Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ.

Παρουσίαση με θέμα: "Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΑΣ

2 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η θέση της γυναίκας από εποχή σε εποχή άλλαζε διαρκώς. Η κάθε περίοδος είχε τις ιδιαιτερότητές της , τόσο σε θέματα εξουσίας όσο και στο θεσμό του γάμου. Από την αρχαία Ελλάδα οι γυναίκες ήταν υποβαθμισμένες , όσο αφορά την εξουσία, καθώς ζούσαν σε μια πατριαρχική κοινωνία, το γάμο, την εκπαίδευση και τη ψυχαγωγία τους. Εξαίρεση αποτελεί η γυναίκα στη Σπάρτη αφού της επιτρεπόταν να συμμετέχει σε αγώνες προς τιμή της θεάς Ήρας. Σταδιακά όμως άρχισε να απελευθερώνεται η «γυναίκα» αποκτώντας έτσι πολιτική και κοινωνική συνείδηση. Επιπλέον στη Ρωμαϊκή κοινωνία παρόλο που υπήρχε μια υποτίμηση του γυναικείου φύλου, αυτό σταδιακά μειώθηκε και εξαλοίφθηκε. Στη Βυζαντινή εποχή η γυναίκα από μικρή είχε κατώτερη θέση από τον άντρα και οι συνθήκες του γάμου ήταν κακές. Ακόμα στα θέματα της εκπαίδευσης και της ψυχαγωγίας οι γυναίκες ήταν περιορισμένες. Τέλος στη νεότερη εποχή η θέση της γυναίκας έχει ανέβει ριζικά αποτελώντας πλέον το κύριο πρόσωπο στην οικογένεια.

3 ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ Σε ότι αφορά τη γυναίκα στην Αρχαία Ελλάδα η πρώτη κύρια δυσκολία που αντιμετώπιζε ένα νεογέννητο κορίτσι ήταν να του επιτραπεί να ζήσει. Εξαρτάτο άμεσα από την απόφαση του πατέρα η έκθεση του νεογνού σε μια ερημική περιοχή, καθώς η γέννηση ενός θηλυκού μέλους θεωρείτο ανώφελο επιπρόσθετο έξοδο για τον οίκο, εφόσον μάλιστα σε ένα πατριαρχικό σύστημα κληρονομιάς δεν είχε τη δυνατότητα να διατηρήσει το οικογενειακό όνομα και τα οικογενειακά περιουσιακά στοιχεία.

4 ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ: Τα στρατηγικά μέτρα της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας για να αποφευχθεί ο ηθικός κίνδυνος που συνεπαγόταν η γυναικεία φύση, περιελάμβαναν μικρή έως ανύπαρκτη εκπαίδευσή και τον πρόωρο εγκλεισμό της στην απομόνωση της οικίας μέσω του γάμου. Ο έλεγχος ήταν η αδυναμία της να ορίσει τον εαυτό της ακόμα και στην ερωτική συνεύρεση, στην οποία ο άνδρας είχε τον απόλυτο και αποκλειστικό έλεγχο. Με λίγα λόγια η γυναίκα στον αρχαίο ελληνικό κόσμο έπρεπε να είναι σεμνή, όμορφη και υγιής, προκειμένου να συμβιβάζεται με τα πρότυπα μιας ανδροκρατούμενης κοινωνίας. 

5 ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΑΘΗΝΑ: Το σύστημα στην κλασική Αθήνα ήταν έτσι διαμορφωμένο ώστε η γυναίκα να είναι απαραίτητη μόνο για την εξασφάλιση της κληρονομιάς. Η γυναίκα δια βίου δεν είχε καμία εξουσία, ούτε καν στην ίδια της την ύπαρξη. Ο γάμος της δεν απαιτούσε τη συγκατάθεσή της και τα μόνα της αποκτήματα ήταν τα ενδύματα και τα κοσμήματά της. Πρακτικά περνούσε από την προστασία του ενός κυρίου -του πατέρα- στον άλλο -το σύζυγο- και αν ο πατέρας της πέθαινε χωρίς αρσενικό απόγονο, τότε ως επίκληρος έπρεπε να χωρίσει και να παντρευτεί τον αδελφό του πατέρα της, προκειμένου να εξασφαλιστεί η διαδοχή σε άνδρα. ~Γάμος στην Αρχαία Ελλάδα~

6 Επιπλέον, το γεγονός ότι η γυναίκα πιθανώς δεν αγαπούσε τον σύζυγο που της επιβαλλόταν, δε θεωρείτο σημαντικό από τους Αθηναίους. Υπό κανονικές συνθήκες ο γάμος δε θεμελιωνόταν πάνω σε αμοιβαία αισθήματα αγάπης, αλλά ήταν μια καλή επένδυση για το μέλλον. Η αγάπη και ο σεβασμός ήταν κάτι που αναμενόταν με την πάροδο του χρόνου.

7 Η μετάβαση στον οίκο του συζύγου ήταν η μοναδική κοινωνικά αποδεκτή λύση για την Αθηναία, καθώς δεν υπήρχε εναλλακτική λύση από εκείνη του γάμου. Οι μέλλοντες σύζυγοι προετοιμάζονταν για το γάμο με προσφορές και θυσίες. Όλες αυτές οι τελετές είχαν κυρίως αποτρεπτικό και εξευμενιστικό χαρακτήρα. Ως διαβατήρια τελετή, η γαμήλια τελετουργία στον αθηναϊκό γάμο είναι επίσης μια διαδικασία μετάβασης και μετουσίωσης. Η μετάβαση συμφωνείται μεταξύ του πατέρα της νύφης και του μέλλοντα γαμπρού, μέσω της σύμβασης που καλείται εγγύη, ενώ η μετουσίωση τελείται υπό την ευθύνη της ίδιας της γυναίκας. Κόβοντας τα μαλλιά της, βγάζοντας τη ζώνη της εφηβικής της ηλικίας, εκτελώντας το λουτρό, πρακτικά τελεί την τελετή ενηλικίωσης, προετοιμαζόμενη για τη γυναικεία της ωρίμανση.

8 ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ: Στο σπίτι ενός Αθηναίου πολίτη το μικρό κορίτσι μεγάλωνε με τη φροντίδα μιας τροφού και περνούσε το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου του στα γυναικεία διαμερίσματα, την πεμπτουσία του γυναικείου χώρου, όπου συνήθως οι μητέρες μεγάλωναν τα παιδιά τους και ασχολούνταν με την υφαντική. Ωστόσο, η ενασχόληση της γυναίκας στην πραγματικότητα ήταν η διεύθυνση όλων των πρακτικών ζητημάτων του νοικοκυριού.

9 Το στερεότυπο της εταίρας είναι ένα από τα σύμβολα του μετασχηματισμού που ούτως ή άλλως επήλθε μετά το τέλος των πολέμων  και της συρρίκνωσης του ανδρικού πληθυσμού εξαιτίας των μαχών και του λοιμού. Η γυναίκα σε αυτή την περίοδο κυκλοφορούσε πιο ελεύθερα και ως πλειοψηφία στην πόλη των Αθηνών είχε και δυνατότερη πολιτική φωνή. Οι κοινωνικές αλλαγές ως αποτέλεσμα των πολέμων σε αυτή την περίοδο, η εισροή ξένων στην πόλη των Αθηνών και η μεταφορά του πλούτου στα χέρια κατώτερων οίκων είχε ως αποτέλεσμα τη σταδιακή απελευθέρωση των γυναικών και την εξάπλωση αυτής της απελευθέρωσης πέρα από τα όρια των Αθηνών στον υπόλοιπο αρχαίο ελληνικό κόσμο.

10 ΣΤΟΝ ΟΙΚΟ ΤΟΥ ΠΑΤΕΡΑ: Εφόσον της επιτρεπόταν να ζήσει και να ανατραφεί, η θέση της Αθηναίας κόρης ήταν μέσα στο σπίτι. Ο κύριος του οίκου είχε το νόμιμο δικαίωμα εφόσον παρίστατο ανάγκη να την εκπροσωπεί σε νομικές υποθέσεις, γιατί η ίδια ήταν δικαιοπρακτικά ανίκανη, όπως βέβαια και τα υπόλοιπα μέλη του οίκου του. Η εκπαίδευση της γυναίκας στην Αθήνα ήταν θεσμικά ανύπαρκτη, εκτός και αν φρόντιζε διαφορετικά ο κύριός της και η ουσιαστική συμμετοχή της στην κοινότητα αναδεικνυόταν κυρίως σε τελετές θρησκευτικού χαρακτήρα, όπως τα Θεσμοφόρια. ~Θεσμοφόρια~

11 ΣΤΗ ΣΠΑΡΤΗ: Οι εξαιρέσεις έρχονται από τη Σπάρτη, πιθανώς τη Χίο και τη Λοκρίδα, όπου η εκπαίδευση των γυναικών και τα ιδιαίτερα ήθη επέβαλλαν μια διαφορετική πρακτική. Ειδικά σε ότι αφορά στη Σπάρτη οι γυναίκες «ξέφυγαν πραγματικά από την πατρική ή συζυγική κηδεμονία», παίζοντας μάλιστα ενεργητικό ρόλο στην κοινωνική και πολιτική σκηνή. Κατά τ’ άλλα ο μόνος δρόμος για την απελευθέρωση από την ανδρική κηδεμονία ήταν ο μοναχικός δρόμος της εταίρας, της μόνης ελεύθερης γυναίκας του κλασικού κόσμου που μπορούσε να συμμετέχει σε συμπόσια, να διαχειρίζεται τα οικονομικά της και να μιλά με τους άνδρες ως ίση προς ίσο.

12 Oι γυναίκες της Σπάρτης επιτρεπόταν ακόμα και να ασκούνται γυμνές και συμμετείχαν σε αγώνες προς τιμήν της Ήρας, φορώντας τον κοντό χιτώνα τους. Εκτός αυτού μορφώνονταν και γνωρίζουμε πως υπήρχαν γυναίκες που ασχολούνταν με την ποίηση , ενώ αναφέρονται Σπαρτιάτισσες Πυθαγόρειες. Oι γυναίκες της Σπάρτης διέθεταν σημαντική οικονομική ευρωστία, αφού κατείχαν τα 2/5 περίπου της λακωνικής γης και φαίνεται πως διέθεταν δικά τους άλογα ή άρματα που οδηγούσαν σε ορισμένες θρησκευτικές γιορτές.

13 H τελετή του γάμου στη Σπάρτη φαίνεται πως δεν αποτελούσε δημόσιο γεγονός. Ένας διαδεδομένος τύπος σύστασης του γάμου είναι δι' αρπαγής: Χωρίς παρουσία οικογενειών ή προσκεκλημένων, την γυναίκα απήγαγε τελετουργικά κατά τη διάρκεια της νύχτας ο μέλλων σύζυγός της. Με την βοήθεια της νυμφεύτριας, της ξύριζαν το κεφάλι, της φορούσαν ανδρικά ρούχα και την άφηναν ξαπλωμένη στο σκοτάδι να περιμένει. Ο σύζυγος μετά την ερωτική συνάντησή τους όφειλε να επιστρέψει στους κοιτώνες του και εξακολουθούσε να ζει εκεί με τους συνηλικιώτες στις αγέλες, έως ότου συμπλήρωνε τα τριάντα έτη του. Έως τότε συγκατοίκηση των συζύγων δεν προβλεπόταν. Αυτή η διαδικασία είχε ως στόχο αποκλειστικά την τεκνοποίηση.

14 Εξαιτίας του οξυμένου δημογραφικού προβλήματος της Σπάρτης, οποιοσδήποτε Λακεδαιμόνιος μπορούσε να ενωθεί ερωτικά με μια Σπαρτιάτισσα με στόχο την παιδοποιία, αρκεί ο πατέρας ή και ο σύζυγός της να ήταν εκ των προτέρων σύμφωνος. Έτσι λειτούργησε και ο θεσμός της πολυανδρίας. Η πολυανδρία συνιστά σπάνια μορφή πολυγαμίας, όπου η σύζυγος τεκνοποιούσε νομίμως με περισσοτέρους συζύγους ταυτόχρονα.

