδιο που καλύπτει την ενήλικη ψυχοπαθολογία, αλλά έχει ορισμένες διαγνώσεις συγκεκριμένες για τα παιδιά και τους εφήβους. Childpsypro (03:35, 13 Δεκεμβρίου 2011 (UTC) Σύμβουλοι, κοινωνικοί λειτουργοί, ψυχολόγοι και οι ψυχίατροι που συνεργάζονται με τα ψυχο-διανοητικά άρρωστα παιδιά ενημερώνονται από την έρευνα της: αναπτυξιακής ψυχολογίας, αναπτυξιακής ψυχοπαθολογίας, κλινικής ψυχολογίας παιδιών, και τα οικογενειακά συστήματα.

14 Το πρώτο τμήμα του DSM IV-*TR
[ συνήθως οι πρώτες διαγνωσθείσες διαταραχές στη νηπιακή ηλικία, την παιδική ηλικία ή την εφηβεία] περιλαμβάνει τις διαγνώσεις από τη διανοητική καθυστέρηση στην εκλεκτική αλαλία. Επιπλέον, Το συνεχές ρεύμα 0-3 ή η διαγνωστική ταξινόμηση 0-3 χρησιμοποιείται για να αξιολογήσει τα προβλήματα διανοητικής υγείας στα νήπια. Ο Selma Fraiberg ήταν ένας πρωτοπόρος στον τομέα ψυχο-διανοητικής υγείας νηπίων.

15 Πώς γίνεται μια διάγνωση;
Συχνά οι γονείς συναντιούνται αρχικά με τον παιδίατρο για να αξιολογήσουν εάν τα συμπτώματα ενός παιδιού αξίζουν την περαιτέρω ψυχιατρικής αξιολόγησης. Προκειμένου να αξιολογηθεί η ψυχοπαθολογία παιδιών, ένας εξουσιοδοτημένος επαγγελματίας (συχνά ένας ψυχίατρος, ένας ψυχολόγος ή ένας κοινωνικός λειτουργός) θα πραγματοποιήσει μια διαγνωστική συνέντευξη για να αξιολογήσει τα συμπτώματα, τη συχνότητα και τη δριμύτητά τους

16 Ο επαγγελματίας συχνά θα χρησιμοποιήσει τις κλίμακες που ολοκληρώνονται από τον περίγυρο: το γονέα και τους δασκάλους, άλλους για να αξιολογήσουν τη λειτουργία των παιδιών. Μια αξιολόγηση για συμπεριφορές: στο φαγητό, τον ύπνο, τη διάθεση, τη σχολική επίδοση, το ιστορικό της γέννησης, το οικογενειακή ιστορικό, το ιατρικό ιστορικό και τα παρόντα επίπεδα κινδύνου (συμπεριφορές κινδύνου) είναι όλο το μέρος αυτής της αξιολόγησης.

17 Μετά από την αξιολόγηση, ο επαγγελματίας μπορεί να κάνει μια διάγνωση
ως προς τον όρο (και ποιος) προκαλεί τα συμπτώματα του παιδιού. Περαιτέρω συστάσεις για την επεξεργασία πρέπει να υποβληθούν/ παραπεμθούν σε αυτό το σημείο: εξαρτάται από ποικίλους παράγοντες ευρημάτων

18 Η σύγχρονη τάση στις ΗΠΑ οδηγεί στην πλήρη, κατά το δυνατόν, κατανόηση της ψυχοπαθολογίας των παιδιών και των εφήβων από μια βασισμένη σε συστήματα προοπτικής προσέγγισης αποκαλούμενη αναπτυξιακή ψυχοπαθολογία επίσης , η πρόσφατη έμφαση δόθηκε στην κατανόηση των ψυχολογικών διαταραχών από μια συγγενική προοπτική που δίνεται από τη νευροβιολογία.

19 Επαγγελματίες που ακολουθούν τη θεωρία σύνδεσης (διασυνδετική) θεωρούν ότι η πρόωρη εμπειρία σύνδεσης των παιδιών μπορεί να προωθήσει τις προσαρμοστικές στρατηγικές ή να βάλει την προκαταρκτική εργασία για τους μη προσαρμοστικούς τρόπους αντιμετώπισης που μπορούν αργότερα να οδηγήσουν στις διαταραχές ψυχο-διανοητικής υγείας

20 Η έρευνα και η κλινική εργασία για την ψυχοπαθολογία παιδιών και εφήβων τείνουν να συμπέσουν σε διάφορες κύριες περιοχές: αιτιολογία, επιδημιολογία, διάγνωση, αξιολόγηση, και επεξεργασία. (Επαναπροσανατολισμένη από Ψυχολογική διαταραχή) Μια ψυχο-διανοητική διαταραχή ή μια διανοητική/ψυχική ασθένεια είναι ένα ψυχολογικό ή συμπεριφοριστικό σχήμα που συνδέεται γενικά με κίνδυνο ή ανικανότητα, και που δεν θεωρείται μέρος κανονικής ανάπτυξης ή ενός ατόμου κοινωνικό/πολιτισμικό.

21 Αυτό μπορεί να συνδεθεί με τις συγκεκριμένες περιοχές ή τις λειτουργίες εγκέφαλος ή νευρικό σύστημα, συχνά και στο κοινωνικό πλαίσιο. Η αναγνώριση και κατανόηση οι συνθήκες διανοητικής υγιεινής έχουν αλλάξει κατά τη διάρκεια του χρόνου και των πολιτισμών, και υπάρχουν ακόμα παραλλαγές στον καθορισμό, αξιολόγηση και ταξινόμηση, αν και τα τυποποιημένα κριτήρια οδηγίας χρησιμοποιούνται ευρέως.

22 Οι ψυχο-διανοητικές διαταραχές καθορίζονται συνήθως από ένα συνδυασμό για το πώς ένα πρόσωπο αισθάνεται, πράττει, σκέφτεται ή αντιλαμβάνεται Σύμφωνα με την WHO, πέρα από το ένα τρίτο των ανθρώπων στις περισσότερες χώρες εκθέτει τέτοια προβλήματα σε κάποιο χρόνο στη ζωή του που ικανοποιούν τα κριτήρια για τη διάγνωση ενός ή περισσοτέρων από τους κοινούς τύπους των ψυχο-διανοητικών διαταραχών

23 οι αιτίες των ψυχο-διανοητικών διαταραχών είναι ποικίλες και σε μερικές περιπτώσεις ασαφείς, και οι θεωρίες μπορούν να ενσωματώσουν τα συμπεράσματα από μια σειρά τομέων. Οι υπηρεσίες είναι βασισμένες μέσα ψυχιατρικά νοσοκομεία ή στη κοινότητα, και οι αξιολογήσεις πραγματοποιούνται κοντά σε ψυχιάτρους, κλινικούς ψυχολόγους και μερικές φορές ψυχιατρικούς κοινωνικούς λειτουργούς, χρησιμοποιώντας τις διάφορες μεθόδους αλλά συχνά στηριγμένοι στην παρατήρηση και την επερώτηση.

24 Οι κλινικές επεξεργασίες παρέχονται από διάφορους προσφέροντες ιατρικές υπηρεσίες ψυχικής υγεία ή/και ψυχοδιανοητικής παρέμβασης: Ψυχοθεραπεία και ψυχιατρικό φάρμακο είναι δύο σημαντικές επιλογές επεξεργασίας, επίσης, οι κοινωνικές επεμβάσεις, αυτο-υποστήριξη και αυτοβοήθεια, κοινωνικές δεξιότητες. Σε μια μειονότητα των περιπτώσεων να υπάρξει ακούσια κράτηση ή ακούσια επεξεργασία, όπου η νομοθεσία επιτρέπει.

25 Στίγμα και η διάκριση μπορεί να προσθέσει στο βάσανο και την ανικανότητα που συνδέονται με τις ψυχο-διανοητηκές διαταραχές (ή με τη διάγνωση ή κρίση έχοντας μια ψυχο-διανοητική διαταραχή), οδηγώντας σε διάφορες κοινωνικές μετακινήσεις που προσπαθούν να αυξήσει την κατανόηση και την πρόκληση κοινωνικού αποκλεισμού

26 Η αντιδραστική προκλητική διαταραχή (παράξενη/ περίεργη/εναντιωματική) είναι μια διάγνωση που περιγράφεται από το Διαγνωστικό και στατιστικό εγχειρίδιο των ψυχικών διαταραχών (DSM) ως τρέχον πλάνο ο θυμός καθοδηγεί την ανυπακοή, την εχθρικά προκλητική συμπεριφορά προς τους κανόνες αρχής που υπερβαίνει τα όρια της φυσιολογικής συμπεριφοράς παιδικής ηλικίας. Οι άνθρωποι που έχουν αυτό μπορούν να εμφανιστούν πολύ επίμονοι και συχνά αντιδραστικοί, επιθετικοί και εχθρικοί

27 Συμπεριφοριστικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα Κοινά χαρακτηριστικά γνωρίσματα Oppositional Defiant Disorder (ODD) περιλαμβάνει τον υπερβολικό, συχνά επίμονο θυμό, συχνό έντονα ξεσπάσματα ή μέτρια ξεσπάσματα, καθώς επίσης και την αμέλεια απείθεια σε αρχές και κανόνες. Τα παιδιά και οι έφηβοι με αυτή την συμπεριφορά συχνά εσκεμμένα ενοχλούν άλλους, κατηγορούν τους άλλους για τα λάθη τους, και είναι εύκολα διαταραγμένα. Οι γονείς παρατηρούν συχνά τις πιο άκαμπτες και οξύθυμες συμπεριφορές απ‘ ό,τι στα αδέλφια τους.

28 αυτά τα παιδιά και οι έφηβοι μπορούν
Επιπλέον, αυτά τα παιδιά και οι έφηβοι μπορούν να εμφανιστούν αγανακτισμένοι με τους άλλους και όταν κάνει κάποιος κάτι που δεν συμφωνούν ή δεν τον συμπαθούν προτιμούν τη λήψη της εκδίκησης περισσότερο από πιο ευαίσθητες λύσεις. …για ένα παιδί ή έναν έφηβο που συνηγορεί σε διάγνωση παράξενου/περίεργου του εναντιωματικού παιδιού, αυτές οι συμπεριφορές μπορεί να προκαλέσουν ιδιαίτερο κίνδυνο για την οικογένεια ή/και να παρεμποδίσουν σημαντικά την ακαδημαϊκή ή κοινωνική λειτουργία.

29 Η παρέμβαση λαμβάνει τη μορφή παρεμπόδισης του παιδιού ή του εφήβου από την εκμάθηση στο σχολείο ή την παραγωγή των φίλων, ή τη θέση σε στις επιβλαβείς καταστάσεις. Αυτές οι συμπεριφορές πρέπει επίσης να εμμείνουν για τουλάχιστον έξι μήνες. Τα αποτελέσματα αυτής της διαταραχής μπορούν να ενισχυθούν πολύ από άλλες διαταραχές ως συνοδό (συν)νοσηρότητας όπως ADHD

30 Σημάδια και συμπτώματα
Μερικά σημάδια και συμπτώματα που πρέπει να διαιωνιστούν για περισσότερο από 6 μήνες και πρέπει να θεωρηθούν πέρα από την κανονική συμπεριφορά παιδιών για να εγκαταστήσουν τη διάγνωση είναι: αρνείται ενεργά να συμμορφωθεί με τους υποστηριγμένους συναίνεση κανόνες της πλειοψηφίας τα αιτήματα ή εκτελεί σκόπιμες ενέργειες για να ενοχληθούν οι άλλοι και να αγανακτεί τους άλλους, υποστηρίζει συχνά τα λάθη του και κατηγορεί άλλων για τα λάθη του/της δεν έχει παρά λίγους ή κανέναν φίλο ή έχει χάσει τους φίλους, Προκαλεί σταθερά πρόβλημα στο σχολείο, γίνεται μοχθηρός/ή ή επιδιώκει την εκδίκηση, ευερέθιστο ή εύκολα ενοχλημένο Γενικά, αυτά τα σχέδια της συμπεριφοράς θα οδηγήσουν σε προβλήματα στο σχολείο και άλλους κοινωνικούς τόπους συναντήσεων

31 Παιδιά αλκοολικών γονέων, ή
Αιτίες Παιδιά αλκοολικών γονέων, ή Παιδιά των οποίων οι πατέρες «έχουν ή είχαν πρόβλημα με το νόμο" έχουν μια πιθανότητα 18% της αντιδραστικής/εναντιωματικής συμπεριφοράς , αρχίζοντας πολύ νωρίς σε ηλικία αυτή τη συμπεριφορά. … αυτό θα μπορούσε επίσης να προκληθεί ως αφομοίωσης της συμπεριφοράς και της δυναμικής της επιρροής ης κατάστασης των γονέων του ασθενή.

32 Πρόγνωση Σύμφωνα με ένα άρθρο του 1992, εάν τα παιδιά αυτά αφεθούν χωρίς παρέμβαση ή επεξεργασία του προβλήματός τους, τότε περίπου το 52% των παιδιών με εναντιωματική συμπεριφορά θα συνεχίσουν να ικανοποιούν τα κριτήρια του DSM-IV μέχρι τρία έτη αργότερα, και για τα μισά από αυτά τα 52% θα προχωρήσουν σε μια διαταραχή συμπεριφοράς: αυτός ο ισχυρός συσχετισμός μεταξύ της ισχυρής περιφρόνησης στην παιδική ηλικία και της ενηλικίωσης μπορεί να προτείνει παρόμοιους μηχανισμούς για εχθρότητα προς την εξουσία, τους κανόνες, τις αρχές από τα παιδιά και τους ενήλικες.

33 Ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις Ένας από τους βασικούς παράγοντες στην ανάπτυξη και τη συντήρηση των αρνητικών συμπεριφορών που συνδέονται με τα εναντιωματικά/ αντιδραστικά συμπτώματα είναι η ενίσχυση, είτε σκόπιμη είτε όχι, των ανεπιθύμητων συμπεριφορών. Ο αποτελεσματικότερος τρόπος τις αποδιοργανωτικές διαταραχές συμπεριφοράς είναι συμπεριφοριστική θεραπεία. Η συμπεριφοριστική θεραπεία για τα παιδιά και τους εφήβους εστιάζει πρώτιστα στο πώς να αποτρέψει τις προβληματικές σκέψεις ή τις συμπεριφορές από τυχαία γεγονότα και να τύχει ενισχυμένης συμπεριφοράς μέσα στο περιβάλλον.

34 Αυτοί οι ενισχυτές, θετικοί και αρνητικοί, συμβάλλουν συχνά σε μια αύξηση στη συχνότητα των αντιθετικών συμπεριφορών. Η θεραπεία συμπεριφοράς μπορεί να εφαρμοστεί σε ένα ευρύ φάσμα των ψυχολογικών συμπτωμάτων μεταξύ των παιδιών, των εφήβων, και των ενηλίκων με εναντιωματική διαταρχή. Στη συμπεριφοριστική θεραπεία, οι θεράποντες ενθαρρύνουν τα παιδιά και τους εφήβους για να δοκιμάσουν νέες συμπεριφορές και να μην επιτρέψουν στις ανεπιθύμητες ενισχύσεις που θα υπαγορεύσουν τρόπους με τους οποίους ενεργούν. Επιπλέον, οι θεράποντες μπορούν να συνεργαστούν με τους γονείς για να διακόψουν τους τρόπους στους οποίους ενισχύουν ακούσια τις ανεπιθύμητες συμπεριφορές.

35 Ένα παράδειγμα για το πώς οι θετικές ενισχύσεις μπορούν να εμφανιστούν όταν ο/η ασθενής ανταμείβεται με την προσοχή κατά εκτέλεση των εναντιωματικών συμπεριφορών. Η προσοχή ενισχύει από μόνη της, και η ανταμειβόμενη προσοχή θα μπορούσε να δοθεί τυχαία, ειρωνικά, κατά την προσπάθεια να δημιουργηθεί μια συνέπεια αρνητικών ενισχύσεων εμφανίζονται όταν τιμωρείται ακούσια ο ασθενής από τα απωθητικά ερεθίσματα για την μη εκτέλεση των εναντιωματικών Συμπεριφορών (της εκδίκησης, της άρνησης συνεργασίας, και του συχνού θυμού).

36 Αυτά τα απωθητικά ερεθίσματα που τιμωρούν τους ασθενείς για την μη εκτέλεση των εναντιωματικών συμπεριφορών μπορούν να περιλάβουν: ταπείνωση, την απομόνωση, που δεν λέγεται το λόγο των κανόνων (π.χ. ο «κραγμένος», «ανώριμος». «παρορμητικός», κ.ά.) ,

37 Άλλες προσεγγίσεις στην επεξεργασία ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΟΥ/ΠΕΡΙΕΡΓΟΥ,
περιλαμβάνουν τα επιμορφωτικά προγράμματα γονέων, ατομικά και ομαδικά, σύμφωνα με την αμερικανική ακαδημία του παιδιού και της εφηβικής ψυχιατρικής, ψυχοθεραπεία, οικογενειακή θεραπεία, γνωστική συμπεριφοριστική θεραπεία, και κοινωνική κατάρτιση δεξιοτήτων. Οι θεραπείες για το ΕΝΑΝΤΙΩΜΑΤΙΚΟ/ΠΕΡΙΕΡΓΟ παιδί-έφηβο προσαρμόζεται συγκεκριμένα στο μεμονωμένο παιδί, και οι διαφορετικές τεχνικές θεραπείας εφαρμόζονται για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας και τους εφήβους. Μια προσέγγιση που αναπτύσσεται από τους Russell & Barkley χρησιμοποιεί ένα πρότυπο κατάρτισης γονέων και αρχίζει με την εστίαση στις θετικές προσεγγίσεις στις υποχωρητικές συμπεριφορές ανάπτυξης

38 ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΠΡΟΣΟΧΗΣ-ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ
Attention deficit hyperactivity disorder (ADHD ή AD/HD ή ADD) ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΠΡΟΣΟΧΗΣ-ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΙΚΗΣ ΠΡΟΣΟΧΗΣ είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή χαρακτηρίζεται πρώτιστα από τη συνύπαρξη των προβλημάτων προσοχής και υπερδραστηριότητα/υπερκινητικότητα, που εμφανίζονται με κάθε συμπεριφορά σπάνια μεμονωμένα και τα συμπτώματα που αρχίζουν πριν από την ηλικία των επτά ετών

39 ADHD είναι ο συνηθέστερα μελετημένη και διαγνωσθείσα ψυχιατρική διαταραχή στα παιδιά, που έχουν επιπτώσεις σε περίπου 3% έως 5% των παιδιών συνολικά και διαγνωσθείσα σε περίπου 2% έως 16% των παιδιών σχολείου. είναι μια χρόνια διαταραχή με 30% έως 50% εκείνων των ατόμων που εντοπίζονται στην παιδική ηλικία που συνεχίζει να έχει τα συμπτώματα στην ενηλικίωση.

40 έφηβοι και ενήλικοι με ADHD τείνουν να αναπτυχθούν αντιμετωπίζοντας μηχανισμούς για να αντισταθμίσουν μερικά ή τα όλα τα ελλείμματά τους. Υπολογίζεται ότι 4,7% των αμερικανικών ενηλίκων ζουν με ADHD. Τυποποιημένες κλίμακες εκτίμησης όπως Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας Η ενήλικη κλίμακα αυτο-αναφοράς ADHD μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη διαλογή ADHD και την αξιολόγηση δριμύτητα των της αναταραχής συμπτωμάτων .

41 ADHD εντοπίζεται δύο έως τέσσερις φορές συχνότερα στα αγόρια απ‘ ό,τι στα κορίτσια, αν και οι μελέτες προτείνουν ότι αυτή η απόκλιση μπορεί να οφείλεται μερικώς στην υποκειμενική προκατάληψη της παραπομπής των δασκάλων. Η διαχείριση ADHD περιλαμβάνει συνήθως κάποιο συνδυασμό φαρμάκων, τροποποιήσεων συμπεριφοράς, αλλαγών τρόπου ζωής, και παροχής συμβουλών.

42 Τα συμπτώματά της μπορεί να είναι δύσκολο να διαφοροποιηθούν από άλλες διαταραχές, που αυξάνουν την πιθανότητα ότι τη διάγνωση ADHD θα λείπει, επιπλέον, οι περισσότεροι νοσοκομειακοί γιατροί δεν έχουν λάβει την επίσημη κατάρτιση στην αξιολόγηση και τη θεραπεία ADHD, ειδικότερα στους ενήλικους ασθενείς.

43 ADHD και η διάγνωση και η θεραπεία της ήταν θεωρημένη ως αμφισβητούμενη από τη δεκαετία του '70 οι διαμάχες έχουν περιλάβει τους νοσοκομειακούς γιατρούς, τους δασκάλους, τους σχεδιαστές πολιτικής, τους γονείς και τα μέσα. Τα θέματα περιλαμβάνουν τις αιτίες ADHD, και τη χρήση των φαρμάκων τονωτικών στην επεξεργασία της (αξιολόγηση, θεραπεία).

44 οι περισσότεροι επαγγελματίες υγειονομικής περίθαλψης δέχονται ότι ADHD είναι μια γνήσια διαταραχή όπου η συζήτηση της επιστημονικής κοινότητας στρέφεται κυρίως γύρω από το πώς εντοπίζεται και αντιμετωπίζεται. Η αμερικανική ιατρική ένωση (ΑΜΑ) κατέληξε στο συμπέρασμα το ’98 ότι τα διαγνωστικά κριτήρια για ADHD είναι βασισμένα σε εκτενείς έρευνες και εφαρμόζονται στη διάγνωση τα κατάλληλα εργαλεία με υψηλή αξιοπιστία.

45 τι είναι διαταραχή υπερδραστηριότητας/ διάσπασης προσοχής;
Αλλά, τι είναι διαταραχή υπερδραστηριότητας/ διάσπασης προσοχής; Η διαταραχή υπερδραστηριότητας/ διάσπασης της προσοχής (ADHD) είναι μια από τις πιο κοινές διαταραχές της παιδικής ηλικίας και μπορεί να συνεχιστεί μέσω της εφηβείας και της ενηλικίωσης. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν: τη δυσκολία να παραμένει σε ησυχία να δίνει τη δέουσα προσοχή, να ελέγχει τη συμπεριφορά κινδύνου, και να διακατέχεται από υπερδραστηριότητα (υπερκινητικότητα).

46 ADHD έχει τρεις υποκατηγορίες:
Επικρατούσα υπερκινητικότητα- διέγερση Τα περισσότερα συμπτώματα (έξι ή περισσότεροι) είναι στην υπερκινητικότητα – κατηγορίες διέγερσης. Λιγότερα από έξι συμπτώματα διάσπασης/απροσεξίας είναι παρόντα, αν και η απροσεξία μπορεί ακόμα να είναι παρούσα μέχρι ενός ορισμένου βαθμού . Επικρατούσα η διάσπαση/απροσεξία Η πλειοψηφία των συμπτωμάτων (έξι ή περισσότερα) είναι στην κατηγορία της διάσπασης/απροσεξίας και λιγότερα από έξι παρόντα συμπτώματα της υπερκινητικότητας/υοερδραστηριότητας/ διέγερσης, αν και η υπερδραστηριότητα- διέγερση μπορεί ακόμα να είναι παρούσα μέχρι ενός ορισμένου βαθμού.   Τα παιδιά με αυτήν την υποκατηγορία είναι λιγότερο πιθανό να ενεργήσουν έξω ή να έχουν τις δυσκολίες μαζί με άλλα παιδιά. Μπορούν να καθίσουν ήσυχα, αλλά δεν δίνουν προσοχή σε αυτό που κάνουν. Επομένως, το παιδί μπορεί να αγνοηθεί, και οι γονείς και οι δάσκαλοι δεν μπορούν να παρατηρήσουν ότι έχει ADHD.

47 Συνδυασμός υπερκινητικότητας-διέγερσης και διάσπασης/απρόσεξίας
Συνδυασμός υπερκινητικότητας-διέγερσης και διάσπασης/απρόσεξίας Έξι ή περισσότερα συμπτώματα της διάσπασης/απροσεξίας και έξι ή περισσότερα συμπτώματα του υπερκινητικότητας/διέγερσης είναι παρόντα. Τα περισσότερα παιδιά έχουν το συνδυασμένο τύπο του ADHD. Οι θεραπείες μπορούν να ανακουφίσουν πολλά από τα συμπτώματα της διαταραχής, αλλά δεν υπάρχει καμία θεραπεία. Με τη θεραπεία οι περισσότεροι άνθρωποι με ADHD μπορούν να είναι επιτυχείς στο σχολείο και να οδηγήσουν παραγωγικά τις ζωές. Οι ερευνητές αναπτύσσουν τις αποτελεσματικότερες θεραπείες και τις παρεμβάσεις, και χρησιμοποιούν τα νέα εργαλεία όπως την εγκεφαλική απεικόνιση, για να καταλάβουν καλύτερα το ADHD και για να βρουν αποτελεσματικότερους τρόπους διαχείρισης και εξάλειψης συμπτωμάτων.

48 Ποια είναι τα συμπτώματα ADHD στα παιδιά;
Για να εντοπιστεί με αυτή τη διαταραχή, ένα παιδί πρέπει να έχει τα συμπτώματα για 6 ή περισσότερους μήνες και σε έναν βαθμό που είναι μεγαλύτερος από άλλα παιδιά της ίδιας ηλικίας

49 Τα παιδιά που έχουν τα συμπτώματα της διάσπασης/απροσεξίας μπορούν:
Τα παιδιά που έχουν τα συμπτώματα της διάσπασης/απροσεξίας μπορούν: Να αποσπαστούν εύκολα, να ξεχνούν τα πράγματα, και συχνά διακόπτουν μια δραστηριότητα για μια άλλη Έχουν δυσκολία να εστιάσουν σε ένα πράγμα Βαριούνται εύκολα με έναν στόχο μετά από ελάχιστα λεπτά, εκτός αν κάνουν κάτι ευχάριστο Έχουν δυσκολία να στρέψουν την προσοχή στην οργάνωση και την ολοκλήρωση μιας υποχρέωσης ή την εκμάθηση κάτι νέου Έχουν πρόβλημα να ολοκληρώσουν ή να επιστρέψουν στις αναθέσεις εργασίας, χάνοντας συχνά τα πράγματα (π.χ., μολύβια, παιχνίδια, αναθέσεις) που απαιτούνται για να ολοκληρώσουν τις υποχρεώσεις ή τις δραστηριότητες Φαίνεται σαν να μην ακούν όταν τα καλούν Ονειροπολούν , ταράζονται εύκολα, και κινούνται αργά Έχουν δυσκολία να επεξεργαστούν τις πληροφορίες γρήγορα και ακριβώς όσο οι άλλοι Προσπάθεια να ακολουθούν οι οδηγίες.

50 Τα παιδιά που έχουν τα συμπτώματα της υπερκινητικότητας μπορούν:
Να στριφογυρίζουν και να κινούνται στα καθίσματά τους Συζητούν ακατάπαυστα και ανατρέχουν σε διάφορα θέματα ξαφνικά και χωρίς λόγο… Εξορμούν τριγύρω, αγγίζουν ή παίζουν με το τίποτα και με όλα που βλέπουν γύρω τους Έχουν το θέμα προβλήματος ακόμα και κατά τη διάρκεια του γεύματος, του σχολείου, και του χρόνου ιστορίας Είναι συνεχώς σε κίνηση Έχουν τη δυσκολία να κάνουν ήρεμες δραστηριότητες ή να βάλουν στόχους σε κάτι που προϋποθέτει να καθίσουν ή να σταθούν ήρεμα…

51 Τα παιδιά που έχουν τα συμπτώματα διέγερσης μπορούν:
Να είναι πολύ ανυπόμονα Κάνουν ακατάλληλα σχόλια έξω, παρουσιάζουν τις συγκινήσεις τους χωρίς περιορισμό, και ενεργούν αδιαφορώντας για τις συνέπειες (παρορμητικότητα) Έχουν δυσκολία που περιμένουν τα πράγματα που θέλουν ή να περιμένουν τη σειρά τους στα παιχνίδια Συχνά διακόπτουν τις συνομιλίες ή άλλες τις δραστηριότητες.

52 ADHD μπορεί να μπερδευτεί
με άλλα προβλήματα Οι γονείς και οι δάσκαλοι μπορούν να χάσουν το γεγονός ότι τα παιδιά με τα συμπτώματα της διάσπασης/ απροσεξίας έχουν την διαταραχή επειδή είναι συχνά είναι ήρεμα και λιγότερο πιθανό να ενεργήσουν άσχημα έξω. Μπορούν να καθίσουν ήσυχα, να εργάζονται, αλλά συχνά δεν δίνουν προσοχή σε αυτό που κάνουν. Μπορούν να συσχετισθούν καλά με άλλα παιδιά, έναντι εκείνων με τις άλλες υποκατηγορίες, οι οποίες τείνουν να έχουν κοινωνικά προβλήματα. Αλλά τα παιδιά με τα διάσπαση/ απροσεξία το είδος του ADHD δεν είναι τα μόνα τις των οποίων διαταραχές μπορούν να λείψουν. Π.χ., οι ενήλικοι μπορούν να σκεφτούν ότι τα παιδιά με τις υπερενεργητικές και διεγερτικές υποκατηγορίες έχουν ακριβώς συναισθηματικά ή πειθαρχικά προβλήματα.

53 Τι προκαλεί ADHD; Οι επιστήμονες δεν είναι βέβαιοι
Όπως πολλές άλλες ασθένειες, το ADHD προκύπτει πιθανώς από έναν συνδυασμό παραγόντων. Εκτός από τη γενετική, οι ερευνητές εξετάζουν τους πιθανούς περιβαλλοντικούς παράγοντες, και μελετούν πώς οι τραυματισμοί εγκεφάλου, η διατροφή, και το κοινωνικό περιβάλλον να συμβάλουν σε ADHD

54 Γονίδια. Κληρονομημένα από τους γονείς μας, τα γονίδια είναι τα "σχεδιαγράμματα" για το ποιοι είμαστε. Τα αποτελέσματα από διάφορες διεθνείς μελέτες διδύμων δείχνουν ότι το ADHD συμβαίνει συχνά στις οικογένειες. Οι ερευνητές εξετάζουν διάφορα γονίδια που μπορούν να καταστήσουν τους ανθρώπους πιθανότερους να αναπτύξουν την διαταραχή. Η γνώση των σχετικών γονιδίων μπορεί οι ερευνητές μιας βοήθειας ημέρας να αποτρέψουν τη διαταραχή προτού να αναπτυχθούν τα συμπτώματα. Η εκμάθηση για τα συγκεκριμένα γονίδια θα μπορούσε επίσης να οδηγήσει στις καλύτερες επεξεργασίες και φροντίδες αυτών των παιδιών.

55 Τα παιδιά με ADHD φέρνουν Ένα ιδιαίτερο τύπο ενός ορισμένου γονιδίου έχουν λεπτότερο ιστό εγκεφάλου στις περιοχές του εγκεφάλου που συνδέονται με την προσοχή. Αυτή η έρευνα NIMH έδειξε ότι η διαφορά δεν ήταν μόνιμη, εντούτοις, και δεδομένου ότι παιδιά με αυτό το γονίδιο μεγαλώνουν, ο εγκέφαλος που αναπτύσσεται σε ένα κανονικό επίπεδο πάχους. Τα συμπτώματα ADHD τους βελτιώνονται επίσης

56 Περιβαλλοντικοί παράγοντες
Περιβαλλοντικοί παράγοντες. Οι μελέτες προτείνουν μια πιθανή σύνδεση μεταξύ του καπνίσματος και της χρήσης οινοπνεύματος κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και ADHD στα παιδιά. Επιπλέον, τα νήπια που εκτίθενται στα υψηλά επίπεδα μολύβδου, τα οποία μπορούν μερικές φορές να βρεθούν στα κοuφώματα ή το χρώμα υδραυλικών εγκαταστάσεων στα παλαιά κτήρια, μπορούν να έχουν έναν υψηλότερο κίνδυνο ADHD. Τραυματισμοί εγκεφάλου. Τα παιδιά που έχουν υποστεί έναν τραυματισμό εγκεφάλου μπορούν να παρουσιάσουν μερικές συμπεριφορές παρόμοιες με εκείνους ADHD. Εντούτοις, μόνο ένα μικρό ποσοστό των παιδιών με ADHD έχει υποστεί έναν τραυματισμό εγκεφάλου.

57 Ζάχαρη Η ιδέα ότι η καθαρή ζάχαρη προκαλεί ADHD ή καθιστά τα συμπτώματα χειρότερα είναι δημοφιλής, αλλά περισσότερη έρευνα απορρίπτει αυτήν την θεωρία. Σε μια μελέτη, οι ερευνητές έδωσαν τρόφιμα σε παιδιά που περιέχουν είτε τη ζάχαρη είτε ένα υποκατάστατο ζάχαρης σε διαφορετικές μέρες. Τα παιδιά που έλαβαν τη ζάχαρη δεν παρουσίασαν καμία διαφορετική ικανότητα συμπεριφοράς ή εκμάθησης από εκείνα που έλαβαν το υποκατάστατο ζάχαρης. Μια άλλη μελέτη στην οποία στα παιδιά δόθηκε υψηλότερα από τα μέσα ποσά ζάχαρης ή υποκατάστατων ζάχαρης και παρουσίασαν παρόμοια αποτελέσματα.

58 Σε μια άλλη μελέτη, στα παιδιά που θεωρήθηκαν ζάχαρο-ευαίσθητα από τις μητέρες τους δόθηκε η ασπαρτάμη υποκατάστατο ζάχαρης. Αν και όλη η αποκτημένη παιδιά ασπαρτάμη, Σε μισές από τις μητέρες τους ειπώθηκε στα παιδιά τους ότι δόθηκε η ζάχαρη, και στα άλλα μισά ειπώθηκε ότι τους δόθηκε η ασπαρτάμη. Οι μητέρες που σκέφτηκαν τα παιδιά τους ότι είχαν πάρει τη ζάχαρη τους εκτίμησαν πως ήταν πιο υπερκινητικά/υπερδιεγερτικά από τα άλλα παιδιά και ήταν πιο επικριτικές με τη συμπεριφορά τους, έναντι των μητέρων που σκέφτηκαν ότι τα παιδιά τους έλαβαν την ασπαρτάμη τους.

59 Πρόσθετες ουσίες τροφίμων
Πρόσθετες ουσίες τροφίμων. Η πρόσφατη βρετανική έρευνα δείχνει μια πιθανή σύνδεση μεταξύ της κατανάλωσης ορισμένων πρόσθετων ουσιών τροφίμων όπως τα τεχνητά χρώματα ή των συντηρητικών, και μια αύξηση στη δραστηριότητα. Η έρευνα είναι εν εξελίξει για να επιβεβαιώσει τα συμπεράσματα και για να μάθει περισσότερων για το πώς οι πρόσθετες ουσίες τροφίμων μπορούν να έχουν επιπτώσεις στην υπερδραστηριότητα.

60 Πώς εντοπίζεται το ADHD;
Τα παιδιά ωριμάζουν σε διαφορετικά ποσοστά και έχουν τις διαφορετικές προσωπικότητες, ιδιοσυγκρασίες, και τα ενεργειακά επίπεδα. Τα περισσότερα παιδιά αποσπούνται, ενεργούν αυθόρμητα, και αγωνίζονται να συγκεντρωθούν κάποια στιγμή. Μερικές φορές, αυτοί οι φυσιολογικοί παράγοντες μπορούν να μπερδευτούν με ADHD. Τα συμπτώματα ADHD εμφανίζονται συνήθως νωρίς στη ζωή, συχνά μεταξύ των ηλικιών 3 και 6, και επειδή τα συμπτώματα ποικίλλουν από το πρόσωπο σε πρόσωπο, η διαταραχή μπορεί είναι δύσκολο να εντοπιστεί.

61 Οι γονείς μπορούν πρώτοι να παρατηρήσουν ότι το παιδί τους χάνει το ενδιαφέρον για τα πράγματα πιο σύντομα από τ’ άλλα παιδιά, ή φαίνεται συνεχώς "εκτός ελέγχου.« Συχνά, οι δάσκαλοι παρατηρούν τα συμπτώματα πρώτοι, όταν έχει ένα παιδί πρόβλημα με τους κανόνες, ή συχνά "χωρίζει κατά διαστήματα έξω από την ομάδα" στην τάξη ή στην παιδική χαρά .

62 Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη δοκιμασία που να μπορεί να εντοπίσει ένα παιδί που έχει ADHD. Αντ' αυτού, ένας εξουσιοδοτημένος σ ιατρικές υπηρεσίες πρέπει να συγκεντρώσει τις πληροφορίες για το παιδί, και τη συμπεριφορά και το περιβάλλον του/της. Μια οικογένεια μπορεί να θελήσει την πρώτη συζήτηση με τον παιδίατρο του παιδιού. Μερικοί παιδίατροι μπορούν να αξιολογήσουν το παιδί, αλλά πολλοί θα απαραπέμψουν την οικογένεια σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας με την εμπειρία στις ψυχο-διανοητηκές διαταραχές της παιδικής ηλικίας όπως ADHD.

63 Πώς το ADHD αντιμετωπίζεται;
Ο παιδίατρος ή ο ειδικός ψυχικής υγείας θα προσπαθήσει αρχικά να αποκλείσει άλλες δυνατότητες για τα συμπτώματα. Π.χ., ορισμένες καταστάσεις, γεγονότα, ή συνθήκες υγιεινής μπορούν να προκαλέσουν τις προσωρινές συμπεριφορές σε ένα παιδί που φαίνονται όπως ADHD. Πώς το ADHD αντιμετωπίζεται; Οι διαθέσιμες σήμερα θεραπείες εστιάζουν στη μείωση των συμπτωμάτων ADHD και τη βελτίωση της λειτουργίας. Οι θεραπείες περιλαμβάνουν το φάρμακο, διάφοροι τύποι ψυχοθεραπείας, εκπαίδευσης ή καταρτίσεων, ή συνδυασμών θεραπειών.

64 Ψυχοθεραπεία Οι διαφορετικοί τύποι ψυχοθεραπειών χρησιμοποιούνται για το ADHD. Η συμπεριφοριστική θεραπεία στοχεύει να βοηθήσει μια αλλαγή συμπεριφορά του παιδιού Να περιλάβει την πρακτική βοήθεια, όπως η βοήθεια που οργανώνει τους στόχους ή που ολοκληρώνει και οργανώνει τη σχολική εργασία, Ή να λειτουργεί μέσω των συναισθηματικά δύσκολων γεγονότων. Η συμπεριφοριστική θεραπεία διδάσκει επίσης ένα παιδί πώς να παρακολουθήσει τη συμπεριφορά του/της. Η εκμάθηση να δίνεται ο έπαινος ή οι ανταμοιβές για να ενεργήσει με έναν επιθυμητό τρόπο, όπως ο έλεγχος του θυμού ή η σκέψη πριν την ενέργεια, είναι ένας άλλος στόχος της συμπεριφοριστικής θεραπείας.

65 Οι γονείς και οι δάσκαλοι μπορούν να δώσουν επίσης τη θετική ή αρνητική ανατροφοδότηση για ορισμένες συμπεριφορές. Επιπλέον, οι σαφείς κανόνες, οι κατάλογοι μικροδουλειάς, και άλλες δομημένες ρουτίνες μπορούν να βοηθήσουν έναν έλεγχο παιδιών η συμπεριφορά του. Οι θεράποντες μπορούν να διδάξουν στα παιδιά τις κοινωνικές δεξιότητες, όπως το πώς να περιμένουν τη σειρά τους, παιχνίδια μεριδίου, να ζητήσουν τη βοήθεια, ή να αποκριθούν στο πείραγμα. Η εκμάθηση να διαβάζουν τις εκφράσεις του προσώπου και ο τόνος της φωνής σε άλλους, και πώς να αποκριθούν κατάλληλα μπορεί επίσης να είναι μέρος της κοινωνικής κατάρτισης δεξιοτήτων.

66 Ποιοι όροι μπορούν να συνυπάρξουν με ADHD;
άλλους ασθένειες ή όρους. Π. χ., μπορούν να έχουν ενός ή περισσότερων από τα εξής: Μια μαθησιακή δυσκολία. Αντιπολιτευτική (αντιεξουσιαστική) προκλητική αναταραχή. Διαταραχή συμπεριφοράς .  Άγχος και κατάθλιψη Διπολική διαταραχή Διαταραχή συμπεριφοράς Σύνδρομο de la Tourette Διαταραχές του ύπνου Ενούρηση Εμπλοκή σε ουσίες και αλκοόλ

67 Το σύνδρομο de la Tourette
+/- υπερκινητικότητα και διάσπαση προσοχής Τικς Αυτοματισμούς Αλλόκοτες συμπεριφορές Μηρυκασμός Ηχους με το λαιμό- εγγαστρίμυθος λόγος O σπασμός του Sanglot Από την ηλικία των 6 μηνών έως 2 χρόνων…

68 Διαταραχές του αυτιστικού φάσματος Ειδικές αναπτυξιακές διαταραχές
Αυτισμός Σύνδρομο Asperger Σύνδρομο Rett Ειδικές αναπτυξιακές διαταραχές

69 Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές
Γίνεται σήμερα ευρέως αποδεκτό ότι οι διαταραχές που περιλαμβάνονται στο φάσμα του Αυτισμού ("Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές” ΔΑΔ) Είναι στα διεθνή τρέχοντα συστήματα ταξινόμησης νευροψυχιατρικές καταστάσεις που εμφανίζουν μεγάλη ποικιλία έκφρασης και που προκύπτουν από πολυπαραγοντικές αναπτυξιακές δυσλειτουργίας του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ).

70 Οι διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές είναι:
συχνότερες στον παιδικό πληθυσμό από ορισμένες ευρύτερα γνωστές διαταραχές όπως ο διαβήτης ή το σύνδρομο Down. Mπορούν να διαγνωστούν από την ηλικία των 3 ετών, και σε μερικές περιπτώσεις ακόμα και από την ηλικία των 18 μηνών. Η εμφάνιση οποιουδήποτε συμπτώματος των αναπτυξιακών διαταραχών αποτελεί λόγο αξιολόγησης του παιδιού από ειδικευμένο επαγγελματία στις αναπτυξιακές διαταραχές.

71 Οι ΔΑΔ χαρακτηρίζονται από
σοβαρά και εκτεταμένα αναπτυξιακά προβλήματα, που αφορούν διάφορους τομείς της ανάπτυξης. Έτσι, το άτομο με κάποια από αυτές τις διαταραχές μπορεί να παρουσιάζει έντονα μειωμένη ικανότητα για κοινωνική αλληλεπίδραση, για συναισθηματική αμοιβαιότητα ή για επικοινωνία, να εμφανίζει στερεότυπη συμπεριφορά και στερεότυπα ενδιαφέροντα.

72 το παιδί φαίνεται "διαφορετικό«
Σε ορισμένες περιπτώσεις, το παιδί φαίνεται "διαφορετικό« από τη στιγμή της γέννησής του, δεν ανταποκρίνεται στους ανθρώπους ή εστιάζει την προσοχή του σε ένα αντικείμενο για πολύ ώρα, και στις περισσότερες περιπτώσεις η ανάπτυξη δεν είναι φυσιολογική. Όταν ένα βρέφος ξαφνικά γίνεται σιωπηλό, αποσύρεται, αυτο-τραυματίζεται ή είναι αδιάφορο απέναντι στους άλλους, όλα αυτά σηματοδοτούν κάποιο πρόβλημα. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι γονείς είναι συνήθως σωστοί όταν παρατηρούν αναπτυξιακά προβλήματα, αν και μπορεί να μην συνειδητοποιούν την ακριβή φύση ή το βαθμό του προβλήματος.

73 Ο Αυτισμός αποτελεί μία σοβαρή νεύρο-ψυχιατρική διαταραχή, που διαρκεί μία ολόκληρη ζωή και είναι συνήθως παρούσα από τη γέννηση του παιδιού. Στο πλαίσιο αυτής της διαταραχής εμποδίζεται ή δυσκολεύεται η ανάπτυξη ορισμένων ψυχολογικών δεξιοτήτων, που είναι ζωτικές για την ψυχο-κοινωνική λειτουργία και επάρκεια του ανθρώπου. Οι δεξιότητες αυτές σχετίζονται με την κοινωνική συναλλαγή και αμοιβαιότητα, την επικοινωνία και την οργάνωση πρόσφορης και σκόπιμης δραστηριότητας. Στις περιοχές αυτές, τα αυτιστικά άτομα εμφανίζουν σημαντικές δυσκολίες και χαρακτηριστικές αποκλίσεις.

74 Στο πλαίσιο της διαταραχής,
υπάρχει ποικιλία ως προς τη μορφή των συμπτωμάτων, το συνδυασμό δυσκολιών και το βαθμό βαρύτητας. Επομένως, τα αυτιστικά άτομα, από τη μια διαφέρουν σημαντικά από το φυσιολογικό ενώ από την άλλη, διαφέρουν και μεταξύ τους. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, υπάρχει και κάποιος βαθμός νοητικής καθυστέρησης. Σε ένα μικρό σχετικά ποσοστό - περίπου στο 20% - η νοημοσύνη διατηρείται στο φυσιολογικό ή κοντά στο φυσιολογικό.

75 Αυτισμός και νοητική καθυστέρηση συνυπάρχουν συχνά, αλλά οι δύο καταστάσεις δεν είναι ταυτόσημες. Εξάλλου, τα αυτιστικά άτομα που διατηρούν αντιληπτικές και νοητικές ικανότητες, πάλι παρουσιάζουν τις χαρακτηριστικές γνωσιακές, ψυχολογικές και συμπεριφοριστικές αποκλίσεις.

76 Πόσο συχνός είναι ο Αυτισμός;
τα τελευταία χρόνια έχουν αλλάξει αρκετά τα επιδημιολογικά δεδομένα του αυτισμού και των συναφών του καταστάσεων. Με την αναγνώριση μιας ποικιλίας μορφών, αρκετές περιπτώσεις εντάσσονται τώρα στις διαταραχές "αυτιστικού φάσματος". Εμφανίζεται πολύ πιο συχνά στα αγόρια, σε μια αναλογία 3-4 αγόρια προς 1 κορίτσι. Δεν κάνει διάκριση από πλευράς φυλής, κουλτούρας ή κοινωνικής τάξης.

77 που έδιναν οι παλαιότερες μελέτες, η συχνότητα τώρα από ορισμένους
Από τα 4-5 στα παιδιά που έδιναν οι παλαιότερες μελέτες, η συχνότητα τώρα από ορισμένους ερευνητές υπολογίζεται σε 16,8/10.000, ενώ το ποσοστό των υπόλοιπων διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών αντιστοιχεί σε 45,8/ Παρόλο που η συχνότητα αυτή δεν μπορεί να θεωρηθεί οριστική, γιατί υπάρχουν διαφορετικές μεθοδολογίες στις διάφορες μελέτες, δείχνει όμως ότι οι καταστάσεις αυτές δεν είναι τόσο σπάνιες.

78 Με βάση αυτά τα δεδομένα, υπολογίζεται πως στην Ελλάδα
πρέπει να υπάρχουν τουλάχιστον έως παιδιά και ενήλικα άτομα με κλασικό Αυτισμό και έως με αυτιστικού τύπου διαταραχές ανάπτυξης. Στο Παγκόσμιο Συνέδριο της World Autism Organization το 2002, στην Μελβούρνη της Αυστραλίας η σχετική ανακοίνωση ανέφερε αναλογία 1:500.

79 Ποια είναι τα χαρακτηριστικά του αυτισμού;
Σοβαρή επιβράδυνση στην γλωσσική ανάπτυξη και στην επικοινωνία: Η γλώσσα εξελίσσεται πολύ αργά και κάποιες φορές δεν αναπτύσσεται καθόλου. Εάν τελικά αναπτυχθεί, η γλωσσική έκφραση παίρνει συνήθως παράδοξες μορφές ή γίνεται ασυνήθιστη χρήση λέξεων χωρίς καμία σύνδεση με την κανονική τους σημασία. Ακόμα και αυτοί που μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη γλώσσα για να επικοινωνήσουν, μπορεί να χρησιμοποιούν ασυνήθιστες παρομοιώσεις ή να μιλούν με μία τυπική και μονότονη φωνή των άλλων ατόμων.

80 Σοβαρή επιβράδυνση στην κατανόηση των κοινωνικών σχέσεων:
Σοβαρή επιβράδυνση στην κατανόηση των κοινωνικών σχέσεων: Το αυτιστικό παιδί συχνά αποφεύγει να κοιτάξει τον άλλο στα μάτια, δεν θέλει να το παίρνουν αγκαλιά και φαίνεται να αποκόβεται από τον κόσμο γύρω του. Δεν φαίνεται να θέλει ή να ξέρει πως να παίζει με τα άλλα παιδιά. Η ικανότητά του να κάνει φιλίες είναι προβληματική και είναι ανίκανο να κατανοήσει τα συναισθήματα και τις απόψεις

81 Ανακόλουθες μορφές αισθητηριακών αντιδράσεων:
Το αυτιστικό παιδί μπορεί κατά περιστάσεις να δώσει την εντύπωση πως είναι κωφό και πως δεν μπορεί να αντιδράσει σε λέξεις και άλλους ήχους. Άλλες στιγμές πάλι, το ίδιο παιδί μπορεί να ενοχληθεί υπερβολικά από έναν καθημερινό θόρυβο, όπως ο θόρυβος μιας ηλεκτρικής σκούπας, το γαύγισμα ενός σκύλου ή το κλάμα ενός μωρού. Το παιδί μπορεί να παρουσιάζει μια αναισθησία στον πόνο και μια έλλειψη ανταπόκρισης στο κρύο ή στη ζέστη ή μια υπερβολική αντίδραση σε άλλα αισθητηριακά ερεθίσματα.

82 Ανομοιογενείς μορφές διανοητικών λειτουργιών:
Το αυτιστικό άτομο μπορεί να έχει ιδιαίτερες ικανότητες σε κάποιους συγκεκριμένους τομείς. Μπορεί να διαθέτει μέγιστη ικανότητα σε μερικές συγκεκριμένες λειτουργίες, σε σχέση με το γενικό επίπεδο λειτουργίας του (π.χ. ζωγραφική, μουσική, μαθηματικοί υπολογισμοί, απομνημόνευση γεγονότων). Περίπου 20%-30% των αυτιστικών ατόμων έχουν νοημοσύνη στον μέσο ή και πάνω από το μέσο όρο . Από την άλλη μεριά, η πλειοψηφία των παιδιών (70%-80%) παρουσιάζουν διάφορους βαθμούς νοητικής καθυστέρησης. Αυτός ο συνδυασμός διανοητικών μειονεξιών και δυνατοτήτων κάνει τον Αυτισμό ιδιαίτερα πολύπλοκο.

83 Έκδηλους περιορισμούς δραστηριοτήτων και ενδιαφερόντων:
Έκδηλους περιορισμούς δραστηριοτήτων και ενδιαφερόντων: Ένα άτομο που υποφέρει από Αυτισμό μπορεί να παρουσιάζει επαναλαμβανόμενες σωματικές κινήσεις, όπως χειροκρότημα, περιστροφές ή κούνημα κορμού. Μερικά άτομα με Αυτισμό μπορεί να μιλούν επίμονα ξανά και ξανά για το ίδιο θέμα. Το άτομο είναι, επίσης, πιθανό να έχει την ανάγκη να ακολουθεί την ίδια ρουτίνα ή το ίδιο πρόγραμμα κάθε μέρα κατά τις διάφορες δραστηριότητές του. Αν γίνουν αλλαγές στις συνήθειες, το παιδί ή ο ενήλικας αναστατώνεται πολύ και η αναστάτωση πολλές φορές προκαλεί έντονα διαταρακτικές συμπεριφορές όπως ξεσπάσματα οργής.

84 Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις, ένα άτομο με Αυτισμό
μπορεί να παρουσιάσει αυτοκαταστροφική συμπεριφορά. Αυτό οφείλεται σε μιας ανικανότητα να κατανοήσει και να επικοινωνήσει. Ποιο είναι το πιο κοινό πρόβλημα στον Αυτισμό; Τα άτομα που πάσχουν από Αυτισμό έχουν εξαιρετική δυσκολία στην εκμάθηση γλώσσας και κοινωνικών δεξιοτήτων και στο να σχετίζονται με άλλους ανθρώπους.

85 Πώς επηρεάζει ο Αυτισμός την συμπεριφορά;
Εκτός από τα σοβαρά προβλήματα στη γλώσσα και τις κοινωνικές σχέσεις, τα άτομα με Αυτισμό βιώνουν συχνά μια τρομερή υπερκινητικότητα ή ασυνήθιστη παθητικότητα στις καθημερινές τους δραστηριότητες, καθώς επίσης και στις σχέσεις τους με τους γονείς τους, τα μέλη της οικογένειας και τα άλλα άτομα. Τα προβλήματα συμπεριφοράς διακυμαίνονται από πολύ σοβαρής έως και πολύ ελαφριάς μορφής.

86 ακόμα και αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς. Αυτοί οι τρόποι συμπεριφοράς
Τα σοβαρά προβλήματα συμπεριφοράς εκδηλώνονται με τη μορφή πολύ ασυνήθιστης, επιθετικής και, σε κάποιες περιπτώσεις, ακόμα και αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς. Αυτοί οι τρόποι συμπεριφοράς μπορεί να είναι επίμονοι και πολύ δύσκολο να αλλάξουν. Στην πιο ελαφριά του μορφή, ο Αυτισμός μοιάζει με μαθησιακή δυσκολία. Συχνά, όμως, ακόμα και άτομα που πάσχουν από ελαφριά μορφή αυτισμού έχουν σημαντικές αναπηρίες στην καθημερινή τους ζωή, λόγω των ελλείψεων τους στους τομείς της επικοινωνίας και των κοινωνικών σχέσεων.

87 Παρουσιάζεται ο Αυτισμός σε συνδυασμό με άλλες αναπηρίες;
Ο Αυτισμός μπορεί να υπάρχει μόνος του ή σε συνδυασμό με άλλες αναπτυξιακές διαταραχές, όπως: νοητική καθυστέρηση, ανικανότητες στην μάθηση, επιληψία, κώφωση, τύφλωση, κλπ. Οι περιπτώσεις Αυτισμού παρουσιάζονται σε ένα συνεχές φάσμα από πιο ελαφριές έως και πολύ σοβαρές μορφές. Κάποια άτομα μπορεί να έχουν πολύ πιο βαριά αυτιστική συμπεριφορά, ενώ κάποια άλλα με Αυτισμό να έχουν πιο ελαφριές μορφές.

88 Ποια είναι η διαφορά του Αυτισμού από την Νοητική Καθυστέρηση;
Ποια είναι η διαφορά του Αυτισμού από την Νοητική Καθυστέρηση; Τα περισσότερα παιδιά με Νοητική Υστέρηση αναπτύσσουν ικανότητες με έναν ομοιογενή ρυθμό μάθησης, παρόλο που είναι πιο αργός από εκείνον των παιδιών της ίδιας ηλικίας. Τα άτομα με Αυτισμό παρουσιάζουν αποκλειστικά ανομοιογενή εξέλιξη ικανοτήτων. Τείνουν να έχουν ελλείψεις σε συγκεκριμένους τομείς, με πιο κοινή την ικανότητα τους να επικοινωνήσουν και να συνδεθούν με τους άλλους, ενώ συχνά αναπτύσσουν πολύ μεγαλύτερες ικανότητες σε κάποιους άλλους τομείς.

89 Είναι σημαντικό να διαχωρίσουμε τον Αυτισμό από την Νοητική Υστέρηση ή από άλλες διαταραχές. Η λανθασμένη διάγνωση θα οδηγήσει σε λανθασμένη θεραπεία και εκπαίδευση.

90 Μπορούν να βοηθηθούν τα άτομα με Αυτισμό;
ο Αυτισμός μπορεί να αντιμετωπιστεί. Μελέτες δείχνουν πως όλα τα άτομα με Αυτισμό μπορούν να βελτιωθούν σημαντικά με την κατάλληλη θεραπευτική-εκπαιδευτική αντιμετώπιση. Πολλά άτομα με Αυτισμό δείχνουν τελικά μεγαλύτερη ανταπόκριση στους άλλους καθώς μαθαίνουν να κατανοούν τον κόσμο γύρω τους.

91 Πώς μπορούν να μάθουν καλύτερα τα άτομα με Αυτισμό;
Μέσω ειδικά εκπαιδευμένων δασκάλων, σε προγράμματα αυστηρά δομημένης διάρθρωσης που δίνουν έμφαση στην ατομική καθοδήγηση. Τα άτομα με Αυτισμό μπορούν να μάθουν να λειτουργούν στο σπίτι και στην κοινότητα. Κάποια μπορούν να μάθουν να ζουν μια σχεδόν φυσιολογική ζωή.

92 Ποια επαγγέλματα μπορούν να κάνουν τα άτομα με Αυτισμό;
αποδίδουν καλύτερα σε επαγγέλματα αυστηρά δομημένα που συμπεριλαμβάνουν ένα βαθμό επανάληψης. Συνήθως, αποδίδουν καλύτερα στις μοναχικές δουλειές παρά στις δουλειές που απαιτούν μεγάλη συνεργασία με άλλα άτομα. Κάποια άτομα με Αυτισμό εργάζονται ως καλλιτέχνες, κουρδιστές πιάνων, ζωγράφοι, αγρότες, υπάλληλοι γραφείων, χειριστές ηλεκτρονικών υπολογιστών, εργάτες σε κουζίνες εστιατορίων, εργάτες συναρμολόγησης σε εργοστάσιο, βοηθοί βιβλιοθήκης, εργάτες σε εγκαταστάσεις ανακύκλωσης ή ως ικανοί εργαζόμενοι σε προστατευμένα εργαστήρια ή σε άλλα ειδικά επαγγελματικά προγράμματα.

93 Ποιές δραστηριότητες ευχαριστούν τα άτομα με Αυτισμό;
απολαμβάνουν συχνά τις ίδιες ψυχαγωγικές δραστηριότητες με τα άτομα που δεν πάσχουν από κάποια αναπηρία. Συχνά, τους αρέσει η μουσική, το κολύμπι, η πεζοπορία, το τραγούδι, η ιππασία και άλλες δραστηριότητες. Συχνά τα άτομα με Αυτισμό μπορεί να έχουν ένα συγκεκριμένο ενδιαφέρον σε κάποια δραστηριότητα στην οποία να έχουν γίνει "ειδικοί", θέματα για συγκεκριμένα ενδιαφέροντα μπορεί να είναι το δελτίο καιρού, οι διαδρομές λεωφορείων, η γεωγραφία, οι μάρκες αυτοκίνητων, οι αθλητικές ειδήσεις, κ.λπ.

94 τα συγκεκριμένα ενδιαφέροντα μπορεί να είναι πράγματα που ερεθίζουν
Για άλλα άτομα, τα συγκεκριμένα ενδιαφέροντα μπορεί να είναι πράγματα που ερεθίζουν τις αισθήσεις τους, όπως το να βλέπουν το νερό να τρέχει και να χάνεται στην αποχέτευση, να ξεφυλλίζουν τις σελίδες ενός βιβλίου, να κουνούν ένα κομμάτι σύρμα, να τρίβουν τα χέρια τους σε συγκεκριμένα υφάσματα, κ.λ.π.

95 Μπορούν να εργαστούν τα άτομα με Αυτισμό;
Μπορούν να εργαστούν τα άτομα με Αυτισμό; Σε κοινότητες που παρέχουν εκπαίδευση κατά τη διάρκεια των σχολικών χρόνων και στη συνέχεια με ειδικά εκπαιδευμένους "επαγγελματικούς καθοδηγητές", τα άτομα με Αυτισμό αποκτούν δεξιότητες που τους δίνουν τη δυνατότητα να εργάζονται με επιτυχία. Κάποιοι μπορούν να εργάζονται σε τυπικές θέσεις στην κοινότητα, ενώ κάποιοι άλλοι μπορεί να είναι επιτυχημένοι σε ειδικά προστατευμένα επαγγελματικά προγράμματα για άτομα με αναπηρίες. Παρ όλα αυτά, σε κοινωνίες που δεν παρέχουν ειδική εκπαίδευση και επαγγελματική κατάρτιση για τα αυτιστικά άτομα, τα περισσότερα άτομα με Αυτισμό δεν θα μπορέσουν να εργαστούν ως ενήλικες.

96 Νέα έρευνα συνδέει τον αυτισμό με υπερανάπτυξη των κυττάρων στην περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για υψηλότερης βαθμίδας … λειτουργίες, όπως επίλυση προβλημάτων, επικοινωνία και κοινωνικο- συναισθηματική ανάπτυξη.

97

98 Ερευνητές εξέτασαν τον εγκέφαλο 7 παιδιών με αυτισμό
και 6 παιδιών χωρίς, τα οποία είχαν πεθάνει από πνιγμό ή άλλα αίτια μεταξύ 2 και 16 ετών. Ανακάλυψαν ότι τα παιδιά με αυτισμό είχαν 67% περισσότερα εγκεφαλικά κύτταρα στον προμετωπιαίο φλοιό.

99 Εκτός από το ότι είχαν περισσότερους νευρώνες, περίπου 1,9 δισ
Εκτός από το ότι είχαν περισσότερους νευρώνες, περίπου 1,9 δισ. έναντι περίπου 1,2 δισ. για τα παιδιά της ομάδας ελέγχου, ο εγκέφαλος των παιδιών με αυτισμό ζύγιζε περισσότερο. Ο ερευνητής Dr. Eric Courchesne, του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο, δήλωσε ότι η έρευνα είναι μικρή με μεγάλη επίπτωση. Οι επιπλέον νευρώνες σημαίνουν τεράστια αύξηση στις δυνητικές συνάψεις και πιθανόν λανθασμένη «καλωδίωση» που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μη φυσιολογική λειτουργία.

100 Η έρευνα, που δημοσιεύεται στο περιοδικό «Journal of the American Medical Association», φαίνεται να αντιτίθεται στην πεποίθηση ότι ο αυτισμόςείναι το αποτέλεσμα εμβολίων που χορηγήθηκαν στα πρώτα χρόνια ζωής. Η Dr. Lizbeth Romanski, από το Πανεπιτήμιο Rochester, δήλωσε ότι οι νευρώνες δημιουργούνται το δεύτερο τρίμηνο. Καθώς οι επιπλέον νευρώνες μπορούν να μετρηθούν με απεικονιστική εξέταση εγκεφάλου, η νέα έρευνα θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέους τρόπους να αποσαφηνιστεί μια διάγνωση αυτισμού.

101 η πάθηση διαγιγνώσκεται με βάση συμπτώματα και συμπεριφορές.
Επί του παρόντος, η πάθηση διαγιγνώσκεται με βάση συμπτώματα και συμπεριφορές. Στο μεσοδιάστημα, οι γονείς που ανησυχούν θα πρέπει να είναι σε εγρήγορση για ανησυχητικά συμπτώματα. Προβλήματα με το λόγο συγκεκριμένα. Εκτός από προβλήματα επικοινωνίας, ο αυτισμός μπορεί να επηρεάσει την κοινωνική επαφή, την εξυπνάδα και τη συμπεριφορά. Επηρεάζει περίπου 1 στα 110 παιδιά.

102 νευροαναπτυξιακή διαταραχή, που εμφανίζεται για πρώτη φορά κατά
Χαρακτηριστικά Ο αυτισμός είναι μια εξαιρετικά μεταβλητή νευροαναπτυξιακή διαταραχή, που εμφανίζεται για πρώτη φορά κατά τη βρεφική ηλικία ή την παιδική ηλικία, και σε γενικές γραμμές ακολουθεί μια σταθερή πορεία χωρίς επιστροφή . Τα συμπτώματα εμφανίζονται σταδιακά μετά την ηλικία των έξι μηνών, εγκαθίστανται στην ηλικία των δύο ή τριών ετών, και τείνουν να συνεχίζουν και μετά την ενηλικίωση, αν και συχνά βρίσκονται περισσότερο σε ανενεργή μορφή.

103 Ξεχωρίζει όχι από ένα μόνο σύμπτωμα,
αλλά από μια χαρακτηριστική τριάδα συμπτωμάτων: έκπτωση στην κοινωνική αλληλεπίδραση έκπτωση στην επικοινωνία   περιορισμένα ενδιαφέροντα, και επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά.   Άλλοι τομείς, όπως η άτυπη σίτηση, είναι συχνοί αλλά δεν είναι απαραίτητοι για τη διάγνωση. Μεμονωμένα συμπτώματα αυτισμού εμφανίζονται και στο γενικό πληθυσμό, χωρίς να φαίνεται ότι έχουν ισχυρή σύνδεση με τον αυτισμό. Ωστόσο δεν υπάρχει μια ξεκάθαρη γραμμή που να διαχωρίζει τα σοβαρά παθολογικά χαρακτηριστικά από τα τυπικά χαρακτηριστικά.

104 Κοινωνική ανάπτυξη Τα ελλείμματα στον κοινωνικό τομέα ξεχωρίζουν τον αυτισμό και τις συναφείς διαταραχές του φάσματος του αυτισμού (ASD) από τις άλλες αναπτυξιακές διαταραχές. Τα άτομα με αυτισμό παρουσιάζουν κοινωνική έκπτωση και συχνά δεν αντιλαμβάνονται από μόνοι τους πράγματα, που πολλοί άνθρωποι παίρνουν σαν δεδομένα. Σημειώνεται ότι η αυτιστική Temple Grandin περιγράφει ότι η αδυναμία της να κατανοήσει την κοινωνική επικοινωνία των νευροτυπικών (νευροτυπικός= μη αυτιστικός), δηλαδή των άτομων με τυπική ανάπτυξη του νευρικού συστήματος, της αφήνει την αίσθηση ότι είναι "σαν ένας ανθρωπολόγος στον Άρη".

105 Η ασυνήθιστη κοινωνική ανάπτυξη εκδηλώνεται
νωρίς στην παιδική ηλικία. Τα αυτιστικά βρέφη δείχνουν: λιγότερη προσοχή στα κοινωνικά ερεθίσματα, χαμογελούν και κοιτάζουν τους άλλους λιγότερο συχνά, και ανταποκρίνονται λιγότερο στο όνομά τους. Τα αυτιστικά νήπια διαφέρουν εμφανέστερα στα κοινωνικά πρότυπα, έχουν λιγότερη βλεμματική επαφή και δεν περιμένουν τη σειρά τους, και είναι πιο πιθανό να επικοινωνούν πιάνοντας το χέρι κάποιου άλλου να οδηγούν το χέρι σε αυτό που θέλουν.

106 Τα αυτιστικά παιδιά τριών ως πέντε ετών είναι λιγότερο πιθανό
να εμφανίζουν κοινωνική κατανόηση, να προσεγγίζουν τους άλλους αυθόρμητα, να μιμούνται, και να ανταποκρίνονται σε συναισθήματα, να επικοινωνούν εξωλεκτικά, καθώς και να περιμένουν τη σειρά τους όταν παίζουν με άλλους. Ωστόσο, κάνουν σχέσεις ασφαλούς προσκόλλησης με τους γονείς τους. Τα περισσότερα αυτιστικά παιδιά εμφανίζουν λιγότερη ασφαλή προσκόλληση από τα μη-αυτιστικά παιδιά, αν και η διαφορά αυτή εξαφανίζεται στα παιδιά με υψηλή διανοητική ανάπτυξη ή ελαφρύ αυτισμό.

107 Τα μεγαλύτερα παιδιά και οι ενήλικες με διαταραχές του φάσματος αυτισμού σκοράρουν χαμηλότερα στα τεστ αναγνώρισης προσώπου και συναισθημάτων.

108 Αντίθετα προς μια κοινή πεποίθηση, τα αυτιστικά παιδιά δεν προτιμούν να είναι μοναχικά. Η δημιουργία και η διατήρηση φιλίας συχνά αποδεικνύεται ότι είναι κάτι δύσκολο για τους αυτιστικούς. Για αυτούς, η ποιότητα της φιλίας, και όχι ο αριθμός των φίλων, δείχνει αν αισθάνονται μοναξιά. Οι λειτουργικές φιλίες, όπως αυτές που καταλήγουν σε προσκλήσεις στα πάρτυ, μπορεί να επηρεάσει πολύ έντονα την ποιότητα της ζωής τους.

109 Υπάρχουν λίγες συστηματικές μελέτες, της επιθετικότητας και της βίας στα άτομα με διαταραχές του φάσματος αυτισμού. Τα περιορισμένα στοιχεία υποδηλώνουν ότι, σε παιδιά με νοητική υστέρηση, ο αυτισμός συσχετίζεται με την επιθετικότητα, την καταστροφή της περιουσίας, και τα ξεσπάσματα. Μια μελέτη του 2007 ανέφερε ότι περίπου τα δύο τρίτα των παιδιών είχαν περιόδους σοβαρών ξεσπασμάτων και περίπου το ένα τρίτο είχε ιστορικό τ επιθετικότητας, με τα ξεσπάσματα σημαντικά περισσότερο συχνά από ότι στα μη αυτιστικά παιδιά με γλωσσικές διαταραχές . …εκείνοι που διέπραξαν βίαια εγκλήματα ήταν σημαντικά πιο πιθανό να έχουν και άλλες ψυχοπαθολογικές καταστάσεις όπως ψύχωση.

110 Επαναληπτική συμπεριφορά
Τα αυτιστικά άτομα παρουσιάζουν πολλές μορφές επαναλαμβανόμενης ή στερεότυπης συμπεριφοράς, την οποία η Αναθεωρημένη Κλίμακα για την Επαναληπτική Συμπεριφορά (Repetitive Behavior Scale-Revised ή RBS-R), κατηγοριοποιεί ως εξής. Η στερεοτυπία είναι η επαναλαμβανόμενη κίνηση, όπως το φτερούγισμα των χεριών, η παραγωγή ήχων, το στριφογύρισμα του κεφαλιού ή το λίκνισμα (μπροστά-πίσω) του σώματος. Η καταναγκαστική συμπεριφορά που έχει πρόθεση και φαίνεται να ακολουθεί κανόνες, όπως η σειροθέτηση αντικειμένων σε στοίβες ή γραμμές. Η ομοιόσταση είναι η αντίσταση στην αλλαγή. Για παράδειγμα, επιμένουν ότι τα έπιπλα δεν πρέπει να μετακινούνται ή αρνούνται να τους διακόψεις. Η τελετουργική συμπεριφορά περιλαμβάνει ένα αμετάβλητο πρότυπο καθημερινών δραστηριοτήτων, όπως ένα μενού που δεν αλλάζει ή μια ιεροτελεστία για το ντύσιμο.

111 Η περιορισμένη συμπεριφορά είναι περιορισμένη σε εστίαση, ενδιαφέρον ή δραστηριότητα, όπως ενασχόληση με ένα μόνο τηλεοπτικό πρόγραμμα, αντικείμενο, ή ένα παιχνίδι. Ο αυτοτραυματισμός περιλαμβάνει κινήσεις που τραυματίζουν ή μπορεί να βλάψουν το ίδιο το άτομο, όπως να ζουλάει τα μάτια του, να τσιμπάει το δέρμα του, να δαγκώνει το χέρι του, και να χτυπά το κεφάλι του. Μια μελέτη του αναφέρει ότι η αυτοτραυματισμός κάποια στιγμή πλήττει περίπου το 30% των παιδιών με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού. Δεν υπάρχει μία συγκεκριμένη επαναλαμβανόμενη συμπεριφορά που να είναι ειδικά για τον αυτισμό, αλλά μόνο στον αυτισμό φαίνεται να εμφανίζονται τόσο συχνά και με τέτοια ένταση αυτές οι συμπεριφορές.

112 Υπολογίζεται ότι 0,5% έως 10% παρουσιάζουν ασυνήθιστες ικανότητες,
Άλλα συμπτώματα Υπολογίζεται ότι 0,5% έως 10% παρουσιάζουν ασυνήθιστες ικανότητες, από τις μεμονομώμενες ικανότητες όπως η απομνημόνευση των απαντήσεων σε τηλεπαιχνίδια μέχρι τα εξαιρετικά σπάνια χαρίσματα των καταπληκτικών "σοφών" αυτιστικών Πολλά άτομα παρουσιάζουν ανώτερες ικανότητες στην αντίληψη και την προσοχή, σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Οι αισθητηριακές δυσκολίες υπάρχουν στο 90% των ατόμων με αυτισμό, και από ορισμένους θεωρούνται τα στοιχεία του πυρήνα του αυτισμού, αν και δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία ότι τα αισθητηριακά συμπτώματα διαφοροποιούν τον αυτισμό από τις άλλες αναπτυξιακές διαταραχές. Υπολογίζεται ότι το 60% -80% των αυτιστικών ατόμων έχουν κάποιες ενδείξεις ως προς την κίνηση που περιλαμβάνουν τον κακό μυϊκό τόνο, το φτωχό κινητικό σχεδιασμό, και το περπάτημα στις μύτες των ποδιών.

113 Ασυνήθιστη διατροφική συμπεριφορά
Παρουσιάζεται σε περίπου τρία τέταρτα των παιδιών, σε βαθμό που αποτελούσε ένα διαγνωστικό δείκτη. Η επιλεκτικότητα στο φαγητό είναι το πιο κοινό πρόβλημα, αν και οι τελετουργίες κατά τη διάρκεια του φαγητού ή  και η άρνηση πρόσληψης τροφής επίσης μπορεί παρουσιαστεί. Αυτό ωστόσο δεν φαίνεται να φτάνει σε υποσιτισμό.

114 Οι γονείς των παιδιών με διαταραχές στο φάσμα του αυτισμού έχουν υψηλότερα επίπεδα στρες. Τα αδέλφια των παιδιών με διαταραχές στο φάσμα του αυτισμού δηλώνουν μεγαλύτερο θαυμασμό και λιγότερες συγκρούσεις με τα αυτιστικά αδέρφια τους σε σχέση με τα αδέλφια ατόμων που δεν έχουν αυτισμό ή αδέρφια ατόμων με σύνδρομο Down. Τα αδέλφια των ατόμων με διαταραχές στο φάσμα του αυτισμού έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να μην φτάσουν σε ευημερία όταν γίνουν ενήλικες και φτωχότερες οικογενειακές σχέσεις ως ενήλικες.

115 Σύνδρομο Asperger Σύνδρομο Asperger (ΣΑ) είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για τη περιγραφή της πιο ήπιας και λειτουργικότερης μορφής του λεγόμενου φάσματος των ΔΑΔ, ή αλλιώς του αυτιστικού φάσματος. Όπως και όλες οι καταστάσεις που περιλαμβάνονται στο αυτιστικό φάσμα, το ΣA αντιπροσωπεύει μία νευρολογική διαταραχή της ανάπτυξης, άγνωστης αιτιολογίας, στην οποία εκδηλώνονται αποκλίσεις ή ανωμαλίες σε τρεις μεγάλους τομείς της ανάπτυξης:

116 Ένας Αυστριακός παιδίατρος, ο Δρ
Ένας Αυστριακός παιδίατρος, ο Δρ. Χάνς Ασπέργκερ (Hans Asperger), περιέγραψε το Σύνδρομο Asperger για πρώτη φορά το 1944, ότα παρατήρησε ότι 4 αγοράκια, που ήταν ασθενείς του παρουσίαζαν μια ιδιοσυγκρασιακή και περίεργη συμπεριφορά. Μετά από έρευνες, έδωσε στη συμπεριφορά αυτή το όνομα Αυτιστική Ψυχοπάθεια Παιδικής Ηλικίας’ (Autistic psychopathy in childhood).

117 Κατα σύμπτωση, έναν χρόνο πρίν το 1943, ένας άλλος Αυστριακός ψυχίατρος που ζούσε στην Αμερική, ο Δρ. Λέο Κάννερ (Leo Kanner) είχε κάνει την πρώτη αναφορά για μια πάθηση που είχε διαπιστώσει σε παιδιά και την είχε ονομάσει Autistic Disturbances of Affective Contact και Early Infantile Autism. Η πάθηση που διατύπωσε ο Leo Kanner είναι πιό γνωστή σήμερα ως κλασσικός Αυτισμός. Το όνομα Σύνδρομο Asperger καθιερώθηκε από το 1981 όταν η Δρ. Λόρνα Γουίνγκ (Lorna Wing), μια Αγγλίδα ψυχίατρο, δημοσίευσε ένα ακαδημαϊκό έγγραφο που λεγόταν Asperger's Syndrome: a Clinical Account, το οποίο ξανάφερε στο φώς την έρευνα που είχε κάνει ο Hans Asperger και καθιέρωσε έτσι τον όρο Asperger’s Syndrome για να περιγράψει μια πάθηση που ανήκει στις Διαταραχές του Αυτιστικού Φάσματος (Αutistic Spectrum Disorder).

118 Το Σύνδρομο Asperger θεωρείται πάθηση που ανήκει στις Διαταραχές του Αυτιστικού Φάσματος, διότι όπως και ο κλασσικός Αυτισμός, είναι μια αναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει τον τρόπο επικοινωνίας και τις σχέσεις ενός ατόμου με το περιβάλλον του. Συχνά θεωρείται ότι όλοι όσοι έχουν Αυτισμό και έχουν υψηλές επιδόσεις, φέρουν το Σύνδρομο Asperger. Ωστόσο, είναι γνωστό σήμερα ότι υπάρχουν αρκετές άλλες μορφές Αυτισμού, αυτές του αποκαλούμενου ως "Λειτουργικού Αυτισμού", όπου τα άτομα αποδίδουν με υψηλές επιδόσεις χωρίς να εμφανίζουν αυτά καθαυτά τα συμπτώματα του Συνδρόμου Asperger.

119 Η διαφορά μεταξύ του Συνδρόμου Asperger και του Υψηλής Λειτουργικότητας Αυτισμού, όπως την περιέγραψε ο καθηγητής Τόνυ Άτγουτ (Τony Attwood), είναι ότι ο Υψηλής Λειτουργικότητας Αυτισμός ξεκινά μεν ως κλασσικός Αυτισμός στην παιδική ηλικία, αλλά τα άτομα αυτά δείχνουν μια μεγάλη εξέλιξη στην επικοινωνιακή τους ικανότητα (communicational ability).

120 Έτσι καταφέρνουν να ξεπεράσουν τις όποιες χαμηλές προδιαγραφές είχαν γίνει σχετικά σε μικρή ηλικία με την νοητική ανάπτυξή τους . Αυτοί οι έφηβοι και ενήλικες υποστηρίζονται πιο πολύ από τους γονείς και τους θεραπευτές τους, διότι παρουσιάζουν μια πραγματικά εκπληκτική άνοδο στις ικανότητές τους, κάτι που δεν παρουσιάζεται από αυτούς με το Σύνδρομο Asperger.

121 Είτε έχουν Σύνδρομο Asperger (ΣΑ), είτε Υψηλής Λειτουργικότητας Αυτισμό (ΥΛΑ), τα παιδιά και οι ενήλικες βιώνουν δυσκολίες στις καθημερινές κοινωνικές τους αλληλεπιδράσεις. Η ικανότητά τους για ανάπτυξη φιλικών σχέσεων είναι γενικά περιορισμένη, όπως είναι και η ικανότητά τους να καταλάβουν τη συναισθηματική έκφραση των άλλων ανθρώπων. Σε πολλές περιπτώσεις, οι παθήσεις αυτές συνδέονται και με μαθησιακές δυσκολίες

122 Στην πραγματικότητα όμως, όλοι οι άνθρωποι, παιδιά και ενήλικες παράλληλα με ΣA και ΥΛΑ μοιράζονται την ίδια δυσκολία στην κατανόηση του κόσμου που τους περιβάλλει. Τα άτομα με ΣΑ και ΥΛΑ έχουν συνήθως φυσιολογική ή ανώτερη νοημοσύνη και επιθυμούν την επαφή και τη σχέση με άλλους ανθρώπους, αλλά δε γνωρίζουν τον τρόπο προσέγγισης, με αποτέλεσμα να πλησιάζουν τους άλλους με ακατάλληλο και ιδιόρρυθμο τρόπο.

123 Έχουν συνήθως ειδικά ενδιαφέροντα –όπως π. χ
Έχουν συνήθως ειδικά ενδιαφέροντα –όπως π.χ. αεροπλάνα, τρένα, υπολογιστές, γεωγραφία, ζώα, κ.ά. και συχνά η ενασχόλησή τους με αυτά γίνεται εμμονή. Πολλές φορές ένα ενδιαφέρον από την παιδική ηλικία, αναπτύσσεται και γίνεται κλάδος επαγγελματικής απασχόλησης. Κάποιος π.χ. που είχε ως ενδιαφέρον τα αεροπλάνα μπορεί να γίνει τεχνικός ή συντηρητής αεροσκαφών ή και πιλότος, κάποιος που του άρεσε η γεωγραφία να γίνει χαρτογράφος, και κάποιος που είχε μανία με τους υπολογιστές να γίνει προγραμματιστής.

124 Το γεγονός ότι η νοημοσύνη είναι φυσιολογική ή και ανώτερη, κάνει ακόμη πιο δύσκολη τη διάγνωση αυτών των ατόμων. Ως ενήλικοι, μπορούν θεωρητικά να ζήσουν μια παραγωγική και ανεξάρτητη ζωή. Μερικοί εργάζονται αποτελεσματικά σε κάποια δουλειά ως καθηγητές, προγραμματιστές υπολογιστών, οδοντίατροι, κ.τ.λ. και δημιουργούν οικογένεια.

125 Υπάρχουν πολλές περιπτώσεις όμως όπου ένα άτομο, ενώ έχει καλή τεχνική κατάρτιση στην εργασία του, αντιμετωπίζει παρόλα αυτά πολλά προβλήματα προσέγγισης στην ομάδα εργασίας του με τους συνεργάτες του. Οι άλλοι συνήθως περιγράφουν τα άτομα με το Σύνδρομο Asperger ως υπερβολικά εκκεντρικούς, διότι προβάλουν μια προσωπικότητα ‘εγωκεντρική’ όπου κάθε συζήτηση περιστρέφεται, είτε γύρω από τον εαυτό τους, είτε έχει μια εμμονή με περίπλοκα θέματα, όπως διάφορα σχέδια, ο καιρός, η μουσική, η ιστορία, κ.τ.λ. χωρίς να ενδιαφέρονται για μια πραγματική συναισθηματική επαφή με τούς άλλους.

126 Τα άτομα με σύνδρομο Asperger έχουν μεγάλη ανάγκη για ένα ήρεμο και κυρίως ένα προβλέψιμο περιβάλλον. Ένα ημερήσιο χρονοδιάγραμμα, μία ρουτίνα, είναι κάτι πολύ χρήσιμο και γι’ αυτά τα άτομα, καθώς διατηρεί την προβλεψιμότητα και μειώνει το άγχος προετοιμάζοντάς τους για τυχόν αλλαγές στο πρόγραμμα. Πολλά από τα προβλήματα στον εργασιακό χώρο προέρχονται από πολλές ή και ξαφνικές αλλαγές στο πρόγραμμα, ή συνεχείς αλλαγές στα καθήκοντα χωρίς να έχει γίνει από πριν μια γραπτή ανακοίνωση, ή μια κάποια προσωπική καθοδήγηση που να περιγράφει ακριβώς τι και ποια είναι τα νέα αυτά καθήκοντα, με αποτέλεσμα το άτομο να νοιώθει ‘χαμένο’ και αγχωμένο με κάθε αλλαγή στον εργασιακό του χώρο.

127 Το πρόβλημα είναι ότι, ενώ ο δείκτης νοημοσύνης (I. Q
Το πρόβλημα είναι ότι, ενώ ο δείκτης νοημοσύνης (I.Q.) των ατόμων με το Σύνδρομο Asperger συνήθως καλύπτει όλα τα επίπεδα και σε πολλά από αυτά τα άτομα είναι πάνω από το κανονικό επίπεδο στις λεκτικές ικανότητες, παρόλα αυτά είναι κάτω από το κανονικό επίπεδο στις πρακτικές ικανότητες. Πολλά από αυτά τα άτομα έχουν και δυσλεξία, προβλήματα γραφής και δυσκολία με τα μαθηματικά και παρ’ όλο που έχουν ικανοποιητική δυνατότητα συγκεκριμένης σκέψης, αδυνατούν παράλληλα στην αφηρημένη σκέψη.

128 Όλα αυτά τα ‘κρυφά’ προβλήματα, προκαλούν μια ανισορροπία στην συμπεριφορά του ατόμου με τους άλλους, που βλέπουν την νοητική ικανότητα του και θεωρούν πως το άτομο έχει απλώς πολύ κακή συμπεριφορά ή είναι παράλογο στις απαιτήσεις του και στις απόψεις του. Έτσι αντί να προσφέρεται στο άτομο με το Σύνδρομο Asperger κατανόηση και βοήθεια για να ξεπεράσει τα προβλήματά του, θεωρείται αντιθέτως το άτομο αγενές και παράλογο.

129 Το αποτέλεσμα είναι ότι πολλά από αυτά τα άτομα, ή παραμένουν στην δουλειά τους, αλλά νιώθουν απομονωμένα και παρεξηγημένα, ή απολύονται και καταλήγουν να κάνουν εργασίες πολύ κατώτερες από το νοητικό τους επίπεδο και τις νοητικές τους ικανότητες.

130 Τέτοιου είδους καταστάσεις στο χώρο της εργασίας έχουν ως επακόλουθο τα άτομα με σύνδρομο Asperger να βιώνουν έντονο άγχος , το οποίο μπορεί να συσσωρεύεται για καιρό με αποτέλεσμα κάποιες φορές να γίνονται ανήσυχα και ευερέθιστα, να νιώθουν κατάθλιψη ή να έχουν ξεσπάσματα και εκρήξεις θυμού. Επίσης όσο αυξάνεται η ηλικία των ατόμων με το Σύνδρομο Asperger το άγχος που βιώνουν καθημερινά έχει και άλλα επακόλουθα στην υγεία του ατόμου όπως προβλήματα καρδιάς, κυκλοφοριακού και πεπτικού συστήματος, χρόνια κατάθλιψη και τάσεις αυτοκτονίας, και άλλα πολλά.

131 Αυτές οι επιπτώσεις στην υγεία είναι ιδιαίτερα ανησυχητικές, διότι τα άτομα με το Σύνδρομο Asperger αδυνατούν να εκφράσουν τα αισθήματα πόνου ή δυσφορίας που νιώθουν και να πάνε στο γιατρό.

132 Κάποιες τεχνικές αντιμετώπισης αυτών των εκρήξεων και μείωσης του άγχους είναι η ακρόαση μουσικής, ένα χαλαρωτικό μπάνιο, ήρεμες και ευχάριστες σκέψεις, απόσυρση σε ένα ήρεμο και χαλαρωτικό χώρο, αλλά και η έντονη άσκηση, όπως το τρέξιμο. Ναι, καλά είναι όλα αυτά, αλλά ποιος έχει χρόνο, όταν η επιβίωση του ατόμου είναι στα ίδια του τα χέρια και τα χέρια αυτά είναι δεμένα, όταν η κοινωνία δεν έχει την απαραίτητη επιμόρφωση να αναγνωρίσει τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν τα άτομα με το Σύνδρομο A και τον ΥΛΑ, ώστε να τους προσφέρει δυνατότητες ανάπτυξης των ικανοτήτων τους με προδιαγραφές που να είναι φτιαγμένες με τέτοιο τρόπο ώστε να κατανοούν τις δυσκολίες και τις ειδικές ανάγκες των ατόμων αυτών;

133 Επί του παρόντος δεν υπάρχει θεραπευτική αγωγή για άτομα με το Σύνδρομο Asperger. Από έρευνες που έχουν γίνει φαίνεται ότι το σύνδρομο Asperger είναι πιθανόν κληρονομικό. Αυτό προκύπτει, επειδή πολλές οικογένειες αναφέρουν, ότι υπάρχει ιστορικό και άλλες διαταραχές όπως η κατάθλιψη και η διπολική διαταραχή (μανιοκατάθλιψη). Αυτά είναι χαρακτηριστικά που συχνά αναφέρεται ότι συνυπάρχουν σε άτομα με Σύνδρομο Asperger, όπως επίσης και σε άλλα μέλη της οικογένειάς τους.

134 Ενώ είναι αλήθεια ότι το παιδί, ο έφηβος και αργότερα ο ενήλικας με Αυτισμό θα έχει ειδικές ανάγκες και θα χρειάζεται ειδική φροντίδα και υποστήριξη, είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι η οικογένεια και οι φίλοι επίσης χρειάζονται υποστήριξη και πληροφόρηση. Το να κατανοήσουν τα βασικά συμπτώματα της διαταραχής είναι το πρώτο βήμα για την αποδοχή και τη διαχείριση της κατάστασης, για το σωστό χειρισμό του συγκεκριμένου ατόμου και για τη βελτίωση της κοινωνικής και οικογενειακής του ζωής.

135 Για πολλούς ενήλικες το πρώτο βήμα είναι μια τυχαία επαφή με κάποιο δημοσίευμα στα μέσα μαζικής επικοινωνίας, που έχει ως επακόλουθο την περαιτέρω έρευνα και ‘αυτοδιάγνωση.’ Υπάρχουν αυτή τη στιγμή σε όλον τον κόσμο χιλιάδες ενήλικες, που για πρώτη φορά στη ζωή τους μπόρεσαν να καταλάβουν από που πήγαζαν τα τόσα κοινωνικά και συναισθηματικά προβλήματά τους. Για πρώτη φορά κατάλαβαν πως δεν ήταν οι ίδιοι υπαίτιοι για τις άπειρες δυσκολίες που αντιμετώπιζαν σε ολόκληρη τη ζωή τους, αλλά ο Αυτισμός με τον οποίο ζούσαν χωρίς να το ξέρουν.

136 Ένα αίσθημα ανακούφισης είναι αυτό που πολλοί, οι οποίοι έχουν βιώσει την αυτοδιάγνωση εκφράζουν, διότι επιτέλους μπορούν να εξηγήσουν, γιατί ποτέ δεν ένιωθαν σαν όλους τους άλλους γύρω τους, αλλά ένιωθαν σαν εξωγήινοι σε λάθος πλανήτη (wrong planet). Για μερικούς αυτό είναι αρκετό ώστε να τους αναστηλώσει την αυτοεκτίμηση και τον αυτοσεβασμό. Για άλλους η πιο αναγκαία λύση είναι μια διάγνωση από κάποιον που έχει εξειδικευθεί στον Αυτισμό και το Σύνδρομο A.

137 Μια τέτοια διάγνωση είναι σε πολλές περιπτώσεις απολύτως αναγκαία αν το άτομο αντιμετωπίζει βαριάς μορφής κατάθλιψη, ή άλλες διαταραχές, που θέτουν σε κίνδυνο τη ζωή του ή την υγεία του εξ’ ολοκλήρου. Για να εξασφαλιστεί το άτομο και να λάβει τη σωστή αντιμετώπιση, χρειάζεται η κατάλληλη διάγνωση και παρέμβαση.

138 ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΑΣΠΕΡΓΚΕΡ; είναι μια ισόβια διαταραχή που επηρεάζει το πως το άτομο αντιλαμβάνεται τον κόσμο, επεξεργάζεται τις πληροφορίες που λαμβάνει και αλληλεπιδρά με άλλα άτομα. Αποτελεί όπως και ο κλασσικός αυτισμός μια «διαταραχή φάσματος» επειδή επηρεάζει τα άτομα με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και σε ποικίλο βαθμό. .

139 Ενώ υπάρχουν πολλές ομοιότητες ανάμεσα στο σύνδρομο Ά
Ενώ υπάρχουν πολλές ομοιότητες ανάμεσα στο σύνδρομο Ά. και τον κλασσικό Α, τα άτομα με Ά έχουν λιγότερα προβλήματα με τη λεκτική επικοινωνία και έχουν συνήθως μέση ή και ανώτερη νοημοσύνη. Δεν υποφέρουν συνήθως από τις μαθησιακές δυσκολίες που συνδέονται με τον αυτισμό, αλλά ενδέχεται να παρουσιάσουν συγκεκριμένα μαθησιακά προβλήματα όπως δυσλεξία, δυσπραξία ή άλλες καταστάσεις όπως διαταραχή ελλειμματικής προσοχής - υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ). Με την κατάλληλη υποστήριξη, τα άτομα με Ά είναι απόλυτα ικανά να ζήσουν μια ολοκληρωμένη και ανεξάρτητη ζωή

140 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΑΣΠΕΡΓΚΕΡ
Άτομα από κάθε εθνικότητα, γεωγραφική περιοχή, κοινωνική τάξη, οικονομική κατάσταση και θρήσκευμα επηρεάζονται από το σύνδρομο Ά. Εντούτοις οι άντρες είναι πιο επιρρεπείς σε αυτό απ’ ότι οι γυναίκες. Ο λόγος γι αυτό είναι ακόμα άγνωστος. Τα ακριβή αίτια του συνδρόμου Ά είναι ακόμα αντικείμενο έρευνας. Κλινικές μελέτες υποδεικνύουν ότι ένας συνδυασμός παραγόντων, γενετικών όσο και περιβαλλοντικών, μπορεί να ευθύνεται για τις αλλαγές στη νευροβιολογική εξέλιξη του εγκεφάλου που σχετίζονται με την εμφάνιση του συνδρόμου. Το σίγουρο είναι πάντως ότι το σύνδρομο Ά δεν οφείλεται στην ανατροφή του ατόμου ή την κοινωνικοοικονομική του κατάσταση και οπωσδήποτε δεν προκαλείται από υπαιτιότητα του πάσχοντος.

141 ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ‘Α
ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ‘Α. Το σύνδρομο Ά πολλές φορές χαρακτηρίζεται ως «κρυφή διαταραχή». Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούμε να καταλάβουμε αν κάποιος έχει αυτό το σύνδρομο από την εξωτερική του εμφάνιση. Τα άτομα με Ά αντιμετωπίζουν δυσκολίες σε τρεις τομείς. Αυτή είναι η γνωστή «τριάδα των διαταραχών»: Κοινωνική αλληλεπίδραση Κοινωνική επικοινωνία Κοινωνική φαντασία Τα χαρακτηριστικά αυτά και ο βαθμός εμφάνισης τους διαφέρουν από άτομο σε άτομο.

142 Δυσκολίες στην κοινωνική αλληλεπίδραση
Δυσκολίες κατά την Κοινωνική Επικοινωνία Δυσκολίες με την Κοινωνική Φαντασία Εμμονή σε ρουτίνες Ειδικά ενδιαφέροντα Αισθητηριακές δυσκολίες

143 Το Σύνδρομο Rett Το Σύνδρομο Rett είναι μία περίπλοκη νευρολογική ανωμαλία. Επηρεάζει την επικοινωνία και τις κινήσεις. Συνήθως παρουσιάζεται σε κορίτσια και επηρεάζει τις κινήσεις του σώματος. Το σύνδρομο Rett έχει γενετική καταγωγή. Πιθανότατα είναι η πιο κοινή γενετική αιτία βαθύτατης διανοητικής και σωματικής ανικανότητας στα κορίτσια, που συμβαίνει σε περισσότερες από 1 στις θηλυκά.

144 Πρόσφατα ανακαλύφθηκε ότι μια μεγάλη μερίδα ατόμων με σύνδρομο Rett έχουν μια μεταβολή ή ελάττωμα στο γονίδιο MECP2 του X χρωμοσώματος στο Xq28.

145 Παρ' όλο που αρχικά τα συμπτώματα δεν είναι φανερά, το σύνδρομο Rett παρουσιάζεται από την γέννηση και φανερώνεται κατά την διάρκεια του δεύτερου έτους. Άτομα με το Σύνδρομο Rett είναι βαθύτατα και πολλαπλώς ανίκανα και τελείως εξαρτημένα σε άλλους για τις ανάγκες τους κατά την διάρκεια της ζωής τους

146 Γιατί ονομάζεται Σύνδρομο Rett;
Σύνδρομο είναι μία ομάδα από χαρακτηριστικά που συμβαίνουν μαζί και χαρακτηρίζουν μια ιατρική κατάσταση. Το πρότυπο των χαρακτηριστικών που συνδέονται με το σύνδρομο Rett, τα εξήγησε πρώτος ο Αυστριακός γιατρός Dr. Andreas Rett το 1966.

147 Πώς γίνεται η διάγνωση του συνδρόμου Rett;
Η διάγνωση του συνδρόμου γίνεται με κλινική διάγνωση - κοιτάζοντας σε νεύματα και συμπεριφορές. Σε πολλές περιπτώσεις διαβεβαιώνεται με τη διεξαγωγή γενετικού ελέγχου Η διάγνωση του συνδρόμου γίνεται κλινικά, δηλαδή από ειδικό επιστήμονα και ενδεχομένως σε εργαστηριακό περιβάλλον. Σε πολλές περιπτώσεις η ύπαρξη του συνδρόμου επιβεβαιώνεται με τη διεξαγωγή γενετικού ελέγχου. .

148 Τα τυπικά συμπτώματα: Μια μικρή περίοδο στην βρεφική ηλικία όπου το παιδί φαίνεται να κάνει κανονική ή περίπου κανονική πρόοδο. - Μια περίοδο αδράνειας στην ανάπτυξη περίπου από το τέλος του πρώτου έτους, που διαρκεί μέχρι να αρχίσει η παλινδρόμηση

149 - Μια περίοδο παλινδρόμησης όπου η ικανότητα ομιλίας και κίνησης των χεριών μειώνεται. Αυτό συμβαίνει μεταξύ εννέα και τριάντα μηνών. - Ανάπτυξη επαναληπτικών κινήσεων στα χέρια (συστροφές, παλαμάκια, κτυπήματα των χεριών και βάζοντας τα χέρια στο στόμα) . - Εμφάνιση δύσκαμπτης και τραχείας στάσης και βαδίσματος.

150 - Μια κανονική περιφέρεια κρανίου κατά τη γέννηση αλλά μια βράδυνση στην ανάπτυξη του κρανίου μεταξύ των δύο μηνών και τεσσάρων χρόνων περίπου. - Απουσία άλλης ασθένειας, συνδρόμου ή τραυματισμού για να δικαιολογήσουν τα παραπάνω συμπτώματα.

151 Δευτερεύοντα συμπτώματα
Επιπρόσθετα χαρακτηριστικά των ατόμων που φέρουν το σύνδρομο είναι τα παρακάτω: Ανωμαλίες στην αναπνοή, δύσπνοια, κράτημα της αναπνοής και κατάποση αέρα Επιληψία: πάνω από το 50% των ατόμων με σύνδρομο Rett εμφανίζουν κάποιας μορφής επιληπτική κρίση ανά διαστήματα Μη φυσιολογικό ηλεκτροεγκεφαλογράφημα Ακαμψία μυών και σφιγμένες αρθρώσεις

152 Άστατη βάδιση (μισοί από αυτούς φορείς τού συνδρόμου αποκτούν ανεξάρτητη κίνηση)
Σκολίωση (καμπύλη του σπόνδυλου) Καθυστερημένη ανάπτυξη Ξαφνικές προσβολές ασθένειας (σπασμοί) Κυανό έως ερυθρό χρώμα κάτω άκρων και πατουσών εξαιτίας κακής κυκλοφορίας του αίματος Τριγμός δοντιών (το άτομο τρίζει τα δόντια του) και δυσκολία στην κατάποση.

153 Άλλα συμπτώματα που φαίνονται συνήθως:
- Ανωμαλίες στην αναπνοή , δύσπνοια, κράτημα της αναπνοής και κατάποση αέρα. - Επιληψία - πάνω από το 50% των ατόμων με σύνδρομο RETT βιώνουν κάποιας μορφής επιληπτικής κρίσης σε κάποια διάστημα. - Ανωμαλία στο ηλεκτροεγκεφαλογράφημα. - Ακαμψία των μυών και σφιγμένες αρθρώσεις. - Άστατο περπάτημα (μόνο οι μισοί από αυτούς που πάσχουν από το σύνδρομο αποκτούν ανεξάρτητη κίνηση).

154 Ανάπτυξη σκολίωσης (καμπύλη του σπόνδυλου).
- Καθυστέρηση ανάπτυξης - Ξαφνικές προσβολές ασθένειας (σπασμοί). - Γαλαζωπά έως κόκκινα πόδια και πατούσες εξαιτίας της φτωχής κυκλοφορίας του αίματος - Δόντια που τρίζουν και δυσκολία στην κατάποση.

155 Στάδια του συνδρόμου Rett
Στάδια του συνδρόμου Rett. Το σύνδρομο Rett εξελίσσεται σε τέσσερα στάδια. 1. Πρώιμη εκδήλωση της ασθένειας (μεταξύ 6-18 μηνών). 2. Γρήγορη καταστροφική φάση - αυτή εμφανίζεται μεταξύ ενός και τεσσάρων ετών . 3. Επίπεδο "plateau" - τα συμπτώματα δε χειροτερεύουν, ούτε η έντασή τους λιγοστεύει. Αυτό το επίπεδο μπορεί να διαρκέσει χρόνια. 4. Όψιμη χειροτέρευση της κίνησης (απώλεια της κίνησης) - αυτή ξεκινά ανάμεσα στα πέντε και εικοσιπέντε χρόνια του ασθενούς και μπορεί να κρατήσει δεκαετίες.

156 Πώς θα βοηθήσουμε ένα παιδί
με σύνδρομο Rett. Θεραπείες Η θεραπεία μπορεί να βοηθήσει στην αργή εξέλιξη της απώλειας της κίνησης. Η θεραπεία περιλαμβάνει: - Φυσιοθεραπεία για να προφυλαχθεί ο ασθενής από προβλήματα των αρθρώσεων και να βελτιωθεί η κίνησή του. - Κινησιοθεραπεία - θεραπεία για να βελτιωθεί η χρήση του χεριού και η σταθερότητα του σώματος. - Μουσικοθεραπεία. - Υδατοθεραπεία - άσκηση στο νερό.

157 Επικοινωνία Τα άτομα με σύνδρομο Rett έχουν έντονη επιθυμία να επικοινωνούν. Μπορούν αν επικοινωνούν διαμέσου: - Αγγιγμάτων - Εικόνων και γραμμάτων - Πινάκων λέξεων - Χρησιμοποίησης των ματιών - Συσκευών εξαγωγής της φωνής Εκπαίδευση Τα άτομα με σύνδρομο Rett παρακολουθούν όλους τους τύπους των σχολείων.

158 Το σύνδρομο Rett έχει γενετική καταγωγή

159 Πρόσφατα ανακαλύφθηκε, ότι ένα μεγάλο ποσοστό ατόμων με σύνδρομο Rett εμφανίζουν μια μεταβολή ή ελάττωμα στο γονίδιο MECP2 του X χρωμοσώματος στο Xq28. Παρόλα αυτά δε γνωρίζουμε ακριβώς την αιτιολογία του συνδρόμου. Πάντως, η ανωμαλία στο χρωμόσωμα Χ αποτελεί αιτία θανάτου για όλα τα άρρενα, εξ ου και η διαταραχή εμφανίζεται μόνο σε κορίτσια.

160 Παρ' όλο που αρχικά τα συμπτώματα δεν είναι εμφανή, το σύνδρομο Rett παρουσιάζεται από τη γέννηση και γίνεται περισσότερο ευδιάκριτο στη διάρκεια του δεύτερου έτους ζωής. Πρώτος περιέγραψε τα χαρακτηριστικά του συνδρόμου ο Αυστριακός ιατρός Andreas Rett το 1966 κι από εκείνον το σύνδρομο φέρει το όνομά του.

161 Διάγνωση Η διάγνωση του συνδρόμου γίνεται κλινικά, δηλαδή από ειδικό επιστήμονα και ενδεχομένως σε εργαστηριακό περιβάλλον. Σε πολλές περιπτώσεις η ύπαρξη του συνδρόμου επιβεβαιώνεται με τη διεξαγωγή γενετικού ελέγχου. Τυπικά συμπτώματα: Εξέλιξη του συνδρόμου

162 Τα συνήθη χαρακτηριστικά σε άτομα που φέρουν
το σύνδρομο Rett συνοψίζονται ως εξής: Μικρή περίοδος στην βρεφική ηλικία, όπου το παιδί φαίνεται να κάνει κανονική ή περίπου κανονική πρόοδο Μικρή περίοδος αδράνειας στην ανάπτυξη, περίπου από το τέλος τού πρώτου έτους, που διαρκεί μέχρι να αρχίσει η παλινδρόμηση Περίοδος παλινδρόμησης, όπου η ικανότητα ομιλίας και κίνησης των χεριών μειώνεται. Αυτό συμβαίνει μεταξύ 9 και 30 μηνών Ανάπτυξη επαναληπτικών κινήσεων στα χέρια (συστροφές, παλαμάκια, κτυπήματα των χεριών και τοποθέτηση των χεριών στο στόμα)

163 Εμφάνιση δύσκαμπτης και τραχείας στάσης και βαδίσματος
Κανονική περιφέρεια κρανίου κατά τη γέννηση με ακόλουθη επιβράδυνση στην ανάπτυξη του κρανίου μεταξύ των δύο μηνών και τεσσάρων χρόνων περίπου Απουσία άλλης ασθένειας, συνδρόμου ή τραυματισμού για να δικαιολογήσουν τα παραπάνω συμπτώματα

164 Δευτερεύοντα συμπτώματα
Επιπρόσθετα χαρακτηριστικά των ατόμων που φέρουν το σύνδρομο είναι τα παρακάτω: Ανωμαλίες στην αναπνοή, δύσπνοια, κράτημα της αναπνοής και κατάποση αέρα Επιληψία: πάνω από το 50% των ατόμων με σύνδρομο Rett εμφανίζουν κάποιας μορφής επιληπτική κρίση ανά διαστήματα Μη φυσιολογικό ηλεκτροεγκεφαλογράφημα Ακαμψία μυών και σφιγμένες αρθρώσεις Άστατη βάδιση (μισοί από αυτούς φορείς τού συνδρόμου αποκτούν ανεξάρτητη κίνηση)

165 Σκολίωση (καμπύλη του σπόνδυλου)
Καθυστερημένη ανάπτυξη Ξαφνικές προσβολές ασθένειας (σπασμοί) Κυανό έως ερυθρό χρώμα κάτω άκρων και πατουσών εξαιτίας κακής κυκλοφορίας του αίματος Τριγμός δοντιών (το άτομο τρίζει τα δόντια του) και δυσκολία στην κατάποση.

166 Τα άτομα με σύνδρομο Rett έχουν έντονη επιθυμία να επικοινωνούν.
Μπορούν αν επικοινωνούν διαμέσου: Αγγιγμάτων Εικόνων και γραμμάτων Πινάκων λέξεων Χρησιμοποίησης των ματιών Συσκευών εξαγωγής της φωνής

167 Το σύνδρομο Rett εξελίσσεται σε τέσσερα στάδια.
Σταδιακή εξέλιξη Το σύνδρομο Rett εξελίσσεται σε τέσσερα στάδια. Πρώιμη εκδήλωση της ασθένειας (μεταξύ 6-18 μηνών). Γρήγορη καταστροφική φάση - αυτή εμφανίζεται μεταξύ ενός και τεσσάρων ετών. Επίπεδο "plateau" - τα συμπτώματα δε χειροτερεύουν, ούτε η έντασή τους μειώνεται. Αυτό το επίπεδο μπορεί να διαρκέσει χρόνια. Όψιμη επιδείνωση των κινητικών δεηξιοτήτων (απώλεια κίνησης) – έναρξη μεταξύ των πρώτων πέντε με εικοσιπέντε ετών ζωής του ατόμου, που φέρει το σύνδρομο, με ενδεχόμενη διάρκεια έως και δεκαετίες ζωής.

168 Αντιμετώπιση Η αντιμετώπιση μπορεί να βοηθήσει στην βραδεία (δηλ. αργή) εξέλιξη της απώλειας της κίνησης. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει: Φυσιοθεραπεία για να προφυλαχθεί το άτομο από προβλήματα με τις αρθρώσεις και να βελτιωθεί η κίνησή του Κινησιοθεραπεία, δηλαδή θεραπεία για να βελτιωθεί η χρήση του χεριού και η σταθερότητα του σώματος Μουσικοθεραπεία Υδατοθεραπεία - άσκηση στο νερό.

169 Εκπαίδευση Τα άτομα με σύνδρομο Rett παρακολουθούν όλους τους τύπους των σχολείων. Χρειάζονται: Πρώιμη έκθεση σε παιχνίδια και μουσική Δραστηριότητες κατάλληλες με την ηλικία τους Σχολικό περιβάλλον που προσφέρει ιδιαίτερα κίνητρα

170 Τώρα πια υπάρχουν αρκετές θεραπευτικές προσεγγίσεις και παρεμβάσεις οι οποίες μπορούν να βελτιώσουν τη ποιότητα ζωής ενός ατόμου με Άσπεργκερ. Σε αυτές περιλαμβάνονται παρεμβάσεις κοινωνικής αλληλεπίδρασης, συμπεριφορική θεραπεία, ακόμα και αλλαγές στη διατροφή.

171 συμπερασματικά Ο Αυτισμός είναι μια διάχυτη αναπτυξιακή διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από μειωμένη κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία, καθώς και από περιορισμένη, επαναλαμβανόμενη και στερεότυπη συμπεριφορά. Όλες αυτές οι ενδείξεις ξεκινούν πριν το παιδί γίνει τριών ετών. Στην διαταραχή του αυτισμού εμπλέκονται διάφορες εγκεφαλικές δομές με τρόπο που δεν έχει διασαφηνιστεί επαρκώς. Οι δύο άλλες διαταραχές του φάσματος του αυτισμού (ASD: Autism Spatial Disorder) είναι το σύνδρομο Άσπεργκερ, στο οποίο δεν παρατηρείται καθυστέρηση στη γνωστική ανάπτυξη και τη γλώσσα, και η Εκτεταμένη διαταραχή της ανάπτυξης - Μη προσδιοριζόμενη αλλιώς (PDD-NOS), όπου διαγνώσκεται όταν δεν πληρούνται επαρκώς τα κριτήρια για τις άλλες δύο διαταραχές.

172 Μία δημοφιλής όσο και αποτελεσματική μέθοδος παρέμβασης, αποτελεί το Πρόγραμμα Δομημένης Εκπαίδευσης μαθητών με Αυτισμό και συναφείς Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές, γνωστό και ως TEACCH (Treatment and Education for Communication of autistic and Communication related handicapped Children). Η προσέγγιση αναπτύχθηκε από τον Schopler του Πανεπιστημίου της Βόρειας Καρολίνα.

173 Πρώιμη Παιδική Σχιζοφρένεια
Η σχιζοφρένεια με πολύ πρώιμη έναρξη, είναι μια σπάνια και συνήθως σοβαρή μορφή της σχιζοφρένειας, με έναρξη των ψυχωτικών συμπτωμάτων μέχρι τα 12 έτη. Η τυπική κλινική της εικόνα συναντάται 50 φορές σπανιότερα απ' ό,τι η σχιζοφρένεια ενηλίκων. Παρά τα λίγα επιδημιολογικά δεδομένα υπολογίζεται ότι η συχνότητα της σχιζοφρένειας για τις ηλικίες ετών είναι μικρότερη από 1/ παιδιά.

174 Η σχιζοφρένεια με έναρξη στην παιδική ηλικία
ή σχιζοφρένεια με πολύ πρώιμη έναρξη, είναι μια σπάνια και συνήθως σοβαρή μορφή της σχιζοφρένειας, με έναρξη των ψυχωτικών συμπτωμάτων μέχρι τα 12 έτη. παρά τη σπανιότητά της έχει αποκτήσει μεγάλο ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια και έχει αποτελέσει αντικείμενο εκτεταμένων ερευνών. Ο κυριότερος λόγος αυτού του ενδιαφέροντος είναι ότι η πολύ πρώιμη έναρξη της διαταραχής θα μπορούσε να φωτίσει περισσότερο την αιτιολογία σε σχέση με μια αναπτυξιακή προσέγγιση.

175 Επιδημιολογία Δεν υπήρξε για πολλά χρόνια ομοφωνία
για τον ορισμό της σχιζοφρένειας στα παιδιά, και επομένως, υπάρχουν πολύ λίγα δεδομένα για τα επιδημιολογικά χαρακτηριστικά αυτής της διαταραχής. Οι μελέτες που διεξήχθησαν πριν από το δεν είναι αξιόπιστες, διότι στις "παιδικές ψυχώσεις" περιλαμβάνονταν ετερογενείς διαταραχές.

176 Οι λίγες μελέτες και οι αναφορές περιπτώσεων δείχνουν ότι η σχιζοφρένεια στην παιδική ηλικία είναι λιγότερο συχνή από τον αυτισμό. Εκτιμάται ότι η συχνότητα της σχιζοφρένειας για τις ηλικίες 2-12 ετών είναι μικρότερη από 1/ παιδιά. Η αναλογία αγοριών-κοριτσιών είναι 1:1 έως 2:1 και η ηλικία έναρξης δεν διαφέρει μεταξύ αγοριών-κοριτσιών.

177 Θεωρητικοί προβληματισμοί
Ιστορικά έχουν γίνει πολλές αλλαγές στον τρόπο αντίληψης και διάγνωσης αυτής της διαταραχής.

178 Τα κυριότερα θέματα που έχουν απασχολήσει τη διεθνή βιβλιογραφία είναι: α) Η ύπαρξη συνέχειας μεταξύ της σχιζοφρένειας στα παιδιά και στους ενήλικες. Τα ευρήματα στις κλινικές, νευροψυχολογικές, απεικονιστικές και νευροβιολογικές μελέτες υποστηρίζουν την υπόθεση ότι υπάρχουν ομοιότητες μεταξύ της παιδικής και της ενήλικης σχιζοφρένειας. Για το λόγο αυτό, τα κριτήρια του DSM-IV και του ICD-10 για τη σχιζοφρένεια, ισχύουν για όλο το ηλικιακό φάσμα αλλά είναι δύσκολη η εφαρμογή τους σε ορισμένες περιπτώσεις.

179 β) Η σχέση της σχιζοφρένειας στην παιδική ηλικία με τον αυτισμό.
β) Η σχέση της σχιζοφρένειας στην παιδική ηλικία με τον αυτισμό. Σήμερα η σχιζοφρένεια και ο αυτισμός θεωρούνται δύο ξεχωριστές διαταραχές που διαφέρουν στην ηλικία έναρξης και σε άλλα κλινικά χαρακτηριστικά. γ) Το σημαντικό ποσοστό των "άτυπων ψυχώσεων" στην παιδική ηλικία.

180 Η αναπτυξιακή προσέγγιση για την σχιζοφρένεια με πολύ πρώιμη έναρξη αφορά:
α) τα αναπτυξιακά πρόδρομα γεγονότα (developmental precursors) ή/και αναπτυξιακά ελλείμματα στη λειτουργικότητα, που αφορούν κυρίως το λόγο, την κινητικότητα και την κοινωνικότητα, τα οποία θεωρούνται προνοσηρά συμπτώματα (premorbid symptoms). β) Το γεγονός ότι η συμπτωματολογία και τα νευροβιολογικά ευρήματα σχετίζονται με την αναπτυξιακή φάση του παιδιού. γ) Η συνύπαρξη νοητικής υστέρησης, διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών ή συνδρόμου Asperger, καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την αξιολόγηση των ψυχωτικών συμπτωμάτων.

181 Τα τελευταία ερευνητικά δεδομένα υποστηρίζουν
την ύπαρξη δύο πιθανών συνδρόμων, του Multidimensionally impaired (MDI) που ανήκει στο φάσμα της σχιζοφρένειας και του Multiple Complex Developmental Disorder (MCDD) που ανήκει στο φάσμα του αυτισμού. Τα δύο σύνδρομα παρά τις διαφοροποιήσεις τους έχουν πολλά παρόμοια χαρακτηριστικά όπως: παροδικά ψυχωτικά συμπτώματα, συναισθηματική αστάθεια, μειωμένες κοινωνικές δεξιότητες και γνωσιακά ελλείμματα. Τέλος, είναι σημαντικό να αναγνωρίζονται έγκαιρα τα πρόδρομα συμπτώματα της σχιζοφρένειας προκειμένου να υπάρχει συστηματική παρακολούθηση και έγκαιρη θεραπευτική παρέμβαση που θα περιλαμβάνει φαρμακοθεραπεία, εκπαίδευση κοινωνικών δεξιοτήτων και ψ/εκπαίδευση οικογένειας.

182 α) Σχιζοφρένεια σε παιδιά και ενήλικες
Τα ευρήματα στις κλινικές, νευροψυχολογικές, απεικονιστικές και νευροβιολογικές μελέτες υποστηρίζουν την υπόθεση ότι υπάρχουν ομοιότητες μεταξύ της παιδικής και της ενήλικης σχιζοφρένειας, μετά από πολυετείς διαφωνίες και συζητήσεις. Η άποψη αυτή επισημοποιήθηκε το 1978 στο ICD-9 και το 1980 στο DSM-III . Και τα δύο ταξινομικά σχήματα εγκατέλειψαν την ιδέα ότι η παιδική σχιζοφρένεια αποτελεί ξεχωριστή διαταραχή και το ICD-10 όπως και το DSM-IV ακολούθησαν την ίδια γραμμή. .

183 Τα κριτήρια του DSM-IV και του ICD-10 για τη σχιζοφρένεια, ισχύουν για όλο το ευρύ ηλικιακό φάσμα, δηλαδή παιδιά, εφήβους και ενήλικες. Την άποψη ότι η σχιζοφρένεια με έναρξη στην παιδική ηλικία είναι παρόμοια με τη σχιζοφρένεια με έναρξη στην εφηβεία και την ενήλικη ζωή, επιβεβαιώνουν νεότερες μελέτες όσον αφορά την κλινική εικόνα, τα ανατομικά ευρήματα, τις ψυχοφυσιολογικές παραμέτρους και την πιθανή γενετική αιτιολογία.

184 β) Σχιζοφρένεια και αυτισμός
Ένα θέμα που προκάλεσε μεγάλη συζήτηση είναι η σχέση της σχιζοφρένειας με τον αυτισμό. Ο Kanner στην αρχική περιγραφή του αυτισμού, τον διαφοροποιούσε σαφώς από τη σχιζοφρένεια. Ταυτόχρονα όμως ο όρος αυτισμός, δηλαδή ότι είναι κάποιος κλεισμένος στον εαυτό του, αποσυρμένος, υπονοούσε κάποια ομοιότητα με τη σχιζοφρένεια. Το κύριο ζήτημα των συζητήσεων και των διαφωνιών ήταν η ύπαρξη συνέχειας ή ασυνέχειας μεταξύ αυτισμού και σχιζοφρένειας.

185 Υπήρχαν θεωρητικοί που πίστευαν πως αφού ο αυτισμός είναι μια πολύ σοβαρή διαταραχή με πολύ πρώιμη έναρξη, θα μπορούσε να αποτελεί την πρωιμότερη εκδήλωση μιας παρομοίως πολύ σοβαρής διαταραχής των ενηλίκων, δηλαδή της σχιζοφρένειας. Στη δεκαετία του 1970 άρχισαν να διαφοροποιούνται μέσα στη μεγάλη ομάδα των "ψυχωτικών παιδιών" δύο ξεχωριστές ομάδες, οι οποίες διέφεραν ως προς την ηλικία έναρξης της διαταραχής.

186 Τα παιδιά με πολύ πρώιμη έναρξη εμφάνιζαν δυσκολίες από τα πρώτα χρόνια της ζωής τους και ταίριαζαν στην περιγραφή του Kanner για τον αυτισμό, ενώ η ομάδα με την όψιμη έναρξη, δηλαδή μετά τα 7 χρόνια, εμφάνιζαν παραληρήματα, ψευδαισθήσεις και κλινικά χαρακτηριστικά που σχετίζονται με τη σχιζοφρένεια. Επίσης τα μέλη των οικογενειών της ομάδας με την όψιμη έναρξη είχαν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίζουν σχιζοφρένεια. Οι περισσότεροι ερευνητές υιοθέτησαν αυτή την άποψη, ότι δηλαδή η σχιζοφρένεια και ο αυτισμός δεν σχετίζονται μεταξύ τους.

187 Η αλλαγή στο ICD-9 και το DSM-III αντανακλούσε την ομοφωνία των ερευνητών ότι ο όρος "παιδική σχιζοφρένεια" του DSM-II είχε χρησιμοποιηθεί με πολύ ευρεία έννοια. Μέχρι τότε για όλα τα παιδιά με ψυχωτικά συμπτώματα αλλά και αυτισμό, η "παιδική σχιζοφρένεια" ήταν η μοναδική επίσημη διάγνωση. Σήμερα οι περισσότεροι συμφωνούν με την άποψη ότι σχιζοφρένεια και αυτισμός αποτελούν δύο ξεχωριστές διαγνώσεις, ενώ πολύ λίγοι χρησιμοποιούν την ευρεία έννοια της "ψύχωσης" για να συμπεριλάβουν και τις δύο ομάδες.

188 Ένα θέμα που θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι συνδέει τις δύο διαταραχές, είναι η ύπαρξη συμπτωμάτων διάχυτης διαταραχής της ανάπτυξης (PDD) πριν από την εμφάνιση της σχιζοφρένειας με πολύ πρώιμη έναρξη. Σε μια μεγάλη μελέτη του ΝΙΜΗ βρέθηκε ότι στο 25% των ασθενών με σχιζοφρένεια με έναρξη στην παιδική ηλικία είχε προηγηθεί η διάγνωση της Διάχυτης Διαταραχής της Ανάπτυξης (PDD) (1 με αυτισμό, 2 με διαταραχή Asperger και 16 με PDD-NOS). Το πιο κοινό χαρακτηριστικό των ατόμων αυτής της ομάδας ήταν οι κοινωνικές δυσκολίες.

189 γ) Άτυπες ψυχώσεις Γενικά υπάρχουν διαφωνίες ως προς τον ορισμό της σχιζοφρένειας μεταξύ των ερευνητών. Η διαφωνία δεν αφορά την σοβαρή πυρηνική διαταραχή όπως εκφράζεται με τα χαρακτηριστικά συμπτώματα και συνοδεύεται από μεγάλη αλλαγή στη λειτουργικότητα, αλλά κυρίως πού μπαίνουν τα όρια, δηλαδή αν περιλαμβάνονται σ' αυτή τη διαγνωστική κατηγορία οι λιγότερο τυπικές περιπτώσεις. Το DSM δίνει έμφαση στα πυρηνικά συμπτώματα πρώτης γραμμής και τη χρονική διάρκεια και δίνει επακριβώς και με λεπτομέρειες ποια και πόσα συμπτώματα απαιτούνται για τη διάγνωση.

190 και μια σειρά συμπτωμάτων και αφήνει περισσότερα στην κλινική κρίση.
Το ICD δίνει οδηγά σημεία για τη διάγνωση, επικεντρώνει σε πυρηνικά προβλήματα και μια σειρά συμπτωμάτων και αφήνει περισσότερα στην κλινική κρίση. Έτσι ο ορισμός της σχιζοφρένειας κατά DSM έχει αποκτήσει την πιο στενή έννοια και αυτό έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της αξιοπιστίας και εξειδίκευσης της διάγνωσης σε βάρος της ευαισθησίας. Μ' αυτόν τον τρόπο εξαιρεί τις πιο άτυπες περιπτώσεις οι οποίες είναι πιο συνηθισμένες στα παιδιά και τους εφήβους.

191 Αναπτυξιακή προσέγγιση
Η αναπτυξιακή προοπτική μπορεί να ειδωθεί με δύο τρόπους: α) Υπάρχουν γεγονότα σε πολύ πρώιμα στάδια της ζωής που έχουν μεγάλη επίδραση στην πορεία της ανάπτυξης και θεωρούνται αναπτυξιακά πρόδρομα γεγονότα (developmental precursors) ή αναπτυξιακά ελλείμματα στη λειτουργικότητα, που αφορούν κυρίως το λόγο, την κινητικότητα και την κοινωνικότητα και θεωρούνται προνοσηρά συμπτώματα (premorbid symptoms).

192 οι επιπλοκές κατά τον τοκετό, τα ήπια νευρολογικά σημεία,
Αναπτυξιακά πρόδρομα και προνοσηρά συμπτώματα που σχετίζονται με την εμφάνιση της σχιζοφρένειας στην παιδική ηλικία αποτελούν: οι επιπλοκές κατά τον τοκετό, τα ήπια νευρολογικά σημεία, οι αναπτυξιακές διαταραχές λόγου και ομιλίας, τα παροδικά συμπτώματα διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών, τα προβλήματα μάθησης, προσαρμογής στο σχολείο και κοινωνικής λειτουργικότητας, η ελλειμματική προσοχή και υπερκινητικότητα, και το χαμηλότερο IQ (γύρω στο 80).

193 Οι διαταραχές του λόγου που παρατηρούνται στις μελέτες για τη σχιζοφρένεια με έναρξη στην παιδική ηλικία, τονίζουν τη σημασία της ανάπτυξης των κροταφικών και μετωπιαίων λοβών, ενώ οι παροδικές κινητικές στερεοτυπίες υποδηλώνουν αναπτυξιακές ανωμαλίες στα βασικά γάγγλια. Παρόμοιες δυσκολίες στην παιδική ηλικία, δηλαδή ,καθυστέρηση στο λόγο, δυσκολίες στην ανάγνωση και την ορθογραφία και κακή προνοσηρή προσαρμογή παρατηρήθηκαν σε σχιζοφρένεια με έναρξη στην εφηβεία. Τα παιδιά με σοβαρές αναπτυξιακές παρεκκλίσεις θεωρούνται "υψηλού κινδύνου« για την εμφάνιση σχιζοφρένειας σε νεαρή ηλικία

194 Παρομοίως, όσον αφορά τη σχιζοφρένεια με έναρξη στην ενήλικη ζωή, έχουν παρατηρηθεί: ήπιες γνωσιακές, κινητικές και συμπεριφορικές αποκλίσεις πολλά χρόνια πριν από την έναρξη της διαταραχής. Πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι υπάρχει αυξημένη πιθανότητα να παρατηρηθούν βραχέα θετικά συμπτώματα (ψευδαισθήσεις και παραληρήματα) στην παιδική ηλικία σε εκείνα τα άτομα που θα εμφανίσουν σχιζοφρένεια στην ενήλικη ζωή. Τα ευρήματα αυτά αποτελούν ένδειξη για την ύπαρξη συνέχειας των ψυχωτικών συμπτωμάτων από την παιδική ηλικία στην ενήλικη ζωή.

195 β) Η συμπτωματολογία και τα νευροβιολογικά ευρήματα σχετίζονται με την αναπτυξιακή φάση στην οποία βρίσκεται ο ασθενής. Μερικά από τα τυπικά πυρηνικά συμπτώματα της σχιζοφρένειας, όπως τα κατατονικά φαινόμενα, η φτωχή σκέψη και η ασυναρτησία είναι σπάνια στα παιδιά. Το παραλήρημα επίσης είναι λιγότερο συχνό και πολύπλοκο σε σχέση με τους ενήλικες και δεν έχει το περιεχόμενο που συναντάμε στους ενήλικες. Άλλα συμπτώματα, όπως αποδιοργανωμένη σκέψη και ψευδαισθήσεις μπορεί να υπάρχουν και σε άλλες διαταραχές της παιδικής ηλικίας ή ακόμη και σε φυσιολογικά παιδιά, δημιουργώντας δυσκολίες στη διάγνωση, που δεν υπάρχουν στους ενήλικες.

196 Η γνωσιακή ωριμότητα του παιδιού παίζει τον σημαντικότερο ρόλο στην εμφάνιση ορισμένων συμπτωμάτων. Οι χαλαροί συνειρμοί και οι παράλογες σκέψεις σχετίζονται με την ηλικία, καθώς οι δεξιότητες του παιδιού όσον αφορά τη διατήρηση της συνομιλίας και την κατάλληλη ανταπόκριση στην επικοινωνία, αποκτώνται σταδιακά. Όταν η έναρξη της διαταραχής, που επηρεάζει αυτές τις κοινωνικές δεξιότητες, συμβεί πριν ακόμη αυτές αναπτυχθούν πλήρως, οι επιπτώσεις είναι πολύ σοβαρές.

197 Στη μελέτη του ΝΙΜΗ για τη σχιζοφρένεια με πολύ πρώιμη έναρξη, βρέθηκε ότι υπάρχει έκπτωση της νοητικής λειτουργίας κατά την πορεία της διαταραχής. Η ίδια μελέτη έδειξε ότι η φαιά ουσία μειώνεται και ο όγκος των κοιλιών αυξάνεται πιο γρήγορα στα παιδιά με σχιζοφρένεια, από ότι στα υγιή παιδιά.

198 Η πορεία της σχιζοφρένειας με έναρξη στην παιδική ηλικία
είναι εξαιρετικά δυσμενής και χειρότερη από την πορεία της σχιζοφρένειας με έναρξη στην εφηβεία ή την ενήλικη ζωή, όπως προέκυψε από μια μελέτη που εξέτασε ασθενείς που εμφάνισαν σχιζοφρένεια στην παιδική ηλικία, 42 χρόνια αργότερα. Στη μελέτη αυτή, οι περισσότεροι ασθενείς είχαν χαμηλή λειτουργικότητα και επίσης παρατηρηθήκαν σοβαρά καταθλιπτικά συμπτώματα αλλά και θάνατοι σε υψηλό ποσοστό.

199 δεν είναι πολύ σαφές αν μπορούν να εφαρμοστούν τα κριτήρια του DSM
Για τους λόγους αυτούς δεν είναι πολύ σαφές αν μπορούν να εφαρμοστούν τα κριτήρια του DSM για τη σχιζοφρένεια, στα παιδιά. Κάποια παιδιά φαίνεται πως πληρούν τα κριτήρια αλλά υπάρχουν και παιδιά για τα οποία τα κριτήρια αυτά δεν είναι κατάλληλα. Η διάγνωση της σχιζοφρένειας στα παιδιά απαιτεί μεγάλη προσοχή και εξοικείωση των κλινικών με τη διαταραχή, διότι η απλή εφαρμογή των κριτηρίων οδηγεί συχνά σε λάθος διαγνώσεις.

200 Οι αναπτυξιακοί παράγοντες πρέπει να λαμβάνονται υπ' όψη για την κατανόηση και διάγνωση της "ψύχωσης" και κατ' επέκταση της σχιζοφρένειας στα παιδιά. Το κριτήριο Α. Χαρακτηριστικά συμπτώματα του DSM-IV περιλαμβάνει αποδιοργανωμένο λόγο και αποδιοργανωμένη συμπεριφορά, που είναι σχετικά συχνά συμπτώματα σε μη-ψυχωτικά παιδιά. Επιπλέον η έννοια ψύχωση ή ψυχωτικά συμπτώματα είναι δύσκολο να προσδιοριστούν επακριβώς στα παιδιά.

201 Η κατανόηση της πραγματικότητας από τα παιδιά αλλάζει κατά την πορεία της φυσιολογικής ανάπτυξης και η αντίληψη της πραγματικότητας όπως παρατηρείται στους ενήλικες, επιτυγχάνεται κατά την εφηβεία. Πολλά φυσιολογικά παιδιά πιστεύουν σε φανταστικές φιγούρες, και αυτό από μόνο του δεν συνιστά ψύχωση. Επιπλέον η συνύπαρξη νοητικής υστέρησης, διάχυτων αναπτυξιακών διαταραχών ή συνδρόμου Asperger, καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την αξιολόγηση των ψυχωτικών συμπτωμάτων στα παιδιά εξαιτίας της επίδρασης αυτών των σοβαρών διαταραχών στην ανάπτυξη.

202 Multidimensionally impaired-MDI
Σε μια μεγάλη μελέτη του Εθνικού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγείας (ΝΙΜΗ) των ΗΠΑ, που ξεκίνησε το 1990 και είχε ως στόχο τη μελέτη της σχιζοφρένειας με έναρξη στην παιδική ηλικία, βρήκαν ότι περίπου το 30% των περιστατικών που τους παραπέμφθηκαν για να συμπεριληφθούν στη μελέτη, είχαν πολύπλοκες αναπτυξιακές διαταραχές και βραχέα ψυχωτικά συμπτώματα τα οποία δεν πληρούσαν τα κριτήρια του DSM-III-R για σχιζοφρένεια.

203 Όλοι αυτοί οι ασθενείς είχαν βραχείες ψευδαισθήσεις και παραληρήματα κάτω από στρες, συνήθως λίγες φορές το μήνα και χωρίς διαταραχή της σκέψης. Αν και τα ψυχωτικά συμπτώματα ήταν δυστονικά προς το εγώ (ego-dystonic) και επηρέαζαν τη λειτουργικότητα, αυτά τα προβλήματα δεν ήταν συνεχή και δεν αποτελούσαν τόσο την εστία της προσοχής, όσο τα συναισθηματικά ξεσπάσματα και η περιοδική επιθετικότητα που οδηγούσαν σε συχνές νοσηλείες.

204 Τα παιδιά αυτής της ομάδας είχαν κοινωνικές δυσκολίες, ήθελαν όμως τα ίδια κοινωνικές σχέσεις και στενοχωριόνταν από τη συχνή απόρριψη των συνομηλίκων. Στα παιδιά αυτά δεν ταίριαζε καμιά διάγνωση του DSM-III-R.

205 Πρότειναν αυτή η ομάδα των παιδιών με την άτυπη ψύχωση να ονομαστεί
"multidimensionally impaired-MDI", θεώρησαν ότι αυτή η διαταραχή ανήκει στο φάσμα της σχιζοφρένειας, και περιέγραψαν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: Περιορισμένη ικανότητα να ξεχωρίζουν τη φαντασία από την πραγματικότητα, όπως φαίνεται από τις ιδέες αναφοράς και τις βραχείες αντιληπτικές διαταραχές κατά τη διάρκεια στρεσσογόνων περιόδων ή όταν πέφτουν για ύπνο. Σχεδόν καθημερινά εμφανίζουν περιόδους συναισθηματικής αστάθειας, δυσανάλογη με τις αφορμές.

206 Στα πλαίσια αυτής της μελέτης,
 Μειωμένες διαπροσωπικές δεξιότητες παρά την επιθυμία σχέσεων με τους συνομηλίκους. Γνωσιακά ελλείμματα όπως φαίνεται από πολλαπλές δυσκολίες στην επεξεργασία πληροφοριών. Απουσία τυπικής διαταραχής της σκέψης. Στα πλαίσια αυτής της μελέτης, διενήργησαν follow-up μετά από μερικά χρόνια και βρήκαν ότι το 50% των παιδιών που έλαβαν αρχικά τη διάγνωση MDI, πληρούσαν τα κριτήρια της συναισθηματικής διαταραχής και το 3% της σχιζοσυναισθηματικής διαταραχής.

207 Multiple Complex Developmental Disorder, MCDD
Μια ερευνητική ομάδα από το Πανεπιστήμιο του Yale (Yale Child Study Center), περιέγραψε ένα σύνδρομο μέσα στο φάσμα των Διάχυτων Διαταραχών της Ανάπτυξης, δηλαδή στο φάσμα του αυτισμού, και το οποίο ονόμασαν Πολλαπλή Σύνθετη Αναπτυξιακή Διαταραχή (Multiple Complex Developmental Disorder, MCDD ή Multiplex Developmental Disorder, MDD). Για τη διαταραχή αυτή, η οποία μοιάζει σε κάποιο βαθμό με το MDI προτείνουν τα παρακάτω κριτήρια:

208  Δυσκολία στη ρύθμιση της διάθεσης και του άγχους: υπερβολικό άγχος, φόβοι, επεισόδια πανικού, συμπεριφορική αποδιοργάνωση, συναισθηματική αστάθεια, περίεργες αντιδράσεις άγχους. Δυσκολία στην κοινωνική αλληλεπίδραση κοινωνική αδιαφορία, αποφυγή, κακές σχέσεις με συνομηλίκους, αμφιθυμία προς τους ενήλικες, περιορισμένη ενσυναίσθηση (empathy). Διαταραχές της σκέψης παραλογισμοί, μαγική σκέψη, νεολογισμοί, ασυστηματοποίητη σκέψη, παράξενες ιδέες, σύγχυση πραγματικότητας και φαντασίας, αμηχανία, παραληρήματα, φαντασίες παντοδυναμίας και μεγαλείου, ιδέες αναφοράς.

209 Τα παιδιά αυτά τα διαφοροποιούνται και από τον αυτισμό και από τις διαταραχές του σχιζοφρενικού φάσματος. Έχει τονιστεί η αναπτυξιακή φύση αυτής της διαταραχής, η οποία επηρεάζει διάφορες πλευρές της ανάπτυξης. Η ψυχωτική σκέψη και το πρωτόγονο άγχος είναι τα συμπτώματα που κυριαρχούν και διαφοροποιούν την ομάδα των παιδιών με MCDD από τα παιδιά με αυτισμό. Όσον αφορά την κοινωνική αλληλεπίδραση και επικοινωνία, τα παιδιά της ομάδας MCDD έχουν ελλείμματα, σε μικρότερο όμως βαθμό από τα παιδιά με αυτισμό.

210 Τα δύο παραπάνω σύνδρομα (MDI και MCDD) έχουν πολλές ομοιότητες
Τα δύο παραπάνω σύνδρομα (MDI και MCDD) έχουν πολλές ομοιότητες. Οι ασθενείς που ανήκουν στην ομάδα MDI έχει περιγραφεί ότι εμφανίζουν σημαντικά ψυχωτικά συμπτώματα ενώ δεν έχουν σοβαρή κοινωνική δυσλειτουργία, όπως συμβαίνει με την ομάδα MCDD. Σύμφωνα με τις ερευνητικές ομάδες που έχουν ασχοληθεί με τις δύο προτεινόμενες διαταραχές, η διαταραχή MDI ανήκει στο φάσμα της σχιζοφρένειας, ενώ η MCDD στις Διάχυτες Διαταραχές της Ανάπτυξης.

211 Τα προβλήματα αυτά τα οδηγούν στους ειδικούς,
Όπως αναφέρθηκε, τα παιδιά εμφανίζουν διάφορα πρόδρομα συμπτώματα πριν από την εκδήλωση της σχιζοφρένειας. Τα προβλήματα αυτά τα οδηγούν στους ειδικούς, και στην πρόδρομη φάση συνήθως λαμβάνουν διάφορες διαγνώσεις, όπως : Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής-Υπερκινητικότητας, Διάχυτη Αναπτυξιακή Διαταραχή, Μαθησιακές δυσκολίες, Εναντιωματική Διαταραχή, και Διαταραχή Διαγωγής. Είναι σημαντικό να αναγνωρίζονται έγκαιρα τα πρόδρομα συμπτώματα της σχιζοφρένειας, παρά το γεγονός ότι μόνο ένα ποσοστό των ασθενών "υψηλού κινδύνου" θα εμφανίσει αργότερα τη διαταραχή.

212 Τα παιδιά όμως που εμφανίζουν πρόδρομη συμπτωματολογία σε συνδυασμό με θετικό οικογενειακό ιστορικό για σχιζοφρένεια, χρειάζονται συστηματική παρακολούθηση και έγκαιρη έναρξη της φαρμακευτικής αγωγής, σε περίπτωση που εμφανιστούν τα ψυχωτικά συμπτώματα της σχιζοφρένειας. Για παράδειγμα, στη διαγνωστική διαδικασία και παρακολούθηση των παιδιών, δεν θα πρέπει να αποκλείεται η πιθανότητα εμφάνισης της σχιζοφρένειας στα παιδιά με προβλήματα:

213 στα παιδιά που εμφανίζουν ένα μεγάλο
προσοχής/υπερκινητικότητας, τα οποία δεν ανταποκρίνονται στα διεγερτικά και έχουν οικογενειακό ιστορικό σχιζοφρένειας, ή στα παιδιά που εμφανίζουν ένα μεγάλο εύρος διαφόρων συμπτωμάτων, όπως μαθησιακές δυσκολίες, κοινωνική απόσυρση, επιθετικότητα και παράξενες πεποιθήσεις.

214 απαιτεί ένα πολύπλευρο θεραπευτικό πλάνο
Γενικά η θεραπεία, όσον αφορά τα παιδιά, απαιτεί ένα πολύπλευρο θεραπευτικό πλάνο και αυτό είναι ακόμη πιο σημαντικό στις περιπτώσεις που εκτός από τα ψυχωτικά συμπτώματα, συνυπάρχουν σοβαρά ελλείμματα σε διάφορες πλευρές της ανάπτυξης. Η αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών, η εκπαίδευση για την απόκτηση κοινωνικών δεξιοτήτων και η ψυχοεκπαίδευση της οικογένειας αποτελούν θεραπευτικές παρεμβάσεις εξίσου σημαντικές με την φαρμακοθεραπεία.

215 Παιδική ψύχωση-Παιδική σχιζοφρένεια
Συμπερασματικά… Παιδική ψύχωση-Παιδική σχιζοφρένεια Μία από τις βαρύτερες ψυχικές διαταραχές της παιδικής ηλικίας είναι η παιδική ψύχωση. Παρουσιάζει μια πολύπλοκη κλινική εικόνα, που εκφράζεται με γνωσιακές, συναισθηματικές και συμπεριφεριολογικές διαταραχές. Δείχνει τη βαθιά διαταραχή της αντίληψης που έχει το παιδί για τον εαυτό του και των σχέσεων με το περιβάλλον του. Οι επιπτώσεις της είναι σοβαρές τόσο στη δόμηση της προσωπικότητας του παιδιού όσο και στη ζωή της οικογένειας. Η παιδική σχιζοφρένεια αποτελεί την πιο σοβαρή μορφή της παιδικής ψύχωσης.

216 Αιτιοπαθογένεια Οργανικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες έχουν ενοχοποιηθεί χωρίς να έχει αποκατασταθεί μια σαφής αιτιολογική σχέση. Μελέτες για την κληρονομικότητα σε διδύμους, σε υιοθετημένα παιδιά οι βιολογικοί γονείς των οποίων νοσούσαν και σε παιδιά σχιζοφρενών γονέων απέδειξαν τη σημασία του γενετικού παράγοντα. Όσο πιο πρώιμη είναι η έναρξη της νόσου τόσο αυξάνει η γενετική ευαλωσιμότητα. Η μελέτη των οργανικών παραγόντων οδήγησε στον εντοπισμό νευροανατομικών ανωμαλιών. Στη σχιζοφρένεια που ξεκίνησε στην παιδική ηλικία διαπιστώνονται προοδευτική αποπλάτυνση των πλαγίων κοιλιών, μείωση του συνολικού όγκου του εγκεφάλου, δομικές μεταβολές του κροταφικού λοβού και μείωση του μετωπιαίου μεταβολισμού.

217 η ηλεκτροφυσιολογική διερεύνηση δείχνει
Εξάλλου, η ηλεκτροφυσιολογική διερεύνηση δείχνει τη δυσκολία αυτών των παιδιών να εστιάσουν την προσοχή τους και να επεξεργαστούν πληροφορίες. Ακόμη, στο ιστορικό ψυχωτικών παιδιών απαντώνται συχνότερα προγεννητικές και περιγεννητικές επιπλοκές, αλλά η αιτιολογική αξία τους αμφισβητείται. Οι ψυχογενετικές απόψεις ενοχοποιούν παράγοντες του περιβάλλοντος, όπως η διαταραγμένη προσωπικότητα των γονέων, οι στρεβλές συζυγικές σχέσεις ή η "ψευδοαμοιβαιότητα" κατά την οποία οι οικογενειακές συγκρούσεις καλύπτονται και τίποτα δεν συζητείται ανοιχτά. Οι μητέρες ψυχωτικών παιδιών περιγράφονται υπερπροστατευτικές, κυρίαρχες, αγχώδεις ψυχαναγκαστικές ή αντίθετα αδύναμες, ανώριμες, με καθαρά αμφιθυμική συμπεριφορά απέναντι στο παιδί

218 Κλινικές μορφές παιδικής ψύχωσης
Η κλινική εικόνα των παιδικών ψυχώσεων χαρακτηρίζεται από τη βαρύτητα αλλά και την πολυμορφία της ψυχοπαθολογίας. Η συμπτωματολογία διαφέρει ανάλογα με την ηλικία έναρξης. Έτσι, διακρίνουμε δύο κλινικές μορφές: τις πρώιμες παιδικές ψυχώσεις με έναρξη πριν από την ηλικία των πέντε ετών και τις ψυχώσεις με μεταγενέστερη έναρξη που αντιστοιχεί στη λανθάνουσα ηλικία (6-12 ετών).

219 Πρώιμες παιδικές ψυχώσεις Ο συνδυασμός διαταραχών που μπορούν να εμφανιστούν στην αρχή της ζωής του παιδιού σηματοδοτεί την ψυχωτική εξέλιξη. Οι διαταραχές αφορούν κυρίως στη διατροφή (αδυναμία θηλασμού, ανορεξία, εμετοί) ή τον ύπνο (διεγερτική αϋπνία με αυτοεπιθετικές δραστηριότητες, π.χ., χτύπημα του κεφαλιού στα κάγκελα του κρεβατιού). Δεν εμφανίζονται οι "πρώτοι οργανωτές« σύμφωνα με τον R.Spitz, Δηλαδή το χαμόγελο που απευθύνεται σε κάποιο πρόσωπο και το άγχος του όγδοου μήνα που προκαλείται φυσιολογικά από την παρουσία ξένου.

220 Το ψυχωτικό βρέφος δυσκολεύεται να εγκαταστήσει τη σχέση με τη μητέρα
Το ψυχωτικό βρέφος δυσκολεύεται να εγκαταστήσει τη σχέση με τη μητέρα. Είτε είναι υπερβολικά προσκολλημένο επάνω της είτε αδιαφορεί τελείως και δημιουργεί σχέση με οποιονδήποτε ξένο. Παρατηρείται επίσης απουσία μεταβατικού αντικειμένου, που είναι το αγαπημένο αντικείμενο του παιδιού (κουκλάκι, ζωάκι, κουβέρτα) και αντικαθιστά στη φαντασία του τη μητέρα κατά την απουσία της.

221 Η κατάκτηση δεξιοτήτων μπορεί να γίνει πρώιμα ή να καθυστερήσει και βιώνεται με χαρακτηριστική αδιαφορία εκ μέρους του παιδιού. Συχνά παρατηρείται παλινδρόμηση και απώλεια κεκτημένων δεξιοτήτων. Ο λόγος επίσης μπορεί να κατακτηθεί πρώιμα ή να καθυστερήσει. Ακόμη, παρατηρούνται ιδιάζουσες εκφράσεις και παράξενος τόνος της φωνής, ενώ η σύνταξη θυμίζει λόγο ενήλικου. Το άγχος είναι διάχυτο και συνοδεύεται από υπερκινητικότητα ή επιθετική συμπεριφορά.

222 Υπάρχουν περίεργες φοβίες που συχνά αφορούν στο σώμα του παιδιού
Υπάρχουν περίεργες φοβίες που συχνά αφορούν στο σώμα του παιδιού. Οι ψυχαναγκαστικές συμπεριφορές ξεπερνούν τις συνήθεις τελετουργίες που παρουσιάζουν παιδιά δύο έως τριών ετών και καταλαμβάνουν τους περισσότερους τομείς της ζωής του παιδιού: γεύμα, ύπνος, αφόδευση.

223 Παιδικές ψυχώσεις με μεταγενέστερη εξέλιξη Εκδηλώνονται από την ηλικία των τεσσάρων με πέντε ετών μέχρι την εφηβεία. Διαχωρίζονται σε σχέση με τις προηγούμενες από το γεγονός ότι τα παιδιά αυτά μπόρεσαν να κατακτήσουν τρόπους επικοινωνίας κυρίως μέσω του λόγου. Οι νοητικές τους ικανότητες είναι φυσιολογικές και η προσαρμογή τους μέχρι την εκδήλωση της ψύχωσης σχετικά ικανοποιητική. Οι κλινικές εκδηλώσεις είναι ποικίλες και αλληλοκαλύπτονται. Κυριαρχεί η δυσκολία σύναψης διαπροσωπικών σχέσεων

224 Η απομόνωση είναι αποτέλεσμα συναισθηματικής αναστολής
και καταθλιπτικής διάθεσης. Το συναίσθημα είναι ασταθές και κυμαίνεται από την κατάθλιψη μέχρι την υπερδιέγερση που έχει μανιακή χροιά. Το παιδί γίνεται υπερκινητικό, με ακατάπαυστες και διάσπαρτες δραστηριότητες. Μια πλήρης διακοπή της λεκτικής επικοινωνίας μπορεί να σηματοδοτήσει την έναρξη της ψύχωσης. Αλλοτε παρατηρούνται εξαφάνιση λέξεων τις οποίες το παιδί είχε μάθει και χρησιμοποιούσε, παραγωγή λέξεων χωρίς σημασία και ιδιάζουσα χρήση του λόγου. Η κινητικότητα επίσης είναι διαταραγμένη με χαρακτηριστικό περπάτημα, άκαμπτη στάση του σώματος και δυσκολία στις λεπτές κινήσεις.

225 Η επιθετικότητα είναι κυρίαρχη
σε όλες τις εκδηλώσεις του ψυχωτικού παιδιού. Καταστρέφει αντικείμενα, τα παιχνίδια του, τις ζωγραφιές του ή στρέφεται εναντίον προσώπων του περιβάλλοντός του (δαγκώνει, κλωτσά, χτυπά), ακόμη και εναντίον του εαυτού του. Στο σχολείο η προσαρμογή είναι δύσκολη λόγω των διαταραχών συμπεριφοράς. Η μάθηση είναι ανισομερής, το ενδιαφέρον του παιδιού υπερεπενδύεται σε ορισμένους τομείς, με αποτέλεσμα να σημειώνονται επιλεκτικές επιδόσεις σε αυτούς, ενώ άλλοι υπολείπονται και παρουσιάζουν κενά (π.χ., ο μαθητής είναι πολύ καλός στα μαθηματικά και αδυνατεί να μάθει ιστορία).

226 Η παιδική σχιζοφρένεια είναι σπάνια
Παιδική σχιζοφρένεια Η παιδική σχιζοφρένεια είναι σπάνια και, μάλιστα, 50 φορές λιγότερο συχνή σε παιδιά κάτω των 15 ετών από ό,τι σε ενήλικους. Η συχνότητα με την οποία συναντάται η διαταραχή είναι σταθερή κατά τα παιδικά χρόνια αλλά παρουσιάζει μια δραματική έξαρση στην εφηβεία. Για την περιγραφή της κλινικής εικόνας της παιδικής σχιζοφρένειας, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας παράγοντες που έχουν σχέση με το επίπεδο της ανάπτυξης και της ψυχοσυναισθηματικής ωριμότητας του παιδιού κατά την ηλικία έναρξης.

227 Η παιδική σχιζοφρένεια διαφοροποιείται από εκείνη των ενηλίκων σε ορισμένα σημεία της κλινικής εικόνας και ως προς την πρόγνωση. Οι τυπικές σχιζοφρενικές διαταραχές εμφανίζονται από την ηλικία των έξι με επτά ετών και μέχρι την εφηβεία αποκτούν βαθμιαία την κλινική εικόνα της σχιζοφρένειας των ενηλίκων. Τα αγόρια υπερέχουν των κοριτσιών σε αναλογία 2:1, αλλά δεν διαχωρίζονται ως προς τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων ή την εξέλιξη.

228 να εκτιμηθούν στο παιδί η δοκιμασία της πραγματικότητας,
Είναι αρκετά δύσκολο να εκτιμηθούν στο παιδί η δοκιμασία της πραγματικότητας, οι ψευδαισθήσεις, το παραλήρημα, και οι τυπικές διαταραχές της σκέψης. Η εκτίμηση αυτών των συμπτωμάτων είναι δυνατή μόνον εάν το παιδί έχει φτάσει σε μια ικανοποιητική ωριμότητα, νοητική ηλικία και λεκτική επικοινωνία.

229 Στη νηπιακή ηλικία το παιδί παρουσιάζει:
διαφορετική αίσθηση πραγματικότητας, έχει φανταστικούς φόβους και μέσα από τα παιχνίδια ζει τις φαντασιώσεις του. τα παιδιά έχουν μια τάση να αναπτύσσουν ιδιωτικές σηματοδοτήσεις διαφορετικές από την εξωτερική πραγματικότητα για να καλύπτουν τις αγχογόνες και φοβογόνες εμπειρίες. παρουσιάζουν έλλειψη δεξιότητας στο να εξηγούν και να περιγράφουν εσωτερικές εμπειρίες. Γι΄ αυτόν το λόγο υπάρχουν προβλήματα στη διάγνωση των ψευδαισθήσεων στην παιδική ηλικία

230 Οι ψευδαισθήσεις είναι κοινές σε παιδιά με υψηλό πυρετό
Οι ψευδαισθήσεις είναι κοινές σε παιδιά με υψηλό πυρετό. Σε μη ψυχωτικά παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορούν να εκδηλωθούν "καλοήθεις ψευδαισθήσεις" υπό την επήρεια στρες. Πρόκειται για οπτικές ή απτικές ψευδαισθήσεις (κυρίως έντομα ή ζώα), με οξεία έναρξη και βραχεία διάρκεια (ώρες ή ημέρες).

231 Οι ψευδαισθήσεις στην παιδική σχιζοφρένεια είναι κυρίως ακουστικές (φωνές γονέων, αδελφών, συγγενών) και παρατηρούνται σε υψηλά ποσοστά (50%-80%) και σε μικρότερο βαθμό οπτικές, οσφρητικές, απτικές. Οι μη ακουστικές ψευδαισθήσεις δεν απαντώνται μεμονωμένες, αλλά συνοδεύουν πάντα τις ακουστικές. Η κλινική εικόνα δείχνει την έλλειψη οργάνωσης και συστηματοποίησης του παραληρήματος. Τα θέματα είναι απλά μεγαλομανιακά ή διωκτικά.

232 Τα θέματα σεξουαλικού περιεχομένου εμφανίζονται κυρίως στην εφηβεία.
Όσο αυξάνει η ηλικία, οι ψευδαισθήσεις και οι παραληρητικές ιδέες γίνονται πιο πολύπλοκες και οργανωμένες. Οι διαταραχές της σκέψης περιλαμβάνουν ασυναρτησία, έλλειψη συνειρμών, νεολογισμούς. Με την ανάλυση του λόγου διαπιστώνονται η υπολειμματική επικοινωνία και διαταραχές προσοχής, μάθησης και αφηρημένης σκέψης.

233 Το συναίσθημα είναι ρηχό ή απρόσφορο
Το συναίσθημα είναι ρηχό ή απρόσφορο. Η θεραπευτική αντιμετώπιση εξαρτάται από την ένταση και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων, από την οξεία ή μη έναρξη καθώς και από την ηλικία του παιδιού. Νοσηλεία σε εξειδικευμένο παιδοψυχιατρικό πλαίσιο απαιτείται σε οξεία έναρξη, που συνήθως συμβαίνει στην εφηβεία και σπανιότερα στη λανθάνουσα περίοδο (ηλικία 6-12 ετών). Σε περίπτωση μακροχρόνιας νοσηλείας, θα πρέπει να γίνει ένας συνδυασμός που θα περιλαμβάνει την καθαρά θεραπευτική παρέμβαση και ταυτόχρονα θα καλύπτει τις κοινωνικές και τις εκπαιδευτικές ανάγκες του παιδιού.

234 Σε περιστατικά στα οποία η έναρξη της νόσου είναι προοδευτική και η συμπτωματολογία ανιχνεύεται κυρίως στις διαταραχές συμπεριφοράς και τις δυσκολίες προσαρμογής, καταλληλότερο είναι το νοσοκομείο ημέρας. Το παιδί με αυτό τον τρόπο δεν απομακρύνεται από το οικογενειακό περιβάλλον, ενώ ταυτόχρονα του παρέχεται μακροχρόνια ειδική αγωγή. Φαρμακευτική θεραπεία χορηγείται όταν υπάρχουν παραγωγικά συμπτώματα (ψευδαισθήσεις, παραλήρημα) ή διεγερτική συμπεριφορά και επιθετικότητα.

235 Η ψυχοθεραπεία που προτείνεται
εξαρτάται από τη θεωρητική τοποθέτηση του θεραπευτή. Είναι κοινώς παραδεκτή όμως η προσπάθεια υποστήριξης του παιδιού για να διευκολυνθεί η προσαρμογή του στην πραγματικότητα. Η έκφραση των αναγκών του και των φόβων του μέσω του λόγου βοηθά στην ανάπτυξη της έννοιας του εαυτού και της προσωπικής του ταυτότητας. Σε κάθε θεραπευτική προσέγγιση απαιτείται η συμμετοχή των γονέων. Η συμβουλευτική γονέων έχει σκοπό να κατανοήσουν οι γονείς το πρόβλημα του παιδιού, να εξετάσουν πιθανή δική τους συμμετοχή στην έκφραση αυτού του προβλήματος και να διευκολύνουν τις θεραπευτικές προσπάθειες.

236 Η διαφορετική διαγνωστική εκτίμηση καθορίζει εν μέρει
Η διαφορετική διαγνωστική εκτίμηση καθορίζει εν μέρει και τη θεραπευτική προσέγγιση. Η παιδική σχιζοφρένεια απαιτεί φαρμακοθεραπεία και πιθανόν νοσηλεία. Αντίθετα, οι μη ειδικές παιδικές ψυχώσεις, με την ευρύτερη έννοια, αντιμετωπίζονται κυρίως ψυχοθεραπευτικά.

237 ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ ΦΥΛΟΥ
Η κατάσταση που παρουσιάζεται στα παιδιά και στους εφήβους που δυσφορούν με το ανατομικό τους φύλο χωρίς να παρουσιάζουν κάποια ανατομική ή άλλη βιολογική ανωμαλία ονομάζεται Διαταραχή Ταυτότητας Φύλου (Δ.Τ.Φ.) Στην κατάσταση αυτή τα παιδιά ή οι έφηβοι παρουσιάζουν έντονη ταύτιση με το αντίθετο φύλο και προτιμούν ρόλους του αντίθετου φύλου. Στο σημείο αυτό κρίνεται σκόπιμο να διευκρινίσουμε τι εννοούμε όταν αναφερόμαστε σους όρους ταυτότητα του φύλου (Gender Identity) και ρόλος του φύλου (Gender Role).

238 Ο όρος ταυτότητα του φύλου υποδηλώνει την πεποίθηση του ατόμου ότι ανήκει στο ένα φύλο και όχι στο άλλο ενώ ο ρόλος του φύλου την εμφανή κοινωνική συμπεριφορά. Η ταυτότητα του φύλου αρχίζει να διαμορφώνεται αρκετά νωρίς στη ζωή του παιδιού, στην περίοδο μεταξύ 18 και 36 μηνών και είναι αποτέλεσμα της αλληλοεπίδρασης βιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.

239 Επιδημιολογία Η Δ.Τ.Φ. στα παιδιά και στους εφήβους θεωρείται σπάνια.
Η Δ.Τ.Φ. στα παιδιά και στους εφήβους θεωρείται σπάνια. Δεν υπάρχουν επαρκείς μελέτες για την εκτίμηση της συχνότητας της διαταραχής αν και υποστηρίζεται ότι είναι πιο συχνή στα αγόρια παρά στα κορίτσια. Το σίγουρο είναι ότι τα αγόρια παραπέμπονται στους ειδικούς πιο συχνά από ότι τα κορίτσια ίσως εξαιτίας κοινωνικών παραγόντων που κάνουν πιο ανεκτή μια αρρενωπότητα στα κορίτσια από ότι μια θηλυπρέπεια στα αγόρια.

240 Αιτιολογία Η Δ.Τ.Φ. στα αγόρια περιγράφηκε για πρώτη φορά από τον ψυχαναλυτή Maurice Friend και συνεργάτες και στη συνέχεια αποτέλεσε αντικείμενο μελέτης πολλών άλλων ερευνητών και κλινικών. Μέσα από τις έρευνες προκύπτει ότι η αιτιολογία της Δ.Τ.Φ. είναι πολύπλοκη και οφείλεται στην αλληλεπίδραση βιολογικών και περιβαλλοντικών παραγόντων.

241 Βιολογικοί Παράγοντες Θεωρείται πιθανό ότι διάφορες ορμόνες επιδρούν κατά την ενδομήτριο ζωή και διαμορφώνουν αρσενικές και θηλυκές στάσεις και αντιλήψεις εαυτού. Η υπόθεση αυτή είναι εξαιρετικά δύσκολο να αποδειχθεί αντικειμενικά.

242 Περιβαλλοντικοί Παράγοντες Η επίδραση των παραγόντων αυτών
είναι πιο προσιτή στην παρατήρηση και αυτοί οι παράγοντες έχουν μελετηθεί περισσότερο στα αγόρια παρά στα κορίτσια. Ανάμεσα σ’ αυτούς στη βιβλιογραφία ως περισσότερο σημαντικοί αναφέρονται: Η προτίμηση των γονιών για το φύλο του παιδιού πριν από τη γέννησή του. Κλινικές παρατηρήσεις και έρευνες υποστηρίζουν ότι το 50% των γονιών αποκτά παιδί που δεν ανήκει στο επιθυμητό φύλο.

243 Αυτή η επιθυμία από μόνη της δεν είναι δυνατό να οδηγήσει στην εκδήλωση της διαταραχής. Φαίνεται ότι εκείνο που έχει σημασία είναι το κατά πόσο πίσω από αυτή την επιθυμία κρύβονται ανάγκες του ίδιου του γονιού, ιδιαίτερα της μητέρας, που προέρχονται από τη δική της παιδική ηλικία και επηρεάζουν τη τάση και τη συμπεριφορά της στην ανατροφή του παιδιού με τέτοιο τρόπο ώστε να εμφανίζεται τελικά η διαταραχή.

244 Τραυματικά γεγονότα ζωής της οικογένειας.
Πολύ συχνά στην οικογένεια του παιδιού με Δ.Τ.Φ. αναφέρονται τραυματικά γεγονότα κατά τη διάρκεια των τριών πρώτων χρόνων της ζωής του, όπως ο θάνατος ενός παιδιού – ιδιαίτερα κοριτσιού – σοβαρή ασθένεια του παιδιού ή κάποιου άλλου μέλους της οικογένειας κ.α. Αυτά τα γεγονότα ασκούν μια τραυματική επίδραση στη μητέρα και επηρεάζουν στη συνέχεια τη σχέση της με το παιδί της.

245 Η σχέση γονέα – παιδιού αποτελεί
Σχέση γονέα – παιδιού Η σχέση γονέα – παιδιού αποτελεί παράγοντα εξαιρετικής σημασίας τόσο για τα αγόρια όσο και για τα κορίτσια με Δ.Τ.Φ. Στα αγόρια παρατηρείται μια πάρα πολύ στενή σχέση μεταξύ μητέρας και γιου και μια αποστασιοποιημένη σχέση πατέρα – γιου. Ως αποτέλεσμα της στενής σχέσης με τη μητέρα το αγόρι δεν μπορεί να ξεχωρίσει επαρκώς τον εαυτό του από το θηλυκό σώμα και τη θηλυπρεπή συμπεριφορά της. Στην περίπτωση του κοριτσιού μια ποικιλία παραγόντων φαίνεται να εμποδίζουν την ανάπτυξη μιας στενής σχέσης μεταξύ μητέρας – κόρης και σαν συνέπεια αυτής της αποτυχίας προκύπτει μια υποτίμηση της θηλυκότητας και μια υπερεκτίμηση της αρρενωπότητας.

246 Σύμφωνα με κάποιες μελέτες περίπου το 50% των μητέρων των αγοριών με Δ
Σύμφωνα με κάποιες μελέτες περίπου το 50% των μητέρων των αγοριών με Δ.Τ.Φ. παρουσιάζουν κατάθλιψη ενώ σύμφωνα πάντα με την ίδια συγγραφέα όλες οι μητέρες παρουσιάζουν δυσκολίες προσωπικότητας. Άλλες μελέτες, όμως, υποστηρίζουν ότι οι γονείς των παιδιών με Δ.Τ.Φ. δεν διαφέρουν από γονείς παιδιού που παρουσιάζουν άλλα προβλήματα. Είναι πιθανόν διάφοροι παράγοντες κινδύνου να δρουν αθροιστικά ή συνδυαστικά προκειμένου να εμφανιστεί η Δ.Τ.Φ.

247 Κοινωνική διαμόρφωση και ενίσχυση
Υποστηρίζεται από κάποιους ότι οι γονείς ή άλλα σημαντικά πρόσωπα κοινωνικοποιούν ένα παιδί σ’ ένα ρόλο φύλου που χαρακτηρίζει πιο συχνά το αντίθετο φύλο. π.χ., ντύνουν το αγόρι με κοριτσίστικα ρούχα, εξασφαλίζουν κοριτσίστικα παιχνίδια, και ενισχύουν συμπεριφορές κοινωνικές που χαρακτηρίζουν τα κορίτσια ή το αντίθετο εάν πρόκειται για κορίτσια. Επίσης, διάφορα λεκτικά σχόλια των γονιών δείχνουν ότι απαξιώνουν το φύλο του παιδιού και δίνουν αξία στο άλλο φύλο. Οι παραπάνω συμπεριφορές είναι πιο σπάνιες, ενώ συχνότερα η συμπεριφορά και η στάση των γονιών δηλώνει ανοχή και ενθάρρυνση παθολογικών συμπεριφορών από την πλευρά του παιδιού.

248 Αυτά τα παιδιά και οι έφηβοι
Κλινική εικόνα Έναρξη: Μεταξύ των δύο και τριών πρώτων χρόνων ζωής του παιδιού συνήθως εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα της διαταραχής. Αυτά τα παιδιά και οι έφηβοι χαρακτηρίζονται από συμπεριφορές που δηλώνουν μια πολύ έντονη και επίμονη ταύτιση με το άλλο φύλο που μπορεί να εμφανιστεί με τους παρακάτω τρόπους:

249 Στα παιδιά: Μια επαναλαμβανόμενη δηλωμένη επιθυμία να ανήκουν στο άλλο φύλο ή επιμονή ότι ανήκουν στο άλλο φύλο. Προτιμούν να ντύνονται με ρούχα του αντίθετου φύλου. Προτιμούν τους ρόλους του άλλου φύλου σε παιχνίδια που απαιτούν παίξιμο ρόλων ή φαντασιώνουν επίμονα ότι ανήκουν στο άλλο φύλο. Παρουσιάζουν μια έντονη επιθυμία να συμμετέχουν σε στερεότυπα παιχνίδια και δραστηριότητες του άλλου φύλου. Έντονη προτίμηση να παίζουν με συνομηλίκους του αντίθετου φύλου.

250 Στους εφήβους: Δηλωμένη επιθυμία να ανήκουν στο άλλο φύλο. Συχνή μεταμφίεση στο άλλο φύλο. Πεποίθηση ότι έχουν τα τυπικά αισθήματα και τις τυπικές αντιδράσεις του άλλου φύλου. Επίμονη δυσφορία του παιδιού για το φύλο του ή αίσθηση ότι δεν του ταιριάζει ο ρόλος του φύλου του που μπορεί να εκδηλωθεί με οποιοδήποτε από τα παρακάτω:

251 να πάρουν ορμόνες ή να υποβληθούν
Επίμονη ενασχόληση γύρω από τους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να απαλλαγούν από τα πρωτογενή και δευτερογενή χαρακτηριστικά του φύλου τους: π.χ. να πάρουν ορμόνες ή να υποβληθούν σε χειρουργικές επεμβάσεις ή άλλες διαδικασίες για να πετύχουν σωματικές μεταβολές προκειμένου να αποκτήσουν χαρακτηριστικά του αντίθετου φύλου.

252 Η κατάσταση αυτή προκαλεί σημαντικές δυσκολίες και έκπτωση στην συνολική λειτουργικότητα του παιδιού (κοινωνική, μαθησιακή, κλπ.). Χρειάζεται να γνωρίζουμε ότι κάποια συμπτώματα ή συμπεριφορές τροποποιούνται στην πορεία του χρόνου Ανάλογα με την ηλικία και την αναπτυξιακή φάση του παιδιού, ενώ κάποια άλλα εμφανίζονται με μια σταθερότητα.

253 Σταθερό σύμπτωμα καθ’ όλη τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας φαίνεται να αποτελεί η προτίμηση των ετερόφυλων συνομηλίκων, ενώ η προτίμηση των ρόλων του άλλου φύλου μπορεί να εμφανίσει σημαντικές αλλαγές, κυρίως στην εφηβεία. Μεγαλύτερα παιδιά είναι λιγότερο πιθανό να εκφράζουν λεκτικά την επιθυμία να αλλάξουν φύλο σε σχέση με τα μικρότερα.

254 Η δυσφορία για το φύλο μπορεί να εκφραστεί σ’ αυτά τα παιδιά με άλλους τρόπους, όπως με απαξίωση του φύλου τους και εξιδανίκευση του άλλου φύλου. Η επιθυμία για αλλαγή φύλου δεν έχει την ίδια σημασία στα παιδιά κάτω των ετών, μ’ αυτή που έχει για τους εφήβους. Στην πρώιμη παιδική ηλικία η επιθυμία αυτή μπορεί να σχετίζεται τόσο με τη γνωστική δυνατότητα του παιδιού, όσο και με οικογενειακούς και άλλους παράγοντες που κάνουν το παιδί να πιστεύει ότι ένας γονιός θα προτιμούσε να ανήκει στο άλλο φύλο.

255 Η Δ.Τ.Φ. πρέπει να διακριθεί
από κάποιες άλλες καταστάσεις στα παιδιά και τους εφήβους που εμφανίζονται με κάποιες συμπεριφορές που μοιάζουν με εκείνες της Δ.Τ.Φ. Στα αγόρια χρειάζεται να γίνει διάκριση της Δ.Τ.Φ. με την νεανική μη αρρενωπότητα. Αυτή η κατάσταση χαρακτηρίζεται από: μια δυσκολία του παιδιού με τους ομόφυλους συνομηλίκους τους, αποφυγή των σκληρών και επιθετικών παιχνιδιών, και μια αμηχανία του παιδιού για το φύλο του. Αυτά τα αγόρια, όμως, δεν επιθυμούν να είναι κορίτσια, ούτε δείχνουν ενδιαφέρον για τη θηλυκότητα.

256 Στα κορίτσια χρειάζεται να γίνει διάκριση
Περισσότερο μοιάζει να αισθάνονται ανεπαρκείς ως αρσενικά και έτσι σχηματίζουν μια αρνητική εκτίμηση για τον εαυτό τους. Στα κορίτσια χρειάζεται να γίνει διάκριση από το αγοροκόριτσο. Τα αγοροκόριτσα έχουν αρκετά κοινά χαρακτηριστικά με τα κορίτσια με Δ.Τ.Φ. αλλά έχουν τουλάχιστον τρία χαρακτηριστικά που τα διαφοροποιούν: Δεν νιώθουν δυστυχισμένα επειδή είναι θηλυκά, όπως συμβαίνει στα κορίτσια με Δ.Τ.Φ. Προτιμούν να ντύνονται με αγορίστικα ρούχα αλλά δεν δείχνουν την αποστροφή που εμφανίζουν τα κορίτσια με Δ.Τ.Φ. εάν απαιτηθεί να ντυθούν κοριτσίστικα. Δεν εκφράζουν δυσφορία για το φύλο τους.

257 Θεραπεία Για την αντιμετώπιση της Δ.Τ.Φ. απαιτείται θεραπεία.
Αυτή έχει καλύτερα αποτελέσματα όταν εφαρμόζεται κατά την παιδική ηλικία παρά στην εφηβεία. Η πιθανότητα μείωσης της δυσφορίας για το φύλο μετά την εφηβεία είναι σχεδόν ανύπαρκτη χωρίς θεραπεία. Το παιδί παραμένει αποκλεισμένο από την ομάδα των συνομηλίκων του και με σημαντικές συνέπειες στην εξέλιξή του και με υπαρκτό τον κίνδυνο να αναπτύξει είτε ομοφυλοφιλία είτε Δ.Τ.Φ. στην ενήλικο ζωή.

258 θεραπεία συμπεριφοράς, ψυχανάλυση, ψυχοθεραπεία, οικογενειακή θεραπεία
Έχουν δοκιμαστεί πολλές και διαφορετικές θεραπευτικές τεχνικές για τη θεραπείας της Δ.Τ.Φ. π.χ. θεραπεία συμπεριφοράς, ψυχανάλυση, ψυχοθεραπεία, οικογενειακή θεραπεία ή συνδυασμός αυτών. Η ατομική ψυχοθεραπεία του παιδιού στοχεύει βραχυπρόθεσμα στη μείωση ή την εξαφάνιση του κοινωνικού αποκλεισμού του παιδιού και μακροπρόθεσμα στην πρόληψη της ομοφυλοφιλίας ή της Δ.Τ.Φ. στην ενήλικο ζωή.

259 Σημαντική και απαραίτητη είναι η βοήθεια προς τους γονείς ώστε αυτοί:
Να αποδεχθούν τη δυσκολία του παιδιού τους και να χειριστούν σωστά την προβληματική συμπεριφορά του. Να ενισχυθεί ο πατέρας ή άλλο αρσενικό μέλος της οικογένειας σε μια πιο στενή και ενεργητική σχέση με το παιδί στην περίπτωση των αγοριών και να ενθαρρύνουν τη σχέση του παιδιού με ομόφυλους συνομηλίκους. Συχνά είναι απαραίτητη και βοηθά πολύ η ψυχοθεραπεία ιδιαίτερα της μητέρας.

260 Γενικά, Τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά
και οι συμπεριφορές που σχετίζονται με το φύλο, περιγράφονται σαν τρεις ξεχωριστές κατηγορίες, αν και στην πραγματικότητα δεν είναι ανεξάρτητες, αλλά άμεσα αλληλεπιδρούν και επηρεάζει η μία την άλλη. Οι όροι που χρησιμοποιούνται για τις κατηγορίες αυτές είναι: ταυτότητα φύλου, ρόλος του φύλου, και σεξουαλικός προσανατολισμός.

261 Ταυτότητα φύλου: Ο όρος ταυτότητα φύλου αναφέρεται
στην αναγνώριση του εαυτού σαν άντρα ή γυναίκα. Εγκαθίσταται νωρίς κατά την παιδική ηλικία (2ο - 3ο χρόνο της ζωής), οπότε το παιδί αποκτά την ικανότητα: να διακρίνει σαφώς τους άντρες από τις γυναίκες, να αντιλαμβάνεται σωστά το δικό του φύλο, και να αναγνωρίζει ότι όταν μεγαλώσει το αγόρι θα γίνει άντρας και το κορίτσι γυναίκα.

262 Η ταυτότητα φύλου δεν επηρεάζεται από την παρουσία ορμονών πριν ή μετά την γέννηση. Επί πλέον φαίνεται ότι δεν καθορίζεται από το βιολογικό φύλο του ατόμου, αλλά εξαρτάται σημαντικά από διαδικασίες μάθησης και εκπαίδευσης (2,3,4). Η σημασία της ανατροφής σαν αγόρι ή σαν κορίτσι στην διαμόρφωση της ταυτότητας φύλου είναι φανερή σε ορισμένες παθολογικές καταστάσεις ερμαφροδιτισμού (παράλληλη παρουσία και θηλυκών και αρσενικών γεννητικών αδένων και οργάνων) ή ψευδοερμαφροδιτισμού (παράλληλη παρουσία θηλυκών και αρσενικών γεννητικών οργάνων με φυσιολογικούς όμως γεννητικούς αδένες), όπου το παιδί αναπτύσσει θηλυκότητα ή αρρενωπότητα, ανάλογα με τον τρόπο που οι γονείς το μεγαλώνουν.

263 Σεξουαλικός προσανατολισμός:
Ρόλος φύλου: Αναφέρεται στις διαφορετικές συμπεριφορές και χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, που έχουν οι άνδρες και οι γυναίκες και που είναι κοινωνικά αποδεκτές ως θηλυκότητα ή ανδρισμός. Σεξουαλικός προσανατολισμός: Καθορίζεται από την σεξουαλική απάντηση του ατόμου σε διάφορα ερεθίσματα, και κυρίως από το φύλλο που προκαλεί σωματική ερωτική έλξη.

264 Ψυχαναγκαστική –καταναγκαστική διαταραχή
Καμιά φορά οι έφηβοι αισθάνονται να παρενοχλούνται συστηματικά από πολύ αγχώδεις σκέψεις που δεν τις κάνουν συνειδητά αλλά που «πετάγονται» ξαφνικά μέσα στο μυαλό τους. Οι ιδέες αυτές εμμένουν, τις προσδιορίζουμε ως ψυχαναγκαστικές και τους βασανίζουν χωρίς να μπορούν να τις σταματήσουν ( όπως πχ. Ο φόβος μήπως κάνουν κακό σε κάποιο συγγενικό τους πρόσωπο ή άλλους, ή ο φόβος μήπως μεταδώσουν μικρόβια κλπ).

265 Πολλοί από εκείνους τους εφήβους που έχουν τέτοιες έμμονές,
επαναλαμβάνουν συχνά κάποιες κινήσεις ή ενέργειες χωρίς να το  θέλουν, αλλά που νιώθουν κατά κάποιο τρόπο την ακατανίκητη παρόρμηση να τις κάνουν  – σαν να τους εξαναγκάζει σε αυτές ένα κομμάτι του εαυτού τους. Καταλαβαίνουν ότι αυτές οι ψυχαναγκαστικές σκέψεις προέρχονται από το μυαλό τους ή ότι αυτή η καταναγκαστική ενέργειά τους (επαναλαμβανόμενο πλύσιμο χεριών ή μέτρημα κ.α.) μπορεί να είναι άσκοπη ή και ενοχλητική, αλλά νιώθουν παγιδευμένοι. Αισθάνονται  ανήμποροι να τη σταματήσουν.

266 Η ψυχαναγκαστική-καταναγκαστική διαταραχή, μπορεί να εμφανιστεί από την παιδική ηλικία αλλά παίρνει την πλήρη της μορφή στην εφηβεία. Συνοδεύεται από αγχώδεις και καταθλιπτικές εκδηλώσεις. Τα παιδιά και οι έφηβοι που παρουσιάζουν αυτή τη διαταραχή είναι: υπερβολικά ευσυνείδητοι, τελειομανείς, σεβαστικοί, υπάκουοι, ανησυχούν για τις πιθανές επιπτώσεις των πράξεών τους, και είναι πάντα πρόθυμοι να ζητήσουν συγγνώμη.

267 Τους απασχολεί ο θάνατος και έχουν ερωτήματα θρησκευτικού περιεχομένου κλπ.. Μπορούν κάποιες φορές να φανούν επιθετικοί κυρίως όταν προσπαθούν να περιορίσουν τις συγκρούσεις τους. Συγκεκριμένα, ψυχαναγκαστική-καταναγκαστική διαταραχή παρουσιάζει περίπου το 2% των εφήβων. Με την κατάλληλη θεραπεία αντιμετωπίζονται αρκετά αποτελεσματικά.

268 Συμπτώματα Οι έφηβοι αισθάνονται ένα βαθύ και ανεξέλεγκτο άγχος  από τις  ψυχαναγκαστικές  ιδέες τους και οι  τελετουργίες –καταναγκασμοί τους βοηθούν να το εξορκίσουν και να απαλλαγούν έστω λίγο από αυτό.  Μπορεί να πλένουν κάθε τόσο χωρίς εμφανή λόγο τα χέρια τους ή να μετρούν από το 200 έως το 300 ή να λένε μια συγκεκριμένη φράση κλπ. Έτσι, οι περισσότεροι από όσους παρουσιάζουν ψυχαναγκαστικές ιδέες κατά κανόνα εκδηλώνουν και αυτές τις  καταναγκαστικές πράξεις. Υπάρχουν πάντως και άτομα που υποφέρουν από έντονο άγχος και έμμονες ιδέες αλλά δεν εκδηλώνουν την αντίστοιχη τελετουργική συμπεριφορά.

269 Οι πιο συνηθισμένες «τελετουργίες» είναι το πλύσιμο των χεριών για τα κορίτσια και ο επανέλεγχος για τα αγόρια. Ενώ δηλαδή τα κορίτσια τείνουν να πλένουν πολύ συχνά τα χέρια τους ή το σώμα τους ή τα μαλλιά τους, τα αγόρια τείνουν  να ελέγχουν ξανά και ξανά  αν ξέχασαν να βάλουν κάτι στη σάκα τους ή αν έκλεισαν την πόρτα, το θερμοσίφωνα κ.λπ. Επίσης, συνηθισμένη «τελετουργία» αποτελεί η  αναφορά ενός ονόματος που σημαίνει κάτι για τον έφηβο ή το άγγιγμα ενός συγκεκριμένου αντικειμένου που για τους ίδιους λειτουργεί σαν «φυλαχτό» και το μέτρημα.

270 Η ψυχαναγκαστική ιδέα τείνει να «πετάγεται»
Σε άλλες περιπτώσεις μπορεί να έχουν την έμμονη ιδέα ότι θα βλάψουν κάποιον άλλο άνθρωπο χωρίς να το θέλουν ή ότι θα κάνουν κάτι «κοινωνικά μη αποδεκτό», όπως π.χ. ότι θα αρχίσουν να βρίζουν χυδαία ή ότι θα προχωρήσουν σε μια ανάρμοστη  ερωτική κίνηση. Άλλοι έχουν εμμονή με τη θρησκεία ή  με κάποιο φιλοσοφικό θέμα που μένει άλυτο για όλους, αλλά για εκείνους αποκτά ζωτική σημασία και «δεν φεύγει από το μυαλό τους».  Η ψυχαναγκαστική ιδέα τείνει να «πετάγεται» στα καλά καθούμενα και να τους προκαλεί αναστάτωση ή μπορεί και να τριγυρίζει συνέχεια μέσα στο μυαλό τους.

271 ο γονιός να αναζητήσει βοήθεια από ειδικό. Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα
Η Ψυχαναγκαστική-καταναγκαστική διαταραχή ανήκει στις αγχώδεις διαταραχές και  αντιμετωπίζεται επαρκώς αρκεί ο γονιός να αναζητήσει βοήθεια από ειδικό. Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα μπορεί να τους ανακουφίσουν αλλά είναι σημαντικό να υπάρχει ψυχολογική βοήθεια. Σε αυτές τις περιπτώσεις φαίνεται ότι ενδείκνυται η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία που βοηθά τον έφηβο να περιορίσει τις ιδεοληψίες και τις «τελετουργίες» του.

272 Ο φόβος και το άγχος είναι κοινά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης φύσης
Ο φόβος και το άγχος είναι κοινά χαρακτηριστικά της ανθρώπινης φύσης. Η δυσκολία έγκειται στο να διακρίνουμε πότε το άγχος είναι φυσιολογικό και πότε γίνεται παθολογικό. Αυτή η διάκριση είναι ακόμη πιο δύσκολη στα παιδιά. Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε ποιοι είναι οι φυσιολογικοί φόβοι και τα άγχη σε κάθε αναπτυξιακό στάδιο, ώστε να μπορούμε να εξακριβώσουμε εάν ένα παιδί πάσχει από κάποια σχετική διαταραχή.

273 Τα βρέφη τείνουν να φοβούνται
Καθώς μεγαλώνουν όμως, αποκτούν εμπειρίες και αυξάνουν τις γνωστικές τους ικανότητες, επομένως οι φόβοι και οι ανησυχίες τους αλλάζουν. Τα βρέφη τείνουν να φοβούνται τους άγνωστους ανθρώπους, τους δυνατούς θορύβους και τα απρόσμενα αντικείμενα, τα παιδιά φοβούνται τον αποχωρισμό από τους γονείς τους, τα ζώα, τους δυνατούς θορύβους, το σκοτάδι και την τουαλέτα.

274 Ειδικότερα, μεταξύ 4 και 6 χρονών, οι κυρίαρχοι φόβοι τους περιλαμβάνουν απαγωγείς, κλέφτες, φαντάσματα και τέρατα. Στα έξι τους χρόνια φοβούνται τον σωματικό τραυματισμό, το θάνατο και την αποτυχία της ανάπτυξης τους. Οι τελευταίοι φόβοι μπορεί να διαρκέσουν μέχρι και την πρώιμη εφηβεία. Στα δέκα με έντεκα, οι φόβοι τους σχετίζονται με την κοινωνική σύγκριση, την εξωτερική τους εμφάνιση, την προσωπική επαφή και τις σχολικές επιδόσεις. Όλοι αυτοί οι φόβοι και οι ανησυχίες είναι πιθανό να παρεμβαίνουν μέχρι την ενήλικη ζωή τους και εάν δεν αντιμετωπιστούν καταλλήλως σε μικρή ηλικία, είναι πιθανό να αποτελέσουν την ρίζα πολλών προβλημάτων που θα εμφανιστούν στο μέλλον τους.

275 Το άγχος όμως βιώνεται με τον ίδιο τρόπο από όλους όσους πλήττει; Η απάντηση είναι όχι. Υπάρχουν πολλοί τύποι διαταραχών άγχους και ο καθένας από αυτούς ορίζεται από διαφορετικά συμπτώματα. Αυτό είναι κοινό σε όλες τις ηλικίες συμπεριλαμβανομένης της παιδικής και εφηβικής.

276 Οι βασικοί τύποι διαταραχών του άγχους,
βάση του DSM-IV, είναι οι ακόλουθοι: Διαταραχή Άγχους Αποχωρισμού Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή Ειδική Φοβία Κοινωνική Φοβία Κρίσεις Πανικού Αγοραφοβία Ψυχαναγκαστική Καταναγκαστική Διαταραχή Διαταραχή μετά από Ψυχοτραυματικό Στρες

277 Τα διαγνωστικά σημάδια που παρατηρήσουμε
σε ένα παιδί ή έναν έφηβο και υποδεικνύουν ότι βιώνουν έντονο άγχος που μπορεί να ξεπερνά τα όρια του φυσιολογικού (συμπτώματα): Μη ρεαλιστικές και υπερβολικές ανησυχίες. Διαρκής ανάγκη για επιβεβαίωση. Υπερβολική ανησυχία για καταστάσεις του παρελθόντος ή του μέλλοντος Παράπονα χωρίς κάποια φυσική αιτία Νευρικότητα ή το αίσθημα ότι “είναι στα καρφιά” Κόπωση Δυσκολία συγκέντρωσης Ευερεθιστότητα Αναστάτωση κατά τον αποχωρισμό από τους γονείς Άρνηση να πάει στο σχολείο Κρίσεις πανικού Αποφυγή καταστάσεων Αναστάτωση λόγω κοινωνικών συνθηκών Φοβίες Εμμονές και εξαναγκασμοί

278 Παράγοντες που επηρεάζουν τις διαταραχές άγχους σε παιδιά και εφήβους
 Παράγοντες που επηρεάζουν τις διαταραχές άγχους σε παιδιά και εφήβους Υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που συντελούν στη παρουσία ή όχι διαταραχών άγχους στα παιδιά και τους εφήβους. Ως παράγοντες κινδύνου χαρακτηρίζονται οι μεταβλητές, οι οποίες, εφόσον παρουσιαστούν, αυξάνουν την πιθανότητα ένα παιδί ή ένας έφηβος να αναπτύξει μια διαταραχή έναντι μιας άλλης. Προστατευτικοί παράγοντες είναι οι ακριβώς αντίθετοι. Αυτοί, δηλαδή, που βοηθούν, ενισχύουν ή μεταβάλλουν την αντίδραση του ατόμου έναντι συγκεκριμένων περιβαλλοντικών ερεθισμάτων.

279 Παράγοντες κινδύνου μπορούν να είναι οι ακόλουθοι:
Το φύλλο. Με εξαίρεση την Ψυχαναγκαστική Καταναγκαστική Διαταραχή και πιθανόν τις κοινωνικές φοβίες, οι γυναίκες έχουν διπλάσιο κίνδυνο για τις περισσότερες διαταραχές άγχους, σε σχέση με τους άνδρες. Ένα πλήθος παραγόντων που πιθανόν αυξάνουν το καταγεγραμμένο κίνδυνο στις γυναίκες, περιλαμβάνουν ορμονικούς παράγοντες, πιέσεις να ανταποκριθούν στις ανάγκες όλων και λιγότερους αυτοπεριορισμούς στο να αναφέρουν το άγχος στους γιατρούς.

280 Έρευνες αναφέρουν ότι το 3-5 % των παιδιών
Η ηλικία. Γενικότερα, οι φοβίες, η ψυχαναγκαστική- καταναγκαστική διαταραχή και το άγχος του αποχωρισμού εμφανίζονται στη πρώιμη παιδική ηλικία του ατόμου, ενώ η κοινωνικές φοβίες και η διαταραχή πανικού εμφανίζονται κατά την εφηβεία. Έρευνες αναφέρουν ότι το 3-5 % των παιδιών και των εφήβων έχουν κάποια διαταραχή άγχους. Στην ουσία όμως, αυτό είναι πιθανό να είναι και μια λανθασμένη εκτίμηση, ειδικά εφόσον τα συμπτώματα στα παιδιά μπορεί να διαφέρουν από αυτά των ενηλίκων. Μια έρευνα αναφέρει ότι εάν αυτά τα παιδιά μπορούσαν να εντοπιστούν σε ηλικία 2 ετών θα ήταν πολύ πιο πιθανό να αντιμετωπιστούν και να αποφευχθούν μεταγενέστερες διαταραχές άγχους.

281 Η προσωπικότητα. Η προσωπικότητα κάθε παιδιού
μπορεί να προοιωνίζει μεγαλύτερο ή μικρότερο κίνδυνο για μελλοντική εμφάνιση διαταραχών άγχους, επειδή τα παιδιά διαχειρίζονται διαφορετικά τα ερεθίσματα που λαμβάνουν. Οικογενειακό ιστορικό και δυναμική στην οικογένεια. Οι διαταραχές άγχους επαναλαμβάνονται στις οικογένειες. Οι γενετικοί παράγοντες παίζουν ρόλο σε κάποιες περιπτώσεις, οι σημαντικότεροι παράγοντες όμως είναι συχνά οι δυναμικές μέσα σε μια οικογένεια και η ψυχολογική επιρροή.

282 Τα παιδιά τείνουν να μιμούνται τις συμπεριφορές που βλέπουν στους γονείς τους και το κοντινό τους περιβάλλον, επομένως αν, για παράδειγμα, η μητέρα φοβάται έντονα τις κατσαρίδες, το παιδί βλέπει τη δυσαρέσκεια και το άγχος στις εκφράσεις της και λαμβάνει το μήνυμα ότι όντως το συγκεκριμένο ερέθισμα προκαλεί αρνητικά συναισθήματα.

283 Προστατευτικοί παράγοντες μπορούν να είναι οι ακόλουθοι:
Κοινωνικοί και οικονομικοί παράγοντες. Το άγχος συνδέεται άμεσα με την έλλειψη κοινωνικών δεσμών και το αίσθημα εχθρότητας στο περιβάλλον. Προστατευτικοί παράγοντες μπορούν να είναι οι ακόλουθοι: Προσαρμοστικότητα: είναι η ικανότητα που μας βοηθά να αντιμετωπίζουμε τις προκλήσεις και να τις διαχειριζόμαστε αποτελεσματικά. Παράγοντες που ενισχύουν την προσαρμοστικότητα είναι οι ακόλουθοι: θετική και ενεργή στάση απέναντι στη ζωή, αρμονικό και σταθερό περιβάλλον με τους γονείς και τους οικείους ενήλικες. Όταν τα παιδιά υποστηρίζονται από τους γονείς και νιώθουν ασφάλεια, μαθαίνουν να είναι πιο ενεργητικά και επίμονα όταν αντιμετωπίζουν δυσκολίες.

284 Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους
Θετικές μελλοντικές προσδοκίες: η ύπαρξη τους είναι επίσης ένας πολύ σημαντικός μηχανισμός στην πρόληψη του άγχους. Τα παιδιά και οι έφηβοι μπορούν να τις αναπτύξουν έχοντας έναν ενήλικα, ο οποίος θα πιστεύει στις προσπάθειες και τις ικανότητες τους όταν παρουσιάζονται δύσκολες καταστάσεις. Ικανότητα επίλυσης προβλημάτων: είναι πολύ χρήσιμη όταν το παιδί προσπαθεί να αναπτύξει το αίσθημα της αυτεπάρκειας (self–efficacy). Οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να αναπτύξουν αυτή την ικανότητα αλληλεπιδρώντας μαζί τους και εναθαρρύνοντάς τα να βρίσκουν ιδέες για πιθανές εκβάσεις ενός προβλήματος. Σαν αποτέλεσμα το παιδί μαθαίνει να βρίσκει λύσεις μόνο του και αποκτά την ικανότητα να χειρίζεται όποιες δύσκολες συνθήκες προκύψουν στη ζωή του.

285 Οι διαταραχές άγχους σε παιδιά και εφήβους, εάν δεν αντιμετωπιστούν, επιμένουν και οδηγούν σε ψυχολογικά προβλήματα στην ενήλικη ζωή. Μπορεί επίσης να είναι παράγοντες κινδύνου για τη ανάπτυξη παιδικής ψυχοπαθολογίας (συνοσυρότητα), όπως οι διαταραχές διάθεσης και τα προβλήματα συμπεριφοράς. Επιπλέον, το άγχος μπορεί να συσχετιστεί με πολλά κοινωνικά προβλήματα, όπως αρνητική αυτοεικόνα, εξάρτηση από τους γονείς σε κοινωνικές καταστάσεις, μοναχικότητα και ανεπαρκής ικανότητα επίλυσης προβλημάτων.

286 O Bandura όρισε την «αυτεπάρκεια» ως μια υποκειμενική εκτίμηση που κάνει το άτομο, όσον αφορά τη δυνατότητά του να οργανώσει και να εκτελέσει μια σειρά ενεργειών για την αποτελεσματική επίτευξη ενός έργου ή την αντιμετώπιση μιας κατάστασης. Αναφέρεται, με άλλα λόγια, στις πεποιθήσεις που έχουμε για το κατά πόσον θα μπορέσουμε να φέρουμε σε πέρας με επιτυχία μια δραστηριότητα ή να αντεπεξέλθουμε αποτελεσματικά στις απαιτήσεις ενός ρόλου ή μιας προβληματικής κατάστασης.

287 Καλή επιτυχία στις εξετάσεις σας!
Κ. Χατήρα