ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ -ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ

Παρουσίαση με θέμα: "ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ -ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ -ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ
Αλεξανδρειο τεχνολογικό ιδρυμα θεσσαλονικησ ΤΜΗΜΑ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ διοικησησ τουριστικων επιχειρησεων & επιχειρησεων φιλοξενιασ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ -ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ Δρ Ζαγκότση Σμαράγδα 1η Διάλεξη 19/10/2016

2 1. Εννοιολογική ανάλυση των όρων: «Ελεύθερος χρόνος» και «Αναψυχή».
1. Εννοιολογική ανάλυση των όρων: «Ελεύθερος χρόνος» και «Αναψυχή». Ο ελεύθερος χρόνος και οι διαστάσεις του έχουν αποτελέσει αντικείμενο διερεύνησης σε αρκετούς επιστημονικούς κλάδους, όπως: της κοινωνιολογίας, ανθρωπογεωγραφίας, ψυχολογίας, ιστορίας, κ.α. Αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τη λέξη ‘σχολή’ και το ρήμα ‘σχολάζω’ που σήμαινε έχω το χρόνο, διαθέτω το χρόνο. Ο Αριστοτέλης μελετώντας την έννοια της ‘σχολής’ διαπίστωσε ότι ‘σχολή’ δεν είναι η ανάπαυση’ ούτε το τέλος της δουλειάς. Αντίθετα η δουλειά (ασχολία) αποτελεί το τέλος του ‘ελεύθερου χρόνου’. Δουλειά = «μή έχειν», δηλαδή να μην έχεις τον εαυτό, να τον έχεις διαθέσει κάπου αλλού (εργασία)

3 Στα Νέα Ελληνικά η λέξη ‘σχολή’ συναντάται ως ‘σχόλη’
Στα Νέα Ελληνικά η λέξη ‘σχολή’ συναντάται ως ‘σχόλη’. Σχόλη σημαίνει: ανάπαυση, ‘τεμπελιά’, έλλειψη απασχόλησης, μελέτη, διαλογική συζήτηση. Απαραίτητη προϋπόθεση για την ύπαρξη ‘σχόλης’ είναι η ύπαρξη ‘ελεύθερου χρόνου’. Η ‘σχόλη’ ως φαινόμενο συναντάται για πρώτη φορά στην Αρχαία Ελλάδα. Ο Αριστοτέλης και ο Πλάτωνας μελέτησαν τον ελεύθερο χρόνο και τον τρόπο διάθεσης τους ως μια πολύπλοκη διαδικασία με πλήθος εμπλεκόμενων παραγόντων. Το φαινόμενο της σχόλης και των διαστάσεων του διαφοροποιείται μεταξύ των κοινωνιών και εξαρτάται από τις κοινωνικές, πολιτικές, πολιτισμικές, θρησκευτικές, συνθήκες που κυριαρχούν στην εκάστοτε κοινωνίας.

4 Ερώτημα: Πως τα άτομα αντιλαμβάνονται τη ‘σχόλη’;;;
2. Θεωρητικές προσεγγίσεις στην έννοια της ‘Σχόλης’. Ερώτημα: Πως τα άτομα αντιλαμβάνονται τη ‘σχόλη’;;; Πληθώρα απαντήσεων. Η σχόλη γίνεται αντιληπτή ως: ο υπολειπόμενος χρόνος μετά την εργασία και τις άλλες υποχρεώσεις στη διάρκεια του 24ώρου. η συμμετοχή σε συγκεκριμένες δραστηριότητες (σπορ, κατασκευές, κηπουρική, φαγητό, ποτό, κ.α.) η αναζήτηση μέσω της σχόλης εμπειριών που θα σηματοδοτήσουν την ευκαιρία στη ζωή για δημιουργία, ανάπτυξη ενδιαφερόντων, άντληση ευχαρίστησης και εσωτερικής ικανοποίησης. η ξεκούραση και εκτόνωση από την ‘πίεση’ και το άγχος του σύγχρονου τρόπου ζωής.

5 Miller, Robinson (1963): υποστηρίζουν ότι ο ‘ελεύθερος χρόνος’ μετατρέπεται σε ‘σχόλη’ μόνο όταν το άτομο συνειδητά επιδιώκει την απόκτηση αξιόλογων και βαθύτερων εμπειριών για τη ζωή του. Αντίθετα ο Weiskopf (1984) υποστηρίζει ότι η ‘σχόλη’ δεν εκτιμάται από τον τρόπο διάθεσης της ή τη χρήση της, αλλά από την αξία της ύπαρξης της. Ο Silvers (1997) σε ένα συγκερασμό όλων των προσεγγίσεων διατυπώνει μια πιο ρεαλιστική θέση υποστηρίζοντας ότι η ‘σχόλη’ συνιστά το σύνολο του ελεύθερου χρόνου που απομένει στο άτομο μετά το πέρας της εργασίας του και των κοινωνικών του υποχρεώσεων, και συγκροτεί τη βάση για οποιαδήποτε ελεύθερη επιλογή συμμετοχής, απασχόλησης, δημιουργικής δραστηριότητας ή ξεκούρασης.

