Μέτρηση Υγείας και νόσου

Παρουσίαση με θέμα: "Μέτρηση Υγείας και νόσου"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Μέτρηση Υγείας και νόσου

2 Ορισμοί υγείας και νόσου
Υγεία είναι η κατάσταση πλήρους φυσικής,πνευματικής και κοινωνικής ευεξίας και όχι μόνον η απουσία νόσου ή αναπηρίας» WHO 1948 Επειδή οι όροι υγεία και ευεξία δύσκολα ποσοτικοποιούνται και η επιδημιολογία βασίζεται στην μέτρηση , οι επιδημιολόγοι εστιάζονται «στην απουσία της υγείας»,για το λόγο αυτό πρέπει πρώτα να συνθέσουν τον ορισμό «της απουσίας υγείας» ή τον ορισμό «του νοσήματος».Ο ορισμός του νοσήματος βασίζεται σε συνδυασμό δεδομένων(διαγνωστικά κριτήρια ). Συμπτώματα,Σημεία,Εργαστηριακές δοκιμασίες και σύγκριση των παρατηρήσεων με διαγνωστικά κριτήρια

3 Εργαστηριακά (tests,εργαστηριακές δοκιμασίες,εργαστηριακές εξετάσεις)
Διαγνωστικά κριτήρια(οι συνθήκες που πρέπει να εκπληρώνονται για να μπορεί να γίνει η διάγνωση Συμπτώματα : οι εκδηλώσεις που μόνο ο εξεταζόμενος μπορεί να παρατηρήσει π.χ πόνος,ναυτία ,κόπωση Σημεία: οι εκδηλώσεις που μπορούν να παρατηρηθούν από ένα εξεταστή συνήθως γιατρό π.χ. εξάνθημα,οίδημα Εργαστηριακά (tests,εργαστηριακές δοκιμασίες,εργαστηριακές εξετάσεις) Διαγνωστικά Κριτήρια

4 Παράδειγμα Διαγνωστικών Κριτηρίων
Παράδειγμα Διαγνωστικών Κριτηρίων ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ [ οδηγίες American Heart Association (AHA) και American Stroke Association (ASA)]. αν πληρεί 3 από τα 5 διαγνωστικά κριτήρια: Αυξημένη περιφέρεια μέσης (≥102 cm στους άνδρες; ≥88 cm στις γυναίκες) Αυξημένα τριγλυκερίδια (≥150 mg/Dl) Ελαττωμένη HDL (<40 mg/dL στις γυναίκες; <50 mg/dL στους άνδρες) Αυξημένη αρτηριακή πίεση (συστολική ≥130 mm Hg, ή διαστολική ≥ 85 mm Hg) Αυξημένη γλυκόζη νηστείας (≥100 mg/dL)

5 Διαγνωστικά κριτήρια στην επιδημιολογία (Ορισμός περιστατικού)
Οι ορισμοί που χρησιμοποιούνται στην επιδημιολογία πρέπει να έχουν σαφήνεια στην διατύπωση,να είναι εύκολοι στην χρησιμοποίηση και στην μέτρηση με ένα σταθερό τρόπο σε μια μεγάλη ποικιλία περιστάσεων και από διαφορετικούς ανθρώπους. Οι ορισμοί που χρησιμοποιούνται στην επιδημιολογία αρκετές φορές χρησιμοποιούν στοιχεία από την κλινική πράξη,αλλά συχνότερα βασίζονται σε στοιχεία που συλλέχθηκαν κατά τον πρώιμο εντοπισμό της νόσου. Αλλαγές διαγνωστικών κριτηρίων εφόσον η γνώση αυξάνει π.χ.έμφραγμα μυοκαρδίου Πηγή: Basic epidemiology 2nd edition R bonita,R Beaglehole,T Kjellstrom

6 ICD-10(Διεθνής Ταξινόμηση Νόσων)
H ICD-10 περιλαμβάνει τρεις τόμους: Ο Τόμος 1 περιέχει τις κύριες ταξινομήσεις, ο Τόμος 2 παρέχει οδηγίες στους χρήστες της ICD και ο Τόμος 3 είναι το Αλφαβητικό Ευρετήριο της ταξινόμησης

7

8 Περιγραφή της Διεθνούς Στατιστικής Ταξινόμησης Νόσων και Συναφών Προβλημάτων Υγείας
Η ταξινόμηση των νοσημάτων μπορεί να οριστεί ως ένα σύστημα κατηγοριών στις οποίες είναι καταχωρημένες οι παθολογικές οντότητες σύμφωνα με προ-καθορισμένα κριτήρια.Ο σκοπός της ICD είναι να επιτρέψει τη συστηματική ανάλυση των καταγραφών,την ερμηνεία και τη σύγκριση των δεδομένων θνησιμότητας και νοσηρότητας που έχουν συγκεντρωθεί από διάφορες χώρες ή περιοχές και σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.Η ICD χρησιμοποιείται για να μετατρέψει τις διαγνώσεις νόσων και άλλων προβλημάτων υγείας από λέξεις σε έναν αλφαριθμικό κωδικό που θα επιτρέπει την εύκολη αποθήκευση,ανάκτηση και ανάλυση των δεδομένων.

9

10 Κεφάλαιο Κωδικοί Τίτλος κεφαλαίου  I A00-B99 Ορισμένα λοιμώδη και παρασιτικά νοσήματα  II C00-D48 Νεοπλάσματα  III D50-D89 Παθήσεις του αίματος, των αιμοποιητικών οργάνων και ορισμένες διαταραχές του ανοσολογικού μηχανισμού  IV E00-E90 Ενδοκρινικές, διατροφικές και μεταβολικές παθήσεις  V F00-F99 Ψυχικές διαταραχές και διαταραχές συμπεριφοράς  VI G00-G99 Παθήσεις του νευρικού συστήματος  VII H00-H59 Παθήσεις του οφθαλμού και των εξαρτημάτων του  VIII H60-H95 Παθήσεις του ωτός και της μαστοειδούς απόφυσης  IX I00-I99 Παθήσεις του κυκλοφορικού συστήματος  X J00-J99 Παθήσεις του αναπνευστικού συστήματος

11 Κεφάλαιο Κωδικοί Τίτλος κεφαλαίου  XI K00-K93 Παθήσεις του πεπτικού συστήματος  XII L00-L99 Παθήσεις του δέρματος και του υποδόριου ιστού  XIII M00-M99 Παθήσεις του μυοσκελετικού συστήματος και του συνδετικού ιστού  XIV N00-N99 Παθήσεις του ουροποιογεννητικού συστήματος  XV O00-O99 Κύηση, τοκετός και λοχεία  XVI P00-P96 Καταστάσεις που έχουν την αρχή τους στην περιγεννητική περίοδο  XVII Q00-Q99 Συγγενείς ανωμαλίες, διαμαρτίες της διάπλασης και χρωμοσωμικές ανωμαλίες  XVIII R00-R99 Συμπτώματα, σημεία και παθολογικά κλινικά και εργαστηριακά ευρήματα που δεν ταξινομούνται αλλού  XIX S00-T98 Συνέπειες τραυματισμού, δηλητηρίασης και ορισμένες άλλες εξωγενείς αιτίες  XX V01-Y98 Εξωγενή αίτια νοσηρότητας και θνησιμότητας  XXI Z00-Z99 Παράγοντες που επηρεάζουν την κατάσταση της υγείας και την επικοινωνία με τις υπηρεσίες υγείας

12 Δημογραφικός πληθυσμός
Δημογραφικός πληθυσμός Πληθυσμός σε κίνδυνο σε μελέτη καρκινώματος τραχήλου της μήτρας Πηγή: Basic epidemiology 2nd edition R bonita,R Beaglehole,T Kjellstrom

13 Κλειστός και ανοικτός πληθυσμός
Κλειστός ή σταθερός ή στατικός πληθυσμός ή κοόρτη : Κλειστό Σύνολο ατόμων όπου η ιδιότητα του μέλους καθορίζεται από ένα συμβάν σε μια συγκεκριμένη τοποχρονική περιοχή-απαγορεύεται η έξοδος από τον πληθυσμό ,ούτε με τον θάνατο δεν χάνεται η ιδιότητα του μέλους π.χ. οι στρατεύσιμοι μιας γεωγραφικής περιοχής σε ένα ημερολογιακό έτος,οι δύο σειρές αρρώστων στις κλινικές δοκιμές,τα άτομα που πέθαναν σε μια συγκεκριμένη περιοχή σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα,ο πληθυσμός των κατοίκων της Χιροσίμα το 1945 Ανοικτός ή δυναμικός πληθυσμός: Η ιδιότητα του μέλους προσδιορίζεται από μια κατάσταση και διαρκεί όσο διαρκεί η κατάσταση αυτή.Τα μέλη του εναλλάσονται στον χρόνο π.χ ο πληθυσμός μιας χώρας ή μιας πόλης,τα μέλη μιας ασφαλιστικής εταιρείας,οι νοσηλευόμενοι σε ένα νοσοκομείο

14 Τρόποι υπολογισμού για την περιγραφή και την σύγκριση εμφάνισης ενός νοσήματος(1)
Λόγος ή πηλίκο (ratio): ένας αριθμός που διαιρείται από ένα άλλο ,τα άτομα στον αριθμητή μπορεί να είναι διαφορετικά από τα άτομα στον παρανομαστή π.χ.λόγος ανδρών- γυναικών, εκφράζεται συνήθως ως αριθμός ανδρών ανά 100 γυναίκες. Αναλογία (proportion) : ένας αριθμός που διαιρείται από ένα άλλο,o αριθμητής είναι πάντα υποσύνολο του παρανομαστή, η αναλογία εκφράζεται με την μορφή ποσοστού και κυμαίνεται από 0-1 ή από 0%-100% π.χ.η αναλογία μαύρων κατοίκων στον πληθυσμό μιας χώρας,η αναλογία ανέργων στον ενεργό εργασιακά πληθυσμό μιας χώρας) Πηγή: Aschengrau A.,Seage III G.R Επιδημιολογία εκδόσεις Π.Χ.ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ 2012

15 Τρόποι υπολογισμού για την περιγραφή και την σύγκριση εμφάνισης ενός νοσήματος(2)
Ρυθμός μεταβολής(rate): Πηλίκο δύο αριθμών αλλά ο χρόνος είναι πάντα στον παρανομαστή .Η μέτρηση του χρόνου στον παρανομαστή είναι που καθιστά τον αριθμό αυτό ρυθμό. Πηγή: Aschengrau A.,Seage III G.R Επιδημιολογία εκδόσεις Π.Χ.ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ 2012

16 Μέτρα συχνότητας των νοσημάτων
Μέτρα επίπτωσης Μέτρα επιπολασμού Αθροιστική επίπτωση (Cumulative Incidence) ή αναλογία επίπτωσης (incidence proportion) Ρυθμός Επίπτωσης (incidence rate ) Σημειακός επιπολασμός (point prevalence) Επιπολασμός περιόδου (Period prevalence)

17 Επίπτωση Επιπολασμός Η επίπτωση είναι η εμφάνιση νέων περιπτώσεων ενός νοσήματος σε έναν πληθυσμό αναφοράς κατά την διάρκεια μιας καθορισμένης χρονικής περιόδου Η επίπτωση μετρά νέες περιπτώσεις ενός νοσήματος Οι νέες περιπτώσεις μετρούνται σε έναν πληθυσμό αναφοράς(πληθυσμός σε κίνδυνο) Η επίπτωση λαμβάνει υπόψη την συγκεκριμένη χρονική διάρκεια κατά την οποία τα μέλη του πληθυσμού παρακολουθούνται μέχρι να εκδηλώσουν την νόσο. Ο Επιπολασμός είναι η αναλογία του συνολικού πληθυσμού που νοσεί Μετρά τις υπάρχουσες περιπτώσεις ενός νοσήματος παλιές και νέες. Ο παρανομαστής περιλαμβάνει όλα τα άτομα του πληθυσμού (ασθενή,υγιή,σε κίνδυνο ,όχι σε κίνδυνο)

18 Επιπολασμός (Prevalence)
Σημειακός Επιπολασμός Σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή Υπάρχουσες περιπτώσεις νοσήματος Σύνολο πληθυσμού σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή Ο αριθμητής παλιές και νέες περιπτώσεις . Ο παρανομαστής όλα τα άτομα του πληθυσμού(ασθενή ,υγιή,σε κίνδυνο,όχι σε κίνδυνο)

19 1o Παράδειγμα για Σημειακό Επιπολασμό
Ποιός είναι ο επιπολασμός των νοσοκομειακών λοιμώξεων σε ένα νοσοκομείο την 10/12/2013 Ασθενείς με νοσοκομειακή λοίμωξη Σύνολο νοσηλευομένων ασθενών στο νοσοκομείο = 54/ 632= 0,08 , 8% των νοσηλευομένων ασθενών έχουν νοσοκομειακή λοίμωξη στις 10/12/13 την 10/12/2013

20 2o Παράδειγμα για Σημειακό Επιπολασμό
Ποιός είναι ο επιπολασμός της Χρόνιας Αποφρακτικής Πνευμονοπάθειας(ΧΑΠ) στην Ελλάδα 10/12/2014 Ασθενείς με ΧΑΠ

21 Πληθυσμός (Ν=200) Επιπολασμός
Πληθυσμός (Ν=200) Επιπολασμός ? _3__ Νέα περιστατικά __5_ Παλιά περιστατικά P=8/200=0,04 4%

22 22

23 Νοσηλευόμενοι Ασθενείς Ασθενείς με Νοσοκομειακή Λοίμωξη
Επαναλαμβανόμενες Παγκρήτιες Μελέτες Επιπολασμού Νοσοκομειακών Λοιμώξεων, Έτος Νοσηλευόμενοι Ασθενείς Ασθενείς με Νοσοκομειακή Λοίμωξη Επιπολασμός 1994 1.305 89 6,8% 1995 1.386 76 5,5% 1996 1.279 75 5,9% ΣΥΝΟΛΟ 3.970 240 6,0% J Hosp Infect (1999); 41:11-18

24 Χρήση του Σημειακού επιπολασμού
A point prevalence survey of health care-associated infections in Canadian pediatric inpatients Original Research Article American Journal of Infection Control, Volume 40, Issue 6, August 2012, Pages Katie Rutledge-Taylor, Anne Matlow, Denise Gravel, Joanne Embree, Nicole Le Saux, Lynn Johnston, Kathryn Suh, John Embil, Elizabeth Henderson, Michael John, Virginia Roth, Alice Wong, Jayson Shurgold, Geoff Taylor, Canadian Nosocomial Infection Surveillance Program Point prevalence survey of antibiotic use in Scottish hospitals utilising the Glasgow Antimicrobial Audit Tool (GAAT) Original Research Article International Journal of Antimicrobial Agents, Volume 29, Issue 6, June 2007, Pages R.A. Seaton, D. Nathwani, P. Burton, C. McLaughlin, A.R. MacKenzie, S. Dundas, H. Ziglam, Y. Gourlay, K. Beard, E. Douglas Pressure ulcers in Jordan: A point prevalence study Original Research Article Journal of Tissue Viability, Volume 20, Issue 1, February 2011, Pages Ahmad Tubaishat, Denis Anthony, Mohammad Saleh

