«Κατάρτιση και πιστοποίηση ανέργων σε κλάδους αιχμής»

Παρουσίαση με θέμα: "«Κατάρτιση και πιστοποίηση ανέργων σε κλάδους αιχμής»"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 «Κατάρτιση και πιστοποίηση ανέργων σε κλάδους αιχμής»
Βασικές Αρχές Εργατικού Δικαίου

2 Διδακτική ενόρηρα: ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ
Διδακτική ενόρηρα: ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Συγγραφέας: Έλλη Βαρχαλαμά Τα εκπαιδευτικά υλικά της πράξης «Κατάρτιση και πιστοποίηση ανέργων σε κλάδους αιχμής» (MIS ) του Ε.Π. «Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση & Δια Βίου Μάθηση» αναπτύχθηκαν από σύμπραξη των φορέων Ινστιτούτο Μικρών Επιχειρήσεων της Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδος (ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ) (Συντονιστής), Ινστιτούτο Εργασίας της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδος (ΙΝΕ ΓΣΕΕ), Στέγη της Ελληνικής Βιομηχανίας (ΣΕΒ), Ινστιτούτο Εμπορίου και Υπηρεσιών της Ελληνικής Συνομοσπονδίας Εμπορίου & Επιχειρηματικότητας (ΙΝΕΜΥ ΕΣΕΕ), Ινστιτούτο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΙΝΣΕΤΕ).

3 ΤΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Το Εργατικό Δίκαιο, Ατομικό και Συλλογικό, αποτελεί ένα κλάδο δικαίου σε διαρκή «ζωντανή» αλληλεπίδραση με τα οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά και πολιτισμικά δεδομένα σε κάθε επίπεδο ανθρώπινης συνύπαρξης (τοπικό-εθνικό, ευρωπαϊκό, διεθνές). Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτής της αλληλεπίδρασης και των εκφάνσεών της είναι η Ελλάδα, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης και των σκληρών μέτρων εφαρμογής των μνημονίων του διεθνούς δανεισμού της. Στην ενότητα αυτή γίνεται μια αρχική παρουσίαση των βασικών εννοιών του εργατικού δικαίου, με έμφαση σε μία από τις βασικές μορφές παροχής εργασίας, τη λεγόμενη «εξαρτημένη εργασία» και στον τρόπο που αυτή ρυθμίζεται τόσο σε ατομικό, όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Κάθε διαφάνεια συνοδεύεται α) από παραπομπές σε περαιτέρω ανάλυση των εννοιών που περιέχει από έγκυρα πληροφοριακά κείμενα και β) από συνδέσμους σε έγκυρες ενημερωτικές ιστοσελίδες στις οποίες συστήνεται η συχνή επίσκεψη, λόγω των συχνών μεταβολών στην εργατική νομοθεσία και της ανάγκης έγκυρης πληροφόρησης. Ενδεικτικές ιστοσελίδες με πληροφοριακό υλικό για τα ισχύοντα στην εργατική νομοθεσία, όπως και τις γενικότερες εξελίξεις στα εργασιακά θέματα. Γενική Συνομοσπονδία Εργατών Ελλάδας (ΓΣΕΕ) Κέντρο Πληροφόρησης Εργαζομένων & Ανέργων της ΓΣΕΕ(ΚΕΠΕΑ ΓΣΕΕ) , Πληροφορίες / Καταγγελίες: , ΚΕΠΕΑ ΓΣΕΕ Αλφαβητικό Ευρετήριο Εργασιακών Θεμάτων ΚΕΠΕΑ ΓΣΕΕ On line Εφαρμογές (πχ υπολογισμός επιδομάτων, δώρων) Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ (ΙΝΕ ΓΣΕΕ) ΙΝΕ ΓΣΕΕ Υλικό Πληροφόρησης Εργασιακών και Ασφαλιστικών Θεμάτων Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης & Κοινωνικής Αλληλεγγύης Εργατική Νομοθεσία Μητρώο Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας (Θέματα, ΣΣΕ) Σώμα Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ) Γραμμή Καταγγελιών 15512 Οργανισμός Μεσολάβησης & Διαιτησίας (Ο.ΜΕ.Δ.) Αναζήτηση Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας & Διαιτητικών Αποφάσεων Ελληνικό Ινστιτούτο Υγείας & Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛΙΝΥΑΕ)

4 ΒΑΣΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ
ΑΤΟΜΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ – ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ ΕΠΙΠΕΔΟ Προστατευτική κοινωνική αρχή: δίκαιο προστασίας των εργαζομένων Ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας: δίκαιο προστασίας της προσωπικότητας και της αξιοπρέπειας του εργαζόμενου, υποχρέωση πρόνοιας του εργοδότη Συλλογική – κοινωνική αυτονομία: συνδικαλιστική ελευθερία, συμμετοχικές διαδικασίες, συλλογικές συμβάσεις εργασίας, θεσμοί διεκδίκησης /συλλογική δράση Αρχή της ίσης μεταχείρισης Απαγόρευση καταχρηστικής άσκησης δικαιωμάτων ΙΝΕ ΓΣΕΕ Ατομικές & Συλλογικές Εργασιακές Σχέσεις (με σημαντικές βιβλιογραφικές παραπομπές για περαιτέρω ενημέρωση)

5 ΠΗΓΕΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ & ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΗΣ ΣΧΕΣΗΣ
ΠΗΓΕΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ & ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΚΗΣ ΣΧΕΣΗΣ Σε εθνικό επίπεδο - Σύνταγμα - Νομοθεσία - Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας (ΣΣΕ) - Συναποφάσεις - Κανονισμοί Εργασίας Σε ευρωπαϊκό & διεθνές επίπεδο - Δίκαιο Ευρωπαϊκής Ένωσης - Διεθνείς Συμβάσεις δεσμευτικές για τη χώρα (Διεθνείς Συμβάσεις Εργασίας, Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αναθεωρημένος Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης, Διεθνή Σύμφωνα ΟΗΕ κλπ) Ατομική σύμβαση εργασίας Πρακτική της επιχείρησης Διευθυντικό δικαίωμα εργοδότη Οι κανονιστικοί όροι της ΣΣΕ έχουν άμεση και αναγκαστική ισχύ (=ισχύ νόμου) Οι όροι ατομικών συμβάσεων εργασίας, που αποκλίνουν από τους κανονιστικούς όρους ΣΣΕ είναι επικρατέστεροι, εφόσον παρέχουν μεγαλύτερη προστασία στους εργαζόμενους Όροι εργασίας ΣΣΕ που είναι ευνοϊκότεροι για τους εργαζόμενους, υπερισχύουν των νόμων εκτός εάν πρόκειται για διατάξεις αναγκαστικού δικαίου με αμφιμερή ενέργεια ΙΝΕ ΓΣΕΕ Ατομικές & Συλλογικές Εργασιακές Σχέσεις (με σημαντικές βιβλιογραφικές παραπομπές για περαιτέρω ενημέρωση)

