ΑΝΑΤΟΜΙΑ 2 Πεπτικό σύστημα

Παρουσίαση με θέμα: "ΑΝΑΤΟΜΙΑ 2 Πεπτικό σύστημα"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΑΝΑΤΟΜΙΑ 2 Πεπτικό σύστημα
Msc Κεσίδης Αναστάσιος

2 Πεπτικό σύστημα Οι λειτουργίες του πεπτικού συστήματος είναι:
Η λήψη και Η πέψη της τροφής Η απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών και Η απομάκρυνση των περιττωμάτων Αποτελείται από: Τον πεπτικό σωλήνα και Τους αδένες του πεπτικού συστήματος.

3 ΠΕΠΤΙΚΟΣ ΣΩΛΗΝΑΣ Η πέψη της τροφής αρχίζει από:
Το στόμα (κοίλον του στόματος)  και Το φάρυγγα συνεχίζει στον πεπτικό σωλήνα όπου, περνώντας από Τον οισοφάγο και Το στομάχι, καταλήγει πρώτα Στο λεπτό έντερο που αποτελείται από τον δωδεκαδάκτυλο και το ελικώδες έντερο που χωρίζεται στην νήστιδα και τον ειλεό και μετά Στο παχύ έντερο που διακρίνεται στο τυφλό και το κόλον που με τη σειρά του χωρίζεται στο ανιόν, εγκάρσιο και κατιόν κόλον όπου εκεί γίνεται η απορρόφησή της Και καταλήγει στο απευθυσμένο.

4 ΑΔΕΝΕΣ ΤΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ
ΜΕΓΑΛΟΙ Μεγάλοι σιελογόνοι Παρωτίδες υπογνάθιοι υπογλώσσιοι ήπαρ πάγκρεας Οι οποίοι εκβάλλουν στον γαστρεντερικό σωλήνα ΜΙΚΡΟΙ Μικροί σιελογόνοι Οισοφάγου Στομάχου Εντέρου (που βρίσκονται στο τοίχωμα του εντερικού σωλήνα)

5

6 1 οισοφάγος 2. στομάχι 3. ήπαρ 4. πάγκρεας 5. λεπτό έντερο 6
1 οισοφάγος 2.στομάχι 3.ήπαρ 4. πάγκρεας 5.λεπτό έντερο 6. παχύ έντερο.

7 1. Οισοφάγος 2. πρόλοβος 3. αδενώδες στομάχι 4. μυώδες στομάχι 5
1.Οισοφάγος 2. πρόλοβος 3.αδενώδες στομάχι 4. μυώδες στομάχι 5. ήπαρ 6. λεπτό έντερο 7. τυφλό έντερο 8. παχύ έντερο 9. αμάρα

8

9 ΠΕΠΤΙΚΟΣ ΣΩΛΗΝΑΣ Κοίλον του στόματος ή Στοματική κοιλότητα
ΠΕΠΤΙΚΟΣ ΣΩΛΗΝΑΣ Κοίλον του στόματος ή Στοματική κοιλότητα Χωρίζεται με τους φραγμούς των δοντιών σε δύο μοίρες: Το προστόμιο προς τα έξω Τη κυρίως στοματική κοιλότητα προς τα μέσα ΠΡΟΣΤΟΜΙΟ Έχει δύο τοιχώματα: Το έξω , που σχηματίζεται από τα χείλη και τις παρειές και επικοινωνεί με τον εξωτερικό κόσμο μέσω της στοματικής σχισμής. Το έσω , που σχηματίζεται από τα δόντια και τα ούλα . ΚΥΡΙΩΣ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ Σχηματίζεται: Μπροστά και πλάγια ,από τα δόντια και τα ούλα. Κάτω από το έδαφος του στόματος ,στο οποίο βρίσκεται η γλώσσα. Πάνω ,από την υπερώα. Πίσω ,από τον ισθμό του φάρυγγα.

10 Κοίλον του στόματος Τα χείλη (άνω - κάτω) είναι δύο μυώδεις δερματικές πτυχές που σχηματίζουν τη στοματική σχισμή. Ανάλογα με το είδος του ζώου τα χείλη μπορεί να είναι λεπτά ή παχειά, ευκίνητα ή όχι. Σε μερικά είδη χρησιμεύουν κυρίως για τη λήψη τροφής (ίππος). Στο χοίρο το άνω χείλος συγχέεται με το ρύγχος.

11 Κοίλον του στόματος Οι παρειές (μάγουλα) αποτελούν τα πλάγια εξωτερικά τοιχώματα του προστομίου. Στα μηρυκαστικά η έσω επιφάνεια των παρειών εμφανίζει πάρα πολλές κωνικές και μεγάλες θηλές

12 Κοίλον του στόματος Τα δόντια είναι σκληρά όργανα που χρησιμεύουν για τη μάσηση της τροφής. Διατάσσονται σε 2 στοίχους με σχήμα πετάλου, τον άνω και κάτω φραγμό των δοντιών. Βρίσκονται στα οδοντικά φατνία των γνάθων. Συναρθρώνονται με ειδική σύνδεση τη γόμφωση.

13 Κοίλον του στόματος Το δόντι εμφανίζει τα εξής τμήματα:
Κοίλον του στόματος Ούλα: σχηματίζονται από το βλεννογόνο της στοματικής κοιλότητας που καλύπτει τα φατνιακά χείλη των γνάθων Ενδοφάτνιο (περιοδοντικός υμένας) Το δόντι εμφανίζει τα εξής τμήματα: Η μύλη αποτελεί το τμήμα του δοντιού που φαίνεται μέσα στην στοματική κοιλότητα ενώ Η ρίζα είναι το τμήμα του δοντιού που βρίσκεται μέσα στο οστό της γνάθου. Η μύλη με την ρίζα διαχωρίζονται από μια νοητή γραμμή που ονομάζεται αυχένας του δοντιού. Η κοιλότητα του δοντιού που περιέχει τον πολφό

