ΜΕΤΑ-ΚΕΫΝΣΙΑΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ

Παρουσίαση με θέμα: "ΜΕΤΑ-ΚΕΫΝΣΙΑΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΜΕΤΑ-ΚΕΫΝΣΙΑΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6: Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΩΝ ΜΕΤΑ- ΚΕΫΝΣΙΑΝΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Το υλικό του παρόντος κεφαλαίου έχει αντληθεί από το Αργείτης, Γ. «Μετα-Κεϋνσιανή οικονομική θεωρία και πολιτική», πανεπιστημιακές΄παραδόσεις, ΕΚΠΑ

2 Η πολιτική φιλοσοφία των Μ-Κ οικονομικών
Η Μ-Κ θεωρία δίνει ρόλο στην κρατική παρέμβαση στην οικονομία. Ωστόσο, αν το μέλλον δεν μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια, όπως ισχυρίζεται η Μ-Κ παράδοση, τότε δεν υπάρχει ισχυρός λόγος να πιστεύουμε ότι η κυβέρνηση και το κράτος γενικότερα θα είναι σε θέση να κάνουν καλύτερη αξιολόγηση μελλοντικών οικονομικών γεγονότων από ό,τι τα άτομα και ο ιδιωτικός τομέας. Εκείνο όμως που πρέπει να παραδεχτούμε είναι ότι η κυβέρνηση έχει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα των μακροχρόνιων κοινωνικών αναγκών και προβλημάτων και της κατάστασης της οικονομίας. Ο ιδιωτικός τομέας συνήθως πράττει βάσει της ευκαιρίας που του παρουσιάζεται για εύκολο και γρήγορο κέρδος.

3 Η πολιτική φιλοσοφία των Μ-Κ οικονομικών
Συνεπώς, υπάρχει τουλάχιστον ρόλος για το κράτος στο σχεδιασμό και στην υλοποίηση μακροχρόνιων επενδυτικών προγραμμάτων από τα οποία προκύπτει κοινωνικό όφελος. Αυτό δεν σημαίνει ότι το κράτος μπορεί να παρέμβει σε μικροοικονομικό επίπεδο στο σχεδιασμό προϊόντων και στις αποφάσεις για τις παραγόμενες ποσότητες τους. Η θέση της Μ-Κ οικονομικής στο ζήτημα της οικονομικής πολιτικής διαμορφώνεται βάσει της ιστορικής παρατήρησης και εμπειρίας ότι το οικονομικό σύστημα των ελεύθερων αγορών δημιουργεί επαναλαμβανόμενες και συχνά παρατεταμένες διακυμάνσεις στην παραγωγή και στην απασχόληση, καθώς επίσης και ανισότητα στη διανομή του εισοδήματος.

4 Η πολιτική φιλοσοφία των Μ-Κ οικονομικών
Οι δυνάμεις της αγοράς δεν μπορούν από μόνες τους να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της ανεργίας και τις ανισότητες που χαρακτηρίζουν το καπιταλιστικό σύστημα. Αντίθετα, οι δυνάμεις της αγοράς αντιμετωπίζονται ως αιτία των οικονομικών ανισοτήτων και της αστάθειας των οικονομιών. Ωστόσο, οι δυνάμεις της αγοράς έχουν τη δυναμική να δημιουργούν νέα προϊόντα, νέες τεχνολογίες που βελτιώνουν τις συνθήκες και τη ποιότητα ζωής των ανθρώπων.

5 Η πολιτική φιλοσοφία των Μ-Κ οικονομικών
Οι κυβερνήσεις θα πρέπει λοιπόν να διαμορφώσουν εκείνο το οικονομικό περιβάλλον όπου θα περιορίζει τις αδυναμίες του συστήματος, χωρίς να αποθαρρύνει και να παρεμποδίσει τις θετικές ενέργειες του. Για τη Μ-Κ οικονομική θεωρία, η αποτυχία της αγοράς να πετύχει την αποτελεσματικότητα που υπόσχεται στην κατανομή των πόρων οφείλεται στην ασταθή συμπεριφορά της επένδυσης, η οποία με τη σειρά της οφείλεται στον ευμετάβλητο χαρακτήρα των προσδοκιών και στην ψυχολογία των επενδυτών.

6 Η πολιτική φιλοσοφία των Μ-Κ οικονομικών
Δεδομένης της αστάθειας της επένδυσης, οι αγορές δεν μπορούν από μόνες τους να καλύψουν το κενό που δημιουργείται μεταξύ εισοδήματος και κατανάλωσης και να οδηγήσουν το οικονομικό σύστημα στην πλήρη απασχόληση των συντελεστών παραγωγής. Η μείωση της διαφοράς είναι δυνατή μόνο μέσω της κρατικής παρέμβασης. Το δημόσιο έλλειμμα και χρέος θα πρέπει κάθε φορά να προσαρμόζονται στις ανάγκες της οικονομίας να διαχειριστεί το πρόβλημα της ανεργίας. Στη Μ-Κ θεωρία δεν είναι λογικό οι κυβερνήσεις να ασκούν πολιτικές ισοσκελισμένου προϋπολογισμού όταν οι άνθρωποι δυστυχούν από την έλλειψη ευκαιριών να αποκτήσουν εισόδημα

7 Η πολιτική φιλοσοφία των Μ-Κ οικονομικών
Αντίθετα, σε μία πολιτισμένη κοινωνία είναι απόλυτα λογικό για την κυβέρνηση να ασκεί ελλειμματική δημοσιονομική πολιτική ώστε να δίνει ευκαιρίες σε όλους τους ανθρώπους που επιθυμούν να έχουν την εργασία και το εισόδημα τους. Στη Μ-Κ παράδοση υπάρχει λοιπόν δυνητικός ρόλος για την κυβέρνηση να εφαρμόζει κυρίως, αλλά όχι μόνο, πολιτικές διαχείρισης της ζήτησης με στόχο την επίτευξη της πλήρους απασχόλησης των συντελεστών παραγωγής χωρίς πληθωριστικές πιέσεις. Για να επιτευχθεί ο διπλός αυτός στόχος, οι Μ-Κ οικονομολόγοι υποστηρίζουν ότι οι κυβερνήσεις μπορούν και πρέπει να αναλαμβάνουν συνεχώς δραστηριότητες που θα ενθαρρύνουν την ικανή και δημιουργική επιχειρηματικότητα και κουλτούρα.

8 Η πολιτική φιλοσοφία των Μ-Κ οικονομικών
Οποτεδήποτε ο ιδιωτικός τομέας διακρίνεται από απαισιοδοξία και έλλειψη ενδιαφέροντος για ανάληψη νέων επενδυτικών δραστηριοτήτων και αύξησης της απασχόλησης, οι κυβερνήσεις θα πρέπει μέσω της κατάλληλης δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής να ενθαρρύνουν την αύξηση της ζήτησης. Η τελευταία όταν είναι καλά σχεδιασμένη μπορεί να αποτελέσει κίνητρο για τον ιδιωτικό τομέα να διευρύνει την παραγωγή του, αξιοποιώντας τους διαθέσιμους πόρους και αυξάνοντας την κοινωνική ευημερία. Πρέπει να σημειωθεί ότι ο στόχος της πλήρους απασχόλησης με την κατάλληλη διαχείριση της ζήτησης δεν συγκεντρώνει το αποκλειστικό ενδιαφέρον της Μ-Κ παράδοσης. Κεντρικό επίσης ρόλο έχουν και οι πολιτικές αναδιανομής του εισοδήματος και άμβλυνσης των οικονομικών ανισοτήτων, καθώς και η δημιουργία κατάλληλου θεσμικού περιβάλλοντος.

9 Η πολιτική φιλοσοφία των Μ-Κ οικονομικών
Οι Μ-Κ οικονομολόγοι αποδέχονται πιθανές δυσκολίες στην εφαρμογή πολιτικών παρέμβασης και ρύθμισης των αγορών εξαιτίας της αντίδρασης οικονομικών συμφερόντων, που στο όνομα της υπεράσπισης της ελευθερίας των αγορών, θα αντιδράσουν σε πολιτικές στοχεύσεις, όπως η πλήρης απασχόληση, η δικαιότερη κατανομή του εισοδήματος, κλπ. Ο Kalecki (1971) στο καταπληκτικό άρθρο του για την πολιτική διάσταση της πλήρους απασχόλησης αναφέρεται στις κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις της μείωσης της ανεργίας. Η πλήρης απασχόληση αυξάνει την πολιτική ισχύ της εργασίας, η οποία διεκδικώντας κοινωνικές αλλαγές θέτει σε αμφισβήτηση τα θεμέλια της οικονομίας της αγοράς και τα βιομηχανικά και τραπεζικά συμφέροντα που ωφελούνται από το υπάρχον οικονομικό σύστημα.

10 Η πολιτική φιλοσοφία των Μ-Κ οικονομικών
Αυτό συνεπάγεται για τον Kalecki ότι τα ισχυρά οικονομικά συμφέροντα δεν μπορούν παρά να οργανωθούν ενάντια στο στόχο της πλήρους απασχόλησης και υπέρ πολιτικών απελευθέρωσης της αγοράς και περιορισμού της κρατικής παρέμβασης. Οι πολιτικές αυτές δημιουργούν την απαραίτητη, για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων τους, δεξαμενή ανέργων.

11 Η πολιτική φιλοσοφία των Μ-Κ οικονομικών
Επίσης, για τους Μ-Κ οικονομολόγους μια αύξηση στην ποσότητα του χρήματος δεν συνεπάγεται αυτόματα πληθωριστική πίεση στο οικονομικό σύστημα. Στη λογική της παράδοσης αυτής, μια αύξηση στην ποσότητα του χρήματος επιτρέπει στους επιχειρηματίες να χρησιμοποιήσουν περισσότερους διαθέσιμους χρηματικούς πόρους και να αυξήσουν τις επενδύσεις τους, συνεπώς και τη ζήτηση. Η προσδοκώμενη αύξηση της παραγωγής και προσφοράς καθιστά μη πληθωριστική την αύξηση του δημοσιονομικού ελλείμματος και της ποσότητας του χρήματος. Ωστόσο, οι Μ-Κ θέσεις καθορίζονται και από τη θεσμική συγκρότηση των οικονομιών, το βαθμό ανάπτυξης του παραγωγικού τους συστήματος και το βαθμό ολοκλήρωσης τους στην παγκόσμια οικονομία.

12 Η πολιτική φιλοσοφία των Μ-Κ οικονομικών
Εκτός της περίπτωσης εμφάνισης πληθωριστικών πιέσεων, είναι πιθανή μια κατάσταση ανισορροπίας στο ισοζύγιο πληρωμών, ως αποτέλεσμα των επεκτατικών πολιτικών ζήτησης. Ο πληθωρισμός και η ανισορροπία στο ισοζύγιο πληρωμών ανοίγουν στα Μ-Κ οικονομικά το δρόμο της ενεργοποίησης πολιτικών προσφοράς, που θα ανασυγκροτήσουν το παραγωγικό σύστημα της οικονομίας και θα αυξήσουν την προσφορά, αμβλύνοντας τις πιέσεις της ζήτησης στις εγχώριες τιμές και στις εισαγωγές. Η χρήση νέας τεχνολογίας, η χρηματοδότηση R&D, η εκπαίδευση του εργατικού δυναμικού, η εφαρμογή καινοτομιών, αλλά περισσότερο η ανάληψη επενδυτικών πρωτοβουλιών από τον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα θα δημιουργήσουν μια δυναμική μεγέθυνσης και απασχόλησης. Αυτό σε συνδυασμό με αναδιανεμητικές πολιτικές και με πιο δίκαιη διανομή του εισοδήματος ενισχύουν τη σταθερότητα των δημοκρατικών θεσμών στις σύγχρονες κοινωνίες.

13 Η πολιτική φιλοσοφία των Μ-Κ οικονομικών
Η ισορροπία μεταξύ των πολιτικών ζήτησης και προσφοράς είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της Μ-Κ αντίληψης για την αποτελεσματικότητα της οικονομικής πολιτικής. Η περαιτέρω βελτίωση της αποτελεσματικότητας θα απαιτούσε κάποια μορφή ελέγχου της επένδυσης. Ο έλεγχος και ο καλύτερος προγραμματισμός της επένδυσης θα μπορούσε να αμβλύνει τις πιθανές παρενέργειες από την άσκηση επεκτατικών δημοσιονομικών, νομισματικών και εισοδηματικών πολιτικών στον τιμάριθμο και στο ισοζύγιο πληρωμών, ώστε η οικονομία να πετύχει και να διατηρήσει την πλήρη απασχόληση των συντελεστών παραγωγής της. Αλλά η επιτυχία του ελέγχου της επένδυσης εξαρτάται και από τη συνεργασία των εργατικών συνδικάτων στη διαμόρφωση των μισθολογικών διεκδικήσεων των εργαζομένων.

14 Η πολιτική φιλοσοφία των Μ-Κ οικονομικών
Ο εκδημοκρατισμός της διαδικασίας λήψης αποφάσεων κρίνεται με τη σειρά του απαραίτητος για να δημιουργηθεί το κατάλληλο ψυχολογικό κλίμα που θα επιτρέψει τη συνεργασία των κοινωνικών εταίρων και τις θετικές επιπτώσεις στη δυναμική της συσσώρευσης και της μεγέθυνσης. Γίνεται φανερό ότι η καθοριστική παράμετρος για την επιτυχία του Μ- Κ μενού πολιτικής είναι η συνεργασία μεταξύ κοινωνικών ομάδων (εργοδότες-εργαζόμενοι) και φορέων (ιδιωτικός-δημόσιος). Περιορισμοί ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν συνδεόμενοι αυτοί τη φορά με τη δομή της παγκόσμιας οικονομίας, τη διάρθρωση των διεθνών σχέσεων, με την παγκόσμια ιεραρχία δύναμης και το διεθνή καταμερισμό της εργασίας.