Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ

Παρουσίαση με θέμα: "Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ
ΠΜΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ Η ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΗΣΗΣ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ ΑΚΙΝΗΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΜΑΡΑ ΓΚΑΒΟΓΙΑΝΝΗ

2 1. Φορολογικό αντικείμενο
Άρθρο 78 παρ. 1 Σ “Κανένας φόρος δεν επιβάλλεται ούτε εισπράττεται χωρίς τυπικό νόμο που καθορίζει το υποκείμενο της φορολογίας και το εισόδημα, το είδος της περιουσίας, τις δαπάνες και τις συναλλαγές ή τις κατηγορίες τους, στις οποίες αναφέρεται ο φόρος.” Διάκριση των φορολογικών αντικειμένων: εισόδημα, περιουσία, δαπάνες ή συναλλαγές Επιτρεπτή η αυτοτελής φορολόγησης της περιουσίας. Φορολογούνται όλα τα στάδια της οικονομικής δραστηριότητας. Πλουραλιστικό φορολογικό σύστημα

3 Φορολογικό αντικείμενο
Φορολόγηση της κατοχής ακίνητης περιουσίας: Οι φόροι επί της κατοχής περιουσίας πλήττουν την ύπαρξη της περιουσίας. Αντικείμενο του φόρου είναι αποκλειστικά και μόνο η κατοχή ακίνητης περιουσίας. Ο φόρος δεν επιβάλλεται στη χρηματική ρευστότητα.

4 Φορολογικό αντικείμενο
Προβληματισμός/κριτική: Η περιουσία σχηματίζεται από συσσωρευμένο εισόδημα, το οποίο έχει ήδη φορολογηθεί. Άρα οι φόροι επί της κατοχής πλήττουν αναδρομικά το συσσωρευμένο και ήδη φορολογηθέν εισόδημα. Όμως: Διάκριση φορολογικών αντικειμένων κατά το άρθρο 78 παρ. 1 Σ. Άρα επιτρεπώς φορολογείται αυτοτελώς η περιουσία. Διαφορετικό στάδιο της οικονομικής δραστηριότητας.

5 Φορολογικό αντικείμενο
Νομολογία: 1972/2012 ΣτΕ Ολ (ΕΕΤΗΔΕ) 3342-9/2013 ΣτΕ Ολ (ΕΕΤΗΔΕ) 7/2016 AΠ Ολ (ΕΕΤΗΔΕ) 532/2015 ΣτΕ Ολ (ΦΑΠ) Αντικείμενο φορολογικής επιβάρυνσης μπορούν να αποτελέσουν όχι μόνο το εισόδημα αλλά αυτοτελώς και η περιουσία και οι δαπάνες ή οι συναλλαγές. Η αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή ότι μόνο το εισόδημα μπορεί να αποτελέσει βαση φορολογίας δεν βρίσκει έρεισμα στο άρθρο 78 παρ. 1 Σ.

6 2. Φοροδοτική ικανότητα Άρθρο 4 παρ. 5 Σ “Οι Έλληνες πολίτες συνεισφέρουν χωρίς διακρίσεις στα δημόσια βάρη, ανάλογα με τις δυνάμεις τους.” Φοροδοτική ικανότητα: Η ικανότητα συνεισφοράς των πολιτών στα δημόσια βάρη Βασικό κριτήριο επιμερισμού της φορολογικής επιβάρυνσης μεταξύ των πολιτών Δεν είναι η δυνατότητα πληρωμής. Δεν συνδέεται άμεσα και αναγκαστικά με την ρευστότητα και τα χρηματικά διαθέσιμα.

7 Φοροδοτική ικανότητα Φοροδοτική ικανότητα στην φορολόγηση ακίνητης περιουσίας: Από την κατοχή περιουσίας αυτή καθαυτή απορρέει φοροδοτική ικανότητα Η κατοχή περιουσίας από μόνη της, ακόμη και η απρόσοδη, παρέχει οικονομική δύναμη [πλεονεκτήματα οικονομικά και κοινωνικά, αποτελεί ένδειξη οικονομικής ισχύος]

8 Φοροδοτική ικανότητα Προβληματισμός/κριτική:
Από μόνο την κατοχή περιουσίας δεν προκύπτει φοροδοτική ικανότητα καθώς όταν η περιουσία δεν αποφέρει έσοδα, δεν προκύπτει δυνατότητα καταβολής φόρου. Όμως: Η φοροδοτική ικανότητα δεν πρέπει να ταυτίζεται με τη δυνατότητα πληρωμής. Η κατοχή περιουσίας, ακόμη και απρόσοδης, αποτελεί ένδειξη οικονομικής ισχύος.

9 Φοροδοτική ικανότητα Νομολογία: 1972/2012 ΣτΕ Ολ (ΕΕΤΗΔΕ)
Νομολογία: 1972/2012 ΣτΕ Ολ (ΕΕΤΗΔΕ) 3342-9/2013 ΣτΕ Ολ (ΕΕΤΗΔΕ) 7/2016 AΠ Ολ (ΕΕΤΗΔΕ) 532/2015 ΣτΕ Ολ (ΦΑΠ) Φοροδοτική ικανότητα συνάγεται από αυτή καθευατή την κατοχή ακίνητης περιουσίας. Η ύπαρξη προσόδου από το ακίνητο δεν αποτελεί προϋπόθεση ή κριτήριο υπαγωγής στον φόρο κατοχής περιουσίας. Η αντίθετη ερμηνευτική εκδοχή ότι μόνο το εισόδημα μπορεί να αποτελέσει δείκτη προσδιορισμού της φοροδοτικής ικανότητας δεν βρίσκει έρεισμα στο άρθρο 78 παρ.1 Σ. Η απαλλαγή από την φορολογία κάθε απρόσοδης περιουσίας δεν ανταποκρίνεται στην αρχή της φορολογικής ισότητας.

10 Φοροδοτική ικανότητα Απόψεις μειοψηφίας σε: 1972/2012 ΣτΕ Ολ (ΕΕΤΗΔΕ) 3342-9/2013 ΣτΕ Ολ (ΕΕΤΗΔΕ) 7/2016 AΠ Ολ (ΕΕΤΗΔΕ) [πλειοψ. σε 1101/2012 ΠΠΑ και 293/2014 ΑΠ] 532/2015 ΣτΕ Ολ (ΦΑΠ) Η φοροδοτική ικανότητα αποτελεί ιδιότητα του υποκειμένου και συνίσταται στη δυνατότητα του φορολογούμενου να καταβάλει τον φόρο, χωρίς να θίγεται το ελάχιστο όριο αξιοπρεπούς διαβίωσής του (2 παρ. 1 Σ). Προσδιορίζεται βάσει κριτηρίων αντικειμενικών, αναγόμενων στο εισόδημα ή στην περιουσία, και υποκειμενικών, αναγόμενων κυρίως στην προσωπική, οικογενειακή, κοινωνική κατάσταση, υγεία και ηλικία του φορολογουμένου.

11 Φοροδοτική ικανότητα Υπάρχει ένα όριο κατά τη θεσμοθέτηση φορολογικών επιβαρύνσεων, τυχόν υπέρβαση του οποίου πλήττει τη δυνατότητα των πολιτών να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις αυτές και ταυτόχρονα να διατηρήσουν ένα ανεκτό βιοτικό επίπεδο. Η κατοχή ακίνητης περιουσίας αυτή καθεαυτή δεν αρκεί προκειμένου να συναχθεί φοροδοτική ικανότητα αλλά θα πρέπει να εξετασθούν και άλλα στοιχεία, τυχόν απόδοση της ακίνητης περιουσίας, εισοδηματικά, προσωπική και οικογενειακή κατάσταση, σε συνδυασμό και με τους λοιπούς φόρους που προβλέπονται ώστε να αποδειχθεί ότι ο φορολογούμενος έχει όντως φοροδοτική ικανότητα.

12 Φοροδοτική ικανότητα 519, 520/2014 ΣτΕ Ολ (ΕΤΑΚ)
519, 520/2014 ΣτΕ Ολ (ΕΤΑΚ) Η κυριότητα ακινήτου, του οποίου η χρήση και εκμετάλλευση έχει καταστεί αδύνατη για τον ιδιοκτήτη του, δεν αποτελεί ένδειξη αντίστοιχης φοροδοτική ικανότητας. Απόφαση Νο DC της 29ης Δεκεμβρίου 1998 του Γαλλικού Συνταγματικού Συμβουλίου Ο φόρος αλληλεγγύης επί της περιουσίας αποτελεί φόρο επί της κατοχής περιουσίας και καταβάλλεται από τα έσοδα που παράγει αυτή. Για να είναι η φορολόγηση της περιουσίας συνταγματικώς ανεκτή θα πρέπει να συνδέεται με παραγωγή εισοδήματος.

13 Φοροδοτική ικανότητα Απόφαση της 22ης Ιουνίου 1995 του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου (BverfG, 93,121) Ο φόρος επί της κατοχής της περιουσίας πρέπει να καταβάλλεται ετησίως από τα εισοδήματα που προέρχονται από τη συνήθη χρήση αυτής. Ένα τμήμα του εισοδήματος από την περιοδική εκμετάλλευση της περιουσίας πρέπει να παραμένει εις χείρας του φορολογουμένου (κανόνας της διαιρέσεως εις το ήμισυ).

14 Φοροδοτική ικανότητα Προβληματισμός/κριτική:
Ο φόρος κατοχής περιουσίας υπολογίζεται με βάση την αντικειμενική αξία της περιουσίας η οποία όμως δεν αποτυπώνει την πραγματική αξία αυτής. Νομολογία 86/2015 ΣτΕ (ΦΑΠ) Εφ' όσον ο νόμος παρέχει τη δυνατότητα αμφισβήτησης της φορολογητέας αξία του βαρυνόμενου με ΦΑΠ ακινήτου, η οποία έχει προσδιορισθεί με βάση το αντικειμενικό σύστημα, δεν παραβιάζεται το Σύνταγμα.

15 Φοροδοτική ικανότητα Νομολογία: 2334-7/2016 (ΕΝΦΙΑ)
Νομολογία: /2016 (ΕΝΦΙΑ) Κατά την έννοια των διατάξεων των άρθρων 4 παρ. 5 και 78 παρ. 1 του Συντάγματος, ο τρόπος προσδιορισμού της αντικειμενικής αξίας των ακινήτων πρέπει να εγγυάται ότι η φορολογούμενη αξία της ακίνητης περιουσίας είναι πραγματική και όχι πλασματική. Ο ορισμός των αντικειμενικών αξιών πρέπει να γίνεται λαμβανομένης υπ' όψιν και της ειδικότερης τοποθεσίας του ακινήτου, καθώς αποτελεί παράγοντα προσδιοριστικό της αξίας της. Ακυρώνει μερικώς την ΠΟΛ1009/ Αν.Υπ.Οικονομικών καθώς ο καθορισμός των τιμών εκκίνησης έγινε στο πλαίσιο συλλήβδην προσδιορισμού των τιμών για το σύνολο της επικράτειας, χωρίς εξατομικευμένη κρίση για τις επιμέρους ζώνες.

16 3. Δημευτικός χαρακτήρας;
Η φορολογική επιβάρυνση της κατοχής περιουσίας πρέπει να μην είναι υπέρμετρη αλλά να διαφυλάσσει κατά το δυνατόν την ιδιοκτησία Προβληματισμός/Κριτική: Σε ορισμένες περιπτώσεις για την εξόφληση του φόρου μπορεί να απαιτείται ακόμη και η ρευστοποίηση της ακίνητης περιουσίας. Πότε η φορολόγηση της κατοχής περιουσίας ισοδυναμεί με δήμευση; Εξετάζεται ο κάθε φόρος συγκεκριμένα ή η συνολική οικονομική επιβάρυνση του υποχρέου;

17 Δημευτικός χαρακτήρας;
Νομολογία: 1972/2012 ΣτΕ Ολ (ΕΕΤΗΔΕ) 3342-9/2013 ΣτΕ Ολ (ΕΕΤΗΔΕ) 7/2016 AΠ Ολ (ΕΕΤΗΔΕ) Το ΕΕΤΗΔΕ δεν αποτελεί επέμβαση στην ιδιοκτησία δυσανάλογη σε σχέση με τον σκοπό για τον οποία επεβλήθη. Δεν καθιστά, σε συνδυασμό με τις λοιπές φορολογίες που συνδέονται με τον κατοχή ακίνητης περιουσίας, δημευτικό το εθνικό σύστημα φορολογίας ακινήτων. Προστιθέμενο στις έκτακτες φορολογίες επί του εισοδήματος που επιβλήθηκαν την τελευταία τριετία, το ΕΕΤΗΔΕ συνεπάγεται αυξημένη φορολογική επιβάρυνση των πολιτών, συνιστά όμως ανεκτό περιορισμό της ιδιοκτησίας.

18 Δημευτικός χαρακτήρας;
532/2015 ΣτΕ Ολ (ΦΑΠ) Παράλληλες οικονομικές επιβαρύνσεις, όπως οι έκτακτες εισφορές ή οι μισθολογικές μειώσεις, δεν καθιστούν τον πάγιο φόρο του ΦΑΠ αντίθετο στη διάταξη του 4 παρ. 5 Σ. Σε σχέση με τη φορολογία της ακίνητης περιουσίας: Το ΤΑΠ λόγω του πολύ χαμηλού ύψους του δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι συνιστά, ακόμη και σε συνδυασμό με τον ΦΑΠ, υπέρμετρη επιβάρυνση της ακίνητης περιουσίας.

19 Δημευτικός χαρακτήρας;
Το ΕΕΕΤΗΔΕ δεν καθιστά δημευτικό το εθνικό σύστημα φορολογίας των ακινήτων (βλ.1972/2012 ΣτΕ Ολ και /2013 ΣτΕ Ολ). Οι λοιποί φόροι δεν αφορούν στην κατοχή ακίνητης περιουσίας. Η μη συνεκτίμηση για την επιβολή και τον προσδιορισμό του ύψους του ΦΑΠ του συνόλου των άμεσων φόρων που επιβάλλονται στον φορολογούμενο ή του συνόλου των φόρων που επιβάλλονται επί της περιουσίας του δεν καθιστά το επίδικο φορολογικό βάρος αντίθετο στο άρθρο 1 του ΠΠΠ της ΕΣΔΑ.

20 Δημευτικός χαρακτήρας;
Απόφαση της 22ης Ιουνίου 1995 του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου (BverfG, 93,121) Η συνολική επιβάρυνση από φόρους εισοδήματος και περιουσίας δεν μπορεί να υπερβαίνει κατά προσέγγιση το 50% των εισοδημάτων του φορολογούμενου. Απόφαση της 18ης Ιανουαρίου 2006 του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου (BverfG, 115, 97) Ο κανόνας αυτός ισχύει μόνο για τους φόρους περιουσίας και δεν καταλαμβάνει τους φόρους εισοδήματος οι οποίοι επιτρέπεται να υπερβαίνουν το εν λόγω ποσοστό.

21 Δημευτικός χαρακτήρας;
Γαλλία Το 2006 προβλέφθηκε νομοθετικά ότι η συνολική φορολογική επιβάρυνση του φορολογούμενου από τους άμεσους φόρους δεν μπορεί να ξεπερνά το 60% των εισοδημάτων του (bouclier fiscal). Το έτος 2007 το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 50%. Το 2011 η νομοθεσία αυτή καταργήθηκε. Όριο στον φόρο αλληλεγγύης επί της περιουσίας (ISF): Δεν πρέπει να ξεπερνά το 75% των εσόδων αυτής.

22 Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας!