Γενικές Αρχές και Στρατηγικές Διδασκαλίας και Πρακτική Άσκηση Ι

Παρουσίαση με θέμα: "Γενικές Αρχές και Στρατηγικές Διδασκαλίας και Πρακτική Άσκηση Ι"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Γενικές Αρχές και Στρατηγικές Διδασκαλίας και Πρακτική Άσκηση Ι
Ιωάννης Βρεττός

2 (Θεωρητικό Πλαίσιο) ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ (Εργασία-Άσκηση) ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

3 Γραφείο πρακτικής άσκησης
ΕΘΝΙΚΟΝ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΝ ΑΘΗΝΩΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΔΗΜΟΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΤΟΜΕΑΣ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΑΓΩΓΗΣ Καθηγητής Ι. Βρεττός Τηλ. Γραφείου: Αναπλ. Καθηγητής Θ. Μπαμπάλης Τηλ. γραφείου: Ιπποκράτους 20, Αθήνα Γενικές Αρχές και Στρατηγικές Διδασκαλίας & Πρακτική Άσκηση I Πρακτική άσκηση φοιτητών Ε’ εξαμήνου Διαχείριση προβλημάτων Σχολικής Τάξης και Πρακτική Άσκηση ΙΙ Πρακτική Άσκηση φοιτητών ΣΤ’ εξαμήνου Ακαδημαϊκό έτος Γραφείο πρακτικής άσκησης Διεύθυνση: Ιπποκράτους 20, Αθήνα, Τ.Κ Τηλέφωνα: Ηλεκτρονικό ταχυδρομείο: E-class:

4 Ποιος ο ρόλος του εκπαιδευτικού σήμερα;
Αναζητώντας τον εκπαιδευτικό της μετανεωτερικής εποχής

5 Ο ρόλος του εκπαιδευτικού αλλάζει
Δεν μεταφέρει απλώς την πολιτισμική κληρονομιά στη νέα γενιά Δεν εφαρμόζει απλώς τα Αναλυτικά Προγράμματα, αλλά : Είναι φορέας αλλαγής σε μια διαρκώς μεταβαλλόμενη κοινωνία, προετοιμάζει τους μαθητές για τις αλλαγές (να ανταποκρίνονται σε αυτές , αλλά και να τις προκαλούν), Προωθεί την αμφισβήτηση της γνώσης- οι μαθητές πρέπει να μάθουν να αναθεωρούν τη γνώση αλλά και τις απόψεις τους.

6 Μετανεωτερική προσέγγιση
Πώς θα συμβιβασθούν οι προσωπικές εμπειρίες και απόψεις σε διλημματικές καταστάσεις και ηθικά διλήμματα; Η διατύπωση μιας γενικού κύρους επιστημονικής θεωρίας οδήγησε σε αδιέξοδα./ Απόρριψη της μοναδικότητας μιας απάντησης σε ένα πρόβλημα.

7 Piaget-Vigotsky: σημασία της συνεργασίας των μαθητών-παιδιών στην επίλυση προβλημάτων και αντιμετώπιση προβληματικών καταστάσεων.

8 Διάφοροι τύποι ‘εκπαιδευτικού’
Ο θεματοφύλακας Ο δημόσιος υπάλληλος Ο ειδικός επιστήμονας Ο κοινωνικός μετασχηματιστής Ο παιδαγωγός-παιδότροπος Ο ερευνητής Ο διαχειριστής Ο στοχαστικο-κριτικός δάσκαλος

9 Παράγοντες διδασκαλίας και μάθησης
Μεθοδολογική Προσέγγιση Περιεχόμενο Διδασκαλίας Σκοποί- στόχοι ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ και ΜΑΘΗΣΗ Μέσα Διδασκα-λίας Αξιολόγηση-Επανατροφοδότηση Κοινωνιολογικές προϋποθέσεις μαθητή Εκπαιδευτικός Ψυχολογικές προϋποθέσεις μαθητή

10 ΤΟ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΤΡΙΓΩΝΟ Μαθητής διευκολύνει κατακτά Δάσκαλος Αντικείμενο
διευθετεί

11 Νέα Αγωγή: J. Dewey ( ) Αντιτίθεται στην παραδοσιακή εκπαίδευση Ιδρύει το σχολείο-εργαστήριο, «Σχολείο Dewey» στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο Πρόγραμμα εμπειρίας Χειρωνακτική δράση του παιδιού «Μέθοδος του προβλήματος» Η αγωγή δεν είναι μέσο για τη ζωή, αλλά η ίδια η ζωή

12 ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ DEWEY (1/5)
1. Προσδιορισμός του προβλήματος. Τίθεται το πρόβλημα σε αναφορά πάντοτε με την παρούσα εμπειρία των μαθητών. Το πρόβλημα πρέπει να τίθεται από τους μαθητές ή οι ίδιοι οι μαθητές να το αναγνωρίζουν ως πρόβλημα και να μην πηγάζει από το δάσκαλο ή να υπαγορεύεται από το εγχειρίδιο.

13 ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ DEWEY (2/5)
2. Καθορισμός της δυσκολίας του προβλήματος. Εντοπίζονται τα εμπόδια και οι δυσχέρειες του προβλήματος. Η μελέτη και κατανόηση των δυσκολιών θα οδηγήσουν στην ευκολότερη άρση τους.

14 ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ DEWEY (3/5)
3. Ανάκληση στη μνήμη της προηγούμενης εμπειρίας. Ανάκληση στη μνήμη και χρήση της προηγούμενης συναφούς πείρας.

15 ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ DEWEY (4/5)
4. Σχηματισμός υποθέσεων και επιλογή της πιο κατάλληλης. Γίνεται θεώρηση των δεδομένων του προβλήματος και διατύπωση υποθέσεων που θα οδηγήσουν στη λύση του. Οι υποθέσεις ελέγχονται για την πληρότητά τους. Απαραίτητη η κρίση και η φαντασία του μαθητή.

16 ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ DEWEY (5/5)
5. Δοκιμασία της υπόθεσης. Αξιοποίηση της λύσης του προβλήματος. Δοκιμή της πιο κατάλληλης υπόθεσης στην πράξη και αξιοποίησή της σε άλλα προβλήματα. Μ’ αυτόν τον τρόπο, αφενός δοκιμάζεται το κύρος της λύσης και αφετέρου αξιοποιείται η λύση σε καθημερινές προβληματικές καταστάσεις.

17

18

19 Η ΜΕΘΟΔΟΣ DEWEY ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ (1/2)
Προσδιορισμός προβλήματος. Πώς το νερό φτάνει και στους τελευταίους ορόφους των πολυκατοικιών σε μια πόλη; Καθορισμός δυσκολίας του προβλήματος. Αδυναμία επίσκεψης στο χώρο ύδρευσης (υδραγωγείο) για επιτόπια διερεύνηση του προβλήματος. Προσπάθεια λύσης του προβλήματος με αντίστοιχα πειράματα. Ανάκληση στη μνήμη της προηγούμενης εμπειρίας. Η πορεία του νερού (υδραγωγείο-σωλήνες ύδρευσης-βρύσες). Τα υγρά και τα αέρια ασκούν πιέσεις. Νόμος βαρύτητας. Αρχή των συγκοινωνούντων δοχείων.

20 Η ΜΕΘΟΔΟΣ DEWEY ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ (2/2)
Σχηματισμός υποθέσεων και επιλογή της κατάλληλης. Τα παιδιά υποθέτουν και διερευνούν τις υποθέσεις κάνοντας λογικούς συσχετισμούς. 1. Το υδραγωγείο βρίσκεται ψηλότερα σε σχέση με την πολυκατοικία. 2. Το υδραγωγείο βρίσκεται χαμηλά και ένα μηχάνημα στέλνει το νερό στην πολυκατοικία. 3. Το υδραγωγείο και η πολυκατοικία βρίσκονται στο ίδιο ύψος. Δοκιμασία της ορθότερης υπόθεσης. Το υδραγωγείο βρίσκεται ψηλότερα σε σχέση με την πολυκατοικία. Εφαρμογή αντίστοιχου πειράματος. Αξιοποίηση λύσης προβλήματος. Αρτεσιανά πηγάδια-συντριβάνια.

21

22 Δύο μέθοδοι διδασκαλίας Bruner ή Ausubel;
Ποια επιλέγουμε- με ποια κριτήρια;

23

24

25

26 ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ (16ος-17ος αι.)
F. Bacon (Επαγωγική μέθοδος/Εμπειρισμός-Παρατήρηση, έλεγχος, δοκιμασία, πειραματισμός) R. Descartes (Απαγωγική μέθοδος/Καθαρή σκέψη- «Σκέφτομαι άρα υπάρχω») Ratichius (Ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο «Διδακτική») Comenius (Αναδεικνύει το ρόλο της εικόνας στη μάθηση)

27 ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ (16ος-17ος αι.)
J. Locke (Το παιδί είναι άγραφος χάρτης-tabula rasa) J.J. Rousseau («η φύση είναι αγαθή όπως κι ο άνθρωπος όταν γεννιέται, η κοινωνία είναι κακή και διαφθείρει τον αγαθό άνθρωπο») J.H. Pestalozzi («Ας φροντίζουμε για μια ολοκληρωμένη αγωγή, που θα διαμορφώσει την καρδιά, το νου, το χέρι») F. Fröbel (Ίδρυσε το πρώτο νηπιαγωγείο)

28 ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ WΙLHELM REIN (1847-1929)

29 Διδακτική Μεθοδολογία I 2
Ιωάννης Βρεττός

30 Η ΕΡΒΑΡΤΙΑΝΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ
ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ ΜΟΤΙΒΑ Το στοιχείο που επαναλαμβάνεται και δημιουργεί ένα σχέδιο ονομάζεται γεωμετρικό μοτίβο.

31 Πρόσκτηση ή παρουσίαση ή εντύπωση
Οι μαθητές διαβάζουν τους τίτλους (μαθηματικό και μη μαθηματικό), τους στόχους του μαθήματος και παρατηρούν το σκίτσο.

32

33 Επεξεργασία Με την πρώτη δραστηριότητα οι μαθητές αναγνωρίζουν γεωμετρικά μοτίβα και κατανοούν ότι αυτά περιγράφουν μια προβλέψιμη αλλαγή.  Με τη δεύτερη επεξεργάζονται νοητικά τις οπτικές πληροφορίες που δίνουν τα σχήματα, τα αναλύουν, αντιλαμβάνονται τις σχέσεις που τα διέπουν και έτσι ανακαλύπτουν τον κανόνα, ώστε να μπορούν να τα επεκτείνουν.  Ο εκπαιδευτικός δίνει τον ορισμό του γεωμετρικού μοτίβου.

34

35

36 Εμπέδωση ή έκφραση ή εφαρμογή
Με την πρώτη εφαρμογή οι μαθητές διαπιστώνουν ότι για την κατασκευή μιας κηρήθρας το μοτίβο που επαναλαμβάνεται είναι ένα κανονικό εξάγωνο. Κάθε εξάγωνο εφάπτεται με το άλλο στη μια πλευρά. Με την εφαρμογή αυτή οι μαθητές διαπιστώνουν επίσης ότι τα γεωμετρικά μοτίβα υπάρχουν στη φύση και δεν αποτελούν "τεχνητό" κατασκεύασμα της ανθρώπινης σκέψης.  Στη δεύτερη εφαρμογή αναγνωρίζουν το γεωμετρικό μοτίβο που διέπει το σχέδιο ενός παραδοσιακού ελληνικού χαλιού. Έτσι συνδέονται τα γεωμετρικά μοτίβα και με στοιχεία των λαϊκών πολιτισμών. Στη συνέχεια μπορούμε να ζητήσουμε από τους μαθητές να εντοπίσουν μοτίβα στην τάξη, στο σχολείο (π.χ. πλακάκια δαπέδου, κάγκελα, διακοσμητικά κλπ.) ή να θυμηθούν και να περιγράψουν μοτίβα γνωστά από το καθημερινό τους περιβάλλον (π.χ. κουρτίνες, χαλιά, υφάσματα κλπ.).

37

38 ΒΑΣΙΚΟΙ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ
T. Ziller W. Rein Ν. Εξαρχόπουλος Δημήτρης Ζαγγογιάννης Κ. Γεωργούλης Χαρίσιος Παπαμάρκος Σπυρίδων Μωραΐτης Παναγιώτης Οικονόμου

39 Στα τέλη του 19ου αι. η νέα παιδαγωγική κίνηση του Σχολείου Εργασίας αναίρεσε τις βασικές θέσεις του Έρβαρτου με επιστημονικά επιχειρήματα.

40 ΒΑΣΙΚΟΙ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΑΓΩΓΗΣ
Kilpatrick Kerschensteiner Gaudig Claparède Decroly Cousinet Freinet Montessori

41

42 ΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
Διδακτική είναι η τέχνη του διδάσκειν. Το ιδιαίτερο αντικείμενο της Διδακτικής είναι η θεωρία της διδασκαλίας και της μάθησης. Βρίσκεται κάτω από τους κανόνες της Παιδαγωγικής και ρυθμίζει τη μέθοδο της διδασκαλίας. Η γενική θεωρία της διδασκαλίας ονομάζεται Διδακτική. Ως ειδικός κλάδος της Παιδαγωγικής ερευνά τη νομοτέλεια του ενιαίου γεγονότος της μόρφωσης και της αγωγής στη διδασκαλία. Διδακτική είναι η επιστήμη της παιδαγωγούσας διδασκαλίας.

43 ΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
Διδακτική είναι η επιστήμη της μάθησης και της διδασκαλίας γενικά. Ασχολείται με τη διδασκαλία σ’ όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης ανεξάρτητα από το περιεχόμενο διδασκαλίας. Διδακτική επιστήμη είναι ο κλάδος της Eφαρμοσμένης Παιδαγωγικής, ο οποίος ασχολείται με θέματα συστηματικής διδασκαλίας και μάθησης.

44 Διδακτική και Διδακτικές
(Γενική) Διδακτική (Ειδική) Διδακτική των επιμέρους μαθημάτων: Διδακτική Γλώσσας Διδακτική Ιστορίας Διδακτική Mαθηματικών…… Η Διδακτική ενός συγκεκριμένου μαθήματος εφάπτεται της Παιδαγωγικής, της Διδακτικής και του γνωστικού αντικειμένου της συγκεκριμένης επιστήμης (Γλωσσολογίας, Ιστορίας, Μαθηματικών κλπ)

45 Αντικείμενο της Διδακτικής
Η διδασκαλία: η οργανωμένη και σχεδιασμένη διαδικασία για τη μεταβίβαση του αντικειμενικού πνεύματος(πολιτισμού) μιας κοινωνίας στα νέα μέλη της-η κοινωνικοποίηση του νέου ανθρώπου και η διαμόρφωσή του σε σκεπτόμενη προσωπικότητα. Οι σκοποί και οι Στόχοι Τα περιεχόμενα διδασκαλίας Οι μέθοδοι διδασκαλίας Τα μέσα διδασκαλίας Ο σχεδιασμός, η εκτέλεση και η αξιολόγηση της διδασκαλίας.

46 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Γενικές Αρχές και Στρατηγικές Διδασκαλίας
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Γενικές Αρχές και Στρατηγικές Διδασκαλίας Έννοια και Φύση της Διδακτικής Επιστήμης Εξέλιξη Διδακτικής Επιστήμης Διδασκαλία και μάθηση Η σκοποθεσία στην Εκπαίδευση Η στρατηγική της διδακτικής πράξης Ο σχεδιασμός της διδασκαλίας Διαπροσωπικές σχέσεις στη σχολική τάξη Μοντέλα διδασκαλίας

47 ΤΟ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΟΥ HERBART (1776-1841)

48 ΤΡΙΜΕΡΗΣ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Πρόσκτηση ή παρουσίαση ή εντύπωση Ο μαθητής με αυτενέργεια ή με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού έρχεται σε επαφή και πρώτη γνωριμία με το μορφωτικό αγαθό και αισθάνεται την ανάγκη για μια πιο λεπτομερειακή εξέτασή του. Χρησιμοποιούνται τα αισθητήρια, η παρατήρηση και η προσοχή. Επεξεργασία Ο μαθητής εισδύει όσο το δυνατόν βαθύτερα στην ουσία και το περιεχόμενο των γνώσεων. Το μορφωτικό αγαθό αναλύεται, διερευνάται από κάθε δυνατή πλευρά, επισημαίνονται οι σχέσεις του με σκοπό την αφομοίωσή του, ώστε να γίνει εργαλείο για την παραπέρα ανάπτυξη των ικανοτήτων του μαθητή. Εμπέδωση ή έκφραση ή εφαρμογή Ο μαθητής με δική του πρωτοβουλία ή με υπόδειξη του δασκάλου εντυπώνει, εκφράζει και εφαρμόζει τα όσα έμαθε για να επιλύσει νέες προβληματικές καταστάσεις και να ενισχύσει τις δυνάμεις του.

49 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΒΑΡΤΙΑΝΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ
Πρωταρχικό στοιχείο της ψυχολογίας είναι το σύνολο των στοιχείων του ψυχικού κόσμου του ανθρώπου Είναι δασκαλοκεντρική Τα πέντε στάδια διδασκαλίας περιορίζουν την πρωτοβουλία των μαθητών και του εκπαιδευτικού Η ηθικοποίηση ως μόνος σκοπός της αγωγής είναι μονομερής Βλέπει το ενδιαφέρον ως σκοπό της αγωγής Δεν προσαρμόζει τις φιλοσοφικές της θέσεις σε παιδαγωγική θεωρία Δεν προάγει τις δημοκρατικές διαδικασίες και σχέσεις στη σχολική τάξη

50

51 Νέα Αγωγή: J. Dewey ( ) Αντιτίθεται στην παραδοσιακή εκπαίδευση Ιδρύει το σχολείο-εργαστήριο, «Σχολείο Dewey» στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο Πρόγραμμα εμπειρίας Χειρωνακτική δράση του παιδιού «Μέθοδος του προβλήματος» Η αγωγή δεν είναι μέσο για τη ζωή, αλλά η ίδια η ζωή

52

53 ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ DEWEY (1/5)
1. Προσδιορισμός του προβλήματος. Τίθεται το πρόβλημα σε αναφορά πάντοτε με την παρούσα εμπειρία των μαθητών. Το πρόβλημα πρέπει να τίθεται από τους μαθητές ή οι ίδιοι οι μαθητές να το αναγνωρίζουν ως πρόβλημα και να μην πηγάζει από το δάσκαλο ή να υπαγορεύεται από το εγχειρίδιο.

54 ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ DEWEY (2/5)
2. Καθορισμός της δυσκολίας του προβλήματος. Εντοπίζονται τα εμπόδια και οι δυσχέρειες του προβλήματος. Η μελέτη και κατανόηση των δυσκολιών θα οδηγήσουν στην ευκολότερη άρση τους.

55 ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ DEWEY (3/5)
3. Ανάκληση στη μνήμη της προηγούμενης εμπειρίας. Ανάκληση στη μνήμη και χρήση της προηγούμενης συναφούς πείρας.

56 ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ DEWEY (4/5)
4. Σχηματισμός υποθέσεων και εκλογή της πιο κατάλληλης. Γίνεται θεώρηση των δεδομένων του προβλήματος και διατύπωση υποθέσεων που θα οδηγήσουν στη λύση του. Οι υποθέσεις ελέγχονται για την πληρότητά τους. Απαραίτητη η κρίση και η φαντασία του μαθητή.

57 ΜΕΘΟΔΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ ΤΟΥ DEWEY (5/5)
5. Δοκιμασία της υπόθεσης. Αξιοποίηση της λύσης του προβλήματος. Δοκιμή της πιο κατάλληλης υπόθεσης στην πράξη και αξιοποίησή της σε άλλα προβλήματα. Μ’ αυτόν τον τρόπο, αφενός δοκιμάζεται το κύρος της λύσης και αφετέρου αξιοποιείται η λύση σε καθημερινές προβληματικές καταστάσεις.

58

59

60 Η ΜΕΘΟΔΟΣ DEWEY ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ (1/2)
Προσδιορισμός προβλήματος. Πώς το νερό φτάνει και στους τελευταίους ορόφους των πολυκατοικιών σε μια πόλη; Καθορισμός δυσκολίας του προβλήματος. Αδυναμία επίσκεψης στο χώρο ύδρευσης (υδραγωγείο) για επιτόπια διερεύνηση του προβλήματος. Προσπάθεια λύσης του προβλήματος με αντίστοιχα πειράματα. Ανάκληση στη μνήμη της προηγούμενης εμπειρίας. Η πορεία του νερού (υδραγωγείο-σωλήνες ύδρευσης-βρύσες). Τα υγρά και τα αέρια ασκούν πιέσεις. Νόμος βαρύτητας. Αρχή των συγκοινωνούντων δοχείων.

61 Η ΜΕΘΟΔΟΣ DEWEY ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ (2/2)
Σχηματισμός υποθέσεων και επιλογή της κατάλληλης. Τα παιδιά υποθέτουν και διερευνούν τις υποθέσεις κάνοντας λογικούς συσχετισμούς. 1. Το υδραγωγείο βρίσκεται ψηλότερα σε σχέση με την πολυκατοικία. 2. Το υδραγωγείο βρίσκεται χαμηλά και ένα μηχάνημα στέλνει το νερό στην πολυκατοικία. 3. Το υδραγωγείο και η πολυκατοικία βρίσκονται στο ίδιο ύψος. Δοκιμασία της ορθότερης υπόθεσης. Το υδραγωγείο βρίσκεται ψηλότερα σε σχέση με την πολυκατοικία. Εφαρμογή αντίστοιχου πειράματος. Αξιοποίηση λύσης προβλήματος. Αρτεσιανά πηγάδια-συντριβάνια.

62

63 Δύο μέθοδοι διδασκαλίας Bruner ή Ausubel;
Ποια επιλέγουμε- με ποια κριτήρια;

64

65

66

67 ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ (16ος-17ος αι.)
F. Bacon (Επαγωγική μέθοδος/Εμπειρισμός-Παρατήρηση, έλεγχος, δοκιμασία, πειραματισμός) R. Descartes (Απαγωγική μέθοδος/Καθαρή σκέψη- «Σκέφτομαι άρα υπάρχω») Ratichius (Ο πρώτος που χρησιμοποίησε τον όρο «Διδακτική») Comenius (Αναδεικνύει το ρόλο της εικόνας στη μάθηση)

68 ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ (16ος-17ος αι.)
J. Locke (Το παιδί είναι άγραφος χάρτης-tabula rasa) J.J. Rousseau («η φύση είναι αγαθή όπως κι ο άνθρωπος όταν γεννιέται, η κοινωνία είναι κακή και διαφθείρει τον αγαθό άνθρωπο») J.H. Pestalozzi («Ας φροντίζουμε για μια ολοκληρωμένη αγωγή, που θα διαμορφώσει την καρδιά, το νου, το χέρι») F. Fröbel (Ίδρυσε το πρώτο νηπιαγωγείο)

69 ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΤΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟΝ WΙLHELM REIN (1847-1929)

70 Διδακτική Μεθοδολογία I 2
Ιωάννης Βρεττός

71 Η ΕΡΒΑΡΤΙΑΝΗ ΜΕΘΟΔΟΣ ΣΤΗ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ
ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΑ ΜΟΤΙΒΑ Το στοιχείο που επαναλαμβάνεται και δημιουργεί ένα σχέδιο ονομάζεται γεωμετρικό μοτίβο.

72 Πρόσκτηση ή παρουσίαση ή εντύπωση
Οι μαθητές διαβάζουν τους τίτλους (μαθηματικό και μη μαθηματικό), τους στόχους του μαθήματος και παρατηρούν το σκίτσο.

73

74 Επεξεργασία Με την πρώτη δραστηριότητα οι μαθητές αναγνωρίζουν γεωμετρικά μοτίβα και κατανοούν ότι αυτά περιγράφουν μια προβλέψιμη αλλαγή.  Με τη δεύτερη επεξεργάζονται νοητικά τις οπτικές πληροφορίες που δίνουν τα σχήματα, τα αναλύουν, αντιλαμβάνονται τις σχέσεις που τα διέπουν και έτσι ανακαλύπτουν τον κανόνα, ώστε να μπορούν να τα επεκτείνουν.  Ο εκπαιδευτικός δίνει τον ορισμό του γεωμετρικού μοτίβου.

75

76

77 Εμπέδωση ή έκφραση ή εφαρμογή
Με την πρώτη εφαρμογή οι μαθητές διαπιστώνουν ότι για την κατασκευή μιας κηρήθρας το μοτίβο που επαναλαμβάνεται είναι ένα κανονικό εξάγωνο. Κάθε εξάγωνο εφάπτεται με το άλλο στη μια πλευρά. Με την εφαρμογή αυτή οι μαθητές διαπιστώνουν επίσης ότι τα γεωμετρικά μοτίβα υπάρχουν στη φύση και δεν αποτελούν "τεχνητό" κατασκεύασμα της ανθρώπινης σκέψης.  Στη δεύτερη εφαρμογή αναγνωρίζουν το γεωμετρικό μοτίβο που διέπει το σχέδιο ενός παραδοσιακού ελληνικού χαλιού. Έτσι συνδέονται τα γεωμετρικά μοτίβα και με στοιχεία των λαϊκών πολιτισμών. Στη συνέχεια μπορούμε να ζητήσουμε από τους μαθητές να εντοπίσουν μοτίβα στην τάξη, στο σχολείο (π.χ. πλακάκια δαπέδου, κάγκελα, διακοσμητικά κλπ.) ή να θυμηθούν και να περιγράψουν μοτίβα γνωστά από το καθημερινό τους περιβάλλον (π.χ. κουρτίνες, χαλιά, υφάσματα κλπ.).

78

79 ΒΑΣΙΚΟΙ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ
T. Ziller W. Rein Ν. Εξαρχόπουλος Δημήτρης Ζαγγογιάννης Κ. Γεωργούλης Χαρίσιος Παπαμάρκος Σπυρίδων Μωραΐτης Παναγιώτης Οικονόμου

80 Στα τέλη του 19ου αι. η νέα παιδαγωγική κίνηση του Σχολείου Εργασίας αναίρεσε τις βασικές θέσεις του Έρβαρτου με επιστημονικά επιχειρήματα.

81 ΒΑΣΙΚΟΙ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΙ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΑΓΩΓΗΣ
Kilpatrick Kerschensteiner Gaudig Claparède Decroly Cousinet Freinet Montessori

82

83 ΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
Διδακτική είναι η τέχνη του διδάσκειν. Το ιδιαίτερο αντικείμενο της Διδακτικής είναι η θεωρία της διδασκαλίας και της μάθησης. Βρίσκεται κάτω από τους κανόνες της Παιδαγωγικής και ρυθμίζει τη μέθοδο της διδασκαλίας. Η γενική θεωρία της διδασκαλίας ονομάζεται Διδακτική. Ως ειδικός κλάδος της Παιδαγωγικής ερευνά τη νομοτέλεια του ενιαίου γεγονότος της μόρφωσης και της αγωγής στη διδασκαλία. Διδακτική είναι η επιστήμη της παιδαγωγούσας διδασκαλίας.

84 ΟΡΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ
Διδακτική είναι η επιστήμη της μάθησης και της διδασκαλίας γενικά. Ασχολείται με τη διδασκαλία σ’ όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης ανεξάρτητα από το περιεχόμενο διδασκαλίας. Διδακτική επιστήμη είναι ο κλάδος της Eφαρμοσμένης Παιδαγωγικής, ο οποίος ασχολείται με θέματα συστηματικής διδασκαλίας και μάθησης.

85 Διδακτική και Διδακτικές
(Γενική) Διδακτική (Ειδική) Διδακτική των επιμέρους μαθημάτων: Διδακτική Γλώσσας Διδακτική Ιστορίας Διδακτική Mαθηματικών…… Η Διδακτική ενός συγκεκριμένου μαθήματος εφάπτεται της Παιδαγωγικής, της Διδακτικής και του γνωστικού αντικειμένου της συγκεκριμένης επιστήμης (Γλωσσολογίας, Ιστορίας, Μαθηματικών κλπ)

86 Αντικείμενο της Διδακτικής
Η διδασκαλία: η οργανωμένη και σχεδιασμένη διαδικασία για τη μεταβίβαση του αντικειμενικού πνεύματος(πολιτισμού) μιας κοινωνίας στα νέα μέλη της-η κοινωνικοποίηση του νέου ανθρώπου και η διαμόρφωσή του σε σκεπτόμενη προσωπικότητα. Οι σκοποί και οι Στόχοι Τα περιεχόμενα διδασκαλίας Οι μέθοδοι διδασκαλίας Τα μέσα διδασκαλίας Ο σχεδιασμός, η εκτέλεση και η αξιολόγηση της διδασκαλίας.

