ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ.

Παρουσίαση με θέμα: "ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ

2 ΘΕΩΡΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΑ Γ.Σ.Π. ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Στόχος της η δημιουργία και διαχείριση χωρικών στοιχείων 1.1. ΧΑΡΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ, εστιάζεται κυρίως στα χαρτογραφικά χαρακτηριστικά των ΓΣΠ. Θεωρούν ότι τα ΓΣΠ αποτελούν συστήματα για τη διαχείριση χαρτογραφικών στοιχείων. 1.2. ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ, δίνει έμφαση στη σπουδαιότητα των ΓΣΠ ως σύγχρονων συστημάτων διαχείρισης βάσεων δεδομένων. ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΧΩΡΙΚΗΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ,υποστηρίζει τη σπουδαιότητα της Γεωγραφικής (Χωρικής) Ανάλυσης. Τα ΓΣΠ θεωρείται ότι αποτελούν τμήμα της επιστήμης της Γεωγραφίας και όχι απλώς μια νέα τεχνολογική εξέλιξη. ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ, εστιάζεται στη δυνατότητα τω ΓΣΠ να βοηθούν στην επίλυση χωρικών προβλημάτων δηλ. Να συμμετέχουν ενεργά στο χωρικό σχεδιασμό. Οι θεωρήσεις αυτές των ΓΣΠ που οι επιμέρους υποστηρικτές τους τις θεωρούν αντιφατικές, μπορούν να ειδωθούν σαν επιστημονικά πεδία με κοινό τόπο την χωρική διάσταση και επομένως είναι αλληλοσχετιζόμενα και αποτελούν τμήματα μίας Ολοκληρωμένης Χωρικής Προσέγγισης

3 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΜΕ ΚΟΙΝΟ ΣΤΟΧΟ ΤΟ ΧΩΡΟ
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΕΔΙΑ ΜΕ ΚΟΙΝΟ ΣΤΟΧΟ ΤΟ ΧΩΡΟ Μια Ολοκληρωμένη Χωρική Προσέγγιση Απαιτεί να : οριοθετούν οι χωρικές αλλά αλληλένδετες περιοχές της διαχείρισης, ανάλυσης και του σχεδιασμού προβληθούν οι σχέσεις ανάμεσα στη διαχείριση των χωρικών στοιχείων, της χωρικής ανάλυσης και του χωρικού σχεδιασμού που αποτελούν τα βασικά επιστημονικά πεδία της χωρικής διάστασης προβληθούν τα προβλήματα που δημιουργούνται όταν σ’ ένα σύστημα αλληλοσχετιζόμενων και αλληλεπιδρώντων γνωστικών περιοχών, όπως οι παραπάνω, η ανάπτυξη είναι ανισοβαρής κι όχι σε συγχρονισμό με τις άλλες.

4 1ο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

5 2ο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

6 3ο ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

7 ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ

8 ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ Οι τρεις αυτές περιπτώσεις αναφέρονται σε διαφορετικές χώρες (Ελλάδα - Η.Π.Α.), διαφορετικό μέγεθος περιοχής (ολόκληρη πολιτεία-μικρή περιοχή Αθηνών), διαφορετικό είδος περιοχών (αστικό-μη αστικό) και γενικά παρουσιάζουν μια σειρά από άλλες χαρακτηριστικές διαφοροποιήσεις.   Έχουν όμως και οι τρεις εφαρμογές ένα κοινό σημείο. Αναφέρονται όλες σε διαδικασίες χωρικού σχεδιασμού, ο οποίος παρουσιάζει δύο βασικά χαρακτηριστικά. Θεωρήθηκε ότι ο χωρικός σχεδιασμός δεν θα μπορούσε να γίνει χωρίς κάποιας μορφής συστήματος διαχείρισης χωριών στοιχείων. Θεωρήθηκε ότι ο χωρικός σχεδιασμός απαιτεί χωρική ανάλυση ικανή να περιγράψει τις σύνθετες διαδικασίες που υπάρχουν σε μια μονάδα χώρου.

9 ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ Οι τρεις αυτές εφαρμογές αποτελούν τυπικά δείγματα της διαχρονικής εξέλιξης που έχουν υποστεί η μορφή και το είδος τόσο του σχεδιασμού της, όσο και της ανάλυσης και του τρόπου διαχείρισης των χωρικών στοιχείων τους. Η αλλαγή υποδείγματος είναι βασικό εργαλείο για να αντιληφθούμε τη σχέση ανάμεσα στο χωρικό σχεδιασμό και τα συστήματα πληροφοριών, αλλά κυρίως της ανάλυσης χώρου, τόσο με τα συστήματα αυτά που σήμερα έχουν τη μορφή των Γ.Σ.Π. όσο και με το σχεδιασμό. Κι’ αυτό γιατί, όπως δεν μπορούμε να μιλάμε για πρόοδο στη διαχείριση χωρικών στοιχείων έξω από το χωρικό σχεδιασμό, για χάρη του οποίου διαχειριζόμαστε τα στοιχεία αυτά, με τον ίδιο τρόπο ο χωρικός σχεδιασμός δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς κάποιας μορφής χωρική ανάλυση, δηλαδή εφαρμογή κάποιων μεθόδων και τεχνικών που να οδηγούν στην αναγνώριση των χωρικών διαδικασιών.

10 ΥΠΟΔΕΙΓΜΑ (Paradigm) Είναι ένα σύνολο από ιδέες, μεθόδους, βασικές αλήθειες και διαδικαστικούς κανόνες που καθοδηγούν οποιαδήποτε επιστημονική ή επαγγελματική δραστηριότητα. Ένα χωρικό σχεδιαστικό υπόδειγμα είναι ο κυρίαρχος και αποδεκτός τρόπος, με τον οποίο οι πολεοδόμοι και οι χωροτάκτες ενεργούν σε μια δεδομένη στιγμή.

11 ΕΞΕΛΙΞΗ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ
Κλασσικός Σχεδιασμός: Στο υπόδειγμα αυτό η πολεοδομία μεταμορφώνει ή ξαναδημιουργεί το ανθρωποποίητο περιβάλλον, σύμφωνα με τις βασικές αρχές της αισθητικής και της συμμετρίας. Οι ανάγκες του, επομένως, σε στοιχεία και εργαλεία διαχείρισής τους είναι περιορισμένες. Τεχνικός Σχεδιασμός (blueprint planning): Στο υπόδειγμα αυτό οι κανόνες του ορθολογισμού εφαρμόζονται για να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον που θα είναι βέβαια πιο ανθρώπινο, αλλά κυρίως θα έχει τάξη και αποδοτικότητα. Οι ανάγκες του, επομένως, μετακινούνται από τη συλλογή στοιχείων στη δημιουργία πληροφοριών μέσα.

12 ΕΞΕΛΙΞΗ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΩΝ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ
Λειτουργικός Σχεδιασμός: Ο πολεοδόμος και ο χωροτάκτης είναι πια ένας κοινωνικός μηχανικός (social engineer) που έχει στην κατοχή του ένα μεγάλο αριθμό στοιχείων και αναφέρεται σε μια μυριάδα παραμέτρων και μεταβλητών, τα οποία όμως πρέπει να επεξεργαστεί για να βελτιστοποιήσει τη λειτουργία του συστήματος που εκπροσωπεί η πόλη ή η περιφέρεια. Ο χωρικός σχεδιασμός, επομένως, απαιτεί εργαλεία μαζικής διαχείρισης πληροφοριών, όπως αυτά των Γ.Σ.Π. Στρατηγικός Σχεδιασμός: Έχει γίνει κατανοητό ότι ο χωρικός σχεδιασμός για να είναι αποδοτικός και σε επαφή με την κοινωνική και την οικονομική πραγματικότητα πρέπει να είναι σχεδιασμός διαδικασιών. Στο υπόδειγμα αυτό, επομένως, η σημαντικότητα μετακινείται από τα σχέδια στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, όπου τα συστήματα πληροφοριών και οι τεχνικές ανάλυσης χώρου δεν χρησιμοποιούνται απλώς, αλλά ενσωματώνονται στη συνολική διαδικασία λήψης αποφάσεων που αποτελεί τον χωρικό σχεδιασμό.

13 ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ

14 ΑΝΑΛΥΣΗ ΧΩΡΟΥ « Μια συνολική δυνατότητα διαχείρισης-μετασχηματισμού των χωρικών στοιχείων σε διαφορετικές μορφές, δίνοντάς τους, σαν αποτέλεσμα, διαφορετική έννοια». Bailey (1990) «Διαδικασία από στοιχεία σε πληροφορία». Κουτσόπουλος (1979) «Ποσοτικές διαδικασίες και τεχνικές που εφαρμόζονται σε χωρικές αναλυτικές εργασίες». Johnston (1986) « Η Ανάλυση Χώρου στοχεύει: Στη σωστή περιγραφή γεγονότων στο χώρο. Στη συστηματική διερεύνηση των χωρικών προτύπων και των χωρικών σχέσεων. Στην αύξηση της ικανότητας πρόβλεψης και ελέγχου γεγονότων. Στη χρησιμοποίησή της σαν εργαλείο λήψης αποφάσεων για το χώρο.» Haining (1994)

15 ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΧΩΡΟΥ
Περιγραφική Επεξεργασία: Μέχρι και την ανάπτυξη της λεγόμενης ποσοτικής επανάστασης στις κοινωνικές επιστήμες και στη γεωγραφία στις αρχές του 1950, η περιγραφική επεξεργασία (συνήθως ταξινόμηση και κωδικοποίηση) για πολλούς αιώνες αποτελούσε τη μοναδική προσέγγιση των χωρικών γεγονότων, αφού ουσιαστικά ο μοναδικός τρόπος επεξεργασίας των χωρικών στοιχείων ήταν ο χάρτης. Το αποτέλεσμα βέβαια ήταν ο χωρικός σχεδιασμός να περιορίζεται στο κλασσικό υπόδειγμα. Στατιστική Επεξεργασία: Χάρη στις νέες μορφές στατιστικών μεθόδων που ήλθαν στο προσκήνιο τη δεκαετία του 1950, υποθέσεις σχετικά με τα χωρικά πρότυπα και τις σχέσεις μεταξύ τους μπορούν να ελεγχθούν και με τον τρόπο αυτό να δημιουργούνται οι αναγκαίες πληροφορίες για τον τεχνικό σχεδιασμό.

16 ΕΞΕΛΙΞΗ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΧΩΡΟΥ
Αναλυτική Επεξεργασία και Μοντελοποίηση: Η ανάλυση χώρου εστιάζεται στην αποκάλυψη των πιθανών σχέσεων μεταξύ των χωρικών πρότυπων και άλλων χαρακτηριστικών της περιοχής μελέτης και με την μοντελοποίηση αυτών των σχέσεων, με στόχο την κατανόησή τους ή την πρόγνωσή τους. Γενικά ο αυτοματισμός των Γ.Σ.Π. και η αναλυτική επεξεργασία είναι έννοιες στενά συνδεδεμένες με το λειτουργικό σχεδιασμό που είναι σήμερα ο βασικός τρόπος χωρικού σχεδιασμού. Ανάλυση για Διαδικασία Λήψης Αποφάσεων: Η τελευταία και πιο πρόσφατη προσέγγιση της ανάλυσης χώρου αναφέρεται στη χρήση της σαν εργαλείο υποστήριξης λήψης αποφάσεων. Συγκεκριμένα, οι παραδοσιακές προσεγγίσεις της περιγραφής, των στατιστικών υποθέσεων και της μοντελοποίησης υποχωρούν μπροστά στην ανάγκη να ληφθούν αποφάσεις βασισμένες στα αποτελέσματα των χωρικών αναλύσεων. Αυτό βέβαια δημιουργεί από τη μια μεριά την ανάγκη για συστήματα χωρικών πληροφοριών εστιασμένα στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, ενώ από την άλλη δημιουργείται το πλαίσιο μέσα στο οποίο ο σύγχρονος σχεδιασμός με βάση τις διαδικασίες λήψης αποφάσεων μπορεί να επιτευχθεί.

17 ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ

18 ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΧΩΡΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ
ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΧΩΡΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Χειροποίητοι Χάρτες: Τα τελευταία χρόνια, διάφοροι πολιτισμοί έχουν χρησιμοποιήσει γραφικούς συμβολισμούς και χάρτες για να αναπαραστήσουν και να αναλύσουν χωρικά κατανεμημένα φαινόμενα, για να κρατήσουν αρχεία για το χώρο, κι ακόμα για να μεταδώσουν χωρικές έννοιες σε άλλους. Ψηφιακοί Χάρτες και Προϊόντα: Μια πρώτη αλλαγή είναι αυτή που έχει οδηγήσει από τους κλασσικούς “χειροποίητους” χάρτες στη χρήση των ψηφιακών αυτοματοποιημένων χαρτών. Μια δεύτερη αλλαγή είναι η διαχείριση μιας πληροφοριακής βάσης των χωρικών φαινομένων για συνεχή εφαρμογή από ποικίλους χρήστες. και την αντιμετωπίζει σαν μια τεχνολογία που παράγει διάφορα ψηφιακά “προϊόντα”. Σαν αποτέλεσμα, το πλαίσιο για την ανάλυση του χώρου και κατ’ επέκταση του σχεδιασμού διαφοροποιείται, αφού με τον τρόπο αυτό δίνεται η δυνατότητα στατιστικής επεξεργασίας των στοιχείων.

19 ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΧΩΡΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ
ΕΞΕΛΙΞΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΧΩΡΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών: Ένας άλλος τρόπος αντιμετωπίζει την τεχνολογία των χωρικών συστημάτων πληροφοριών σαν μια βασική δομή για τον συσχετισμό λειτουργιών και στοιχείων. Με βάση αυτή τη θεώρηση, μια αλλαγή έχει επέλθει, που είναι από την απλή ψηφιακή κωδικοποίηση γεωγραφικών χαρτών σε “μοντελοποιημένα στοιχεία” (data model), που είναι ένας τρόπος περιγραφής της δομής και της λειτουργίας της πληροφοριακής βάσης, μια νέας γενιά εργαλείων διαχείρισης και ανάλυσης στοιχείων γνωστών σαν Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών. Στα συστήματα αυτά, είναι δυνατή, όχι βέβαια πάντα εύκολη, η μοντελοποίηση των χωρικών σχέσεων και η συστεμική προσέγγιση στο σχεδιασμό. Xωρικά Συστήματα Λήψης Αποφάσεων: Τα Γ.Σ.Π. δεν μπορούν για πολλούς λόγους να ανταποκριθούν στις ανάγκες λήψης αποφάσεων και επομένως χρειάζονται χωρικά συστήματα πληροφοριών που θα δίνουν την δυνατότητα στους λήπτες των αποφάσεων να χρησιμοποιούν τη δική τους διαδικασία λήψης αποφάσεων, η οποία να στηρίζεται σε εξειδικευμένες χωρικές αναλύσεις, όπως προσδιορίζονται από τον στρατηγικό σχεδιασμό.

20 ΣΧΕΔΙΑΣΤΙΚΑ ΥΠΟΔΕΙΓΜΑΤΑ

21 ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ – ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΧΩΡΟΥ – Γ.Σ.Π.
ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ – ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΧΩΡΟΥ – Γ.Σ.Π. Για το χωρικό σχεδιασμό δεν είναι απόλυτα αναγκαία η εφαρμογή μιας χωρικής ανάλυσης, με τον ίδιο τρόπο που για την ανάλυση χώρου δεν είναι αναγκαία η ύπαρξη ενός Γ.Σ.Π. Εντούτοις, η σχέση μεταξύ τους θα μπορούσε, τουλάχιστον σήμερα, να χαρακτηρισθεί ως αναπόφευκτα συμβιωτική. Η Ανάλυση Χώρου αποτελεί την ικανή αλλά όχι και αναγκαία συνθήκη για την επίτευξη του χωρικού σχεδιασμού, ενώ για την ίδια η ικανή συνθήκη είναι τα Γ.Σ.Π.. Οποιαδήποτε αλλαγή στη διαδικασία σχεδιασμού δημιουργεί διαφορετικές ανάγκες για την ανάλυση και διαχείριση των χωρικών στοιχείων της, αλλά και αντίστροφα η μετεξέλιξη στην τεχνογνωσία και τεχνολογία των χωρικών συστημάτων πληροφοριών, που με τη σειρά τους διαμορφώνει νέους τρόπους χωρικής ανάλυσης, οδηγεί σε διαφοροποίηση του τρόπου εφαρμογής του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού. Τα Γ.Σ.Π. σε συνδυασμό με την ανάλυση χώρου αποτελούν ένα βασικό και αναπόσπαστο συστατικό του χωρικού σχεδιασμού με τον ίδιο τρόπο που η πολεοδομία και χωροταξία πρέπει να θεωρούνται πλέον σαν διαδικασίες διαχείρισης και ανάλυσης χωρικών στοιχείων.

22 ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ – ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΧΩΡΟΥ – Γ.Σ.Π.
ΣΧΕΣΕΙΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ – ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΧΩΡΟΥ – Γ.Σ.Π. Υπάρχουν σαφείς και τεκμηριωμένες διαχρονικές εξελίξεις (κάθετες σχέσεις) και αιτιοκρατικές διασυνδέσεις (οριζόντιες σχέσεις) στις τρεις αυτές περιοχές. Οι σχέσεις αυτές (κάθετες και οριζόντιες) δεν μπορούν να χαρακτηρισθούν ως ομοιόμορφες και ισοδύναμα αναπτυγμένες. Κατάσταση στις διαχρονικές εξελίξεις. Κατάσταση στις διασυνδέσεις. Η ανάπτυξη και διασύνδεση των τριών αυτών περιοχών είναι σαφώς ανισοβαρής και κυρίως χωρίς συγχρονισμό μεταξύ τους. Οι τρεις αυτές περιοχές εξελίχθησαν ανεξάρτητα η μία από την άλλη και χωρίς καμιά προσπάθεια διασύνδεσης τους. Σαν αποτέλεσμα, τρεις γνωστικές περιοχές που από τη φύση τους αποτελούν ένα ενιαίο σύστημα (θεραπεύουν το χώρο), προσεγγίστηκαν τμηματικά και αποσπασματικά.

23 ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΧΩΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΧΩΡΟΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΧΩΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΧΩΡΟ Γ.Σ.Π ΑΝΑΛΥΣΗ

24 ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΧΩΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ
Μια Ο.Χ.Π. παρουσιάζει σημαντικά πλεονεκτήματα, όπως: Καταρχάς με δεδομένη την τρομακτική ανάπτυξη των Γ.Σ.Π., η τόσο αναγκαία και συνάμα τόσο απούσα από τον σχεδιασμό Ανάλυση Χώρου, θα είναι στη διάθεση ενός μεγαλύτερου κύκλου χρηστών, έξω από τον σχετικά μικρό αριθμό όσων θεραπεύουν τις επιστήμες του χώρου. Οι δυνατότητες παρουσίασης των Γ.Σ.Π. επιτρέπουν στους χρήστες μια άμεση αντιμετώπιση τυχόν δυσκολιών και ιδιαιτεροτήτων τόσο κατά τη διάρκεια των αναζητήσεων, όσο και της επιβεβαίωσης των αποτελεσμάτων του σχεδιασμού. Η υπολογιστική δύναμη των σύγχρονων Γ.Σ.Π. δίνει τη δυνατότητα στους αναλυτές να επεξεργάζονται τα στοιχεία με νέους τρόπους που μπορούν να φανούν ιδιαίτερα χρήσιμοι στο να αποκαλύπτουν τα χωρικά πρότυπα και τις υπάρχουσες σχέσεις, που σε τελική ανάλυση ενδιαφέρουν το σχεδιασμό. Τέλος μια ολοκληρωμένη προσέγγιση των Γ.Σ.Π. της Ανάλυσης Χώρου και του σχεδιασμού θα εστιάσει αναπόφευκτα την προσοχή όλων στο βασικό πρόβλημα της ανάγκης χρήσης της Ανάλυσης Χώρου που συχνά αγνοείται.