Ανισότητα, φτώχεια και ανάπτυξη

Παρουσίαση με θέμα: "Ανισότητα, φτώχεια και ανάπτυξη"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Ανισότητα, φτώχεια και ανάπτυξη
Πηγή RAY κεφ. 6,8

2 Γενικά Γιατι να ενδιαφερθούμε γιά ανισότητα σε εισοδήματα και περιουσία; Φιλοσοφικοί και ηθικοί λόγοι. Πρέπει οι άνθρωποι να τυχουν διαφορετικής μεταχείρισης όσον αφορά την πρόσβασή τους σε διάφορους πόρους; (Οχι;) Ομως άνθρωποι κάνουν επιλογές γιά τις οποίες είναι υπεύθυνοι. Ανιση μεταχείριση όμως αρχίζει από γέννηση (περιουσία και πρόσβαση σε πόρους των γονέων). Πρέπει να θεωρηθούν υπεύθυνοι οι ανθρωποι γιά τις πράξεις των γονέων τους; Πρέπει να μηδενιστεί το δικαίωμα των γονέων να κληρονομήσουν πόρους στα παιδιά τους; Φιλοσοφικό δίλημμα. Πρέπει να προσπαθήσουμε να έχουμε μία κοινωνία με «ανεκτό» επίπεδο ανισότητας; Επιδρά η ανισότητα στην μεγέθυνση και ανάπτυξη;

3 Τι είναι οικονομική ανισότητα;
Βασική διαφορά μεταξύ ατόμων που τους επιτρέπει διαφορετικές επιλογές σε πόρους και άλλα υλικά αγαθά. Δύσκολη έννοια. Διαφορές σε εισοδήματα και περιουσίες (δηλαδή οικονομική ανισότητα) σε κάποια χρονική στιγμή σημαίνουν κάτι, αν και είναι στενές έννοιες όσον αφορά την ελευθερία και ικανότητες. Ανισότητα σε εισοδήματα και περιουσίες δεν αντιπροσωπεύουν όλες τις διαφορές μεταξύ ατόμων αλλά αποτελούν σημαντικό μέρος αυτών. Ανισότητα σε τρέχοντα εισοδήματα αντιπροσωπεύει ανισότητα σε κάποια χρονική περίοδο, αλλά τέτοια ανισότητα μπορεί να μην είναι σημαντική ηθικά. Παράδειγμα. Δύο κοινωνίες. Στην μία υπάρχουν δύο μηνιαία εισοδήματα 2000 $ και 3000 $. Στην δεύτερη πάλι υπάρχουν δύο μηνιαία εισοδήματα 1000 $ και 4000 $. Στην πρώτη κοινωνία τά άτομα ξεκινούν μέ ένα από τα δύο εισοδήματα και μένουν εκεί γιά πάντα. Στην δεύτερη τα άτομα αλλάζουν εισόδημα κάθε μήνα μεταξύ του χαμηλού και του υψηλού. Η πρώτη κοινωνία φαίνεται πιό ίση αν μετρηθούν τα είσοδήματα ενος μηνός, αλλά αν μετρηθούν σαν ετήσιοι μέσοι όροι η δεύτερη φείνεται ποιό ίση. Αρα η κινητικότητα μεταξύ εισοδημάτων έχει σχεση με την μέτρηση της ανισότητας. Επίσης ενδιαφέρον το πώς τα άτομα κερδίζουν το εισόδημά τους. Μισθοί, κέρδη, ενοίκια κλπ (λειτουργική διάκριση)

4

5 Προσωπική και λειτουργική διάκριση εισοδημάτων
Η κατανόηση της λειτουργικής διάκρισης εισοδημάτων επηρεάζει πως βλέπουμε τα εισοδήματα. Εισοδήματα από εργασία θεωρούνται διαφορετικά από εισοδήματα από ενοίκια ή προσόδους ή ελεημοσύνη. Λειτουργική διάκριση μας λέει κάτι γιά την ανάπτυξη διότι το πως κατανέμονται οι πόροι μεταξυ ατόμων και πώς αμείβονται οι πόροι προσδιορίζει την ανάπτυξη.

6 Μέτρηση οικονομικής ανισότητας
Χρειαζόμαστε κάποιους δείκτες που να κατατάσσουν την ανισότητα. Τι ιδιότητες πρέπει να έχει ένας τέτοιος δείκτης; Εστω οτι η κοινωνία αποτελείται από n άτομα και έστω οτι yi αντιπροσωπεύει το εισόδημα το ατόμου ι, οπου i=1,2,…,n. Αρχή της ανωνυμίας ή συμμετρίας(anonymity principle or symmetry principle). Δεν έχει σχέση πως κατατάσσονται τα εισοδήματα των ατόμων γιά την τιμή του δείκτη. Μπορούμε πάντα να κατατάξουμε τα εισοδήματα από μικροτερα σε μεγαλύτερα

7 2.Ανεξαρτησία ως προς το μέγεθος του πληθυσμού (population size independence principle) Αν συγκρίνουμε ανισότητα σε ένα πληθυσμό με την ανισότητα σε ένα άλλο που αποτελείται από 2n άτομα με την ίδια δομή εισοδημάτων όπως ο πρώτος δεν πρέπει να υπάρχουν διαφορές στην ανισότητα.. Στην πράξη σημαίνει οτι μπορούμε να μετρήσουμε την ανισότητα με ποσοστά κάθε τάξης.

8 3. Ανεξαρτησία ως προς την μονάδα μέτρησης (Relative income principle)

9 4. Αρχή του Dalton (transfer principle).
Aν (y1,y2,…,yn) είναι μία κατανομή εισοδήματος, έστω οτι Τότε αν θεωρήσουμε την κατανομή εισοδήματος Τότε ο δείκτης της ανισότητας θα πρέπει να αυξηθεί (αντιπροοδευτική αλλαγή εισοδήματος). Ενας δείκτης ανισότητας μπορεί να γραφτεί ως Οι τέσσερεις ιδιότητες συνeπάγονται τα εξής Ο δείκτης Ι δεν μεταβάλλεται αν αλλάξει η σειρά των yi 2. 3. 4.

10 Η καμπύλη Lorenz Κατατάσσουμε τα άτομα κατά αυξανόμενο εισόδημα

11 Τι σχήμα θα είχε η καμπύλη Lorenz αν ολοι είχαν το ίδιο εισόδημα;Θα ταυτιζόταν με την διαγώνιο του διαγράμματος. Η ανισότητα μπορεί να μετρηθεί με κάποιο δείκτη της «απόστασης» της καμπύλης Lorenz από την διαγώνιο. Αν μία καμπυλη Lorenz είναι γιά όλα τα σημεία του οριζόντιου άξονα μικρότερη από μία άλλη, τότε αντιπροσωπεύει μία πιό άνιση κατανομη εισοδήματος. Η L(2) είναι πιό άνιση από την L(1)

12 Λέμε οτι ένας δείκτης ανισότητας είναι συμβατός κατά Lorenz όταν γιά οποιεσδήποτε δύο κατανομες D1, D2, ο δείκτης γιά την D1 είναι μικρότερος από τον δείκτη γιά την D2 , οταν η καμπύλη Lorenz γιά την δεύτερη κατανομή είναι παντού δεξιά από την καμπυλη Lorenz γιά την πρώτη κατανομή. Ενας δείκτης ανισότητας είναι συμβατός κατά Lorenz αν και μόνο άν ικανοποιεί τις τέσσερεις ιδιότητες που αναφέρθηκαν πριν (ανωνυμία, πληθυσμού, σχετικό εισόδημα, και Dalton). Γιά τις πρώτες τρείς δεν υπάρχει πρόβλημα να τις δούμε. Γιά την τέταρτη δέστε το επόμενο διάγραμμα.

13 Τι συμβαίνει όταν δύο καμπύλες Lorenz τέμνονται; Δεν μπορούμε να πάμε από την μία κατανομή στην άλλη μόνο με μη προοδευτικές μεταβολές εισοδήματος. D(1)=(75,125,200,400), D(2)=(25,175,400,400). Υπάρχουν πολλοί τρόποι να πάει κανείς από την D(1) στην D(2), αλλά όλοι περιλαμβάνουν καποιες προοδευτικές και καποιες μη προοδευτικές μεταβιβάσεις

14 Πλήρεις δείκτες ανισότητας Γιά κάθε κατανομή ένας μοναδικός αριθμός
Πλήρεις δείκτες ανισότητας Γιά κάθε κατανομή ένας μοναδικός αριθμός. Δεν σημαίνει οτι γιά δύο τυχαίες κατανομές διαφορετικοί δείκτες δείχνουν την ίδια κατάταξη Υποθέστε οτι υπάρχουν m διαφορετικά εισοδήματα και οτι ο αριθμος των ατόμων που έχουν εισόδημα σε κάποια ομάδα j είναι nj . Ο συνολικός αριθμός ατόμων είναι Ο μεσος όρος μ μιάς οποιασδήποτε κατανομής εισοδήματος, δηλαδή το μέσο εισόδημα είναι το σταθμισμένο μέσο εισόδημα Με αυτούς τους ορισμούς μπορούμε να ορίσουμε τούς εξής δείκτες ανισότητας Εκταση (range) Δεν ικανοποιεί το κριτήριο Dalton 2. O λόγος Kuznets. Το ποσοστό του εισοδήματος που έχουν τα φτωχότερα 20 ή 40% των ατόμων προς το ποσοστό του εισοδήματος που έχουν τα 20 ή 40% των πλουσιοτέρων. Δεν ικανοποιεί το κριτήριο Dalton

15 Αλλοι δείκτες ανισότητας
3. Μέση απόλυτη απόκλιση (mean absolute deviation) Δεν ικανοποιεί την αρχή Dalton. Θεωρείστε δύο εισοδήματα yi< yj . Αν το πρώτο είνα κάτω του μ και το δεύτερο άνω του μ, τότε μία μη προοδευτική εισοδηματική μεταβίβαση ανεβάζει τον δείκτη. Αν όμως και τα δύο εισοδήματα είναι πάνω ή κάτω του μ τότε ο δείκτης δεν μεταβάλλεται. 4. Συντελεστής ματαβλητότητας (coefficient of variation). Πληρεί όλες τις ιδιότητες 4α. Γιά α>1

16 5. Ο συντελεστής Gini Θεωρεί διαφορές μεταξύ όλων των εισοδημάτων Ικανοποιεί όλες τις 4 ιδιότητες. Επίσης είναι ο λόγος της επιφάνειας μεταξύ της διαγωνίου και της καμπύλης Lorenz και της επιφάνειας κάτω από την διαγώνιο.

17 Απροσδιοριστία μεταξύ συμβατών δεικτών

18 Αλλοι δείκτες ανισότητας
Δείκτης Theil T Μέση λογαριθμική απόκλιση

19 Ο δείκτης του Atkinson είναι ο εξής

20 Διάσπαση ανισότητας (inequality decomposition)

21 Φτώχεια Βασική έννοια το όριο η κατώφλι φτώχειας Απόλυτη ή σχετική φτώχεια; Προσωρινή ή μόνιμη (διαρθρωτική); Νοικοκυριά ή άτομα (σύνθεση νοικοκυριών); Βασισμένη σε εισόδημα ή δαπάνη; Συνολική δαπάνη ή δαπάνη γιά συγκεκριμμένα αγαθά; Δαπάνη γιά διατροφικές αναγκες; Οριο φτώχειας δεν είναι ακριβής αριθμός.

22 Δείκτες φτώχειας 1. Εστω οτι y είναι το εισόδημα ή δαπάνη ενός ατόμου και i,j προσδιορίζουν άτομα.Εστω οτι το όριο φτώχειας είναι p και μ είναι το μέσο ατομικό εισόδημα (ή δαπάνη) στην οικονομία. Ενας φυσικός δείκτης είναι ο αριθμός των ατόμων με εισόδημα μικρότερο του p (HC for headcount). 2. Eνας άλλος δείκτης είναι το ποσοστό των φτωχών στο σύνολο του πληθυσμού (HCR for head count ratio) Αυτοί που είναι κοντά στο όριο φτώχειας είναι εύκολο να ξεφύγουν από την φτώχεια διότι χρειάζεται μικρή δαπάνη. 3. Ο δείκτης χάσμα φτώχειας (poverty gap ratio) είναι το εισόδημα (ή δαπάνη) που χρειάζεται γιά να ανέβουν τα είσοδήματα όλων των φτωχών στο κατώφλι φτώχειας.

23 Ιδιότητες ενός καλού δείκτη φτώχειας
1. Αν γίνει μεταβίβαση εισοδήματος από οποιοδήποτε άτομο κάτω από το όριο φτώχιας σε κάποιο αλλο φτωχό άτομο αλλά με εισόδημα μεγαλύτερο από το πρώτο τότε ο δείκτης πρέπει να αυξηθεί. Οι δείκτες HC, PGR δεν ικανοποιούν την ιδιότητα αυτή Θεωρείστε τον δείκτη Που είναι μία παραλλαγή του δείκτη PGR. Γιά να επιτύχουμε ευαισθησία σε μεταβιβάσεις υψώνουμε τον δείκτη αυτόν σε δύναμη. Γιά α=0 ο δείκτης είναι ο HC. Γιά α=1, o δείκτης είναι ο PGR’. Γιά α>1 μεγαλύτερες αποστάσεις εισοδήματος από το όριο φτώχειας λογίζονται περισσότερο, οπότε ο δείκτης μεγαλώνει.

24 Ανισότητα και φτώχεια στην Ελλάδα
Πηγή. Μητράκος Τσακλόγλου, 2011

25

26

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

38

39

40

41 Σχετικός κίνδυνος φτώχειας της ομάδας,είναι ο λόγος της τιμής του δείκτη φτώχειας της ομάδας προς την τιμή του δείκτη για ολόκληρο τον πληθυσμό. Η ποσοστιαία συμβολή της κάθε ομάδας στη διαμόρφωση του συνολικού επιπέδου φτώχειας στη χώρα είναιή ο σχετικός κίνδυνος φτώχειας πολλαπλασιασμένος με την πληθυσμιακή μερίδα της ομάδας)

42

43

44

45

46

47

48

49

50

51

52