ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΔΟΣΗ ΣΤΟΝ ΚΛΑΣΣΙΚΟ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ

Παρουσίαση με θέμα: "ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΔΟΣΗ ΣΤΟΝ ΚΛΑΣΣΙΚΟ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΔΟΣΗ ΣΤΟΝ ΚΛΑΣΣΙΚΟ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ
ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΣΧΟΛΗ ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ, ΤΜΗΜΑ Τ.Ε.Π.Α.Ε.Σ. ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΦΥΛΟ ΚΑΙ ΝΕΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΚΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ» ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΕΣ ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙΔΟΣΗ ΣΤΟΝ ΚΛΑΣΣΙΚΟ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ ΣΟΦΙΑ ΚΑΛΑΜΑΡΑ Ρόδος 2007

2 Περιεχόμενα Στόχος – σκοπός Ατομική επίτευξη Αρχικό ερώτημα
Στάδια έργασίας Προφίλ έρευνας Ερευνητικά ζητήματα Αποτελέσματα έρευνας Συμπέρασμα

3 Στόχος - σκοπός Στόχο της έρευνας αποτελεί, ο εντοπισμός της σχέσης, αφενός της επίδρασης κατά τη δομική θεώρηση και αφετέρου της προσαρμογής ανάλογα με τις περιστάσεις, ανάμεσα : στις ψυχολογικές διαστάσεις της Προσωπικότητας, της Συναισθηματικής Νοημοσύνης, του Κεντρικού Μηχανισμού Αυτοαξιολόγησης και του παράγοντα Φύλου, ως προς την ατομική επίτευξη κοινού στόχου, αυτού της εκδήλωσης προσωπικής κορυφαίας αθλητικής επίδοσης.

4 Στόχος -σκοπός Η εργασία σχεδιάστηκε με προσανατολισμό:
την έννοια της αθλητικής επίδοσης, τη σχέση του φύλου με αυτήν και το ρόλο της ψυχολογίας στους δύο παραπάνω τομείς.

5 Στόχος -σκοπός Έτσι, μέσα από την αναγνώριση και τεκμηρίωση «τεχνικών» πληροφοριών πάνω στην ψυχολογία της επίτευξης κορυφαίας απόδοσης από τα άτομα, η εργασία αποσκοπεί στο να βοηθήσει στην προσωπική βελτίωση του κάθε ατόμου, ως προσώπου που θέτει στόχους και οργανώνει τη δράση του μέσα σ΄ ένα κοινωνικό σύνολο.

6 Στόχος -σκοπός Η κοινωνική αυτή διάσταση είναι που καθιστά την έμφυλη προσέγγιση της εργασίας ιδιαιτέρως σημαντική, τροφοδοτώντας με πληροφορίες το θεωρητικό πλαίσιο που ασχολείται, ερευνητικά ή πρακτικά, με τον τρόπο που τα δύο φύλα οργανώνουν τη δράση τους στο πλαίσιο ενός φυσιο-ψυχο-κοινωνικού επεισοδίου, όπως είναι αυτό της εκδήλωσης ατομικής αθλητικής επίδοσης, ως αριθμητικό αποτέλεσμα προσωπικής απόδοσης– αποτύπωσης της ανθρώπινης συμπεριφοράς επίτευξης.

7 Ατομική επίτευξη Αθλητική επίδοση την οποία εκδηλώνουν παράγοντες Δομικοί, Κοινωνικοί, Φυσιολογικοί, Ψυχολογικοί (εσωτερικές συνθήκες) αλληλεπιδρώντας με τις Κοινωνικές Προσδοκίες, τις Πολιτιστικές Επιδράσεις και το Αγωνιστικό Περιβάλλον (εξωτερικές συνθήκες) και καθορίζουν παράγοντες όπως η Γενετική, οι Παιδικές Εμπειρίες, οι Προσωπικοί Στόχοι, οι Περιβαλλοντικές Επιδράσεις και οι Κοινωνικές Αλληλοεπιδράσεις οδηγώντας στην ατομική επίτευξη της Αθλητικής Επιτυχίας.