14 Κοίλον του στόματος Τα δόντια ανάλογα με την εξωτερική τους μορφολογία αλλά και την θέση τους στις γνάθους διακρίνονται σε ομάδες: Τομείς (πρόσθιο τμήμα γνάθων) Κυνόδοντες (ανάμεσα στους τομείς και τους προγομφίους) Προγόμφιοι (μεταξύ κυνοδόντων και γομφίων) Γομφίοι (πίσω από τους προγομφίους)

15

16 Κοίλον του στόματος

17

18

19 Κοίλον του στόματος Οδοντοστοιχία του χοίρου

20 Κοίλον του στόματος Κάθε δόντι αποτελείται από τέσσερις επιμέρους ιστούς: την οδοντίνη, την αδαμαντίνη, την οστεΐνη και τον πολφό. Η οδοντίνη βρίσκεται τόσο στην μύλη όσο και στην ρίζα. Η αδαμαντίνη καλύπτει την εξωτερική επιφάνεια της οδοντίνης στην μύλη ενώ η οστεΐνη καλύπτει την εξωτερική επιφάνεια της οδοντίνης στην ρίζα. Η οδοντίνη στο εσωτερικό της εμφανίζει μια κοιλότητα η οποία υποδέχεται τον πολφό. Ο πολφός αποτελείται από αγγεία και νεύρα και χρησιμεύει στην θρέψη του δοντιού.

21 Κοίλον του στόματος Τομή ενός δοντιού:   Α. Μύλη   Β. Ρίζα   1. Αδαμαντίνη   2. Οδοντίνη   3. Πολφός   4. Ούλα   5. Οστεΐνη   6. Οστό της γνάθου   7. Φατνιακά αγγεία   8. Φατνιακά νεύρα

22 Κοίλον του στόματος Στα αγροτικά ζώα υπάρχουν δύο γενεές δοντιών, η νεογιλή και η μόνιμη. Η νεογιλή γενεά αποτελείται από μη μόνιμα δόντια τα οποία υπάρχουν ή εμφανίζονται στην στοματική κοιλότητα σε συγκεκριμένη ηλικία της ζωής και το τελευταίο αποπίπτει (πέφτει) επίσης σε συγκεκριμένη ηλικία. Τα νεογιλά δόντια αρχίζουν να αντικαθίστανται από τα μόνιμα.

23 Κοίλον του στόματος Η υπερώα (ουρανίσκος) αποτελεί την οροφή της στοματικής κοιλότητας και ταυτόχρονα το έδαφος της ρινικής κοιλότητας. Μόνο το μπροστινό τμήμα της υπερώας έχει οστική στήριξη και χαρακτηρίζεται ως  σκληρή υπερώα. Στο σχηματισμό της συμμετέχουν τα δυο υπερώια οστά και οι δύο άνω γνάθοι. Ο βλεννογόνος της σκληρής υπερώας προσφύεται στέρεα στο οστό και εμφανίζει πολυάριθμες πτυχώσεις. Η σκληρή υπερώα προς τα πίσω συνεχίζεται με τη μαλθακή υπερώα, ένα όργανο με ινομυώδη σύσταση. Η μαλθακή υπερώα αποφράσσει το ρινοφάρυγγα κατά τη διαδικασία της κατάποσης, προκειμένου να αποφευχθεί η ανάρροια της τροφής από τη μύτη.

24 Κοίλον του στόματος Η γλώσσα
Κοίλον του στόματος Η γλώσσα Το ιδίως κοίλο του στόματος  καταλαμβάνεται από τη γλώσσα. Η γλώσσα είναι ένα ευκίνητο, μυώδες όργανο, που εξωτερικά καλύπτεται από βλεννογόνο. Χρησιμεύει για: Την μάσηση Την κατάπωση Ως γευστικό και απτικό όργανο και Ανάλογα με το είδος για τη λήψη των τροφών και των υγρών. Χωρίζεται σε: Βάση ή ρίζα, σώμα και κορυφή

25 Βάση ή ρίζα της γλώσσας είναι το πίσω τμήμα της γλώσσας
Σχηματίζει με τη μαλακή υπερώα και τις γλωσσοϋπερώιες καμάρες την είσοδο του φάρυγγα.

26 Βάση ή ρίζα της γλώσσας Το πίσω μέρος της άνω επιφάνειας της ρίζας της γλώσσας ενώνεται με την επιγλωττίδα με την γλωσεπιγλωττιδική πτυχή. Πίσω από τη ρίζα της γλώσσας και εκατέρωθεν της εισόδου του φάρυγγα (ισθμός), βρίσκεται ο καθένας από τους δύο αμυγδαλικούς κόλπους με τις ισάριθμες παρίσθμιες αμυγδαλές. Στη ρίζα της γλώσσας βρίσκεται και η γλωσσική αμυγδαλή .

27 Σώμα της γλώσσας Αποτελεί το μέσο τμήμα της γλώσσας Στα μηρυκαστικά η άνω επιφάνεια του σώματος σχηματίζει προς τα πίσω μια προεξοχή που ορίζεται από μπροστά από μια εγκάρσια αύλακα. Παρατηρούνται στα μηρυκαστικά, στο χοίρο και στα ιπποειδή εκτός της άνω και δύο πλάγιες επιφάνειες.

28 Κορυφή της γλώσσας είναι το πρόσθιο τμήμα της γλώσσας και είναι πιο πεπλατυσμένη. προσφύεται στο έδαφος του στόματος μέσω μιας πτυχής, που ονομάζεται χαλινός της γλώσσας

29 Η γλώσσα Στην πάνω επιφάνεια έχει πολλές μικρές προεξοχές ,τις θηλές της γλώσσας . Αυτές χωρίζονται σε: Τριχοειδείς θηλές , που είναι οι περισσότερες. Κωνικές φακοειδείς Μυκητοειδείς θηλές (στη κορυφή της γλώσσας) Φυλλοειδείς θηλές (πίσω και πλάγια της γλώσσας) Περιχαρακωμένες θηλές , που είναι 8-24 στα μηρυκαστικά και1-3 σε ιπποειδή, χοίρο, σαρκοφάγα.