87 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Γενικές Αρχές και Στρατηγικές Διδασκαλίας
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Γενικές Αρχές και Στρατηγικές Διδασκαλίας Έννοια και Φύση της Διδακτικής Επιστήμης Εξέλιξη Διδακτικής Επιστήμης Διδασκαλία και μάθηση Η σκοποθεσία στην Εκπαίδευση Η στρατηγική της διδακτικής πράξης Ο σχεδιασμός της διδασκαλίας Διαπροσωπικές σχέσεις στη σχολική τάξη Μοντέλα διδασκαλίας

88

89 ΤΡΙΜΕΡΗΣ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Πρόσκτηση ή παρουσίαση ή εντύπωση Ο μαθητής με αυτενέργεια ή με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού έρχεται σε επαφή και πρώτη γνωριμία με το μορφωτικό αγαθό και αισθάνεται την ανάγκη για μια πιο λεπτομερειακή εξέτασή του. Χρησιμοποιούνται τα αισθητήρια, η παρατήρηση και η προσοχή. Επεξεργασία Ο μαθητής εισδύει όσο το δυνατόν βαθύτερα στην ουσία και το περιεχόμενο των γνώσεων. Το μορφωτικό αγαθό αναλύεται, διερευνάται από κάθε δυνατή πλευρά, επισημαίνονται οι σχέσεις του με σκοπό την αφομοίωσή του, ώστε να γίνει εργαλείο για την παραπέρα ανάπτυξη των ικανοτήτων του μαθητή. Εμπέδωση ή έκφραση ή εφαρμογή Ο μαθητής με δική του πρωτοβουλία ή με υπόδειξη του δασκάλου εντυπώνει, εκφράζει και εφαρμόζει τα όσα έμαθε για να επιλύσει νέες προβληματικές καταστάσεις και να ενισχύσει τις δυνάμεις του.

90

91 ΤΡΙΜΕΡΗΣ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Πρόσκτηση ή παρουσίαση ή εντύπωση Ο μαθητής με αυτενέργεια ή με τη βοήθεια του εκπαιδευτικού έρχεται σε επαφή και πρώτη γνωριμία με το μορφωτικό αγαθό και αισθάνεται την ανάγκη για μια πιο λεπτομερειακή εξέτασή του. Χρησιμοποιούνται τα αισθητήρια, η παρατήρηση και η προσοχή. Επεξεργασία Ο μαθητής εισδύει όσο το δυνατόν βαθύτερα στην ουσία και το περιεχόμενο των γνώσεων. Το μορφωτικό αγαθό αναλύεται, διερευνάται από κάθε δυνατή πλευρά, επισημαίνονται οι σχέσεις του με σκοπό την αφομοίωσή του, ώστε να γίνει εργαλείο για την παραπέρα ανάπτυξη των ικανοτήτων του μαθητή. Εμπέδωση ή έκφραση ή εφαρμογή Ο μαθητής με δική του πρωτοβουλία ή με υπόδειξη του δασκάλου εντυπώνει, εκφράζει και εφαρμόζει τα όσα έμαθε για να επιλύσει νέες προβληματικές καταστάσεις και να ενισχύσει τις δυνάμεις του.

92 ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΑ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΡΒΑΡΤΙΑΝΗΣ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗΣ
Πρωταρχικό στοιχείο της ψυχολογίας είναι το σύνολο των στοιχείων του ψυχικού κόσμου του ανθρώπου Είναι δασκαλοκεντρική Τα πέντε στάδια διδασκαλίας περιορίζουν την πρωτοβουλία των μαθητών και του εκπαιδευτικού Η ηθικοποίηση ως μόνος σκοπός της αγωγής είναι μονομερής Βλέπει το ενδιαφέρον ως σκοπό της αγωγής Δεν προσαρμόζει τις φιλοσοφικές της θέσεις σε παιδαγωγική θεωρία Δεν προάγει τις δημοκρατικές διαδικασίες και σχέσεις στη σχολική τάξη

93

94 Νέα Αγωγή: J. Dewey ( ) Αντιτίθεται στην παραδοσιακή εκπαίδευση Ιδρύει το σχολείο-εργαστήριο, «Σχολείο Dewey» στο Πανεπιστήμιο του Σικάγο Πρόγραμμα εμπειρίας Χειρωνακτική δράση του παιδιού «Μέθοδος του προβλήματος» Η αγωγή δεν είναι μέσο για τη ζωή, αλλά η ίδια η ζωή