8 Ατομική επίτευξη Αθλητική επίδοση η οποία ως εκδήλωση της ανθρώπινης συμπεριφοράς, εντοπίστηκε εννοιολογικά και αξιολογήθηκε ηθικά, πρώτιστα στο φιλοσοφικό πλαίσιο της αρχαίας Ελλάδας, προκαλώντας έντονα το ενδιαφέρον μέχρι και σήμερα. Είναι αξιοσημείωτο γνωρίζοντας την εννοιολογική δομή της ελληνικής γλώσσας - καθώς οι λέξεις σχηματίζονται αποδίδοντας ταυτόχρονα τη θεωρητική έννοια - πόσο εύστοχα οι λέξεις Αθλητισμός, Αθλούμενοι, Άθλημα, Αθλητική επίδοση, σχηματίζονται στην οικογένεια λέξεων του ουσιαστικού Άθλος. Λέξη, η οποία και αποδίδει στην ουσία το νόημα της Υπέρβασης που οδηγεί στη βελτίωση. Έννοια, η οποία είχε εντοπιστεί στην κατασκευή της λέξης που θα περιέγραφε την ανθρώπινη αυτή δραστηριότητα.

9 Ατομική επίτευξη Νεότεροι θεωρητικοί προσδιόρισαν την αθλητική επίδοση ως «μάχη», όπου η «ψυχή» θα πρέπει να είναι σε θέση να υπομένει την καταπόνηση, για να συντελεστεί η αθλητική προσπάθεια, διατηρώντας έτσι την άποψη που θέλει τον αθλητισμό όχι αυτοσκοπό, αλλά αποτέλεσμα της προσπάθειας του ατόμου να εμπλακεί σε διαδικασίες υπέρβασης. Μια προσωπική Υπέρβαση που δίνει διαφορετικό νόημα στην έννοια της κορυφαίας αθλητικής επίδοσης που επιχειρούν και επιτυγχάνουν τα άτομα, ως δείκτη της προσπάθειας για προσωπική Βελτίωση.

10 Αρχικό ερώτημα Τι είναι όμως Αθλητική επίδοση και πως η «ψυχή…υπομένει την καταπόνηση» ή πιο εντοπισμένα, ποια η σχέση των ψυχολογικών διαστάσεων με την επίτευξη κορυφαίας αθλητική επίδοση; Με αυτό, ως αρχικό ερευνητικό ερώτημα, η παρούσα μελέτη οργανώθηκε ως εξής:

11 Στάδια εργασίας Αρχίζοντας με ποιοτική έρευνα Αναφορών, από άτομα που εμπλέκονται με την αθλητική διαδικασία, επιχειρήθηκε να εντοπιστεί η έννοιά της αθλητικής επίδοσης σ΄ ένα κοινό πλαίσιο αντικειμενικού προσδιορισμού, έτσι όπως αυτή εκδηλώνεται μέσα σε διαφορετικά αγωνιστικά περιβάλλοντα. Πάνω στα αποτελέσματα της πρώτης αυτής ερευνητικής προσπάθειας δομήθηκε το ερωτηματολόγιο συλλογής δεδομένων της κυρίως έρευνας.

12 Στάδια εργασίας Η τήρηση της ακαδημαϊκής δεοντολογίας και η επιτήρηση της προβολής προσωπικών σκέψεων κι αναζητήσεων, οδήγησε στην ενότητα της βιβλιογραφικής ανασκόπησης, στην οποία παρουσιάζεται το υπάρχον θεωρητικό ζήτημα της επιστημονικής κοινότητας, στο οποίο εντάσσεται η παρούσα μελέτη.

13 Στάδια εργασίας Τα αποτελέσματα της ποσοτικής διερεύνησης, που έγινε μετά την ποιοτική-πιλοτική έρευνα, εξήχθησαν μέσα από στρωματοποιημένη πανελλήνια δειγματοληψία, με την επίσημη συνδρομή της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Κλασσικού αθλητισμού (Σ.Ε.Γ.Α.Σ.).

14 Στάδια εργασίας Συγκεκριμένα μέσα από μεθοδολογικό σχεδιασμό αναζητήθηκε ο ρόλος των ψυχολογικών διαστάσεων, της Προσωπικότητας (Personality), της Συναισθηματικής Νοημοσύνης (Emotional Intelligence) και του Κεντρικού Μηχανισμού Αυτοαξιολόγησης (Core Self – Evaluations), στην εκδήλωση κορυφαίας προσωπικής αθλητικής επίδοσης, αξιοποιώντας τις δυνατότητες της ψυχο-μετρίας από τη μια και της αθλο- μέτρησης, ως ενιαίας αναλογικής αξιολόγησης της αθλητικής επίδοσης, από την άλλη.

