Παπαϊωάννου Άλκηστις Ph. D. , M. Sc

Παρουσίαση με θέμα: "Παπαϊωάννου Άλκηστις Ph. D. , M. Sc"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Παπαϊωάννου Άλκηστις Ph. D. , M. Sc
Κεφάλαιο 8 Ηθική στον αθλητισμό

2 Η ηθική στον αθλητισμό « Η Ηθική είναι μια απροσδιόριστη και εξελισσόμενη έννοια, βάση της οποίας είναι ο σεβασμός προς τους άλλους. Μπορεί ο αθλητισμός να είναι παγκόσμια γλώσσα, αλλά προσεγγίζεται πολύ διαφορετικά από τα διάφορα έθνη και τους πολιτισμούς. Η θεώρηση της ηθικής δεν είναι ενιαία. Η γαλλική προσέγγιση, που είναι λογικά επηρεασμένη από τα μηνύματα του Coubertin, δεν μπορεί να είναι ίδια με την αγγλοσαξονική. Οι Αμερικανοί γελούν με τις Κασσάνδρες που προλέγουν το τέλος του αθλητισμού εξαιτίας του χρήματος. Οι αναπτυσσόμενες χώρες απορούν με την επιθυμία μας να παραμείνουμε ανεξάρτητοι από τον πολιτικό κόσμο. Οι ηγέτες των φτωχών χωρών, που δυσκολεύονται τόσο πολύ να συντηρήσουν τους αθλητές τους, θα ήθελαν πολύ να έχουν έστω και ένα μικρό μέρος των χρημάτων που εμείς θεωρούμε ύποπτα. Επομένως ας είμαστε προσεκτικοί όταν συζητάμε περί ηθικής . Ας δείχνουμε σεβασμό στις λεπτές πολιτιστικές διαφορές» (Jacques Rogge)

3 Οι Ηθικές Αρχές του Αθλητισμού
Ισόρροπη και αρμονική διάπλαση των πνευματικών και ψυχοσωματικών αρετών του ανθρώπου. Ολοκληρωμένη αγωγή του ατόμου. Η ιδέα της μετάβασης από τον Αγώνα στον Άθλο: Κατανίκηση των άλογων και αντικοινωνικών τάσεων του ανθρώπου. Η ιδέα της εκεχειρίας ως στάση ζωής. Η ιδέα της πολυπολιτισμικότητας: Πολιτισμός των πολιτισμών. Η ιδέα της εθελοντικής ανιδιοτελούς συμμετοχής. Η ιδέα της γιορτής της νιότης, της ανθρωπότητας. Η ιδέα της διάπλασης δημοκρατικής συνείδησης.

4 Αρετή : Ως Ηθική Αξία ή Ηθική Αρχή
Τι είναι αρετή; Στην καθημερινότητα η χρήση της λέξης τείνει να ταυτιστεί με την αγνότητα. Για τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη η αρετή είναι ηθική αρχή. Η λέξη παίρνει ηθικό και αξιολογικό χαρακτήρα. Για αυτούς, οι αρετές υπηρετούν την ευτυχία, όπως τα μέσα το σκοπό. Κάθε αρετή αποτελεί μια ηθική αξία και ταυτόχρονα μια αλήθεια.

5 Συνέχεια…… Κάποιες θεωρίες Ηθικής ερευνούν την ηθικότητα της πράξης.
Η ηθική της αρετής εστιάζει το ενδιαφέρον της σε αυτόν που ενεργεί. Στόχος είναι η καλοκαγαθεία του ανθρώπου. Να αναπτύξει ενάρετο χαρακτήρα. Πρότυπα Αρετής: Ο Σωκράτης ο φιλόσοφος είναι ένα παράδειγμα Αρετής στην φιλοσοφική έρευνα. Ο Διαγόρας ο παλαιστής είναι ένα παράδειγμα Αρετής στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ο Αχιλλέας ο πολεμιστής είναι ένα παράδειγμα Αρετής στον Όμηρο. Ο Αλέξανδρος ως ηγέτης είναι ένα παράδειγμα αρετής στο Πλούταρχο. Ο Ηρακλής ως αθλητής είναι ένα παράδειγμα αρετής για τους αθλητές.

6 Θεμελιώδεις Αρετές Κατά τον Πλάτωνα και Αριστοτέλη
Κατά τον Πλάτωνα και Αριστοτέλη Κατά τους Αρχαίους Στοχαστές Ανδρεία Δικαιοσύνη Σωφροσύνη Σοφία Ευλάβεια ή ευσέβεια Θάρρος Αυτοέλεγχος Δικαιοσύνη Σοφία Η Αρετή είναι ένα μοναδικό χαρακτηριστικό που μπορεί να εφαρμοστεί με διαφορετικούς τρόπους σε διαφορετικές προκλήσεις.

7 Αρετή Μοντεσκιέ και Καντ Αριστοτέλης
Αρετή για τον Αριστοτέλη είναι η «μεσότης» δηλαδή το μέσον ανάμεσα στα δύο άκρα την υπερβολή και την έλλειψη σε μια πράξη. Και τα δύο έχουν αρνητικό αποτέλεσμα. Είναι περισσότερο ή λιγότερο από αυτό που πρέπει. το δέον Μοντεσκιέ: Πολιτική αρετή ορίζεται «ως την αγάπη των νόμων και της Πατρίδας» Καντ: «τη σημασία του θάρρους και της ικανότητας της ηθικής βούλησης» . © 2015 Cengage Learning. All rights reserved. May not be copied, scanned, or duplicated, in whole or in part, except for use as permitted in a license distributed with a certain product or service or otherwise on a password-protected website for classroom use.

8 Τα δύο άκρα: Αρετές: Οργιλότης Αναλγησία Πραότης
Οργιλότης Αναλγησία Πραότης Θρασύτης Δειλία Ανδρεία Αναισχυντία Κατάπληξις Αιδώς Ακολασία Αναισθησία Σωφροσύνη Φθόνος Ανώνυμον Νέμεσις Κέρδος Ζημία Δίκαιον Ασωτία Ανελευθερία Ελευθεριότης Αλαζονεία Ειρωνεία Αλήθεια Κολακεία Απέχθεια Φιλία Αρέσκεια Αυθάδεια Σεμνότης Τρυφερότης Κακοπάθεια Καρτερία Χαυνότης Μικροψυχία Μεγαλοψυχία Δαπανηρία Μικροπρέπεια Μεγαλοπρέπεια Πανουργία Ευήθεια Φρόνησις Νικομαχία, Λυκουρλή

9 Ποιες κατηγορίες αρετών έχουμε κατά τον Αριστοτέλη;
Ηθικές Διανοητικές Ενορατικός νους, επιστήμη, σοφία Τέχνη, σύνεση

10 Πως αποκτώνται οι ηθικές αρετές και πως οι διανοητικές;
Οι ηθικές αρετές «περιγίγνονται εξ έθους» είναι αποτέλεσμα εθισμού, συνήθειας. Η απόκτηση τους εξαρτάται από την αδιάκοπη άσκηση από το ίδιο το άτομο. Επομένως καμία ηθική αρετή δεν υπάρχει μέσα μας εκ φύσεως , εκ γενετής. Οι διανοητικές αρετές έχουν ως κύριο γνώρισμα ότι αποκτώνται με διδασκαλία (Μαθηματικά, Φιλοσοφία, κ.ά) Επομένως η απόκτησή τους προϋποθέτει εμπειρία και χρόνο (εξάσκηση). Τι καλλιεργεί τις αρετές; Η εξάσκηση Η διδασκαλία Η σκληρή δουλειά

11 Οδηγεί ο Αθλητισμός στην Αρετή;
Η Αρετή είναι πάντα το ιδανικό – η αυτοπραγμάτωση – αναζήτηση της τελειότητας – αποθέωση. Οι άνθρωποι είναι από τη φύση ατελείς, αλλά ικανοί για σπουδαία πράγματα Η απόκτηση της Αρετής για τους ανθρώπους απαιτεί Αγώνα. Τα αθλήματα δημιουργίες της πνευματικής δύναμης του ανθρώπου ως Αγώνας, για να εξετάσουν και να εξασκήσουν την Αρετή. Η Καλοκαγαθεία είναι ένα ιδανικό που συνδέει τη φυσική ομορφιά και την ηθική καλοσύνη Ο καλός αναφέρεται στην ομορφιά του σώματος και ο αγαθός αναφέρεται στην ηθική καλοσύνη. Heather Reid

12 Ο Πλάτωνας πιστεύει ότι η Αρετή είναι:
Ένα χαρακτηριστικό της ψυχής, όχι του σώματος. Λέει ότι η γυμναστική είναι «πρωταρχικά για το όφελος της ψυχής (Πολιτεία. 410 C). Συνιστούσε την αρμονική ανάπτυξη σώματος και πνεύματος με τη μουσική και τη γυμναστική (Πλάτων , Κρίτων 50 D). Πιστεύει ότι η ψυχή κινεί το σώμα (γι’ αυτό είναι στενά συνδεδεμένες). Τόνιζε ότι ένα καλογυμνασμένο σώμα βοηθά τη ψυχή να ασκηθεί καλά στα δικά της καθήκοντα και να αποκτήσει φρόνηση και εγκράτεια (Πλάτων , Νομοι 839 Ε-840).

13 Συνέχεια……. Για τους φρουρούς της πόλης (προστασία της πόλης και όχι διακυβέρνησή της) συνιστά πυγμαχία παγγράτιο, οπλομαχία ως ασκήσεις του θάρρους (Πλάτων , Νόμοι 813,830,831, Λάχης 12). Κάνει σαφή διάκριση μεταξύ της υπερβολικής άσκησης και της φιλογυμναστίας που είναι απαραίτητη για την υγεία. Η Αρετή είναι απλά η υγιής, αρμονική λειτουργία των τριών μερών της ψυχής. Ο Πλάτωνας προωθεί τη γυμναστική και τα αθλητικά παιχνίδια, αλλά πιστεύει ότι οι περισσότεροι αθλητές Ολυμπιακού επιπέδου δεν έχουν ούτε ισορροπία ούτε Αρετή.

14 Συνέχεια……. Η Αρετή συγκρίνεται με αρματοδρομία με δύο άλογα: ένας λογικός ηνίοχος τιθασσεύει ένα υπάκουο ζωηρό άλογο, και ένα ανυπότακτο οξύθυμο άλογο (Φαίδων). Η υπερβολική , μονόπλευρη και ασύμμετρη άσκηση πίστευε ότι δεν βοηθούσε ούτε πνευματικά αλλά ούτε και σωματικά. Η υπερβολική άσκηση οδηγεί στην απέχθεια του λόγου (Πλάτων , Λάχης 188). Η επιδίωξη της νίκης σε αθλητικούς αγώνες είναι μία ευγενική προσπάθεια. Πίστευε ότι η σωματική άσκηση είχε ως κύριο σκοπό τη δημιουργία ισχυρού χαρακτήρα και ηθικής δύναμης.

15 Ολυμπισμός «Ολυμπισμός είναι φιλοσοφία ζωής που προωθεί και συνδυάζει, σε αρμονικό σύνολο, τις αρετές του σώματος, του πνεύματος και της ψυχής. Συγκεράζοντας τον αθλητισμό με τον πολιτισμό και την παιδεία, ο Ολυμπισμός προσπαθεί να δημιουργήσει έναν τρόπο ζωής που στηρίζεται στη χαρά της προσπάθειας, την εκπαιδευτική αξία του καλού παραδείγματος και το σεβασμό για οικουμενικές θεμελιώδεις ηθικές αξίες». Ολυμπιακός Χάρτης 2004.

16 Αρχές του Ολυμπισμού Ατομικές αρχές Κοινωνικές αρχές
Πολιτιστικές αρχές Οικουμενικές αρχές ● Αρμονική ανά- πτυξη σώματος και πνεύματος ● Σεβασμός στον εαυτό μας ● Συμμετοχή ● Εθελοντική προσπάθεια ● Αυτοπειθαρχία ● Αυτοεκτίμηση ● Επιμονή ● Προσπάθεια να κάνεις ό,τι κα- λύτερο μπορείς ● Αναζήτηση της αριστείας ● Ευεξία – Υγεία ● Αυτοπραγμά- τωση ● Φιλία ● Ισότητα ●Σεβασμός των άλλων ● Κατανόηση ● Αλληλεγγύη ● Αδελφοσύνη ● Fair play ●Ισότητα ευκαιριών ●Συντροφικότητα ● Δεοντολογία ●Αμοιβαίος σεβασμός Σεβασμός πολιτιστικών αξιών Διαπολιτιστικές σχέσεις και ανταλλαγές μεταξύ ατό-μων, χωρών, ηπείρων Ισότιμη συμμετοχή όλων, ανεξαρτήτως φυλής, θρησκείας, φύλου, πο-λιτισμού ή κοινωνικο-οικονομικής κατάστασης ● Συνύπαρξη λαών ● Σεβασμός στο περιβάλλον ● Πατριωτισμός ● Διεθνισμός ● Αλτρουισμός ● Ειρήνη ● Δημοκρατία στον αθλητισμό

17 Πανανθρώπινα Ολυμπιακά και αθλητικά ιδεώδη
Διεθνής κατανόηση: η ανεμπόδιστη ανάπτυξη της επικοινωνίας ανθρώπων και λαών πέρα από παράγοντες διαίρεσης και με πλήρη αποδοχή και σεβασμό των πολιτιστικών και κοινωνικών ιδιαιτεροτήτων. Προκύπτει: Από το σεβασμό στο συνάνθρωπο και συναθλητή το σεβασμό και την εξοικείωση με τις πολιτισμικές ιδιομορφίες άλλων χωρών και ηπείρων, το σεβασμό του διαφορετικού, την ανεκτικότητα, τη διαπολιτισμική προσέγγιση. Το πρώτο βήμα για το σεβασμό είναι η γνωριμία. Οι Ο.Α. και ο αθλητισμός αρχικά σαν μια γλώσσα Εσπεράντο βοήθησαν στη γνωριμία, την αλληλοκατανόηση και την προσέγγιση.

18 Συνέχεια……….. Ο Κουμπερτέν επηρεασμένος από τις ιδεαλιστικές αντιλήψεις της εποχής του πρέσβευε ότι «το να ζητάς από τους λαούς να αγαπούν ο ένας τον άλλο είναι αφελές, να τους ζητάς να σέβονται ο ένας τον άλλο δεν είναι ουτοπία αλλά μόνο υπό την προϋπόθεση να γνωρίζει ο ένας τον άλλο». Και αυτό μπορεί να γίνει μέσω του αθλητισμού. Κατά τη γνώμη του ο αθλητισμός δεν αποτελεί μόνο το πιο πρόσφορο, ταχύ και αποτελεσματικό μέσο διαμόρφωσης του ατόμου μα και το πιο άμεσο όχημα επικοινωνίας, κατανόησης και ειρήνευσης των ανθρώπων. Αυτά τα λόγια στη γένεσή των Ο.Α. ακόμη και ως προθέσεις ηχούσαν υπέροχα για τον ταλαιπωρημένο από τους συχνούς πολέμους κόσμο.

19 Συνέχεια……….. Στα στάδια πολύ γρήγορα η ανωτερότητα που ένοιωθε ο λευκός αθλητής απέναντι στον έγχρωμο έγινε αποδοχή και σεβασμός αφού διαπίστωσε και θαύμασε τις ικανότητές του. Και αυτό είχε σοβαρό αντίκτυπο και στην κοινωνία και στην αντίληψή της για την ανεκτικότητα και το σεβασμό. Ας μην ξεχνάμε ότι οι μαύροι στην Αμερική κέρδισαν την καταξίωση πρώτα στα στάδια, έγιναν δεκτοί στα κολέγια και κέρδισαν μετά την καταξίωση τους στην κοινωνία. Ο σεβασμός αυτός στο διαφορετικό, μπορεί να οδηγήσει ακόμη και σε συναισθήματα αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα από την Ολυμπιακή ιστορία η σχέση του Ουενς με τον Γερμανό Λόγκ τον κάτοχο του παγκόσμιου ρεκόρ και τη μεγάλη ελπίδα της Γερμανίας για χρυσό μετάλλιο το 1936 στο άλμα σε μήκος. ο Λόγκ και ο Όυενς απέδειξαν ότι ο αθλητισμός μπορεί να φέρει κοντά ανθρώπους που τους χωρίζουν τόσα πολλά. Ο σεβασμός στο συνάνθρωπο θα μπορούσε κατά τον Κουμπερτέν να οδηγήσει σε έναν ειρηνικό διεθνισμό και σε μια συναδέλφωση.

20 Συνέχεια……….. Αξιοκρατία-Δικαιοσύνη. Αν για κάτι ξεχωρίζει ο αθλητισμός από τις άλλες κοινωνικές δραστηριότητες είναι η παροχή ίσων ευκαιριών στον καθένα. Όλοι οι συμμετέχοντες στέκονται στην ίδια αφετηρία και ο ικανότερος φθάνει πρώτος στο τέρμα. Η ανάδειξη του νικητή είναι ξεκάθαρη για αθλητές και θεατές. Η αξιοκρατία είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη δικαιοσύνη αλλά και την ισονομία. Ίσως να μην έχουμε αντιληφθεί οι περισσότεροι ότι ο μόνος χώρος στον οποίο αποδόθηκε διαχρονικά η δικαιοσύνη με τον καλύτερο τρόπο, τουλάχιστον στα τέλη του 19ου και μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα ήταν ο αθλητισμός και τα αθλητικά γήπεδα.

21 Συνέχεια……….. Δεν θα πρέπει να μας διαφεύγει άλλωστε ότι σε εποχές όπου η απόσταση μεταξύ των κοινωνικών τάξεων ήταν μεγάλη σε καιρούς όπου και τα δικαστήρια δίκαζαν με διαφορετικά μέτρα και σταθμά τον λευκό αριστοκράτη από τον μαύρο δουλοπάροικο μόνο ο αθλητισμός έθετε κοινούς κανόνες και ζητούσε να στηθούν στην ίδια γραμμή ο νερουλάς ο Λούης με τον Γάλλο Αριστοκράτη Λερμυσιώ η μουσουλμάνα Χασίμπα Μπουλμέρκα και οι χριστιανές στο θρήσκευμα συναθλήτριές της το 1992 στη Βαρκελώνη. Κάθε όμως έννοια της αξιοκρατίας καταλύθηκε κάθε έννοια παροχής ίσων ευκαιριών στον καθένα έπαψε να υφίσταται με την έναρξη της χρήσης των απαγορευμένων ουσιών στη δεκαετία του Η χρήση ουσιών ντόπινγκ σήμερα είναι ιδιαίτερα εκτεταμένη και πανθομολογούμενη στους Ο.Α. και τον υψηλό αγωνιστικό αθλητισμό έστω και αν μετρημένοι στα δάχτυλα αθλητές εντοπίζονται θετικοί.

22 Συνέχεια…… Ισότητα Η ισότητα των ευκαιριών οδηγεί στην ισότητα των συμμετεχόντων. Έτσι ο αθλητισμός δίδει τη δυνατότητα σε όλους ανεξάρτητα από εθνότητα, φυλή, φύλο, κοινωνική τάξη, θρησκευτικές πεποιθήσεις να συμμετάσχει. Αξίζει να επισημάνουμε ότι ο αθλητισμός απέκτησε αυτή την πρωτόγνωρη μαζικότητα και την τεράστια απήχηση χάρη στην κατάργηση των κοινωνικών τάξεων και τον παραμερισμό της καταγωγής. Δεν μπορεί κανείς να υποστηρίξει ότι υπάρχουν σήμερα ρατσιστικά φαινόμενα στους Ο.Α. Ρατσιστικές εκδηλώσεις συναντούμε κυρίως στις κερκίδες των σταδίων και όχι μέσα στους αγωνιστικούς χώρους. Ο αθλητισμός καλλιεργεί την ισότητα των δύο φύλων ή εντείνει τις διαφορές;

23 Συνέχεια… Ισότητα των φύλων στον αθλητισμό πρωτίστως σημαίνει ισότητα ευκαιριών για συμμετοχή. η γυναίκα δήλωσε και έκανε αισθητή την παρουσία της πολύ νωρίς στον αθλητισμό. Έκανε την εμφάνισή της στους Ο.Α. το 1900 στο τένις και στο γκόλφ και το 1928 στο στίβο, πολύ πριν αποκτήσει πολιτικά δικαιώματα και το δικαίωμα της ψήφου στις χώρες της Ευρώπης. Αν και ο αριθμός των αθλητριών στους Ο.Α. του 2004 ξεπέρασε κατά τι το 40% αν και οι γυναίκες λαμβάνουν μέρος στα 26 από τα 28 αθλήματα ο δρόμος ακόμη είναι μακρύς. Θα πρέπει να μας ανησυχήσει το γεγονός ότι στο ποσοστό αυτό συμβάλλουν μόνο η Βόρειος Αμερική και η Ευρώπη. Ελάχιστες είναι οι αθλήτριες από τις χώρες της Αφρικής, της Ασίας και τις ισλαμικές χώρες. Θα πρέπει να μας προβληματίσει το γεγονός ότι έχουμε τις πρώτες μουσουλμάνες ολυμπιονίκες το 1984 και το 1992.

24 Συνέχεια… Σεβασμός στους κανόνες, Ευγενής άμιλλα (Fair Play, ευ αγωνίζεσθαι): υπονοεί την αποφυγή της νίκης με κάθε θυσία. Παραπέμπει σε έναν κώδικα τιμής που αναφέρεται στη συμπεριφορά των αντιπάλων σύμφωνα με τον οποίο οι συμμετέχοντες οφείλουν να τηρούν τους κανόνες , να σέβονται τους αντιπάλους, να είναι μεγαλόψυχοι στην ήττα και στη νίκη, να διαγωνίζονται με πνεύμα ιπποτισμού όχι όμως όπως αυτό που βλέπετε στη διαφάνεια όπου ο κάθε αθλητής παραχωρεί τη θέση του στο συναθλητή του. Για την καλλιέργεια και προώθηση της ευγενούς άμιλλας προτείνεται και η χρήση των στρατηγικών ανάπτυξης της ηθικής συμπεριφοράς: Δημιουργία καταστάσεων με ηθικά διλήμματα και παρότρυνσή για την επίλυση τους. Διάλογος σχετικά με ηθικά ζητήματα που προκύπτουν. Αναγνώριση ηθικών ισορροπιών.

25 Ατομικά ιδεώδη ολυμπιακών αγώνων και αθλητισμου
Αριστεία, ο αγώνας για συνεχή βελτίωση Αιέν αριστεύειν και υπέροχων έμμεναι άλλων (Πάντα να αριστεύεις και να ξεπερνάς του άλλους). Η γνωστή αυτή προτροπή έτσι πυκνά διατυπωμένη αποτελεί και σήμερα την πιο καθαρή και ουσιαστική παραίνεση προς τον άνθρωπο αθλητή. Βέβαια Η ΔΟΕ εισήγαγε και το ιδιαίτερό της ρητό το. Citius altius fortius. Γρηγορότερα, ψηλότερα, δυνατότερα. Που σημαίνει διαρκής αγώνας για νέο ρεκόρ, διαρκής αγώνας για τη νίκη . Τα άμεσα και μελλοντικά οφέλη μεγιστοποιούνται για κάθε άτομο και αν αυτά τα οφέλη είναι μεγαλύτερα των άλλων επιλογών Αγώνας για συνεχή βελτίωση και τελειοποίηση. Το μήνυμα του Ολυμπισμού προς κάθε άτομο είναι να αναζητήσει την υπεροχή για να υπερβεί τις ικανότητές του. Να ξεπεράσει τον εαυτό του, να ξεπεράσει τα ατομικά του σωματικά, ψυχικά και πνευματικά του επιτεύγματα. Αλλωστε η πιο τρανή και σπουδαία νίκη κατά τον Πλάτωνα είναι η νίκη του εαυτού μας.

26 Συνέχεια…… Αυτοπειθαρχία-Αυτοεκτίμηση-Αυτοκυριαρχία
Ο αθλητισμός διδάσκει και καλλιεργεί την ικανότητα του ανθρώπου να επιβάλλει στον εαυτό του προγραμματισμένη ζωή, σκληρή προπόνηση, πειθαρχία και να απαρνείται πρόσκαιρα τις χαρές της ζωής για έναν σκοπό. Η αυτοπειθαρχία, η αυτοεκτίμηση και αυτοκυριαρχία προικίζουν τον αθλητή με δύναμη θέλησης που είναι ένα από τα σοβαρότερα πλεονεκτήματα ενός μεγάλου αθλητή και ένα από τα σημαντικότερα πλεονεκτήματα ενός πετυχημένου ανθρώπου. Δύναμη θέλησης για να αγωνίζεται κανείς μέχρι το τέλος παρά τις αντίξοες συνθήκες όταν ακόμη και αυτές οι σωματικές του δυνάμεις τον εγκαταλείπουν.

27 Συνέχεια…… Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Ελβετίδας μαραθωνοδρόμου των Ο.Α. του Λός Άντζελες που τερμάτισε παραπαίοντας έχοντας εξαντλήσει κάθε ικμάδα της σωματικής της δύναμης. Η δύναμη της θέλησης την οδήγησαν να τερματίσει έστω και αν ήταν μόλις στη 15η θέση. Η δύναμη της θέλησης οδήγησε και τον Τανζανό αθλητή να τερματίσει αιμορραγώντας με μανταρισμένο πόδι τελευταίος στο μαραθώνιο του Μεξικού 1:30 ώρα μετά τη λήξη του αγώνα. Η δύναμη της θέλησης οδηγεί και τα άτομα με κινητικές αναπηρίες να ξεπερνούν πάμπολλα εμπόδια για να συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες

28 Συνέχεια…… Θα μπορούσε κανείς να προσθέσει στα ατομικά ιδεώδη και την επιμέλεια του εαυτού, και την υγεία. Βέβαια ο πρωταθλητισμός κάθε άλλο αγαθή σχέση έχει με την υγεία. Η υπερβολή από τα χρόνια του Ιπποκράτη, του Αριστοτέλη, του Γαληνού θεωρούνταν βλαβερή για την υγεία όπως ακριβώς συμβαίνει και σήμερα αφού σπουδαίοι αθλητές κυρίως μετά την αποχώρησή τους από την αγωνιστική δράση αντιμετωπίζουν πάμπολλα προβλήματα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Τζόινερ που εμφανίσθηκε σαν κομήτης το 1988 σάρωσε τρία παγκόσμια ρεκόρ κέρδισε τρία χρυσά μετάλλια και έντεκα χρόνια μετά πέθανε από καρδιοκυκλοφοριακό πρόβλημα.