6 3. Οι διαστάσεις της ‘Σχόλης’.
Ο Haywood (1995) μελέτησε και κατέταξε το εύρος των επιστημονικών αναλύσεων που έχουν πραγματοποιηθεί για την έννοια της ‘σχόλης’, σε πέντε διαστάσεις: 1. Η ‘σχόλη’ ως υπολειπόμενος χρόνος Αντιμετωπίζεται ως ο χρόνος της απόλυτης επιλογής των ατόμων όταν έχουν ολοκληρώσει τις όποιες υποχρεώσεις τους (εργασιακές, οικογενειακές, κ.α. ) Η προσέγγιση αυτή συνιστά την τυπική διάσταση της ‘σχόλης’ στις σύγχρονες κοινωνίες όπου η εργασία συνιστά τον κύριο άξονα της καθημερινής ζωής. Σημεία κριτικής: Προβάλει μια ‘ανδροκρατική’ κοινωνία, υπό την έννοια ότι οι γυναίκες που ασχολούνται με το ‘νοικοκυριό’ θεωρητικά δεν ‘εργάζονται’ συνεπώς δεν έχουν και δικαίωμα συμμετοχής στη ‘σχόλη’. Αντίστοιχα ερωτήματα γεννιούνται και για τους ανέργους.

7 2. Η ‘σχόλη’ ως δραστηριότητα Αναφέρεται στη φύση της δραστηριότητας που επιλέγει το άτομο να συμμετάσχει κατά τη διάρκεια του ελεύθερου χρόνου του (π.χ. αθλητισμό, χόμπι, τουρισμό, τηλεόραση, κ.α.). Η άσκηση ορισμένων δραστηριοτήτων αποφέρει σημαντικά οφέλη στο άτομο (πχ. καλύτερη σωματική, πνευματική υγεία), ενώ άλλες συνιστούν απλά ένα τρόπο διάθεσης/κατανάλωσης του ‘ελεύθερου χρόνου’. 3. Η ‘σχόλη’ ως λειτουργική αξία Συνιστά τη διάσταση της ‘σχόλης’ ως μια ευκαιρία για επίτευξη προσωπικών κοινωνικών αναγκών και επιθυμιών. Συνδέεται με την απόκτηση καλύτερης σωματικής και ψυχικής υγείας, την πληρότητα, τη δημιουργικότητα, τη διαμόρφωση καλύτερης ‘ποιότητας’ ζωής. Επιπλέον αποβλέπει στην ανάπτυξη κοινών ενδιαφερόντων και κοινωνικών δράσεων τονώνοντας την κοινωνική συνοχή των συμμετεχόντων.

8 4. Η ‘σχόλη’ ως ελευθερία. Υπό την έννοια αυτή συνιστά την ελεύθερη επιλογή δραστηριοτήτων. Ιστορικά η διάσταση αυτή έχει συνδεθεί με την αριστοκρατία όπου τα άτομα που τη συγκροτούσαν είχαν το χρόνο και την αυτονομία να επιλέξουν τη δραστηριότητα της ‘σχόλη’ τους. Η ανεξαρτησία αυτή της αριστοκρατίας ισχύει ως ένα βαθμό μέχρι σήμερα, επιλέγοντας δραστηριότητες που συχνά εγείρουν αμφισβήτησης (πχ. το κυνήγι της αλεπούς από τους Άγγλους ευγενείς). 5. Η ‘σχόλη’ ως ολιστική έννοια. Η ‘σχόλη’ αποτελεί μια πολυδιάστατη έννοια που περιλαμβάνει όλες τις προηγούμενες, σχετίζεται με την προσωπικότητα του ατόμου και τις εκάστοτε ευκαιρίες που διαμορφώνονται.

