Συνεργασία σχολείου - οικογένειας

Παρουσίαση με θέμα: "Συνεργασία σχολείου - οικογένειας"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Συνεργασία σχολείου - οικογένειας
ΤΡΥΦΩΝ ΜΑΥΡΟΠΑΛΙΑΣ ΠΤΔΕ, ΠΑΝ. ΔΥΤ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ

2 Γονεϊκή Εμπλοκή Η συμμετοχή του γονέα στην εκπαιδευτική διαδικασία αναφέρεται στη διεθνή βιβλιογραφία ως γονεϊκή εμπλοκή (parental involvement) και εξαρτάται από την προσωπικότητα, τις στάσεις, το κοινωνικοοικονομικό και μορφωτικό επίπεδο και από άλλα χαρακτηριστικά του γονέα.

3 Οι ερευνητές έχουν χρησιμοποιήσει την έκφραση «γονεϊκή εμπλοκή» για να περιγράψουν ένα μεγάλο εύρος της συμπεριφοράς των γονιών (Marcon,1999). Σύμφωνα με τους Brito & Waller (2004) o όρος «γονεϊκή εμπλοκή» μπορεί να σημαίνει από μια επίσκεψη του γονιού στο σχολείο μια φορά το χρόνο, μέχρι συχνές επαφές και συνεργασία γονιού – δασκάλου ή ακόμα και την πραγματική συμμετοχή του γονιού σε θέματα που αφορούν τη λειτουργία και τη διοίκηση του σχολείου. Η γονεϊκή εμπλοκή, ταυτίζεται με τις προσδοκίες και απόψεις των γονέων για την παρεχόμενη εκπαίδευση των παιδιών τους.

4 Η «Γονεϊκή Εμπλοκή» δεν θεωρείται, αποκλειστικά και μόνο, η εμπλοκή των βιολογικών γονέων, δεδομένου ότι, στη σύγχρονη κοινωνία μας δεν είναι πάντα ο φυσικός γονέας αυτός που φροντίζει τα παιδιά, καθώς και άλλα πρόσωπα, όπως οι παππούδες και οι γιαγιάδες, και άλλοι, που ασχολούνται με το παιδί μπορεί να εμπλακούν με κάποιο τρόπο στην εκπαίδευση του παιδιού στο σχολείο και στο σπίτι

5 Η σχέση που αναπτύσσεται ανάμεσα στο σχολείο και την οικογένεια, οριοθετεί σε κάποιο βαθμό και τη συμμετοχή του γονιού στην εκπαιδευτική διαδικασία του παιδιού του, τόσο από ποσοτική όσο και από ποιοτική άποψη. Η συμμετοχή αυτή είναι γνωστή στη διεθνή βιβλιογραφία, ως γονεϊκή εμπλοκή

6 Ο όρος «γονεϊκή εμπλοκή» συνδέεται στενά με τη σχολική επίδοση και τις γονεϊκές προσδοκίες για την επίτευξη υψηλών. Ιδιαίτερα στον ελλαδικό χώρο, οι Έλληνες γονείς αξιολογούν την επιτυχία στο σχολείο, ως πολύ σημαντική, διότι την χρησιμοποιούν ως μέσο ανέλιξης στην «κοινωνική σκάλα»,

7 Η ανάμιξη των γονέων στις εκπαιδευτικές εξελίξεις είναι μια μορφή γονεϊκής συνηγορίας (parental advocacy). Πριν φτάσουν σε αυτό το επίπεδο ανάμιξης, οι γονείς ασκούν επιρροή μέσω της πρακτικής και οικονομικής υποστήριξης που μπορούν να προσφέρουν, αλλά και μέσω της κοινωνικοποίησης στην οποία εμπλέκονται οι οικογένειες (Dee, 2006). Η ανάμιξη των γονέων στην παροχή της εκπαίδευσης είναι επίσης μια σημαντική μορφή γονεϊκής συνηγορίας.

8 Η Lewis (2001) αναφέρει ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο, οι γονείς έχουν το δικαίωμα να επηρεάζουν αποφάσεις σε διάφορους τομείς της παροχής της εκπαίδευσης: επίσημη εκπαιδευτική αξιολόγηση, ειδικές εκπαιδευτικές παροχές για παιδιά χωρίς επίσημη έγκριση και τρόπους συμμετοχής στο Αναλυτικό Πρόγραμμα. Σε πολλές περιπτώσεις, και ιδιαίτερα σε περιπτώσεις νέων με νοητική καθυστέρηση, οι επιλογές των γονέων μπορεί να αντικαταστήσουν ή να επηρεάσουν τις τις επιλογές των ειδικών.