25 Επιπολασμός (Prevalence)
Επιπολασμός Περιόδου Υπάρχουσες περιπτώσεις νοσήματος Σύνολο πληθυσμού Ο αριθμητής περιλαμβάνει τον αριθμό των περιστατικών που υπήρχαν στην αρχή της περιόδου και τον αριθμό των περιστατικών που προέκυψαν στην διάρκεια της περιόδου.Ο παρανομαστής όλα τα άτομα του πληθυσμού(ασθενή , υγιή,σε κίνδυνο,όχι σε κίνδυνο) Κατά την διάρκεια μιας χρονικής περιόδου

26 Παράγοντες που επηρεάζουν τον επιπολασμό
Αυξάνεται από : Μειώνεται από : Μεγάλη επίπτωση(πολλά νέα περιστατικά) Μικρή επίπτωση(λίγα νέα περιστατικά) Μεγάλη μέση διάρκεια νόσου(χρόνια νοσήματα) Μικρή μέση διάρκεια νόσου Αποτελεσματική θεραπεία Μεγάλη θνητότητα νόσου Εξωτερική μετανάστευση υγιούς πληθυσμού Εξωτερική μετανάστευση περιστατικών Εσωτερική μετανάστευση περιστατικών Εσωτερική μετανάστευση υγιούς πληθυσμού Εσωτερική μετανάστευση ευπαθούς πληθυσμού Βελτίωση των διαγνωστικών μέσων

27 Κατά την διάρκεια συγκεκριμένης χρονικής περιόδου
Επίπτωση (Incidence) Αθροιστική επίπτωση(cumulative incidence ,incidence proportion) Αριθμός νέων περιπτώσεων νοσήματος Αριθμός πληθυσμού αναφοράς* Η αθροιστική επίπτωση εκφράζει τον μέσο κίνδυνο εκδήλωσης ενός νοσήματος στην διάρκεια μιας ορισμένης χρονικής περιόδου,ενδείκνυται για χρήση σε κλειστούς πληθυσμούς και επηρεάζεται από την χρονική περίοδο στην οποία αναφέρεται. Βασική προϋπόθεση όλα τα άτομα του πληθυσμού αναφοράς έχουν παρακολουθηθεί την συγκεκριμένη χρονική περίοδο. * Πληθυσμός αναφοράς: πληθυσμός ατόμων σε κίνδυνο να εμφανίσουν το νόσημα Κατά την διάρκεια συγκεκριμένης χρονικής περιόδου

28 Αθροιστική Επίπτωση(CI)
Πληθυσμός σε κίνδυνο : 15 Νέες περιπτώσεις νοσήματος : 7 Αθροιστική επίπτωση(CI) : 7/15= 0,46 ανά 5ετία ή 46% ανά 5ετία Άτομο Πληθυσμού σε κίνδυνο Νέα περίπτωση νοσήματος Εφαρμογή σε κλειστούς πληθυσμούς Όλα τα άτομα του πληθυσμού παρακολουθούνται για την συγκεκριμένη χρονική περίοδο 1ος Χρόνος 5ος Χρόνος

29 Πηλίκο προσβολής (attack rate)
Ο αριθμός των νέων περιπτώσεων ενός νοσήματος που εμφανίζονται (κατά την διάρκεια μιας σύντομης και καθορισμένης περιόδου)στο σύνολο του υγιούς πληθυσμού που ήταν σε κίνδυνο στην αρχή της περιόδου Στην ουσία είναι η αθροιστική επίπτωση σε περίπτωση επιδημικής έκρηξης λοιμώδους νοσήματος Δεν είναι πηλίκο είναι αναλογία Παράδειγμα : ασθενείς με γαστρεντερίτιδα τροφιμογενούς προέλευσης σε ένα νοσοκομείο κατά την διάρκεια μιας επιδημικής έκρηξης :100 σύνολο ασθενών του νοσοκομείου που έφαγαν το συγκεκριμένο φαγητό 450 Πηλίκο προσβολής (attack rate) = 100/450= 0, %

30 Επίπτωση (Incidence) Ρυθμός επίπτωσης ή Επίπτωση (Incidence rate)
Αριθμός νέων περιπτώσεων της νόσου Ανθρωποχρόνος παρακολούθησης του πληθυσμού αναφοράς Ο ανθρωποχρόνος προκύπτει μόνο από άτομα σε κίνδυνο για το νόσημα,μετράται για όσο διάστημα το άτομο σε κίνδυνο είναι υπό παρακολούθηση(σταματά να μετράται όταν πεθάνει ή φύγει ή σταματήσει η παρακολούθηση ). Μονάδα χρόνου για ανθρωποχρόνο:ανθρωποέτη,ανθρωπομήνες ,ανθρωποημέρες. Ο ρυθμός επίπτωσης χρησιμοποιείται τόσο σε κλειστούς όσο και σε ανοιχτούς πληθυσμούς.

31 Ανθρωποχρόνος παρακολούθησης του πληθυσμού αναφοράς
Προσθέτουμε το χρόνο που κάθε άτομο είναι σε κίνδυνο ανά χρονικά διαστήματα Μια προσέγγιση του Ανθρωποχρόνου ικανοποητική : πολλαπλασιασμός του μέσου όρου του μεγέθους του πληθυσμού στην αρχή και στο τέλος της μελετούμενης περιόδου επί το μήκος της περιόδου. Το μέγεθος του πληθυσμού στο μέσο της μελετούμενης περιόδου επί το μήκος της περιόδου.

32 Μέτρηση του ανθρωποχρόνου σε έναν υποθετικό πληθυσμό
Άτομα Διάρκεια Παρακολούθησης Έτη σε κίνδυνο 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 Α 5 Β 6 Γ 7 Δ Ε 8 ΣΤ 10 Συνολικός πληθυσμός αναφοράς (Α,Β,Γ,Δ,Ε,ΣΤ) Σύνολο ανθρωποετών =41 (Μετακίνηση –απώλεια) (θάνατος) (διάγνωση της νόσου)

33 Διαφορές μεταξύ Αθροιστικής Επίπτωσης και Ρυθμού Επίπτωσης(Incidence rate)
Χαρακτηριστικό Αθροιστική Επίπτωση (Cumulative Incidence) Ρυθμός Επίπτωσης (Incidence rate) Αριθμητής Νέες περιπτώσεις νοσήματος,είναι υποσύνολο του παρανομαστή. Νέες περιπτώσεις νοσήματος Παρανομαστής Πληθυσμός αναφοράς (πληθυσμός σε κίνδυνο) το σύνολο των ατόμων σε κίνδυνο κατά την έναρξη της συγκεκριμένης χρονικής περιόδου Το άθροισμα του Ανθρωποχρόνου που συνεισφέρει κάθε άτομο του πληθυσμού αναφοράς(προκύπτει μόνο από άτομα σε κίνδυνο για το νόσημα) Είδος αριθμού Αναλογία Πηλίκο Χρόνος Δεν αποτελεί αναπόσπαστο στοιχείο της αναλογίας ,αλλά εκφράζεται με λέξεις ,η αθροιστική επίπτωση αυξάνεται όσο αυξάνεται η χρονική διάρκεια στην οποία αναφέρεται Ο παρανομαστής ενσωματώνει τον χρόνο Εφαρμογή Κλειστούς πληθυσμούς(δεν υπάρχουν απώλειες στην παρακολούθηση ή αν υπάρχουν είναι μικρές) Κλειστούς και Ανοικτούς πληθυσμούς Τιμή 0-1 ή 0%-100% 0- άπειρο Παρακολούθηση πληθυσμού αναφοράς Όλα τα άτομα του πληθυσμού αναφοράς παρακολουθούνται την συγκεκριμένη χρονική περίοδο Δεν βασίζεται στην παρακολούθηση όλων των ατόμων του πληθυσμού αναφοράς για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο.

34 Διαφορές μεταξύ Επιπολασμού και Επίπτωσης
Επιπολασμός Επίπτωση Περιγραφή Παλιά και νέα περιστατικά ενός νοσήματος (καταστάσεις που έχουν διάρκεια) Εμφάνιση νέων περιστατικών ενός νοσήματος (ενάρξεις νοσήματος-συμβάντα) Αριθμητής Αριθμός των ατόμων που έχουν το νόσημα σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή Αριθμός νέων περιπτώσεων του νοσήματος που εκδηλώνονται σ’έναν πληθυσμό αναφοράς για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο Παρονομαστής Αριθμός των ατόμων του πληθυσμού την ίδια χρονική στιγμή ΄Αθροισμα για κάθε άτομο του πληθυσμού του μήκους του χρόνου κατά τον οποίο βρίσκεται σε κίνδυνο ν’αναπτύξει το νόσημα Εφαρμογή Εκτίμηση αναγκών υγειονομικής φροντίδας σε έναν πληθυσμό.Μελέτη του «φορτίου» των χρόνιων νοσημάτων Επιδημιολογικές μελέτες για διερεύνηση αιτιολογικών παραγόντων ή για αξιολόγηση αποτελεσμάτων προληπτικών μέτρων

35 Σχέσεις μεταξύ των μέτρων συχνότητας
Σχέση μεταξύ επιπολασμού και ρυθμού επίπτωσης P/(1-P)= IR Χ D IR= Ρυθμός επίπτωσης D=διάρκεια νόσου P = Επιπολασμός (1-P) = Η αναλογία των ατόμων που δεν έχουν την νόσο στο σύνολο του πληθυσμού Σχέση μεταξύ επιπολασμού και ρυθμού επίπτωσης για σπάνια νοσήματα (με επιπολασμό< 10%) P= IR Χ D Σχέση μεταξύ της αθροιστικής επίπτωσης και του ρυθμού επίπτωσης CI= IR X t CI=Αθροιστική επίπτωση IR= Ρυθμός επίπτωσης t= η καθορισμένη χρονική περίοδος

36 Σχέση Επίπτωσης ,Επιπολασμού ,θνησιμότητας και ίασης
Πηγή: Aschengrau A.,Seage III G.R Επιδημιολογία εκδόσεις Π.Χ.ΠΑΣΧΑΛΙΔΗΣ 2012

37 Παραδείγματα νοσημάτων με μεγάλη μέση διάρκεια νόσου
Σακχαρώδης διαβήτης Νόσος Crohn Σκλήρυνση κατά πλάκας Γλαύκωμα Νόσος Parkinson Ρευματοειδής αρθρίτιδα Νεφρική Ανεπάρκεια

38 Δείκτες (μέτρα) για την Δημόσια Υγεία

39 WHO Επιδείνωση: οποιαδήποτε απώλεια ή ανωμαλία της ψυχολογικής,φυσιολογικής ή ανατομικής δομής ή λειτουργίας του ανθρώπινου οργανισμού Ανικανότητα: οποιοσδήποτε περιορισμός ή έλλειψη δυνατότητας να εκτελεστεί μια δραστηριότητα με τον τρόπο ή με την σειρά που θεωρείται κανονική για έναν άνθρωπο. Αναπηρία: ένα μειονέκτημα το οποίο περιορίζει ή αποτρέπει την ολοκλήρωση ενός ρόλου που θεωρείται κανονικός για το συγκεκριμένο άτομο.

40 Αδρός(γενικός) Δείκτης Θνησιμότητας: (Crude mortality or death rate)
Σύνολο θανάτων σε ένα πληθυσμό από όλες τις αιτίες στην διάρκεια ενός έτους Χ 1000 Μέσος πληθυσμός για το ίδιο έτος

41 Ειδική Θνησιμότητα Αριθμός θανάτων από ένα νόσημα Χ Άθροισμα των χρονικών περιόδων παρακολούθησης που τα μελετώμενα άτομα βρίσκονται σε κίνδυνο να πεθάνουν από το Χ νόσημα

42

43 Δείκτης Θνητότητας (Case Fatality Rate)
= Αριθμός θανάτων από ένα νόσημα Χ 100 Αριθμός ατόμων που νόσησαν από το ίδιο νόσημα Έννοια που προκαλεί σύγχιση Εκφράζει την βαρύτητα της πρόγνωσης ενός νοσήματος

44 Ο δείκτης θνητότητας εκφράζει την βαρύτητα της πρόγνωσης ενός νοσήματος
Ο δείκτης θνησιμότητας εκφράζει την συχνότητα θανάτου από το νόσημα στον πληθυσμό Ο δείκτης θνητότητας του καρκίνου παγκρέατος είναι μεγαλύτερος από τον δείκτη θνητότητας της ισχαιμικής καρδιοπάθειας Ο δείκτης θνησιμότητας της ισχαιμικής καρδιοπάθειας είναι μεγαλύτερος από τον δείκτη θνησιμότητας του καρκίνου παγκρέατος.

45

46

47

48 Προσδόκιμο ζωής (προσδόκιμο όριο επιβίωσης)
- μέτρο εκτίμησης της υγειονομικής κατάστασης ενός πληθυσμού. " ο μέσος αριθμός των ετών που ένα άτομο μιας δεδομένης ηλικίας αναμένεται να ζήσει εάν οι τρέχοντες δείκτες θνησιμότητας συνεχίσουν να ισχύουν ". 46.5 έτη 65 έτη ,5 σήμερα Το προσδόκιμο όριο επιβίωσης κατά την γέννηση/θάνατοι στην παιδική ηλικία

49 Προσδόκιμο ζωής αντίστροφο της θνησιμότητας : Π. χ
Προσδόκιμο ζωής αντίστροφο της θνησιμότητας : Π.χ . Αν η Θνησιμότητα από όλες τις αιτίες είναι : 0,012(έτη)-1 τότε το προσδόκιμο ζωής είναι 1/0,012 (έτη) -1 =82,3 έτη

50 Χαμένα χρόνια ζωής (PLL)
Προσδόκιμο όριο επιβίωσης απαλλαγμένο από ανικανότητα (DFLE) Ποιοτικά έτη ζωής (QALYs) Έτη ζωής προσαρμοσμένα σε ανικανότητα (DALYs) disability-adjusted life years Έτη που χάθηκαν λόγω ανικανότητας Years Lived With Disability (YLD) Έτη Χαμένης ζωής (YLL)

51 Μέτρηση των παραγόντων κινδύνου (προσδιοριστών)
Χρήση καπνού Χρήση αλκόολ Διατροφή Σωματική δραστηριότητα Αρτηριακή πίεση Παχυσαρκία Χοληστερίνη Γλυκόζη Τυποποίηση των μεθόδων επιτήρησης των παραγόντων κινδύνου χρόνιων μη μεταδιδόμενων νοσημάτων,για την δυνατότητα συγκρίσεων (MONICA δεκαετίες 80 & 90 WHO STEPS σήμερα)

52 Global burden of Disease project

53

54 Συνώνυμα του Όρου Προσδιοριστής
Έκθεση Προσδιοριστής Μελετώμενος παράγοντας Παράγοντας κινδύνου Ανεξάρτητη μεταβλητή Χαρακτηριστικό Δείκτης κινδύνου Αιτιολογικός δείκτης κινδύνου Δυνητικά αιτιολογικός παράγοντας Προβλεπτικός παράγοντας Exposure Determinant Study factor Risk factor Independent variable Characteristic Risk indicator Causal risk indicator Putatively causal factor Predictor Πηγή εγχειρίδιο Επιδημιολογίας Π.Α Γαλάνη-Λ.Δ.Σπάρου εκδόσεις ΒΗΤΑ 2010