9 4. Ιστορική αναδρομή της ‘σχόλης’
4. Ιστορική αναδρομή της ‘σχόλης’. Αρχαία Ελλάδα Η ‘σχόλη’ αποτελούσε τρόπο ζωής και ήταν απόρροια του πολιτικού συστήματος. Πλάτων και Αριστοτέλης προσδίδουν στη ‘σχόλη’ και την έννοια της ψυχαγωγίας και αναψυχής. Οι πολίτες αφού ολοκλήρωναν την εργασία τους διέθεταν στον ελεύθερο χρόνο τους για να μάθουν τέχνες, γράμματα, αθλητισμό. Στόχος της ‘σχόλης’ ήταν η ψυχική, σωματική και πνευματική καλλιέργεια του ανθρώπου. Ρωμαϊκή εποχή Η ‘σχόλη’ ταυτίζεται με τη μαζική συμμετοχή των πολιτών σε θεάματα και διασκεδάσεις με κορυφαίο το Κολοσσαίο. Οι δραστηριότητες αυτές είχαν παθητικό και όχι ενεργητικό χαρακτήρα και δεν αποσκοπούν στον προβληματικό των συμμετεχόντων αλλά στην απομάκρυνση τους από κάθε κριτική σκέψη για το πολιτικό σκηνικό της εποχής.

10 Μεσαίωνας Η επικράτηση του Χριστιανισμού οδήγησε στην απαγόρευση όλων των δραστηριοτήτων ψυχαγωγίας και αναψυχής. Όποια ενασχόληση των πολιτών δεν περιλάμβανε χειρωνακτική εργασία ή εκτέλεση θρησκευτικού καθήκοντος καταδικαζόταν ως μεγάλο αμάρτημα. Αναγέννηση Κυρίαρχη αντίληψη: μόνο με σκληρή δουλειά μπορεί να επιτευχθεί η ευτυχία. Η έλευση της βιομηχανικής επανάστασης και η μαζική μετακίνηση για την εύρεση εργασίας στα εργοστάσια, δημιούργησαν αφενός άθλιες συνθήκες διαβίωσης στις πόλεις αφετέρου την ανάγκη εύρεσης χώρων διασκέδασης και ψυχαγωγίας. Μοναδικός τρόπος ικανοποίησης της ανάγκης αυτής ήταν το ‘καπηλειό’.

11 Βιομηχανική ανάπτυξη Η έννοια του χρόνου ορίζεται ως συνάρτηση της αξίας του για την αύξηση της παραγωγής «ο χρόνος είναι χρήμα». Αρχές 20ου αι. εμφάνιση στις ΗΠΑ και τη Βρετανία του κινήματος για το δικαίωμα του ‘ελεύθερου χρόνου’. Μετά το ΒΠΠ εδραιώνεται το κίνημα αυτό ως απόρροια των συνεχών διεκδικήσεων των εργαζομένων αλλά και της οικονομικής ευημερίας που είχε επιτευχθεί οδηγώντας σε μια ‘κοινωνία της αφθονίας’.

12 5. Σύνδεση των όρων ‘Αναψυχή’ ‘Ψυχαγωγία’ ‘Διασκέδαση’
Σημαίνει αναζωογονώ, τονώνω, ξεκουράζω. Συνιστά κάθε δραστηριότητα η οποία γίνεται στον ελεύθερο χρόνο, δημιουργεί αίσθημα ικανοποίησης, ευχαρίστησης, ευεξίας στην οποία το άτομο συμμετέχει εθελοντικά. Βαρύνουσα σημασία δίνεται στο συναίσθημα που αποκομίζουν οι συμμετέχοντες παρά στο είδος και τη διαδικασία της δραστηριότητας που θα επιλέξουν. Διασκέδαση Αναφέρεται στις δραστηριότητες που στοχεύουν να ‘ξεφύγει’ το άτομο από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει. Εμπεριέχει δραστηριότητες που δεν απαιτούν κόπωσης, και επισταμένη ενασχόληση, αλλά περισσότερο έναν τρόπο ανέμελης διάθεσης του ελεύθερου χρόνου.

13 Ψυχαγωγία Δηλώνει την ‘αγωγή της ψυχής’ του ατόμου μέσα από την συνειδητή εμπλοκή του σε δραστηριότητες του ελεύθερου χρόνου όπως το θέατρο, η μουσική, ο χορός, ο αθλητισμός. Προϋποθέτει τη συνειδητή και δημιουργική απασχόληση του ατόμου.

14 ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΕΣ ‘ΣΧΟΛΗΣ’
ΑΝΑΨΥΧΗ Ψυχοσωματική κατάσταση, απώτερη επιδίωξη του ατόμου στη διάρκεια του ελεύθερου χρόνου ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ Συμμετοχή σε δραστηριότητες ’σχόλης’ ως εκτόνωση, περιστασιακά χωρίς κόπο ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ Ενασχόληση με δραστηριότητες ‘σχόλης’ ενσυνείδητα και δημιουργικά ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΕΣ ‘ΣΧΟΛΗΣ’ Τουρισμός, αθλητισμός, εκπαίδευση, πολιτισμός, κ.α.