9 Συχνά, η ανάμιξη των γονέων προχωρά πέρα από το επίπεδο της οικογένειας και του σχολείου και αγγίζει το πολιτικό επίπεδο. Οι οργανωμένοι γονείς που αναλαμβάνουν το ρόλο των συνηγόρων των παιδιών τους, στοχεύουν στην επιρροή των πολιτικών εξελίξεων, ώστε να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των παιδιών τους.

10 Συμβολή των Γονέων και Κηδεμόνων στη βελτίωση της λειτουργίας της σχολικής Μονάδας
Για να υπάρξει αυτού του είδους η συνεργασία θα πρέπει αφενός η οικογένεια, δηλαδή οι γονείς, να αντιληφθούν την ανάγκη αυτής τους της εμπλοκής με το Σχολείο, αφετέρου ο διευθυντής και το διδακτικό προσωπικό να τους το καταστήσουν σαφές και να τους το τονίσουν σαν επιτακτική ανάγκη για το ίδιο τους το παιδί. Γιατί το σχολείο και η οικογένεια έχουν ως σημείο τομής και ως κοινό ενδιαφέρον τους το παιδί.

11 Η πολύπλευρη ανάπτυξή του και τα καλώς νοούμενα συμφέροντά του παιδιού απασχολούν τόσο τους γονείς όσο και τους δασκάλους του. Η διεκδίκηση συγκεκριμένου ρόλου στην προσπάθεια εκπαίδευσης του παιδιού από τους δυο προαναφερθέντες «σημαντικούς άλλους» αποτελεί συχνά σημείο τριβής μεταξύ τους και μπορεί να δημιουργήσει αλλά και να συντηρήσει συνθήκες αντιπαράθεσης. Είναι όμως γενικά αποδεκτό -τουλάχιστον θεωρητικά – ότι μια καλή σχέση συνεργασίας ανάμεσα στο σπίτι και το σχολείο αποβαίνει προς όφελος του παιδιού .

12 Τα τελευταία χρόνια αναπτύσσονται σε παγκόσμια κλίμακα διάφορα παρεμβατικά προγράμματα με στόχο τη βελτίωση της σχέσης αυτής. Η θεωρητική αποδοχή της ανάγκης για συνεργασία μεταξύ γονιών και δασκάλων δεν έχει πάντα πρακτικά αποτελέσματα, αλλά είναι σημαντικό να αποτελεί σημείο εκκίνησης.

13 Το νομοθετικό πλαίσιο ( Καταστατικό ) του Συλλόγου Γονέων πρέπει να είναι προσαρμοσμένο με ανάλογους σκοπούς και δραστηριότητες και να βρίσκονται σε συνεχή διάλογο με ομάδες πίεσης της κοινωνίας καθώς και με θεσμικούς παράγοντες.

14 Θεωρητικά Μοντέλα Σταδιακό: Χρησιμοποιεί ως βάση του τα στάδια ανάπτυξης του παιδιού μέσα στην προοπτική του χρόνου . Υπονοεί δε ότι η ευθύνη για την ανάπτυξη του παιδιού αναλαμβάνεται με την εξής σειρά: πρώτα από την οικογένεια, ύστερα από το σχολείο και τέλος από το ίδιο το άτομο το οποίο στο μεταξύ έχει ενηλικιωθεί

15 Συνέχεια… Το βασικό του μειονέκτημα είναι ότι δεν προνοεί ούτε επιτρέπει την αλληλεπίδραση μεταξύ της οικογένειας και του σχολείου, αλλά υποθέτει ότι η παράδοση της κύριας ευθύνης από την πρώτη στο δεύτερο θα συμβεί με το πλήρωμα του χρόνου, όταν δηλαδή το παιδί εισέλθει στη σχολική ηλικία .

16 Οικοσυστημικό: Το μοντέλο αυτό βλέπει το σχολείο και την οικογένεια ως οργανικά μέρη του ίδιου συστήματος και που η αλληλεπίδρασή τους όχι μόνο δεν εμποδίζεται, αλλά θεωρείται τόσο επιθυμητή όσο και αυτονόητη. Έτσι, το άτομο ανήκει ταυτόχρονα σε διάφορα υποσυστήματα τα οποία επηρεάζουν, άλλα σε μεγαλύτερο και άλλα σε μικρότερο βαθμό . Όλοι οι άνθρωποι ζουν και λειτουργούν σ’ ένα υπερσύστημα το οποίο υποδιαιρείται σε μικρότερα υποσυστήματα

17 Σφαιρικό: Στηρίζεται στο μοντέλο των επικαλυπτόμενων σφαιρών της Epstein. Θεωρεί ότι η οικογένεια, το σχολείο και η κοινότητα βρίσκονται σε διαρκή αλληλεπίδραση μεταξύ τους. Το σημείο τομής είναι το παιδί. Οι τρεις τους πλησιάζουν μεταξύ τους ή απομακρύνονται ανάλογα με τις δυνάμεις που ασκούνται πάνω τους και ρυθμίζουν τις κινήσεις τους ( π.χ. ηλικία παιδιού, στάσεις δασκάλων, ευαισθητοποίηση κοινότητας σε θέματα γονεϊκής εμπλοκής στην εκπαιδευτική διαδικασία κ.λ.π. ) .

18 Το όλο πλέγμα των σχέσεων μεταξύ των τριών «συνεταίρων» στην εκπαιδευτική διαδικασία ( δασκάλων – γονιών -μαθητών ) επηρεάζεται καθοριστικά και από το πόσο ευαίσθητη είναι η ευρύτερη κοινότητα στην αναγκαιότητα διατήρησης στενής επαφής. Η αντίληψη που επικρατεί για τα θέματα αυτά, τόσο μεταξύ του κοινού όσο και μεταξύ των αρμοδίων, είναι διαφορετική σε διαφορετικές χώρες. Όσον αφορά τον ευρύτερο ελλαδικό χώρο επικρατεί μια μεγάλη δυσπιστία μεταξύ των εμπλεκόμενων μερών και η συνεργασία τους είναι μόνο επιφανειακή;;;;

19 Τα οφέλη της συνεργασίας για τον/την εκπαιδευτικό
Μεγαλύτερη κατανόηση των αναγκών του παιδιού, αλλά και των αναγκών και επιθυμιών των γονέων. Συλλογή πληροφοριών που βοηθούν στην καλύτερη προσαρμογή του προγράμματος στις ιδιαίτερες ανάγκες του μαθητή. Πρόσβαση σε μια ευρεία κλίμακα κοινωνικών ενισχυτών που παρέχονται από τους γονείς. Αύξηση των ευκαιριών για ενίσχυση κατάλληλων συμπεριφορών του παιδιού μέσα και έξω από το σχολείο. Στήριξη του εκπαιδευτικού έργου από τους ίδιους τους γονείς.

20 Μια παραγωγική σχέση μεταξύ γονέων και εκπαιδευτικών παρέχει στους γονείς:
Συνειδητοποίηση των δικαιωμάτων και των ευθυνών τους Πληροφόρηση για το σχολικό πρόγραμμα Θετικές πρακτικές του σχολείου και στο σπίτι. Βελτίωση των δεξιοτήτων τους Πρόσβαση σε σημαντικές πηγές πληροφόρησης σχετικά με μελλοντικές καταστάσεις

21 Μια παραγωγική σχέση μεταξύ γονέων και εκπαιδευτικών παρέχει στο παιδί:
Μεγαλύτερη συνέπεια και σταθερότητα στους δύο πιο σημαντικούς χώρους όπου ζει και κινείται, δηλαδή, στο σχολείο και στο σπίτι. Αυξημένες ευκαιρίες για μάθηση και εξέλιξη. Πρόσβαση σε περισσότερες πηγές και υπηρεσίες.

