Γονιδιακές μεταλλάξεις και ασθένειες

Παρουσίαση με θέμα: "Γονιδιακές μεταλλάξεις και ασθένειες"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Γονιδιακές μεταλλάξεις και ασθένειες
Γονιδιακές μεταλλάξεις και ασθένειες δρεπανοκυτταρική αναιμία β- θαλασσαιμία α- θαλασσαιμία φαινυλκετονουρία αλφισμός Όλες κληρονομούνται με αυτοσωμικό υπολειπόμενο τύπο κληρονομικότητας

2 Δρεπανοκυτταρική αναιμία
Δρεπανοκυτταρική αναιμία Φυσιολογική β-αλυσίδα αιμοσφαιρίνης val leu his thr pro glu β-αλυσίδα δρεπανοκυτταρικής αιμοσφαιρίνης val leu his thr pro glu

3 ΔΡΕΠΑΝΟΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΑΝΑΙΜΙΑ
ΤΑ ΔΡΕΠΑΝΟΚΥΤΤΑΡΑ ΕΜΠΟΔΙΖΟΥΝ ΤΗ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ ΣΤΑ ΤΡΙΧΟΕΙΔΗ ΑΓΓΕΙΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΩΝΤΑΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΑ ΟΡΓΑΝΑ ΟΠΩΣ ΣΠΛΗΝΑ ΚΑΙ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ

4 Το μεταλλαγμένο γονίδιο συμβολίζεται με βs
Τα άτομα που είναι ομόζυγα για το μεταλλαγμένο (βsβs), παράγουν μόνο την μεταλλαγμένη αιμοσφαιρίνη (HbS) και καθόλου φυσιολογική (HbA) Τα συμπτώματα που εμφανίζουν είναι: παρεμποδίζεται η φυσιολογική κυκλοφορία του αίματος στα τριχοειδή αγγεία προβλήματα στους πνεύμονες, σπλήνα , κ.α Τα δρεπανοκύτταρα καταστρέφονται πιο γρήγορα από τα φυσιολογικά - συμπτώματα αναιμίας Τα άτομα που είναι ετερόζυγα για το μεταλλαγμένο (β βs), συνθέτουν αρκετή ποσότητα β αλυσίδας κι έτσι δεν εμφανίζουν τα συμπτώματα της ασθένειας. Οι φορείς παρουσιάζουν δρεπανοκυττάρωση σε συνθήκες έλλειψης οξυγόνου. Δεν υπάρχει θεραπεία

5 Είδη αιμοσφαιρινών στον άνθρωπο
Είδη αιμοσφαιρινών στον άνθρωπο HbA 2α και 2β αλυσίδες Φυσιολογική αιμοσφαιρίνη ενήλικα HbA2 2α και 2δ αλυσίδες Παράγεται φυσιολογικά σε μικρές ποσότητες στα ενήλικα άτομα HbF 2α και 2γ αλυσίδες Αιμοσφαιρίνη που παράγεται κυρίως κατά την εμβρυϊκή ηλικία HbS 2α και 2βs αλυσίδες Αιμοσφαιρίνη ατόμου με δρεπανοκυτταρική αναιμία Μια από περίπου διαπιστωμένες μεταλλάξεις στο γονίδιο της β-αλυσίδας

6 β-θαλασσαιμία Χαρακτηρίζεται από μεγάλη ετερογένεια
Χαρακτηρίζεται από μεγάλη ετερογένεια Πολλά διαφορετικά είδη γονιδιακών μεταλλάξεων( αντικαταστάσεις, προσθήκες, ελλείψεις βάσεων οδηγούν στην εμφάνιση πολλών διαφορετικών μεταλλαγμένων γονιδίων για την β-αλυσίδα, πχ. β1,β2,β3,…..,κλπ Οι επιπτώσεις ποικίλουν Παντελής έλλειψη πολυπεπτιδικής β-αλυσίδας, δεν συντίθεται HbA ⇨ σοβαρή αναιμία Ελάττωση σύνθεσης πολυπεπτιδικής β-αλυσίδας ⇨ λιγότερο σοβαρή αναιμία Τα ομόζυγα άτομα (δυο μεταλλαγμένα γονίδια) εμφανίζουν σοβαρή αναιμία/παρατηρείται αύξηση της HbF Τα ετερόζυγα άτομα (ένα μεταλλαγμένο, ένα φυσιολογικό γονίδιο) εμφανίζουν ήπια αναιμία/παρατηρείται αύξηση της HbΑ2 Τα ομόζυγα άτομα χρειάζονται συνεχείς μεταγγίσεις, που όμως δημιουργούν πρόβλημα υπερφόρτωσης του οργανισμού με σίδηρο. Αυτό αντιμετωπίζεται με ειδικά φάρμακα Η συχνότητα εμφάνισης β-θαλασσαιμίας και δρεπανοκυτταρικής αναιμίας είναι μεγαλύτερη σε περιοχές όπου παλαιότερα εμφανίζονταν ελονοσία…

7 α-θαλασσαιμία Τα γονίδια που κωδικοποιούν την α αλυσίδα είναι διπλά ⇨2 σε κάθε ομόλογο χρωμόσωμα ⇨4 σε κάθε ζεύγος ομολόγων 16ο ζεύγος α-γονίδια Μεγάλες σε έκταση μεταλλάξεις οδηγούν σε έλλειψη ολόκληρου του α γονιδίου Η βαρύτητα των συμπτωμάτων εξαρτάται από το αν απουσιάζουν 1,2,3 ή όλα τα α-γονίδια Αν απουσιάζουν όλα τα α-γονίδια σε ένα έμβρυο, αυτό γεννιέται νεκρό…..

8 Μεταλλάξεις σε γονίδια που δημιουργούν διαταραχές στον μεταβολισμό
Μεταλλάξεις σε γονίδια που δημιουργούν διαταραχές στον μεταβολισμό διατροφή (πρωτεΐνες) φαινυλαλανίνη τυροσίνη Ε1 ενδιάμεσα προϊόντα μελανίνη Ε2 Έλλειψη του ενζύμου υδροξυλάση της φαινυλαλανίνης Έλλειψη του ενζύμου τυροσινάση αλφισμός φαινυλκετονουρία

9

10

11

12

13 ασπαρτάμη ασπαρτικό οξύ φαινυλαλανίνη → ασπαρτάμη

14 άλλες τεχνητές γλυκαντικές ύλες
άλλες τεχνητές γλυκαντικές ύλες σακχαρίνη Κυκλαμικό νάτριο σουκραλόζη Ακετοσουλφάμη Κ