30 Η γλώσσα Γευστικοί κάλυκες (ειδικά κύτταρα για τη γεύση) υπάρχουν στις: Μυκητοειδείς θηλές Φυλλοειδείς θηλές Περιχαρακωμένες θηλές Οι διάφορες γεύσεις γίνονται αντιληπτές ως εξής: Το γλυκό στη κορυφή της γλώσσας Το ξινό και το αλμυρό στα πλάγια. Το πικρό στο πίσω μέρος της γλώσσας.

31

32

33 Σιαλογόνοι αδένες Διακρίνονται στους μικρούς και τους μεγάλους
Μεγάλοι Παρωτίδα Υπογνάθιος Υπογλώσσιος Είναι διφυείς, βρίσκονται εκτός του πεπτικού σωλήνα, συνδέονται με εκφορητικούς πόρους Μικροί Χειλικοί Παρειακοί Υπερώιοι Γλωσσικοί Μπορεί να είναι βλεννογόνιοι, ορογόνιοι ή μικτοί

34 Παρωτίδα Η παρωτίδα εντοπίζεται πίσω και κάτω από τον κλάδο της κάτω γνάθου και εμπρός από το αυτί (παρωτιδική χώρα, θήκη). Το προσωπικό νεύρο, που νευρώνει όλους τους μυς του προσώπου, διέρχεται μέσα από την παρωτίδα.

35

36 Παρωτίδα Με όριο το προσωπικό νεύρο η παρωτίδα διαιρείται σε επιπολής (δηλαδή, επιφανειακό) και εν τω βάθει (δηλαδή, στο βάθος) λοβό. Ο εκφορητικός πόρος της παρωτίδας διασχίζει το βυκανήτη μυ της παρειάς και εκβάλλει στη στοματική κοιλότητα (παρωτιδική θηλή), απέναντι από το δεύτερο άνω γομφίο οδόντα. Στα μηρυκαστικά επεκτείνεται εμπρός πάνω στο μασητήρα μυ, ενώ στο χοίρο πίσω επάνω στο τράχηλο.

37

38 Υπογνάθιος αδένας Ο υπογνάθιος αδένας, που περιβάλλεται από κάψα συνδετικού ιστού, εντοπίζεται στην εσωτερική επιφάνεια του σώματος της κάτω γνάθου, σε μια περιοχή που ονομάζεται υπογνάθιος βόθρος. Καλύπτεται ολικά ή μερικά από την παρωτίδα Στα μηρυκαστικά και σαρκοφάγα είναι μεγαλύτερος από την παρωτίδα ενώ στα ιπποειδή και το χοίρο μικρότερος. Έχει διάφορα σχήματα (αγκύλης στα ιπποειδή, σφαιρικός στο χοίρο, ωοειδής στα σαρκοφάγα) Ο πόρος του υπογναθίου αδένα εκβάλλει στο έδαφος της στοματικής κοιλότητας, στα πλάγια του χαλινού της γλώσσας με το υπογλώσσιο φύμα.

39

40 Υπογλώσσιος αδένας Αμιγώς βλεννογόνιος αδένας.
Βρίσκεται κάτω από τον βλεννογόνο του εδάφους του στόματος και διακρίνεται στον μονοστοματικό (δεν υπάρχει στα ιπποειδή) και στον πολυστοματικό υπογλώσσιο αδένα Ο μονοστοματικός βρίσκεται κάτω (μηρυκαστικά) ή πίσω από τον πολυστοματικό υπογλώσσιο αδένα (χοίρος, σαρκοφάγα). Εμφανίζει έναν εκφορητικό πόρο που εκβάλει επίσης στο υπογλώσσιο φύμα. Ο πολυστοματικός υπογλώσσιος αδένας έχει πολλούς πόρους τους ελλάσονες υπογλώσσιους πόρους (8-20). Εκβάλλουν απευθείας υπογλωσσίως, σε μία πτυχή του βλεννογόνου την υπογλώσσια πτυχή.

41

42

43 Ο φάρυγγας Ο φάρυγγας είναι ινομυώδης σωλήνας, μήκους 15cm, που συνδέει την στοματική και την κρανιακή κοιλότητα με τον οισοφάγο και τον λάρυγγα. Βρίσκεται δηλαδή πίσω από την κοιλότητα της μύτης, και του στόματος και εμπρός από τον οισοφάγο και τον λάρυγγα, με τους οποίους συγκοινωνεί διά στομίων. Εμφανίζει μία οροφή ένα έδαφος και δυο πλάγια τοιχώματα που ενώνονται προς τα εμπρός με την μαλακή υπερώα.

44 Ο φάρυγγας αποτελεί τμήμα τόσο του πεπτικού όσο και του αναπνευστικού συστήματος πολλών οργανισμών. Από αυτόν περνούν οι τροφές που θα καταλήξουν στον οισοφάγο, όσο και ο αέρας προς τους πνεύμονες. Η επιγλωττίδα φροντίζει να κλείνει το πέρασμα προς την τραχεία όταν καταπίνονται τροφές, προκειμένου να μην εισέλθουν ξένα σώματα σ' αυτήν και επέλθει πνιγμός. Στους ανθρώπους ο φάρυγγας παίζει επίσης σπουδαίο ρόλο στην ομιλία, με την παραγωγή της φωνής

45 Ο φάρυγγας Από πάνω προς τα κάτω διακρίνουμε :
Ο φάρυγγας Από πάνω προς τα κάτω διακρίνουμε : 1. το ρινοφάρυγγα ή επιφάρυγγα, (ρινική μοίρα) (2) 2. το στοματοφάρυγγα ή μεσοφάρυγγα (στοματική μοίρα) (3) και 3. τη λαρυγγική μοίρα του φάρυγγα ή υποφάρυγγα (4).