22 Τα εμπόδια για συνεργασία
Στον τρόπο επικοινωνίας του σχολείου με την οικογένεια Ενδεικτικά: Δεν υπάρχουν αρκετές προγραμματισμένες συναντήσεις για ενημέρωση και συνεργασία με τους γονείς. Συνήθως οι ώρες των συναντήσεων γίνονται μέσα στο εργασιακό ωράριο των γονέων και πολλές φορές μέσα στα ασφυκτικά πλαίσια του διαλείμματος ή στην καλύτερη περίπτωση στη διάρκεια μιας διδακτικής ώρας. Ο χώρος συνάντησης με τους εκπαιδευτικούς είναι συνήθως ακατάλληλος αφού πραγματοποιείται πολλές φορές παρουσία άλλων ατόμων, γεγονός που εμποδίζει τη σωστή επικοινωνία.

23 Συνέχεια… Στη στάση των εκπαιδευτικών
Στην έλλειψη καθοδήγησης και βοήθειας των γονέων για τη συμμετοχή τους στις μαθησιακές δραστηριότητες του σπιτιού. Ενδεικτικά: Η συνεργασία εξαντλείται στην ξερή πληροφόρηση για την πρόοδο του μαθητή. Οι εκπαιδευτικοί ,σύμφωνα με τους γονείς, τους αντιμετωπίζουν σε πολλές περιπτώσεις αδιάφορα, και δεν τους παρέχουν σαφή καθοδήγηση και βοήθεια για τη συμμετοχή τους στις μαθησιακές δραστηριότητες στο σπίτι.

24 Οι εκπαιδευτικοί από τη μεριά τους, αναφέρουν ότι πολλοί γονείς γίνονται ενοχλητικοί και απαιτητικοί ότι δεν αναγνωρίζουν τις προσπάθειές τους . Συχνά δε παρά την πρόσκληση που τους απευθύνουν οι γονείς δεν προσέρχονται στη συνάντηση. Από τα παραπάνω διαφαίνεται ότι αν θέλουμε να επωφεληθούμε από τη συνεργασία εκπαιδευτικών και γονέων προς όφελος του παιδιού, θα πρέπει να προσεγγίσουμε τόσο τις ανάγκες των γονέων, όσο και τις δυσκολίες του εκπαιδευτικού.

25 Γενικές αρχές συνεργασίας εκπαιδευτικών και γονέων
Ο εκπαιδευτικός οφείλει, ανάλογα με το πρόβλημα και την ιδιαιτερότητα του κάθε μαθητή να επιλέξει κατάλληλους χειρισμούς, κατάλληλο χρόνο και τρόπο για τις ανακοινώσεις του στους γονείς. Η επιλογή του κατάλληλου χειρισμού εξαρτάται από τις γνώσεις και την ευαισθητοποίησή του

26 Να είναι πλήρως ενημερωμένος για το «πρόβλημα» του μαθητή και να έχει συγκεκριμένα στοιχεία και προτάσεις που θα στηρίξουν την άποψή του Να δημιουργεί θετικό και οικείο κλίμα εμπιστοσύνης με τους γονείς Να ζητάει με λεπτότητα πληροφορίες για την συμπεριφορά του μαθητή στο σπίτι και για ο,τιδήποτε άπτεται της οικογενειακής κατάστασης Να κατανοήσει τα συναισθήματα των γονέων και την πιθανή αρνητική τους αντίδραση Να ενθαρρύνει τους γονείς να εκφραστούν και να τους παραχωρεί τον αναγκαίο χρόνο Να δείξει με τη συμπεριφορά του την αποδοχή του μαθητή

27 Στάσεις εκπ/κών απέναντι σε γονείς παιδιών με ε.α.
Οι γονείς ως ευάλωτοι πελάτες Οι γονείς ως ασθενείς Οι γονείς ως υπεύθυνοι για την κατάσταση του παιδιού Οι γονείς ως λιγότερο νοήμονες από τους εκπαιδευτικούς Οι γονείς ως αντίπαλοι Ετικετοποίηση γονέων

28 Ανάπτυξη δεξιοτήτων για τη σωστή συνεργασία και επικοινωνία
Ανάπτυξη δεξιοτήτων για τη σωστή συνεργασία και επικοινωνία Δεξιότητες προσεκτικής παρακολούθησης: είναι αρμόζουσες λεκτικές και μη λεκτικές συμπεριφορές που εκφράζονται κατά τη διάρκεια της συνάντησης Οπτική επαφή: Έχει βρεθεί ότι είναι η πιο σημαντική διάσταση προσεκτικής παρακολούθησης Σωματική γλώσσα: Αν το 85% περίπου της ανθρώπινης επικοινωνίας γίνεται σε μη λεκτικό επίπεδο, τότε αντιλαμβανόμαστε τη μεγάλη σημασία της γλώσσας του σώματος στην οικοδόμηση της σωστής επικοινωνίας