15 ΣΤΗ ΡΩΜΑΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ Οι γυναίκες στη Ρωμαϊκή κοινωνία δεν είχαν νομικά ή πολιτικά δικαιώματα. Έπρεπε να είναι υποταγμένες στην πατρική εξουσία (πατέρας, σύζυγος και αργότερα ο γιος). Ο σύζυγος και ο πατέρας μπορούσαν να σκοτώσουν τη γυναίκα για οποιοδήποτε λόγο καθώς ήταν νόμος της εποχής. Η κατάσταση αυτή άλλαξε με την άφιξη μιας νέας θρησκείας, του Χριστιανισμού. Όμως η κοινωνική τάξη της Ρωμαίας ήταν υψηλή. Η γυναίκα δεν έμενε ποτέ περιορισμένη στο γυναικωνίτη και τα καθήκοντα της ήταν τα μητρικά και τα συζυγικά, δηλαδή η ανατροφή των παιδιών και ο γάμος. ~Πορτραίτο νέας γυναίκας – Πομπηία~

16 ΠΟΛΙΤΙΚΗ: Παρόλο που οι άντρες είχαν την εξουσία, οι γυναίκες πολλές φορές έπαιζαν επηρέαζαν πολιτικά, με σκοπό να παρθούν καθοριστικές αποφάσεις. Κατά την περίοδο της δημοκρατίας οι γυναίκες θεωρούνταν επικίνδυνες και ακατάλληλες για να εξισωθούν με τους άντρες. Επίσης οι Ρωμαίοι πίστευαν ότι μια γυναίκα ήταν ανίκανη να διαχειριστεί μεγαλύτερη περιουσία και εξουσία από έναν άντρα.

17 Η θέση της γυναίκας στη Ρωμαϊκή εποχή άλλαξε πρός το καλύτερο από τους Ετρούσκους οι οποίοι είχαν μητριαχρία. Γι’ αυτό οι γυναίκες των Ετρούσκων υπερείχαν των ανδρών, κάτι που δυσαρεστούσε τους Ρωμαίους * και αυτό γιατί πίστευαν ότι ήταν επικίνδυνες για τη ρωμαϊκή ηθική τάξη. Την ίδια εποχή η γυναίκα που είχε ευγενή καταγωγή απέκτησε το προνόμιο να εγκωμιάζεται στην κηδεία της. Κατά την περίοδο του Καίσαρα και τριάντα περίπου χρόνια από την εποχή του Αυγούστου οι γυναικες από εύπορες τάξεις δημιούργησαν ένα κίνημα με το οποίο διεκδικούσαν τα δικαιώματά τους, τα οποία αφορούσαν τις ελευθερίες στη δημόσια και στην ιδιωτική τους ζωή. Κατάφεραν να πετύχουν πολλά, όπως τη διαχείρηση της προίκας, την ικανότητα διαζυγίου και την εφαρμογή μεθόδων αντισύλληψης. Όμως δεν μπόρεσαν να κάνουν κάτι για τη θέση τους στον πολιτικό τομέα.

18 Την εποχή που κυβερνούσε ο Τραϊανός, οι Ρωμαίοι ήταν πολύ επιφυλακτικοί και δεν ήθελαν να αποδίδουν τίτλους τιμών σε γυναίκες της βασιλικής αυλής. Την ίδια περίοδο υπήρχαν άντρες μονομάχοι οι οποίοι ήταν σκλάβοι. Έτσι υπήρχαν και γυναίκες μονομάχοι. Παρόλα αυτά το φαινόμενο αυτό ήταν πολύ σπάνιο. ~Σκλαβοπάζαρο~

19 ΤΕΧΝΗ: Στη Ρωμαϊκή κοινωνία οι γυναίκες δεν επιτρπόταν να διδαχθούν ιατρική όπως και πολλά άλλα επαγγέλματα. Όμως τα πράγματα άλλαξαν όταν οι Ρωμαίοι κατέκτησαν την Ελλάδα. Επειδή υπήρχαν Ελληνίδες ιατροί, οι Ρωμαίοι τις έπαιρναν σκλάβες για να τους μάθουν την τέχνη της ιατρικής. Αργότερα όμως άρχισαν να τη διδάσκουν και στις γυναίκες.