46

47 Ο φάρυγγας Ο ρινοφάρυγγας βρίσκεται ακριβώς πίσω από τις ρινικές χοάνες, τα οπίσθια δηλαδή στόμια των ρινικών κοιλοτήτων. Κατά τη διαδικασία της κατάποσης, η μαλθακή υπερώα ανυψώνεται και αποφράσσει τον ρινοφάρυγγα, εμποδίζοντας έτσι την ανάρροια του περιεχομένου της τροφής από τη μύτη. Στην οροφή του ρινοφάρυγγα υπάρχει λεμφικός ιστός, που χαρακτηρίζεται ως φαρυγγική αμυγδαλή. Η υπερτροφία αυτού του λεμφικού ιστού κατά την παιδική ηλικία δημιουργεί τις αδενοειδείς εκβλαστήσεις (κρεατάκια). Στα πλάγια τοιχώματα του ρινοφάρυγγα εντοπίζονται τα στόμια των ευσταχιανών σαλπίγγων. Οι ευσταχιανές σάλπιγγες είναι μικροί σωληνίσκοι, που φέρουν σε επικοινωνία την κοιλότητα του ρινοφάρυγγα με την κοιλότητα του μέσου ωτός. Ο ρόλος τους είναι η εξισορρόπηση της ατμοσφαιρικής πίεσης και ο αερισμός του μέσου ωτός.

48 Ο φάρυγγας Ο στοματοφάρυγγας βρίσκεται πίσω από τη στοματική κοιλότητα. Το άνω όριό του είναι η μαλθακή υπερώα. Στα πλάγια διακρίνουμε τη γλωσσοϋπερώια καμάρα προς τα εμπρός και τη φαρυγγοϋπερώια καμάρα προς τα πίσω (παρίσθμιες καμάρες). Ανάμεσά τους σχηματίζεται ο αμυγδαλικός κόλπος, ο οποίος καταλαμβάνεται από μια μάζα λεμφικού ιστού, την παρίσθμια αμυγδαλή. Η αμυγδαλή καλύπτεται από κάψα και εμφανίζει πάνω στην επιφάνειά της μικρά στόμια που οδηγούν στις αμυγδαλικές κρύπτες. Στο βάθος και σε μικρή απόσταση από την παρίσθμια αμυγδαλή, πορεύεται η έσω καρωτίδα αρτηρία. Στη βάση της γλώσσας διακρίνεται επίσης μια άθροιση λεμφικού ιστού, που χαρακτηρίζεται ως γλωσσική αμυγδαλή.

49 Η εκτεταμένη παρουσία λεμφικού ιστού στην είσοδο της πεπτικής και αναπνευστικής οδού, αποσκοπεί στην ενίσχυση της άμυνας του οργανισμού, έναντι των παθογόνων μικροοργανισμών του περιβάλλοντος. Η φαρυγγική, η γλωσσική και οι παρίσθμιες αμυγδαλές δημιουργούν ένα δακτύλιο που χαρακτηρίζεται ως δακτύλιος του Waldayer.

50 Ο φάρυγγας Ο υποφάρυγγας εμφανίζει στο πρόσθιο τοίχωμά του την είσοδο του λάρυγγα που καλύπτεται από την επιγλωττίδα. Ρόλος της επιγλωττίδας είναι να αποφράσσει την είσοδο του λάρυγγα κατά τη διαδικασία της κατάποσης, ώστε να αποφεύγεται η εισρόφηση της τροφής. Δεξιά και αριστερά της εισόδου του λάρυγγα διακρίνονται δύο μικρά κολπώματα, οι απιοειδείς βόθροι. Προς τα κάτω και πίσω ο φάρυγγας μεταπίπτει στον οισοφάγο. Στο τοίχωμα του φάρυγγα διακρίνονται μύες που συμμετέχουν στη λειτουργία της κατάποσης. Οι κυριότεροι είναι οι τρεις σφιγκτήρες του φάρυγγα (ο άνω, ο μέσος και ο κάτω σφιγκτήρας). Η λειτουργία της κατάποσης προϋποθέτει την αρμονική συνεργασία αυτών των μυών με τους μύες της γλώσσας, της μαλθακής υπερώας και του λάρυγγα.

51 Ο φάρυγγας εμφανίζει 7 στόμια
Τα δυο φαρυγγικά στόμια του κύτους της ρίνας Τα δυο φαρυγγικά στόμια της ακουστικής σάλπιγγας Την είσοδο του φάρυγγα Την είσοδο του λάρυγγα Την είσοδο του οισοφάγου

52 Ο οισοφάγος Ο οισοφάγος  είναι ένας επιμήκης, μυώδης σωλήνας, που αρχίζει από την περιοχή του τραχήλου. Κατά την κατάποση ο βλωμός της τροφής (μπουκιά) προωθείται από το φάρυγγα προς τον οισοφάγο. Η χάλαση (δηλαδή χαλάρωση) του ανώτερου οισοφαγικού σφιγκτήρα, ενός μυϊκού δακτυλίου στο ανώτερο όριο του οργάνου, επιτρέπει τη διέλευση του βλωμού. Διακρίνεται σε τρείς μοίρες: Τραχηλική μοίρα Θωρακική μοίρα Κοιλιακή μοίρα

53

54 ο οισοφάγος Στην τραχηλική μοίρα βρίσκεται πάνω από την τραχεία και κάτω από τον επιμήκη τραχηλικό μυ. Ακολουθεί, η θωρακική μοίρα που διασχίζει τη θωρακική κοιλότητα, όπου πορεύεται πίσω από την καρδιά και τα μεγάλα αγγεία και στη συνέχεια διέρχεται από το οισοφαγικό τρήμα του διαφράγματος και Η κοιλιακή μοίρα εισέρχεται στο κύτος της κοιλιάς. Και μετά από σύντομη πορεία, εκβάλλει από τη δεξιά πλευρά, στην καρδιακή μοίρα του στομάχου.

55 ο οισοφάγος Στο τοίχωμα του οισοφάγου διακρίνουμε μια ισχυρή μυϊκή στιβάδα από επιμήκεις και κυκλοτερείς μυϊκές ίνες, η οποία βοηθά τον περισταλτισμό του οργάνου, δηλαδή τις συσπάσεις, που έχουν ως σκοπό την προώθηση της τροφής. Λίγο πριν την είσοδο στο στομάχι, η κυκλοτερής μυϊκή στιβάδα παχύνεται και σχηματίζεται ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας. Αυτός εμποδίζει την παλινδρόμηση του περιεχομένου του στομάχου, προς τα πίσω, στον οισοφάγο.

56 ο οισοφάγος Στη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, ο κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας ανεπαρκεί και τα γαστρικά υγρά παλινδρομούν προς τον οισοφάγο, με αποτέλεσμα τη διάβρωση του οισοφαγικού βλεννογόνου και το αίσθημα του επιγαστρικού καύσου. Στο ανώτερο τμήμα του οισοφάγου υπάρχει εκούσιος έλεγχος της λειτουργίας των μυών, όπως για παράδειγμα κατά τη διαδικασία της κατάποσης. Στο κατώτερο τμήμα του οισοφάγου η νεύρωση του μυϊκού τοιχώματος είναι αυτόνομη, δηλαδή δεν μπορεί να επηρεαστεί από τη βούληση, και ο περισταλτισμός του τοιχώματος γίνεται αυτόματα

57 Κοιλιακή κοιλότητα Η κοιλιά είναι το τμήμα του κορμού που βρίσκεται μεταξύ του θώρακα και της πυέλου και πιο συγκεκριμένα μεταξύ του διαφράγματος και του άνω στομίου της πυέλου. Εμφανίζει: Ένα ραχιαίο τοίχωμα ή οροφή (υποσφυϊκή χώρα, λαγόνια χώρα) Ένα κάτω τοίχωμα ή έδαφος (ξιφοειδή, ομφαλική, ηβική-βουβωνική χώρα) Δύο πλάγια τοιχώματα (χώρα του υποχονδρίου,πλάγια κοιλιακή χώρα ή κενεώνας) Ένα πρόσθιο ή διαφραγματικό τοίχωμα (6η -7η πλευρά)

58 Πυελική κοιλότητα Εμφανίζει: Ένα πρόσθιο στόμιο Ένα οπίσθιο στόμιο
Έδαφος Οροφή Δυο πλάγια τοιχώματα

59 Περιτόναιο Ορογόνος μεμβράνη η οποία καλύπτει την κοιλιακή κοιλότητα και μεγάλο μέρος των περιεχομένων σε αυτήν οργάνων. Αποτελείται από ένα μοναδικό φύλλο που, όταν αναδιπλώνεται από τα τοιχώματα της κοιλιακής κοιλότητας (περίτονο πέταλο) προς τα διάφορα όργανα (περισπλάχνιο πέταλο) και όταν περνά από το ένα όργανο στο άλλο, σχηματίζει πτυχές ή συνδέσμους (μεσοσπλάχνιες πτυχές), στο εσωτερικό των οποίων πορεύονται αγγεία και νεύρα.
 Το π. διαγράφει τα όρια μιας κοιλότητας (περιτοναϊκή κοιλότητα), όπου υπάρχει μικρή ποσότητα υγρού που διευκολύνει την κίνηση των εντερικών ελίκων 

60 Πτυχές του περιτοναίου
Πτυχές του περιτοναίου Οι σημαντικότερες πτυχές του π. είναι εκείνες που φτάνουν στο λεπτό έντερο (μεσεντέριο) και στο εγκάρσιο κόλον και περιέχουν αγγεία και νεύρα για τα αντίστοιχα όργανα. Άλλες πτυχές του π. είναι το έλασσον επίπλουν, το οποίο εκτείνεται μεταξύ της μικρής καμπύλης του στομάχου και της πύλης του ήπατος, και το μείζον επίπλουν, το οποίο από τη μεγάλη καμπύλη του στομάχου κατεβαίνει έως το χαμηλότερο μέρος της κοιλιάς και ανεβαίνει ξανά έως ότου κολλήσει στο εγκάρσιο κόλον, αφού έχει σχηματίσει έτσι ένα είδος ποδιάς μπροστά από τις εντερικές έλικες.
Το π., που έχει μεμβρανώδη υφή, είναι μάλλον ανθεκτικό στις λοιμώξεις και στηρίζει τα όργανα στα οποία προσκολλάται. Πλατείς σύνδεσμοι Ουρογεννητική πτυχή Μεσοδωδεκαδάκτυλο, κατιόν μεσόκολον, μεσοαπευθισμένο.

61

62

63

64

65

66 Στόμαχος μονογαστρικών
Ο στόμαχος αποτελεί τη συνέχεια προς τα κάτω του οισοφάγου και την πιο διευρυμένη μοίρα του εντερικού σωλήνα. Καταλαμβάνει το μεσαίο και άνω τμήμα της κοιλιάς που λέγεται επιγάστριο και επεκτείνεται και λίγο αριστερά, στο αριστερό υποχόνδριο. Στο σύνολό του εμφανίζει μια κάμψη που θυμίζει το αγγλικό γράμμα J, στρέφοντας το κυρτό προς τα αριστερά και το κοίλο προς τα δεξιά. Το κυρτό, αριστερό του χείλος χαρακτηρίζεται ως μείζον τόξο του στομάχου, ενώ το δεξιό, κοίλο χείλος του οργάνου χαρακτηρίζεται ως έλασσον τόξο του στομάχου.

67 Στόμαχος μονογαστρικών
Η τροφή εισέρχεται στο στομάχι αφού διέλθει από τον κατώτερο οισοφαγικό σφιγκτήρα. Αυτός αποτελεί μια κυκλοτερή πάχυνση του μυϊκού τοιχώματος του οισοφάγου, που εμποδίζει την παλινδρόμηση της τροφής από το στόμαχο προς τον οισοφάγο. Η περιοχή του στομάχου κοντά στο οισοφαγικό στόμιο χαρακτηρίζεται ως καρδιακή μοίρα. Ψηλότερα από την καρδιακή μοίρα διακρίνουμε το θόλο του στομάχου, ο οποίος συνήθως περιέχει αέρα, ενώ χαμηλότερα από την καρδιακή μοίρα εκτείνεται το σώμα του στομάχου. Το σώμα προς τα κάτω μεταπίπτει στο πυλωρικό άντρο, τον πυλωρικό σωλήνα και τελικά στον πυλωρό.