29 Εκφράσεις προσώπου: Με τις εκφράσεις του προσώπου μπορεί να δειχθεί η φιλικότητα, το ενδιαφέρον και να εξωτερικευθούν συναισθήματα Φωνητικό ύφος: Οι αλλαγές στο ρυθμό ομιλίας, στην ένταση και τον τόνο δείχνουν αδιαφορία ή ενδιαφέρον. Λεκτική ακολουθία: Παραμένουμε στο θέμα, δεν διακόπτουμε το συνομιλητή Του δείχνουμε έτσι ότι τον παρακολουθούμε προσεκτικά και του δίνουμε χρόνο να εμβαθύνει στο θέμα που τον απασχολεί.

30 Η Χρήση των ερωτήσεων Ο τρόπος με τον οποίο γίνονται οι ερωτήσεις καθώς επίσης και η συχνότητά τους επηρεάζουν την επικοινωνία και κατά συνέπεια τη συνεργασία. Οι πολλές ερωτήσεις δίνουν την εντύπωση της ανάκρισης και φανερώνουν ότι ο εκπαιδευτικός δεν είναι σίγουρος για τις ικανότητές του.

31 Το είδος των ερωτήσεων παίζει επίσης καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη της επικοινωνίας. Οι ανοικτές ερωτήσεις θεωρούνται καλές γιατί βοηθούν το συνομιλητή μας να εκφράσει τα συναισθήματά του, να ερευνήσει τον εαυτό του και να μιλήσει περισσότερο για το θέμα που τον απασχολεί. Αρχίζουν με : τι νομίζετε…., γιατί πιστεύετε… τι αισθανθήκατε...κλπ . Οι κλειστές, θέλεις να…,νομίζεις να…,. είναι… ,είσαι

32 Συζητώντας με τους γονείς: Προτεινόμενες ερωτήσεις

33 Αντί να πεις Πες Διότι Έχετε άδικο να ανησυχείτε αφού σίγουρα θα τα καταφέρει. Μπορείτε να μου πείτε γιατί ανησυχείτε; Αποφεύγεται η ακύρωση της άποψης του γονέα. Έχει την τάση να τεμπελιάζει. Την ενθαρρύνω αρκετά στην τάξη. Εξηγήστε μου τι την ενδιαφέρει περισσότερο στο σπίτι; Αποφεύγεται η ετικέτα και αναζητούνται λύσεις σε συνεργασία με το γονέα. Δεν είναι δυσλεξικός. Ούτε υπερκινητικός. Θα δούμε. Για να δούμε τις δυσκολίες και τις δυνατότητές του. Τι έχετε παρατηρήσει εσείς; Αποφεύγουμε την παγίδα της ετικέτας και επικεντρωνόμαστε στις πραγματικές ανάγκες του παιδιού. Είναι αδιάφορος. Θα ήθελα να δούμε τι μπορεί να τον κινητοποιήσει. Είναι μια άλλη εκδοχή του «είναι τεμπέλης».

34 Άλλα στοιχεία που να αποδεικνύουν το ενδιαφέρον του εκπ/κού
Άλλα στοιχεία που να αποδεικνύουν το ενδιαφέρον του εκπ/κού. Τέτοια είναι: Οι Δεξιότητες-Διευκρινήσεις: Με αυτές ο εκπαιδευτικός διευκρινίζει αυτά που λέει ο γονιός. Περιλαμβάνουν τις ενθαρρύνσεις (είναι λεκτικοί και μη λεκτικοί τρόποι για να παρακινήσουμε κάποιον να συνεχίσει να μιλά), τις παραφράσεις ( συντομεύουν και διευκρινίζουν αυτά που έχουν ειπωθεί. και γίνεται ανατροφοδότηση των ουσιαστικότερων σημείων της συζήτησης με χρήση λέξεων κλειδιά) και τις περιλήψεις.(χρησιμοποιούνται στην αρχή ή το τέλος της συζήτησης σαν συνδετικός κρίκος όσων αναφέρθηκαν ή θα ειπωθούν).