6 ΣΥΜΒΑΣΗ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Σύμβαση εξαρτημένης εργασίας είναι η συμφωνία μεταξύ εργοδότη και εργαζόμενου, βάσει της οποίας ο εργαζόμενος αναλαμβάνει την κύρια υποχρέωση να παράσχει την εργασία του στον εργοδότη, υπό την εποπτεία και τον έλεγχό του και ο εργοδότης την κύρια υποχρέωση καταβολής του μισθού και απόδοσης εισφορών κοινωνικής ασφάλισης. Οι κύριες υποχρέωσεις των μερών συνοδεύονται και από σημαντικές παρεπόμενες υποχρεώσεις, όπως η παροχή εργασίας σε συνθήκες υγείας και ασφάλειας, η ίση μεταχείριση, η χορήγηση αδειών, η επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση κ.ά. Ανάλογα με τη διάρκειά της διακρίνεται κυρίως σε σύμβαση εξαρτημένης εργασίας αορίστου χρόνου ή σε σύμβαση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου χρόνου Ο εργοδότης έχει υποχρέωση: •να δηλώσει τα ακριβή στοιχεία της απασχόλησης του εργαζόμενου το αργότερο την ίδια μέρα της πρόσληψης και πάντως πριν την ανάληψη εργασίας στο ΣΕΠΕ (ΕΡΓΑΝΗ). •να δηλώσει και να αποδίδει εμπρόθεσμα τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης στον ΕΦΚΑ (πρ. ΙΚΑ) •να γνωστοποιήσει προς τον εργαζόμενο εγγράφως τους βασικούς όρους παροχής της εργασίας του (στοιχεία εργοδότη, τόπος παροχής εργασίας, θέση/ειδικότητα/αντικείμενο εργασίας, χρόνος εργασίας, αποδοχές, ετήσια άδεια, αποζημίωση απόλυσης) Κανόνας: μεταβολή των όρων εργασίας απαιτεί συμφωνία του εργαζόμενου (με εξαιρέσεις) ΙΝΕ ΓΣΕΕ Ατομικές & Συλλογικές Εργασιακές Σχέσεις Συμβάσεις εξαρτημένης εργασίας ορισμένου και αορίστου χρόνου Μορφές απασχόλησης πέραν της εξαρτημένης εργασίας και διάκρισή τους από αυτή Γνωστοποίηση όρων ατομικής σύμβασης εργασίας Μονομερής βλαπτική μεταβολή όρων εργασίας σελ. 109

7 Σύμβαση εργασίας - Τι προσέχουμε πριν υπογράψουμε ;
Ζητάμε όλες τις απαραίτητες πληροφορίες σχετικά με το είδος, το χώρο, το χρόνο κτλ. Δεν αφήνουμε αδιευκρίνιστα σημεία. Πληροφορούμαστε σχετικά με το εάν υπάρχουν συλλογικές συμβάσεις εργασίας σε ισχύ που να διέπουν το συγκεκριμένο είδος εργασίας, κλάδο απασχόλησης κλπ. - Αναζητούμε την ύπαρξη σωματείου που να εκπροσωπεί τους εργαζόμενους στο συγκεκριμένο χώρο και να προασπίζει τα δικαιώματά τους. Ζητάμε και λαμβάνουμε πάντοτε αντίγραφο της σύμβασης εργασίας ή τη γραπτή γνωστοποίηση των όρων εργασίας. Το περιεχόμενο των υπηρεσιών συμβουλευτικής πρέπει να συνεκτιμάται με την προσωπική κατάσταση και τις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε εργαζόμενου και κάθε εργασιακής σχέσης, καθώς, πέραν των γενικών κανόνων, κάθε περίπτωση μπορεί να έχει ειδικά χαρακτηριστικά (επαγγελματικά, μισθολογικά κλπ) Αυτό που δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε είναι ότι δεν είναι συνετό να αφήνουμε προβληματικές καταστάσεις στην εργασία μας να διαιωνίζονται, καθώς αυτό τις περισσότερες φορές αποδυναμώνει (ή ακόμη και ακυρώνει) τα δικαιώματά μας. Για το λόγο αυτό, όταν διαπιστώνονται αντισυμβατικές συμπεριφορές από την πλευρά του εργοδότη, πρέπει να προβαίνουμε άμεσα στις απαραίτητες ενέργειες. Η παρεχόμενη συμβουλευτική σε κάποιες περιπτώσεις θα πρέπει να συνοδεύεται και από την εξειδικευμένη νομική συμβουλευτική, λόγω πχ των αυστηρών ειδικών κανόνων που ισχύουν σε κάποιες περιπτώσεις (πχ σύντομες προθεσμίες προσφυγής στα Δικαστήρια). Η γνώση των εργασιακών μας δικαιωμάτων, σε συνδυασμό με τη συλλογική δράση μέσω των σωματείων, είναι αυτή που θα ενδυναμώσει τη θέση μας και τις διαπραγματευτικές μας δυνατότητες στο πλαίσιο της εργασιακής σχέσης.

8 ΕΥΝΟΪΚΟΤΕΡΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΣΕ ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
ΕΥΝΟΪΚΟΤΕΡΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΣΕ ΣΥΛΛΟΓΙΚΕΣ ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Αντικείμενα ειδικών και ευνοϊκότερων από το νόμο ρυθμίσεων σε Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας Αποδοχές: όριο ήταν ο κατώτατος μισθός /το κατώτατο ημερομίσθιο της Εθνικής Γενικής ΣΣΕ. Από το είναι ο νομοθετημένος κατώτατος μισθός /το νομοθετημένο κατώτατο ημερομίσθιο από το Κράτος. Ειδικότητα και αντικείμενο εργασίας: κλαδικές, ομοιοεπαγγελματικές, επιχειρησιακές ΣΣΕ. Επαγγελματικά περιγράμματα. Χρόνος εργασίας: από το 1984 είναι 40 ώρες/εβδομάδα, το προβλεπόμενο από το νόμο είναι 45 ώρες/πενθήμερο και 48 ώρες/εξαήμερο. Υπερεργασία, υπερωρία, υποχρεωτικός χρόνος ανάπαυσης 11 ώρες, Κυριακή αργία, υποχρεωτικές αργίες. Άδειες απουσίας: μητρότητας, οικογενειακών υποχρεώσεων, ασθένειας, εκπαιδευτικές, συνδικαλιστικές κλπ Η καταγγελία της σύμβασης: προϋποθέσεις απόλυσης, ύψος αποζημίωσης απόλυσης. Επίδομα γάμου, αδείας, Δώρα Χριστουγέννων & Πάσχα: διασφάλιση με Εθνική Γενική ΣΣΕ 2012 Έρευνα για ΣΣΕ που ισχύουν: ιστοσελίδες Υπουργείου Εργασίας, Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας, συνδικαλιστικών οργανώσεων Σημαντικές παρεμβάσεις με μνημονιακά νομοθετήματα μετά το 2010 Μισθός – Πίνακες Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας Επίδομα Αδείας, Δώρα Χριστουγέννων & Πάσχα On line εφαρμογές υπολογισμού (άδεια & επίδομα αδείας, δώρα, αποζημίωση) Μέτρα προστασίας του μισθού Χρόνος Εργασίας Ειδικότητες – Επαγγελματικά Περιγράμματα Ετήσια άδεια εργαζομένων και άλλες άδειες Αναρρωτική άδεια και παροχές ασθενείας Δανεισμός Εργαζόμενου Μεταβίβαση επιχείρησης & δικαιώματα εργαζομένων Συλλογικές συμβάσεις εργασίας Καθολικότητα και δεσμευτικότητα της Εθνικής Γενικής ΣΣΕ Ενημερωτική Καμπάνια ΓΣΕΕ «ΣΠΑΜΕ ΤΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ» Ομαδικές απολύσεις – Συνδικαλιστικός Νόμος – Απεργία

9 Υποχρέωση πρόνοιας εργοδότη & προστασία της προσωπικότητας του εργαζόμενου
Υγεία & ασφάλεια εργαζομένων. Τήρηση μέτρων πρόληψης και προστασίας. Όρια επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα των εργαζομένων - Απαγόρευση επεξεργασίας ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων. Απαγόρευση άνισης μεταχείρισης για τους λόγους διάκρισης που προβλέπονται από τη νομοθεσία ( πραγματικά ή νομιζόμενα χαρακτηριστικά φύλου, φυλής, χρώματος, εθνικής ή εθνοτικής καταγωγής, γενεαλογικών καταβολών, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, αναπηρίας ή χρόνιας πάθησης, ηλικίας, οικογενειακής ή κοινωνικής κατάστασης, σεξουαλικού προσανατολισμού, ταυτότητα ή χαρακτηριστικά φύλου) Σημαντικές δυνατότητες για τα σωματεία να παρεμβαίνουν ενώπιον δικαστικών και άλλων αρμόδιων αρχών για την προστασία των δικαιωμάτων των θυμάτων διακρίσεων στην εργασία. Η Υποχρέωση Πρόνοιας του Εργοδότη Προσωπικά Δεδομένα Εργαζόμενου Εργατικό Ατύχημα Ελληνικό Ινστιτούτο Υγείας & Ασφάλειας της Εργασίας (ΕΛΙΝΥΑΕ) Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου: Συνήγορος του Πολίτη:

10 Απόλυση – Αποζημίωση Έγγραφο καταγγελίας & καταβολή αποζημίωσης απόλυσης Άτακτη (χωρίς προειδοποίηση) – Τακτική (με προειδοποίηση + ½ αποζημίωσης) Περιορισμοί: μητρότητα, συνδικαλιστική ιδιότητα, ετήσια άδεια εργαζόμενου Στις συμβάσεις ορισμένου χρόνου, μόνο για σπουδαίο λόγο (αλλιώς όλοι οι μισθοί μέχρι τη λήξη της) Μνημονιακή ρύθμιση: Επειδή το πρώτο έτος θεωρείται δοκιμαστική απασχόληση, εάν απολυθεί ο εργαζόμενος δεν δικαιούται αποζημίωση (εκτός εάν υπάρχει ευνοϊκότερη ρύθμιση σε ΣΣΕ). Ομαδικές απολύσεις: Ειδικές προϋποθέσεις, όρια, διαδικασία. Μνημονιακές δεσμεύσεις. Καταγγελία σύμβασης εργασίας – Αποζημίωση απόλυσης Ομαδικές Απολύσεις On line εφαρμογές υπολογισμού (άδεια & επίδομα αδείας, δώρα, αποζημίωση) Επίδομα ανεργίας Ενημερωτική Καμπάνια ΓΣΕΕ «ΣΠΑΜΕ ΤΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ» Ομαδικές απολύσεις – Συνδικαλιστικός Νόμος – Απεργία

11 Συνδικαλιστική ελευθερία Συλλογική εκπροσώπηση & δράση
Συνδικαλιστική ελευθερία Συλλογική εκπροσώπηση & δράση Ν. 1264/1982: κανόνες ίδρυσης και λειτουργίας συνδικαλιστικών οργανώσεων, είδη συνδικαλιστικών οργανώσεων και δομή συνδικαλιστικού Κινήματος, συνδικαλιστική δράση, απεργία, προστασία εκπροσώπων των εργαζομένων από πράξεις παρεμπόδισης της συλλογικής εκπροσώπησης Ν. 1876/1990: ελεύθερες συλλογικές διαπραγματεύσεις, είδη συλλογικών σύμβάσεων εργασίας, αντικείμενα συλλογικών ρυθμίσεων και θεμελιώδεις αρχές συλλογικής προστασίας, επίλυση συλλογικών διαφορών με τη μεσολάβηση και τη διαιτησία του Ο.ΜΕ.Δ. Στοχοποίηση με τα μνημονιακά μέτρα. Απαραίτητη η αποκατάσταση και η διασφάλιση όλων των πυλώνων συλλογικών προστασίας των εργαζομένων. Συνδικαλιστική Ελευθερία σελ. 125 επ. Η προστασία της Συνδικαλιστικής Δράσης Συλλογικές Διαπραγματεύσεις – Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας σελ. 160 επ. Απεργία σελ. 262 επ. Ενημερωτική Καμπάνια ΓΣΕΕ «ΣΠΑΜΕ ΤΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ» Ομαδικές απολύσεις – Συνδικαλιστικός Νόμος – Απεργία

12