68 Στόμαχος μονογαστρικών
Όριο μεταξύ σώματος και πυλωρικού άντρου θεωρείται η γωνιαία εντομή, μια απότομη κύρτωση κατά μήκος του ελάσσονος τόξου που χωρίζει νοητά το στομάχι στον ιδίως στόμαχο ή πεπτήριο μοίρα και στον πυλωρικό στόμαχο ή εξωστήριο μοίρα. Στην περιοχή του πυλωρού, η κυκλοτερής μυϊκή στιβάδα του οργάνου παχύνεται και σχηματίζεται ο πυλωρικός σφιγκτήρας, μέσω του οποίου η τροφή οδηγείται στην πρώτη μοίρα του δωδεκαδακτύλου. Ο πυλωρικός σφιγκτήρας εμποδίζει την παλινδρόμηση της τροφής από το δωδεκαδάκτυλο προς το στόμαχο. Ο βλεννογόνος του στομάχου εμφανίζει πολυάριθμες επιμήκεις πτυχές, τις γαστρικές πτυχές.

69

70 Στόμαχος μονογαστρικών
Η εσωτερική επιφάνεια του στομάχου διακρίνεται σε: Προστομαχική μοίρα (2) Αδενική μοίρα (4,5,6)

71

72 Στόμαχος πολυγαστρικών
Σύνθετος στόμαχος που αποτελείται από 3 προστομάχους: Κεκρύφαλος (rediculum) Μεγάλη κοιλία (rumen) Εχίνος (omasum) Και το κυρίως στομάχι που είναι το: Ήνυστρο (abomasum) Στο στομάχι των μηρυκαστικών λαμβάνει χώρα το μεγαλύτερο μέρος της πέψης

73

74 Στόμαχος πολυγαστρικών

75 Στόμαχος πολυγαστρικών

76 Κεκρύφαλος (rediculum)
Η θέση του είναι δίπλα στην καρδιά. Έχει κυψελοειδή εσωτερική εμφάνιση Συγκρατεί μέταλλα και σκληρά αντικείμενα. Επικοινωνεί με: Οισοφάγο Μεγάλη κοιλία Εχίνο Δεν εκκρίνει ένζυμα. Καταλαμβάνει το 5% του συνολικού όγκου του σύνθετου στομάχου

77 Κεκρύφαλος (rediculum)

78 Μεγάλη κοιλία (rumen) Βρίσκεται στο αριστερό μέρος της κοιλιάς.
Καλύπτεται από κροσσωτό βλεννογόνο. Περιβάλλεται από μυϊκό ιστό. Ενεργεί σαν κάδος ζύμωσης: Κυρίως αναερόβιων μικροβίων. Μερικώς αερόβιων μικροβίων. Δεν λειτουργεί κατά τη γέννηση του ζώου. Καταλαμβάνει το 80% του συνολικού όγκου του σύνθετου στομάχου

79 Μεγάλη κοιλία (rumen)

80 Μεγάλη κοιλία (rumen) Διαιρείται με τις επιμήκεις αύλακες σε ραχιαίο και κοιλιακό σάκο και ο κάθε σάκος σε εμπρόσθιο και οπίσθιο λοβό

81 Εχίνος (omasum) Πολλές πτυχές. Μοιάζει με ανοικτό βιβλίο.
Δεν παράγονται καθόλου ένζυμα από το εσωτερικό επιθήλιο του. Καταλαμβάνει το 7-8% του συνολικού όγκου του σύνθετου στομάχου Λειτουργίες: Μείωση του μεγέθους των τεμαχιδίων της τροφής. Μερική απορρόφηση νερού.

82 Εχίνος (omasum)

83 Ήνυστρο (abomasum) Το πραγματικό στομάχι από τα τοιχώματα του οποίου εκκρίνονται ένζυμα. Καταλαμβάνει το 7-8% του συνολικού όγκου του σύνθετου στομάχου Βλεννογόνος με πληθώρα αδένων, όπως το στομάχι των μονογαστρικών ζώων, που εκκρίνουν: υδροχλωρικό οξύ μουκίνη πεψινογόνο ρενίνη και λιπάση.

84 Ήνυστρο (abomasum)

85

86 Οισοφαγική αύλακα των νεαρών μηρυκαστικών
Η οισοφαγική αύλακα είναι τεχνητός αγωγός που σχηματίζεται αντανακλαστικά από αναδίπλωση πτυχών του βλεννογόνου των προστομάχων.

87 Οισοφαγική αύλακα των νεαρών μηρυκαστικών
Έχει σαν σκοπό τη διοχέτευση των υγρών (γάλα νερό), που λαμβάνονται από τα μηρυκαστικά κατά την περίοδο θηλασμού, κατευθείαν στο ήνυστρο (κυρίως στομάχι). Παρακάμπτονται έτσι οι προστόμαχοι που στην περίοδο αυτή ευρίσκονται υπό ανάπτυξη. Ο αντανακλαστικός σχηματισμός της οισοφαγικής αύλακας εκδηλώνεται ύστερα από ερεθισμό των υποδοχέων που βρίσκονται στο πίσω μέρος της στοματικής κοιλότητας και του φάρυγγα. Ελέγχεται νευρικά από το συμπαθητικό και παρασυμπαθητικό κλάδο του ΑΝΣ.

88

89 Λεπτό έντερο Το λεπτό έντερο έπεται του στομάχου και προηγείται του παχέος εντέρου στην πεπτική οδό. Αποτελείται από τρία μέρη το δωδεκαδάκτυλο, και τη νηστίδα και τον ειλεό που αποτελούν το ελικώδες έντερο. Ξεκινά από το στομάχι με τον πυλωρό από τον οποίο αρχίζει ο δωδεκαδάκτυλος (30cm-1m). Σε αυτόν συνδέονται οι πόροι της χοληδόχου κύστεως και του παγκρέατος. Ο δωδεκαδάκτυλος σταματάει στην νηστιδοδωδεκαδακτυλική καμπή και συνεχίζει η νηστίδα. Ανατομικά ο δωδεκαδάκτυλος εκτείνεται γύρω από το πάγκρεας. Η διοχέτευση αίματος γίνεται από την παγκρεατοδωδεκαδακτυλική αρτηρία. Η νηστίδα βαθμιαία μετατρέπεται στον ειλεό(1m περίπου). Ο ειλεός καταλήγει στην ειλεοκολπική βαλβίδα, απ' όπου αρχίζει το παχύ έντερο.

90 Τo μήκος των διαφόρων τμημάτων του εντέρου (Argenzio, 1984)
Είδος ζώου Τμήμα του εντέρου Σχετικό μήκος (%) Μέσο απόλυτο μήκος (m) Σχέση μήκους σώματος και μήκους εντέρου ίππος Λεπτό έντερο 75 22,44 1:12 Τυφλό 4 1,00 Ανιόν κόλον 11 3,39 Κατιόν κόλον 10 3,08 Σύνολο 100 29,91 ταύρος 81 46,00 1:20 2 0,88 κόλον 17 10,18 57,06 Πρόβατο και αίγα 80 26,20 1:27 1 0,36 19 6,17 32,73

91 Τo μήκος των διαφόρων τμημάτων του εντέρου (Argenzio, 1984)
Είδος ζώου Τμήμα του εντέρου Σχετικό μήκος (%) Μέσο απόλυτο μήκος (m) Σχέση μήκους σώματος και μήκους εντέρου χοίρος Λεπτό έντερο 78 18,29 1:14 Τυφλό 1 0,23 κόλον 21 4,99 Σύνολο 100 23,51 Σκύλος 85 4,14 1:6 2 0,08 13 0,60 4,82 Γάτα 83 1,72 1:4 Παχύ έντερο 17 0,35 2,07 Κόνικλος 61 3,56 1:10 11 0,61 28 1,65 5,82

92 Λεπτό έντερο Το έντερο κατά κύριο λόγο βρίσκεται στην περιτοναϊκή κοιλότητα. Στο πίσω τοίχωμα της κοιλιάς, στη ρίζα του περιτόναιου συνδέεται η αρχή μιας μεμβράνης το μεσεντέριο το οποίο εκτείνεται σε όλες τις έλικες του εντέρου. Αυτή η μεμβράνη συγκρατεί αρκετά χαλαρά τις έλικες του εντέρου, οι οποίες ελίσσονται εύκολα μέσα στην κοιλιά.

93 Λεπτό έντερο Στο εσωτερικού του ειλεού και της νήστιδας υπάρχουν οι λάχνες οι οποίες είναι εσωτερικές αναδιπλώσεις του πεπτικού σωλήνα. Οι λάχνες αυξάνουν την εσωτερική επιφάνεια του εντέρου. Ο ειλεός και οι λάχνες προμηθεύονται αίμα από τη μεσεντέρια αρτηρία, ενώ εκεί υπάρχει και η πυλαία φλέβα.

94 Το παχύ έντερο Το παχύ έντερο αποτελεί τη φυσιολογική συνέχεια του γαστρεντερικού σωλήνα μετά το λεπτό έντερο και εκτείνεται από την ειλεοτυφλική βαλβίδα μέχρι τον πρωκτό. Το μήκος του παχέος εντέρου ποικίλει μεταξύ 60 cm και 11m και ξεκινάει από το δεξιό λαγόνιο βόθρο. Διαιρείται στα ακόλουθα τρία κύρια τμήματα : Τυφλό έντερο Κόλον που διακρίνεται στο: ανιόν κόλον, εγκάρσιο κόλον, κατιόν κόλον, Απευθυσμένο

95 Το παχύ έντερο Τυφλό (καταλήγει σε ένα τυφλό άκρο) δέχεται την εκβολή του λεπτού εντέρου και συνεχίζει με το κόλον μέσω του κολοτυφλικού στομίου Κόλον:ανιόν(1-4 μοίρες) εγκάρσιο, κατιόν)* Απευθυσμένο (το τμήμα του παχέος εντέρου που βρίσκεται μέσα στη λεκάνη) απολήγει με τον πρωκτό

96 το κόλον Ανέρχεται μέχρι το ήπαρ (ανιόν), κατόπιν ανακάμπτει προς τα έσω μέσω της δεξιάς (ηπατικής) κολικής καμπής για να σχηματίσει το εγκάρσιο κόλον. Το εγκάρσιο εκτείνεται μέχρι την περιοχή του σπληνός, όπου και ανακάμπτει προς τα κάτω μέσω της αριστερής (σπληνικής) κολικής καμπής , για να σχηματίσει το κατιόν κόλον. Το τελευταίο κατέρχεται μέχρι τον αριστερό λαγόνιο βόθρο όπου μεταχωρεί στο απευθυσμένο.

97 Το παχύ έντερο ξεχωρίζει από το λεπτό έντερο που είναι το προηγούμενο μέρος εξαιτίας
της μεγαλύτερης διαμέτρου του αυλού, των επιπλοϊκών αποφύσεων (οι οποίες είναι μικρές λιπώδεις προσεκβολές), τις κολικές κυψέλες, σακοειδείς σχηματισμοί στα τοιχώματα του παχέως εντέρου, και τις κολικές ταινίες. Οι κολικές ταινίες είναι τρεις λωρίδες λείου μυ και αποτελούν την επιμήκη μυϊκή στιβάδα του παχέως εντέρου. Οι λωρίδες διατρέχουν όλο το μήκος που παχέως εντέρου. Η βράχυνσή τους δημιουργεί τις κολικές κυψέλες.

98

99

100

101 Αδένες του πεπτικού συστήματος Ήπαρ
Βρίσκεται κάτω από το διάφραγμα, στο δεξιό και άνω μέρος της κοιλίας, που ονομάζεται δεξιό υποχόνδριο, και επεκτείνεται και στο κεντρικό και άνω μέρος της κοιλιάς, που ονομάζεται επιγάστριο

102 Ήπαρ

103 1 left lobe, 2 right lobe, 3 caudate lobe, 4 quadrate lobe, 5 hepatic artery and portal vein, 6 hepatic lymph nodes, 7 gall bladder

104 Ήπαρ Το ήπαρ είναι ένα όργανο χρώματος κοκκινωπού καφέ, με λοβούς, διαφορετικού μεγέθους και σχήματος στα διάφορα είδη. Το ανθρώπινο ήπαρ φυσιολογικά έχει βάρος 1.4–1.6 kg και αποτελεί περίπου το 2% του συνολικού βάρους του σώματος. Καταλαμβάνει ολόκληρο το δεξιό υποχόνδριο, τμήμα του ιδίως επιγαστρίου καθώς επίσης και τμήματα του αριστερού υποχονδρίου. Το σχήμα του μοιάζει με σφήνα με τη βάση προς τα δεξιά και την κορυφή προς τα αριστερά. Διακρίνονται 4 χείλη (ραχιαίο, κοιλιακό, δεξιό και αριστερό) και 2 επιφάνειες (πρόσθια ή διαφραγματική και οπίσθια ή σπαχνική). Στην σπαχνική επιφάνεια του ήπατος υπάρχουν οι πύλες δια των οποίων εισέρχονται η πυλαία φλέβα και η ηπατική αρτηρία και εξέρχεται ο χοληδόχος πόρος.

105 Ήπαρ Χωρίζεται με εντομές και σχηματίζει λοβούς:
Στα μηρικαστικά : κοιλιακός, τετράπλευρος, ραχιαίος, κερκοφόρος Στο χοίρο: έσω και έξω αριστερός, τετράπλευρος, έσω και έξω δεξιός, κερκοφόρος

106

107

108

109 Το πάγκρεας Βρίσκεται στην οροφή της κοιλιακής κοιλότητας πίσω από το ήπαρ και έναντι του δωδεκαδακτύλου Διακρίνεται στο σώμα και στους δύο λοβούς (αριστερο και δεξιό) Είναι μικτός αδένας, η εξωκρινής μοίρα παράγει το παγκρεατικό υγρό (πέψη υδατανθράκων, λιπών, πρωτεϊνών) – η ενδοκρινή μοίρα (νησίδια του Langerhans) παράγει την ινσουλίνη

110 Το πάγκρεας Το πάγκρεας παρουσιάζει έναν ή δύο εκφορητικούς πόρους που είναι οι: Μείζων εκφορητικός πόρος (Wirsung) Εκβάλλει στο δωδεκαδάκτυλο μαζί με τον χοληδόχο πόρο σχηματίζοντας τη λήκυθο του Vater με κοινό στόμιο το φύμα του Vater όπου υπάρχει ο σφικτήρας του Oddi. Επικουρικός εκφορητικός πόρος (Santorini) Εκβάλλει σε μικρή απόσταση από το φύμα του Vater

111 Ο σπλήνας Ο σπλήνας είναι υπεύθυνος για τις ακόλουθες λειτουργίες:
Αποτελεί αιμοποιητικό όργανο κατά την εμβρυϊκή ζωή (παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων,) λειτουργεί ως ηθμός (φίλτρο) και καθαρίζει το αίμα από γηρασμένα ή παθολογικά ερυθρά αιμοσφαίρια από έγκλειστα που υπάρχουν εντός των ερυθροκυττάρων ή ξένα σωματίδια από αντιγόνα και μικροοργανισμούς παίζει σημαντικό ρόλο στη μη ειδική και ειδική ανοσία του οργανισμού συμμετέχει στο μεταβολισμό του σιδήρου λειτουργεί ως αποθήκη λευκών αιμοσφαιρίων και αιμοπεταλίων

112 Ο σπλήνας Ο καφεκόκκινος σπλήνας βρίσκεται στο άνω αριστερό μέρος της κοιλίας. Στους ενήλικες ακουμπά στο διάφραγμα (φρενοσπληνικός σύνδεσμος). Ο σπλήνας συνδέεται με δύο συνδέσμους στο στομάχι και στον αριστερό νεφρό (γαστροσπληνικός, νεφροσπλινικός). Διαθέτει μία πύλη, από την οποία μπαίνουν στο σπλήνα τα αιμοφόρα αγγεία. Περιβάλλεται από κάψα συνδετικού ιστού, από την οποία ξεκινούν ινώδεις δοκίδες (ίνες συνδετικού ιστού) που εκτείνονται προς τα μέσα. Αποτελούν το στήριγμα για το σπληνικό ιστό ή πολφό.

113

114

115

116 Αγγεία του πεπτικού Ο οισοφάγος αγγειούται από την κοινή καρωτίδα, τον οισοφαγικό κλάδο της βρογχοεισοφαγικής αρτηρίας και από την αριστερή γαστρική αρτηρία Ο στόμαχος αρδεύεται με αίμα από κλάδους της κοιλιακής αρτηρίας, η οποία εκφύεται με τη σειρά της από την κοιλιακή αορτή. Και οι τρεις κλάδοι της κοιλιακής αρτηρίας (αριστερή γαστρική, σπληνική και κοινή ηπατική) συμμετέχουν με κλάδους τους στην αγγείωση του στομάχου Το λεπτό έντερο από την πρόσθια μεσεντέρια αρτηρία και από την παγρεατοδωδεκαδακτυλική αρτηρία Το παχύ έντερο από την πρόσθια και οπίσθια μεσεντέρια αρτηρία, έσω αιδοική. Το πάγκρεας από την κοιλιακή αρτηρία (αριστερή γαστρική, ηπατική, σπληνική), πρόσθια μεσεντέρια αρτηρία

117 Νεύρα του πεπτικού Η νεύρωση του οισοφάγου προέρχεται από το συμπαθητικό και το πνευμονογαστρικό (παρασυμπαθητικό). Η εξωγενής νεύρωση του στομάχου και του εντερικού σωλήνα από τις προγαγγλιακές ίνες του παρασυμπαθητικού ( του πνευμονογστρικού, καθώς και της ιερής μοίρας του παρασυμπαθητικού για το απευθυσμένο) και τις μεταγαγγλιακές ίνες του συμπαθητικού (που προέρχονται από το κοιλιακό πλέγμα)

118