20 Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΣΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ Η γυναίκα της βυζαντινής περιόδου ζούσε το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής της στο σπίτι. Οι έξοδοι, πάντα με συνοδεία, για την εκκλησία, τα πανηγύρια και το λουτρό, καθώς και οι επισκέψεις σε συγγενικά πρόσωπα, ήταν οι μόνες κοινωνικά αποδεκτές δραστηριότητες της γυναίκας έξω από το σπίτι.

21 Επίσης, δεν ήταν ευπρεπές να κάθεται στο ίδιο τραπέζι με τους άνδρες, παρά μόνο αν ήταν πολύ στενά συγγενικά της πρόσωπα, όπως για παράδειγμα ο πατέρας, ο σύζυγος και οι αδελφοί. Συχνά έτρωγε σε χωριστή αίθουσα, όπως σε χωριστά δωμάτια από τους άντρες περνούσε την ημέρα της. Από πολύ μικρή μάθαινε "τα του οίκου", ενώ οι γραμματικές γνώσεις της περιορίζονταν συνήθως σε γραφή και ανάγνωση. Κάποιες γυναίκες, αναλογικά ελάχιστες, αποκτούσαν και ευρύτερη μόρφωση. ~Μητέρα μαθαίνει ανάγνωση και γραφή στην κόρη της.~ ~Εμπόριο υφασμάτων~

22 H κόρη μπορούσε να παντρευτεί από τα 12-13 χρόνια της
Ανεξάρτητα από την κοινωνική τάξη όπου ανήκε ήταν οικοδέσποινα και κυρά. Η απόκτηση παιδιών την εξύψωνε. ~Βυζαντινός γάμος~

23 Στον επαγγελματικό τομέα ο ρόλος της γυναίκας ήταν μικρός
Στον επαγγελματικό τομέα ο ρόλος της γυναίκας ήταν μικρός. Οι γυναίκες των φτωχότερων κοινωνικών στρωμάτων δούλευαν στα χωράφια και στα εργαστήρια της οικογένειάς τους. Λίγες γυναίκες, μορφωμένες, ήταν ιατροί που θεράπευαν το γυναικείο πληθυσμό. Άλλες, οι λεγόμενες κοινές, ζούσαν στα μιμαρεία και στα καπηλειά.

24 ΣΤΗ ΝΕΟΤΕΡΗ ΕΠΟΧΗ Τα τελευταία χρόνια τα πράγματα έχουν μεταβληθεί και η θέση της γυναίκας έχει αλλάξει πάνω στην κοινωνική σκακιέρα.  Η γυναίκα πλέον εργάζεται, βγάζει τα δικά της χρήματα και δεν διστάζει να διεκδικήσει όλα όσα θέλει. Οι αλλαγές αυτές αποτυπώνονται καλύτερα στο θέμα του γάμου, και πιο συγκεκριμένα στο γεγονός ότι οι γυναίκες τα τελευταία χρόνια παντρεύονται σε όλο και μεγαλύτερη ηλικία. Προτεραιότητα γι’ αυτές δεν αποτελεί πάντα η οικογένεια , αλλά η επαγγελματική καταξίωση και η οικονομική ανεξαρτησία.

