Κλίση ουσιαστικών Γ΄ κλίσης.

Παρουσίαση με θέμα: "Κλίση ουσιαστικών Γ΄ κλίσης."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Κλίση ουσιαστικών Γ΄ κλίσης

2 Η τρίτη κλίση : σ’ αυτήν ανήκουν τα περιττοσύλλαβα ονόματα και των τριών γενών.
Τα ονόματα της τρίτης κλίσης λήγουν στην ονομαστική του ενικού σε ένα από τα σύμφωνα ς, ξ, ψ, ν, ρ ή σε ένα από τα φωνήεντα α, ι, υ, ω και στη γενική του ενικού σε -ος, -ως ή -ους. Κατά το χαρακτήρα του θέματος τα τριτόκλιτα ονόματα διαιρούνται σε φωνηεντόληκτα και συμφωνόληκτα. Οι καταλήξεις των αρσενικών και των θηλυκών ονομάτων της τρίτης κλίσης είναι οι ίδιες σε όλες τις πτώσεις. Οι καταλήξεις των ουδετέρων διαφέρουν από αυτές των αρσενικών και των θηλυκών στην ονομαστική, την αιτιατική και την κλητική του ενικού και του πληθυντικού. Τα δίχρονα ι και α στη λήγουσα των τριτόκλιτων ονομάτων είναι βραχύχρονα. Τα μονοσύλλαβα τριτόκλιτα ονόματα στη γενική και δοτική όλων των αριθμών τονίζονται στη λήγουσα. Εξαιρούνται τα ονόματα ὁ Τρώς, ὁ θώς, ἡ δᾴς, ὁ παῖς, τὸ φῶς και τὸ οὖς που στη γενική του πληθυντικού τονίζονται στην παραλήγουσα. Π.χ. τῶν Τρώων. Τα επίθετα κατά την κλίση διακρίνονται σε δευτερόκλιτα, αυτά είναι όσα σχηματίζουν το αρσενικό και το ουδέτερο κατά τη δεύτερη κλίση των ουσιαστικών, και σε τριτόκλιτα, αυτά είναι όσα σχηματίζουν το αρσενικό και το ουδέτερο κατά την τρίτη κλίση των ουσιαστικών. Οι αντωνυμίες κατά την κλίση διακρίνονται σε δευτερόκλιτες (όσες σχηματίζονται σαν δευτερόκλιτα επίθετα) και τριτόκλιτες (όσες σχηματίζονται σαν τα τριτόκλιτα επίθετα ή σχηματίζουν κατά την τρίτη κλίση και τα τρία γένη).

3 ἡ ἠχώ ἡ πόλις τῆς ἠχοῦς τῆς πόλεως τῇ πόλει τῇ ἠχοῖ τὴν πόλιν τὴν ἠχώ
Τα φωνηεντόληκτα θηλυκά της τρίτης κλίσης είναι περιττοσύλλαβα. Όσα λήγουν σε -ις, -υς, -οῦς, -αῦς είναι καταληκτικά, ενώ όσα λήγουν σε -ώ ακατάληκτα. ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ἡ πόλις τῆς πόλεως τῇ πόλει τὴν πόλιν (ὦ) πόλι ἡ ἠχώ τῆς ἠχοῦς τῇ ἠχοῖ τὴν ἠχώ (ὦ) ἠχοῖ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ αἱ πόλεις τῶν πόλεων ταῖς πόλεσι τὰς πόλεις (ὦ) πόλεις

4 ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ἡ ἰσχύς τῆς ἰσχύος τῇ ἰσχύϊ τὴν ἰσχύν (ὦ) ἰσχύ ἡ δρῦς τῆς δρυός τῇ δρυΐ τὴν δρῦν (ὦ) δρῦ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ αἱ ἰσχύες τῶν ἰσχύων ταῖς ἰσχύσι τὰς ἰσχῦς (ὦ) ἰσχύες αἱ δρύες τῶν δρυῶν ταῖς δρυσί τὰς δρῦς (ὦ) δρύες

5 ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ἡ βοῦς τῆς βοός τῇ βοΐ τὴν βοῦν (ὦ) βοῦ ἡ γραῦς τῆς γραός τῇ γραυΐ τὴν γραῦν (ὦ) γραῦ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ αἱ βόες τῶν βοῶν ταῖς βουσί τὰς βοῦς (ὦ) βόες αἱ γρᾶες τῶν γραῶν ταῖς γραυσί τὰς γραῦς (ὦ) γρᾶες

6 ἡ χάρις ἡ πατρίς τῆς χάριτος τῆς πατρίδος τῇ χάριτι τῇ πατρίδι
Τα τριτόκλιτα οδοντικόληκτα ουσιαστικά είναι περιττοσύλλαβα καταληκτικά μονόθεμα. Ο οδοντικός χαρακτήρας μπροστά από το σ (-ς) των καταλήξεων (της ονομαστικής του ενικού και της δοτικής του πληθυντικού) αποβάλλεται. ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ἡ χάρις τῆς χάριτος τῇ χάριτι τὴν χάριν (ὦ) χάρι ἡ πατρίς τῆς πατρίδος τῇ πατρίδι τὴν πατρίδα (ὦ) πατρίς ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ αἱ χάριτες τῶν χαρίτων ταῖς χάρισι τὰς χάριτας (ὦ) χάριτες αἱ πατρίδες τῶν πατρίδων ταῖς πατρίσι τὰς πατρίδας (ὦ) πατρίδες

7 τοῖς ὀδοῦσι τοὺς ὀδόντας (ὦ) ὀδόντες οἱ γέροντες τῶν γερόντων
Ο οδοντικός χαρακτήρας μπροστά από το σ (-ς) των καταλήξεων (της ονομαστικής του ενικού και της δοτικής του πληθυντικού) αποβάλλεται. Στα οδοντικόληκτα με θέμα σε -ντ μαζί με τον οδοντικό χαρακτήρα αποβάλλεται και το ν με αντέκταση του προηγούμενου βραχέος φωνήεντος: π.χ. ὁ ὀδόντ-ς = ὁ ὀδούς, τοῖς γέροντ-σι = τοῖς γέρουσι, τοῖς ἀνδριάντ-σι = τοῖς ἀνδριᾶσι. ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ὁ γέρων τοῦ γέροντος τῷ γέροντι τὸν γέροντα (ὦ) γέρον ὁ ὀδούς τοῦ ὀδόντος τῷ ὀδόντι τὸν ὀδόντα (ὦ) ὀδούς ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ οἱ ὀδόντες τῶν ὀδόντων τοῖς ὀδοῦσι τοὺς ὀδόντας (ὦ) ὀδόντες οἱ γέροντες τῶν γερόντων τοῖς γέρουσι τοὺς γέροντας (ὦ) γέροντες

8 ὁ χάλυψ ὁ κόραξ τοῦ χάλυβος τοῦ κόρακος τῷ χάλυβι τῷ κόρακι τὸν χάλυβα
Από τα αφωνόληκτα ουσιαστικά της τρίτης κλίσης όσα λήγουν σε -ξ είναι ουρανικόληκτα και όσα λήγουν σε -ψ είναι χειλικόληκτα. Ο ουρανικός και ο χειλικός χαρακτήρας μπροστά από το σ (-ς ) των καταλήξεων (της ονομαστικής και της κλητικής του ενικού και της δοτικής του πληθυντικού) συγχωνεύεται με αυτό σε ξ και ψ αντίστοιχα. Τα ουρανικόληκτα και τα χειλικόληκτα ουσιαστικά είναι καταληκτικά μονόθεμα και περιττοσύλλαβα. Σχηματίζουν κανονικά την αιτιατική του ενικού με την κατάληξη -α και την κλητική του ενικού όμοια με την ονομαστική. ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ὁ χάλυψ τοῦ χάλυβος τῷ χάλυβι τὸν χάλυβα (ὦ) χάλυψ ὁ κόραξ τοῦ κόρακος τῷ κόρακι τὸν κόρακα (ὦ) κόραξ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ οἱ κόρακες τῶν κοράκων τοῖς κόραξι τοὺς κόρακας (ὦ) κόρακες οἱ χάλυβες τῶν χαλύβων τοῖς χάλυψι τοὺς χάλυβας (ὦ) χάλυβες

9 ἡ φρήν ἡ ἀκτίς τῆς φρενός τῆς ἀκτῖνος τῇ φρενί τῇ ἀκτῖνι τὴν φρένα
Τα τριτόκλιτα ενρινόληκτα με χαρακτήρα ν (τριτόκλιτα ενρινόληκτα με χαρακτήρα μ δεν υπάρχουν) είναι περιττοσύλλαβα. Σχηματίζουν κανονικά την κλητική του ενικού όμοια με την ονομαστική του ενικού και την αιτιατική του ενικού με την κατάληξη -α. Τα διπλόθεμα σχηματίζουν από το ισχυρό θέμα την ονομαστική και την κλητική του ενικού και από το ασθενές όλες τις άλλες πτώσεις. Στα ενρινόληκτα σε -ις το φωνήεν ι πριν από τον χαρακτήρα ν είναι μακρόχρονο. Ο ένρινος χαρακτήρας μπροστά από το σ (-ς) των καταλήξεων (της ονομαστικής του ενικού και της δοτικής του πληθυντικού) αποβάλλεται χωρίς αντέκταση του προηγούμενου φωνήεντος, αν αυτό είναι βραχύ. ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ἡ φρήν τῆς φρενός τῇ φρενί τὴν φρένα (ὦ) φρήν ἡ ἀκτίς τῆς ἀκτῖνος τῇ ἀκτῖνι τὴν ἀκτῖνα (ὦ) ἀκτίς ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ αἱ ἀκτῖνες τῶν ἀκτίνων ταῖς ἀκτίσι τὰς ἀκτῖνας (ὦ) ἀκτῖνες αἱ φρένες τῶν φρενῶν ταῖς φρεσί τὰς φρένας (ὦ) φρένες

10 ὁ `ρήτωρ ὁ ἀθήρ τοῦ `ρήτορος τοῦ ἀθέρος τῷ `ρήτορι τῷ ἀθέρι
Τα τριτόκλιτα υγρόληκτα ουσιαστικά είναι ακατάληκτα και περιττοσύλλαβα. Σχηματίζουν κανονικά την κλητική του ενικού όμοια με την ονομαστική του ενικού (εκτός από τα παροξύτονα διπλόθεμα σε -ωρ και τα συγκοπτόμενα). Τα διπλόθεμα ονόματα σχηματίζουν από το ισχυρό θέμα την ονομαστική του ενικού (και την κλητική του ενικού, εκτός από τα παροξύτονα διπλόθεμα σε -ωρ και τα συγκοπτόμενα) και από το ασθενές όλες τις άλλες πτώσεις. Ο υγρός χαρακτήρας μπροστά από το σ της κατάληξης της δοτικής του πληθυντικού παραμένει. Ιδιαιτερότητα παρουσιάζουν κατά την κλίση τους τα συγκοπτόμενα ονόματα πατήρ και ἀνήρ. ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ὁ `ρήτωρ τοῦ `ρήτορος τῷ `ρήτορι τὸν `ρήτορα (ὦ) `ρῆτορ ὁ ἀθήρ τοῦ ἀθέρος τῷ ἀθέρι τὸν ἀθέρα (ὦ) ἀθήρ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ οἱ ἀθέρες τῶν ἀθέρων τοῖς ἀθέρσι τοὺς ἀθέρας (ὦ) ἀθέρες οἱ `ρήτορες τῶν `ρητόρων τοῖς `ρήτορσι τοὺς `ρήτορας (ὦ) `ρήτορες

11 ὁ πατήρ ὁ ἀνήρ τοῦ πατρός τοῦ ἀνδρός τῷ πατρί τῷ ἀνδρί τὸν πατέρα
Τριτόκλιτα συγκοπτόμενα με ισχυρό θέμα σε -ηρ- και ασθενές θέμα σε -ερ-) ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ὁ πατήρ τοῦ πατρός τῷ πατρί τὸν πατέρα (ὦ) πάτερ  ὁ ἀνήρ τοῦ ἀνδρός τῷ ἀνδρί τὸν ἄνδρα (ὦ) ἄνερ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ οἱ πατέρες τῶν πατέρων τοῖς πατράσι τοὺς πατέρας (ὦ) πατέρες οἱ ἄνδρες τῶν ἀνδρῶν τοῖς ἀνδράσι τοὺς ἄνδρας (ὦ) ἄνδρες

12 τὸ σῶμα τὸ ἄστυ τοῦ σώματος τοῦ ἄστεως τῷ σώματι τῷ ἄστει (ὦ) σῶμα
Στην τρίτη κλίση των ουδετέρων ανήκουν ουσιαστικά φωνηεντόληκτα που λήγουν σε -υ, οδοντικόληκτα μονόθεμα με χαρακτήρα τ, υγρόληκτα μονόθεμα με χαρακτήρα ρ και σιγμόληκτα που λήγουν σε -ος και σε -ας. Τα τριτόκλιτα ουδέτερα είναι περιττοσύλλαβα και σχηματίζουν σε κάθε αριθμό όμοια την ονομαστική, την αιτιατική και την κλητική. Η κατάληξη α της ονομαστικής, της αιτιατικής και της κλητικής του πληθυντικού είναι βραχύχρονη (εκτός από εκείνη των σιγμόληκτων σε -ος που προέρχεται από συναίρεση, π.χ. τά χρέα). ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ τὸ σῶμα τοῦ σώματος τῷ σώματι (ὦ) σῶμα τὸ ἄστυ τοῦ ἄστεως τῷ ἄστει (ὦ) ἄστυ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ τὰ ἄστη τῶν ἄστεων τοῖς ἄστεσι (ὦ) ἄστη τὰ σώματα τῶν σωμάτων τοῖς σώμασι (ὦ) σώματα

13 τὸ ἔαρ / ἦρ τὸ νέκταρ τοῦ ἔαρος / ἦρος τοῦ νέκταρος τῷ ἔαρι / ἦρι
Στην τρίτη κλίση των ουδετέρων ανήκουν ουσιαστικά φωνηεντόληκτα που λήγουν σε -υ, οδοντικόληκτα μονόθεμα με χαρακτήρα τ, υγρόληκτα μονόθεμα με χαρακτήρα ρ και σιγμόληκτα που λήγουν σε -ος και σε -ας. Τα τριτόκλιτα ουδέτερα είναι περιττοσύλλαβα και σχηματίζουν σε κάθε αριθμό όμοια την ονομαστική, την αιτιατική και την κλητική. Η κατάληξη α της ονομαστικής, της αιτιατικής και της κλητικής του πληθυντικού είναι βραχύχρονη (εκτός από εκείνη των σιγμόληκτων σε -ος που προέρχεται από συναίρεση, π.χ. τά χρέα). ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ τὸ ἔαρ / ἦρ τοῦ ἔαρος / ἦρος τῷ ἔαρι / ἦρι (ὦ) ἔαρ / ἦρ τὸ νέκταρ τοῦ νέκταρος τῷ νέκταρι (ὦ) νέκταρ ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ

14 τὸ βέλος τὸ τέρας τοῦ βέλους τοῦ τέρατος τῷ βέλει τῷ τέρατι τὸ τέρας
Στην τρίτη κλίση των ουδετέρων ανήκουν ουσιαστικά φωνηεντόληκτα που λήγουν σε -υ, οδοντικόληκτα μονόθεμα με χαρακτήρα τ, υγρόληκτα μονόθεμα με χαρακτήρα ρ και σιγμόληκτα που λήγουν σε -ος και σε -ας. Τα τριτόκλιτα ουδέτερα είναι περιττοσύλλαβα και σχηματίζουν σε κάθε αριθμό όμοια την ονομαστική, την αιτιατική και την κλητική. Η κατάληξη α της ονομαστικής, της αιτιατικής και της κλητικής του πληθυντικού είναι βραχύχρονη (εκτός από εκείνη των σιγμόληκτων σε -ος που προέρχεται από συναίρεση, π.χ. τά χρέα). ΕΝΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ τὸ βέλος τοῦ βέλους τῷ βέλει (ὦ) βέλος  τὸ τέρας τοῦ τέρατος τῷ τέρατι τὸ τέρας (ὦ) τέρας ΠΛΗΘΥΝΤΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ τὰ βέλη τῶν βελῶν τοῖς βέλεσι (ὦ) βέλη τὰ τέρα / τέρατα τῶν τεράτων / τερῶν τοῖς τέρασι / τέρασιν (ὦ) τέρα / τέρατα