15 Στάδια εργασίας Η εργασία ολοκληρώνει τον κύκλο της με το σχολιασμό των αποτελεσμάτων, τη σύγκριση με υπάρχουσες θεωρίες, την εξαγωγή συμπερασμάτων, τους ερευνητικούς περιορισμούς, τις εφαρμογές και τις προτάσεις για περαιτέρω ερευνητική προσέγγιση του θέματος.

16 Προφίλ έρευνας Συνοψίζοντας, ενδιαφέρον στην αναζήτηση της μελέτης αυτής, ως προς τον τρόπο που διερευνά τη σχέση των ψυχολογικών διαστάσεων με την επίτευξη κορυφαίας ατομικής αθλητικής επίδοσης, θεωρείται ότι έχει:

17 Προφίλ έρευνας 1. Η ιδιαιτερότητα να χρησιμοποιήσει διαφορετική αθλητική μέτρηση από τις υπάρχουσες. Συγκεκριμένα, κατασκεύασε για πρώτη φορά στη διεθνή βιβλιογραφία μια πειραματική βαθμολόγηση της κορυφαίας αθλητική επίδοσης σε φυσικό περιβάλλον, όπου αξιολογήθηκαν διαφορετικές περιστάσεις αθλητικών μετρήσεων ενιαία και αναλογικά ως προς ήδη υπάρχουσες μεταβλητές (φύλο, άθλημα, αγώνισμα, ηλικιακή αγωνιστική κατηγορία, τόπο και χρόνο). Μεταβλητές, οι οποίες και σταθεροποιήθηκαν, τηρουμένων των παραπάνω αναλογιών, ως προς την εκδήλωση κορυφαίας αθλητικής επίδοσης αφήνοντας έτσι να αναδειχθούν οι ατομικές διαφορές της συμπεριφοράς. Σε αντίθεση με τη συνήθη αθλητική μέτρηση των περιστάσεων μεμονωμένα σε έρευνες πεδίου, οι οποίες ως έτσι αποκόπτουν την αθλητική διαδικασία επίτευξης ή τις πειραματικές μετρήσεις, οι οποίες ναι μεν αξιολογούν ενιαία διαφορετικές περιστάσεις, ωστόσο εμπεριέχουν το κίνδυνο να μην μετρούν την έννοια της αθλητικής επίτευξης, καθώς η ίδια αναδεικνύεται στο φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον.

18 Προφίλ έρευνας 2. Η ποιοτική μελέτη Αναφορών, ως πιλοτική διερεύνηση, αφενός πάνω στον αντικειμενικό προσδιορισμό της έννοιας της αθλητικής επίδοσης και αφετέρου των κοινών περιστάσεων επίτευξή της, όπως αυτές αξιολογούνται ως σημαντικές από τους ίδιους τους εμπλεκόμενους με τη διαδικασία διαμόρφωσης της.

19 Προφίλ έρευνας 3. Η Απογραφική έρευνα στον κλασσικό αγωνιστικό αθλητισμό της Ελλάδας (1.660 αθλητές και αθλήτριες), η οποία συνέλεξε κορυφαίες ατομικές επιδόσεις από την δεκαετία του ΄70 έως και το 2006 και διασφάλισε την πανελλήνια στρωματοποιημένη δειγματοληψία σε 176 διαφορετικά επίπεδα, εξασφαλίζοντας στην έρευνα τυχαίο-αντιπροσωπευτικό δείγμα σε ποσοστό 88% των επιπέδων του πληθυσμού και διασφαλίζοντας έτσι αποτελέσματά με επιστημονική εγκυρότητα κι αξιοπιστία.

20 Προφίλ έρευνας 4. Η δημιουργία του πρώτου στη διεθνή βιβλιογραφία, επιστημονικά έγκυρου κι αξιόπιστου, μετρικού συστήματος αθλο-μέτρησης, το οποίο αποτελείται από το διασταυρωτικό μετρικό πλαίσιο ανάμεσα: 1) στο ενιαίο αναλογικό μετρικό σύστημα (ratio scale) βαθμολόγησης της αθλητικής επίδοσης ως την κορυφαία αγωνιστική επίδοση των ατόμων (στην ηλικιακή αγωνιστική κατηγορία που βρισκόταν κατά τη διάρκεια της έρευνας), αποδίδοντας αναλογικά βαθμούς, σε σχέση με το διαφορετικό αγώνισμα, φύλο, ηλικία, μονάδα μέτρησης της επίδοσης, τον τόπο και το χρόνο, 2) και στη μέτρηση της αθλητικής επίδοσης σε πλαστική κλίμακα ίσων διαστημάτων (plastic interval scale), η οποία αξιολογεί το κορυφαίο αγωνιστικό επίπεδο κάθε αθλητή /αθλήτρια, αποδίδοντας - με αντικειμενικά και αναλογικής μέτρησης κριτήρια – βαθμούς, για το σύνολο της αγωνιστικής τους πορείας.

21 Προφίλ έρευνας 5. Η πρώτη εφαρμογή του μετρικού αυτού συστήματος, πάνω στη εξέταση των σχέσεων ανάμεσα στο Φύλο, την Προσωπικότητα, τη Συναισθηματική Νοημοσύνη και τον Κεντρικό Μηχανισμό Αυτοαξιολόγησης, με την εκδήλωση κορυφαίας αθλητικής επίδοσης, μέσα από την τριγωνοποίηση των αποτελεσμάτων, ανάμεσα στην ατομική διερεύνηση από τη μία και στην διερεύνηση των περιστάσεων από την άλλη, ώστε να μειωθεί η πιθανότητα σφάλματος.

22 Προφίλ έρευνας 6. Η ανάδειξη των σχέσεων ανάμεσα στην επίτευξη κορυφαίας αθλητικής επίδοσης από τα άτομα, με τη Συναισθηματική Νοημοσύνη και τον Κεντρικό Μηχανισμό Αυτοαξιολόγησης. Μελέτη η οποία έγινε για πρώτη φορά σε πανελλήνια έρευνα στον χώρο του αθλητισμού.

23 Προφίλ έρευνας 7. Και μέσα από τα παραπάνω, η οπτική του Φύλου, η οποία εντάχθηκε ως κεντρική ενότητα στη μελέτη, από την οποία προσδιορίστηκε με επιστημονικώς αναπτυγμένη μεθοδολογικά διερεύνηση, η επίδραση των κοινωνικών παραγόντων και συνθηκών.

24 Ερευνητικά ζητήματα Η προσέγγιση αυτή, από την οπτική του Φύλου, είναι που θέτει και ουσιαστικά ερωτηματικά, αφενός πάνω στην καθιερωμένη μεθοδολογία της ερμηνείας στην μέτρηση της αθλητικής επίδοσης και αφετέρου στα συμπεράσματα που στηρίζονται σ΄ αυτή και δομούν το θεωρητικό πλαίσιο της κοινωνικής έννοιας του Φύλου.

25 Ερευνητικά ζητήματα Έννοια της αθλητικής μέτρησης, η οποία δέχεται επιστημονικά τεκμηριωμένη κριτική, ως προς την λογική κι εμπειρική εγκυρότητα της κι αξιοπιστία και στην οποία ελλοχεύει ο κίνδυνος αξιοποιούμενη σε στατιστικό διάλογο με τις ήδη επιστημονικά σταθμισμένες ψυχομετρήσεις, να δομηθούν θεωρητικά μοντέλα ανάπτυξης των ψυχολογικών διαστάσεων των δύο φύλων, τα οποία δεν αφορούν την έννοια της επίδοσης, ούτε και τον τρόπο γενικότερα που οργανώνουν τη δράση τους τα δύο φύλα στην επίτευξη κάθε στόχου.

26 Ερευνητικά ζητήματα Μοντέλα τα οποία όμως αναπαραγόμενα στον κοινωνικό διάλογο, από άτομα τα οποία δεν γνωρίζουν τη φύση της επιστημονικής αναζήτησης, χρησιμοποιούνται ως επιστημονικά επιχειρήματα πάνω στην αναπαραγωγή στερεοτυπικών αντιλήψεων για τις ικανότητες των δύο φύλων. Αποτέλεσμα να εντάσσονται παρά την πρόθεσή τους στον κοινωνικό μηχανισμό που διαμορφώνει του κοινωνικούς ρόλους των δύο φύλων.

27 Ερευνητικά ζητήματα Διάλογος, στον οποίο η εργασία λαμβάνει μέρος, μέσα από επιστημονική διερεύνηση στον χώρο αθλητισμού, ως αντικειμενικό πλαίσιο αξιολόγησης της ανθρώπινης συμπεριφοράς σε φυσικό περιβάλλον, μέσα από τη δυνατότητα της αθλητικής μέτρησης.

28 Ερευνητικά ζητήματα Αξία της αθλητικής μέτρησης η οποία κρίνεται επιστημονικά ως κομβικής σημασίας στο σημείο που αποτελεί ένα ενδεικτικό κι αντικειμενικό πλαίσιο μελέτης της ανθρώπινης συμπεριφοράς (Gill, 2000), ως μία αντικειμενική και ως εκ τούτου συγκρίσιμη κατάσταση στο φάσμα των περιστάσεων, όπου η διαφορετική συμπεριφορά των ατόμων μπορεί να μελετηθεί σε φυσικό περιβάλλον. Αντικειμενικό πλαίσιο στο οποίο τα άτομα εκδηλώνουν τα ψυχολογικά χαρακτηριστικά τους.

29 Ερευνητικά ζητήματα Ειδικότερα η εργασία συμμετέχει στον επιστημονικό διάλογο που εξελίσσεται πάνω στο υπάρχον ζήτημα της εγκυρότητας κι αξιοπιστίας μιας ενιαίας αθλητικής μέτρησης της ατομικής επίδοσης ή αλλιώς πάνω στο πρόβλημα που αφορά την έλλειψη κοινού κριτηρίου διαφοροποίησης ανάμεσα στις διαφορετικές περιπτώσεις επίτευξης που εμφανίζονται κατά την αθλητική διαδικασία.

30 Ερευνητικά ζητήματα Ζήτημα, που θεωρείται ως ο λόγος για τον οποίο η μελέτη της αθλητικής επίδοσης εγκατέλειψε τη δομική διερεύνηση ανάμεσα στα άτομα και στράφηκε στην επιμέρους διερεύνηση της αθλητικής συμπεριφοράς ανάλογα με την περίσταση.

31 Αποτελέσματα έρευνας Για το λόγο αυτό στην εργασία αυτή κατασκευάστηκε για πρώτη φορά στην διεθνή βιβλιογραφία ένα αναλογικό μετρικό σύστημα αξιολόγησης της αθλητικής επίδοσης, ενιαίο για διαφορετικές αθλητικές περιπτώσεις επιδόσεων. Παράδειγμα, της πρώτης εφαρμογής του αποτελούν τα αποτελέσματα σύμφωνα με τα οποία προβλεπτικοί παράγοντες της κορυφαίας ατομικής επίτευξης ανεδείχθησαν:

32 Αποτελέσματα έρευνας α) ο Κεντρικός Μηχανισμός Αυτοαξιολόγησης (αυτοεκτίμηση, αυτοαποτελεσματικότητα, νευρωτισμός, έδρα ελέγχου) ως δείκτης ικανοποίησης από τη διαδικασία, ο οποίος δηλώνει το βαθμός που τα άτομα πιστεύουν ότι μπορούν διαφορετικά να αποδώσουν από τη δομή τους, από αυτά που το περιβάλλον τους απαιτεί από εκείνα και καλλιεργεί, και

33 Αποτελέσματα έρευνας β) Η Χρήση των Συναισθημάτων προς επίλυση προβλημάτων από το μοντέλο της Συναισθηματικής Νοημοσύνης (αντίληψη κι έκφραση των συναισθημάτων, έλεγχο και ρύθμιση των συναισθημάτων, χρήση των συναισθημάτων προς επίλυση προβλημάτων, κατανόηση κι αιτιολόγηση των συναισθημάτων) ως δείκτης διαχείρισης καταστάσεων συναισθηματικής αλληλεπίδρασης.

34 Αποτελέσματα έρευνας Παράλληλα, τα χαρακτηριστικά της Προσωπικότητας στο μοντέλο των πέντε παραγόντων (εξωστρέφεια. νευρωτισμός, Προσήνεια, ευσυνειδησία, δεκτικότητα στην εμπειρία) δεν φάνηκαν να επηρεάζουν την εμφάνιση κορυφαίας ατομικής αθλητικής επίδοσης, επιβεβαιώνοντας την δομική τους σταθερότητά ανάμεσα στα άτομα και την ικανότητα προσαρμογής τους σε κάθε κοινό στόχο επίτευξης, όπως αυτός της επίτευξης κορυφαίας ατομικής αθλητικής επίδοσης.

35 Συμπέρασμα Επίτευξη αθλητικής επίδοσης η οποία τιθέμενη ως κοινός ατομικός στόχος δεν διαφοροποίησε, σύμφωνα με την έρευνα, την εκδήλωση των ψυχολογικών χαρακτηριστικών ανάμεσα στα δύο φύλα.

36 Τέλος παρουσίασης Ευχαριστούμε!