25 Όσον αφορά στον άντρα, φαίνεται πως έχει χάσει πια το ρόλο του «κυνηγού» και στέκεται αμήχανος μπροστά στον καινούριο ρόλο της ανεξάρτητης και δυναμικής γυναίκας. Ο άντρας συχνά αισθάνεται αδύναμος  καθώς βλέπει ότι η γυναίκα μπορεί πλέον να τα βγάλει πέρα μόνη της και ότι δεν τον έχει τόσο μεγάλη ανάγκη. Η πραγματικότητα αυτή βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με την εικόνα που κυριαρχούσε στο παρελθόν όπου ο άντρας ήταν ο κυρίαρχος του παιχνιδιού. Στη σημερινή πραγματικότητα οι ισορροπίες είναι πολύ λεπτές, αφού συχνά οι σύζυγοι βρίσκονται σε ανταγωνιστική θέση.

26 Ένα ακόμη παράδειγμα όπου δείχνει την αλλαγή που έχει παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια, αποτελεί το γεγονός ότι η γυναίκα αποφασίζει πολύ πιο εύκολα για το διαζύγιο σε σχέση με το παρελθόν. Είναι πλέον οικονομικά ανεξάρτητη και δε διστάζει να ρισκάρει παρά το κόστος. Αντιλαμβάνεται όμως ότι μπορεί να συνεχίσει τη συναισθηματική ζωή .

27 Η σύγχρονη γυναίκα καλείται να ανταποκριθεί σε πολλαπλούς ρόλους, σε αυτό της συζύγου, της μητέρας, της εργαζόμενης γυναίκας, της καλής νοικοκυράς κ.λ.π. Στην προσπάθειά της να ανταποκριθεί σε όλα αυτά και να είναι «σωστή», όπως προστάζει η κοινωνία, συχνά πιέζεται, αγχώνεται και εξαντλείται. Η ανάγκη που προβάλλεται, είναι η γυναίκα να κρατήσει τις λεπτές ισορροπίες που απαιτούνται ανάμεσα στις υποχρεώσεις της ως μητέρας και νοικοκυράς, από τη μία και ως εργαζόμενης, από την άλλη. Παράλληλα, δε θα πρέπει ποτέ να ξεχνάει και το ρόλο της ως γυναίκας. Θα πρέπει να φροντίζει τον εαυτό της και την εμφάνισή της.  Δε θα πρέπει να απορροφάται από τις υποχρεώσεις  στη δουλειά και στο σπίτι και να ξεχνά ότι είναι και γυναίκα- σύζυγος και ότι θα πρέπει να αφιερώνει και τον απαιτούμενο χρόνο και γι’ αυτό το κομμάτι του εαυτού της. Καθοριστικό ρόλο βέβαια σε κάθε περίπτωση διαδραματίζει και ο σύζυγος, ο οποίος θα πρέπει να τη βοηθά, να τη στηρίζει και να μην πάψει ποτέ να την κάνει να αισθάνεται ότι είναι σημαντική γι’ αυτόν.

28 ΠΗΓΕΣ Ιστορία (Ε Δημοτικού): Ηλεκτρονικό Βιβλίο
Ταξίδι στην αρχαία Ελλάδα – blogger Kiss My Grass ΤΥΧΙΚΟΣ« BriefingNews ASathens - WordPress.com ΠΕΡΙ ΓΑΜOY MAΡΤΥΡΙΕΣ (και όχι μόνο) – blogger νεανίδα της Σπάρτης therapywave.eu ypervasinews.gr – Ηλεκτρονική εφημερίδα Ἑκηβόλος - WordPress.com Θέματα Ελληνικής Ιστορίας

29 ΑΡΓΟΛΙΚΗ ΑΡΧΕΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ Βικιπαίδεια Ἑκηβόλος - WordPress.com Ιστορία (Ε Δημοτικού): Ηλεκτρονικό Βιβλίο ιστορια - blogger βυζαντινων ιστορικα – blogger

30 Ονοματεπώνυμο: Κόνιαρη Ζωή
Τάξη/Τμήμα: Β’3 Μάθημα: Αρχαία Ελληνική Γλώσσα Υπεύθυνη Καθηγήτρια: κ. Ζάχου Μάρθα Σχολείο: 1Ο Γυμνάσιο Χαλανδρίου Σχολικό έτος: