ΨΥΧΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ (6031) Εαρινό Εξάμηνο

Παρουσίαση με θέμα: "ΨΥΧΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ (6031) Εαρινό Εξάμηνο"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 ΨΥΧΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ (6031) Εαρινό Εξάμηνο 2012-2013
Ε. Τσάλτα και Συνεργάτες Α’Ψυχιατρική Κλινική, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής Το ΣΩΣΤΟ όνομα του μαθήματος: ΨΥΧΟΒΙΟΛΟΓΙΑ ή ΒΙΟΛΟΓΙΚΗ ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Το πρώτο μέρος: ΔΟΜΗ του Νευρικού Συστήματος Νευροανατομία Νευροφυσιολογία Νευροφαρμακολογία Γενετική και Ανάπτυξη του Νευρικού συστήματος Τό δεύτερο μέρος: ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ του Νευρικού Συστήματος: Βιολογικό υπόστρωμα βιοψυχολογικών φαινομένων - συμπεριφοράς. Το πρώτο μέρος του μαθήματος θα ασχοληθεί με τη ΔΟΜΗ του Νευρικού Συστήματος: Θα εξετάσουμε λοιπόν μερικά βασικά στοιχεία της Νευροανατομίας Νευροφυσιολογίας Νευροφαρμακολογίας Γενετικής και αναπτυξιακών στοιχείων του Νευρικού συστήματος Τό δεύτερο μέρος θ’ασχοληθεί με τη ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ του Νευρικού Συστήματος: Θα δούμε λοιπόν πώς αυτά τα βασικά βιολογικά στοιχεία χρησιμοποιούνται στη μελέτη βιοψυχολογικών φαινομένων και, τελικά, στη διερεύνηση της συμπεριφοράς.

2 ΠΟΙΟΙ ΕΙΜΑΣΤΕ: Ψυχολόγος, Αν.Καθηγήτρια Ψυχιατρικής Λίλα Τσάλτα,
(Πειραματική Ψ / Ψυχοφαρμακολογία) Μάνια Καλογεράκου, Ψυχολόγος, MSc, υπ.Διδάκτωρ, Πάντειο (Κλινική Ψ / Νευροψυχολογία) Ελένη Ανυφαντή, Ψυχολόγος, M.Sc., Μαίρη Νικολακοπούλου (Βιολογική Ψ / Νευροψυχολογία) Δημήτρης Κόντης Ψυχίατρος, Επιμελητής Α’ (Γνωσιακή Νευροεπιστήμη) Ηλίας Αγγελόπουλος Αν.Καθηγητής Ψυχιατρικής Γιάννης Σύρος, Παιδοψυχάτρος (Ανάπτυξη Νευρικού συστήματος) Εργαστήριο Πειραματικής Ψυχολογίας Αιγινήτειο Νοσοκομείο Α’Ψυχιατρική Κλινική

3 Εγκεφάλου - Συμπεριφοράς «Οργάνωση της Συμπεριφοράς»
Βιολογική Ψυχολογία ή Βιοψυχολογία, ή Συμπεριφορική Βιολογία, ή Συμπεριφορική Νευροεπιστήμη Ψυχολογία: Η επιστημονική μελέτη της Συμπεριφοράς Βιολογική Ψυχολογία Η επιστημονική μελέτη της σχέσης Εγκεφάλου - Συμπεριφοράς D.O. Hebb (1949) «Οργάνωση της Συμπεριφοράς» ‘Tα ψυχολογικά φαινόμενα παράγονται από τη δραστηριότητα του εγκεφάλου’ Τι είναι η Βιολογική Ψυχολογία? α. Είναι η μελέτη των βιολογικών βάσεων της συμπεριφοράς • Ο εγκέφαλος και η συμπεριφορά ειναι δυο από τα πιό ενδιαφέροντα αντικείμενα της επιστημονικής έρευνας. Η βιολογική Ψυχολογία είναι ένας κλάδος που συνδέει αυτά τα δυό θέματα, εστιάζοντας στη σχέση μεταξύ τους. • Η Βιολογική Ψυχολογία εμφανίστηκε σαν ξεχωριστός κλάδος της Ψυχολογίας στο τέλος του 19ου αιώνα. Μια καθοριστική προσωπικότητα στην εξέλιξη του κλάδου ήταν ο Donald Hebb. To 1949, o Hebb εξέδωσε ένα βιβλίο με τίτλο «Η οργάνωση της Συμπεριφοράς», The Organization of Behavior (1949). Το βιβλίο αυτό υπήρξε καθοριστικό στην κατοχύρωση της Βιοψυχολογίας ως κλάδου της Νευροεπιστήμης.

4 Η βιοψυχολογία μελετά πώς ο εγκέφαλος καθορίζει τι αντιλαμβανόμαστε, τι αισθανόμαστε, σκεπτόμαστε, λέμε και κάνουμε. Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ: Έχει ο εγκέφαλος τη δυνατότητα να κατανοήσει κάτι τόσο πολύπλοκο όσο ο εγκέφαλος? Η βιοψυχολογία, λοιπόν, μελετά πώς ο εγκέφαλος, και το υπόλοιπο νευρικό σύστημα, καθορίζουν τι αντιλαμβανόμαστε, τι αισθανόμαστε, σκεπτόμαστε, λέμε και κάνουμε. Το μεγάλο ερώτημα είναι: Εχει ο εγκέφαλός μας τη δυνατότητα να κατανοήσει κάτι τόσο πολύπλοκο όσο ο ίδιος ο εγκέφαλος? Ισως αυτή είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζει ο κλάδος.

5 Στόχος Βιολογικής Ψυχολογίας: κατανόηση περιγραφή ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ
περιγραφή ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ πρόβλεψη Προς επίτευξή του: χρησιμοποιεί μια πολύπλευρη, επιλεκτική προσέγγιση που βασίζεται σε: Πειράματα Μελέτη μεμονωμένων περιπτώσεων και Επαγωγές (inferences) β. Η Βιοψυχολογία είναι μια πολύπλευρη προσέγγιση, που βασίζεται στην επιλεκτική χρήση μιας μεγάλης παλέτας τεχνικών και θεωρητικών εργαλείων. Ο στόχος του βιολογικού ψυχολόγου είναι η καλύτερη κατανόηση, περιγραφή και πρόβλεψη της συμπεριφοράς. Για να πετύχει το στόχο αυτό, χρησιμοποιεί ένα μείγμα θεωρητικών και ερευνητικών στρατηγικών που έχουν προέλθει από διάφορους συναφείς κλάδους, όπως η Ψυχολογία, Βιολογία, Φαρμακολογία, Ανατομία κ.λ.π. Αυτή η επιλεκτική προσέγγιση περιλαμβάνει: Πειράματα Τη μελέτη μεμονωμένων περιπτώσεων και Επαγωγές (inferences) που βασίζονται σε κριτική σκέψη η οποία προεκτείνει τα εμπειρικά ευρήματα.

6 Νευροεπιστήμη και Βιολογική Ψυχολογία
Νευροεπιστήμη είναι η επιστημονική μελέτη του Νευρικού συστήματος Περιλαμβάνει πολλές ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ή κλάδους: ΝΕΥΡΟΑΝΑΤΟΜΙΑ: Η μελέτη της δομής του Νευρικού συστήματος ΝΕΥΡΟΧΗΜΕΙΑ: Η μελέτη της χημικής βάσης της νευρωνικής δραστηριότητας ΝΕΥΡΟΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ: Μελέτη της επίδρασης ουσιών πάνω στη νευρωνική δραστηριότητα ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ: Λειτουργία και δραστηριότητα του Νευρικού συστήματος ΝΕΥΡΟΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ: Η μελέτη των αλληλεπιδράσεων μεταξύ του νευρικού και του ενδοκρινικού συστήματος ΝΕΥΡΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ: Μελέτη των διαταραχών του Νευρικού συστήματος Η Βιολογική Ψυχολογία ΑΠΑΡΤΙΩΝΕΙ τις πληροφορίες που παράγουν αυτοί οι κλάδοι της Νευροεπιστήμης για να εξηγήσει πώς ΠΑΡΑΓΕΤΑΙ και ΕΛΕΓΧΕΤΑΙ η ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ 4. Η Βιοψυχολογία θεωρείται κλάδος της Νευροεπιστήμης. Τί είναι Νευροεπιστήμη? Μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα, ο εγκέφαλος μελετήθηκε κυρίως από φιλοσόφους. Εκτοτε, η μελέτη του στράφηκε όλο και περισσότερο προς την επιστημονική, εμπειρική μέθοδο. Η Νευροεπιστήμη είναι η επιστημονική μελέτη του Νευρικού συστήματος και περιλαμβάνει πολλές προσεγγίσεις, οπως ΝΕΥΡΟΑΝΑΤΟΜΙΑ, που είναι η μελέτη της δομής του Νευρικού συστήματος ΝΕΥΡΟΧΗΜΕΙΑ, η μελέτη της χημικής βάσης της νευρωνικής δραστηριότητας ΝΕΥΡΟΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ, η μελέτη της επίδρασης ουσιών πάνω στη νευρωνική δραστηριότητα ΝΕΥΡΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ, η μελέτη της λειτουργίας και δραστηριότητας του Νευρικού συστήματος ΝΕΥΡΟΕΝΔΟΚΡΙΝΟΛΟΓΙΑ, η μελέτη των αλληλεπιδράσεων μεταξύ του νευρικού και του ενδοκρινικού συστήματος ΝΕΥΡΟΠΑΘΟΛΟΓΙΑ, η μελέτη των διαταραχών του Νευρικού συστήματος 4. Βιολογική Ψυχολογία ως μέρος της Νευροεπιστήμης Η Βιολογική Ψυχολογία είναι ένας από τους κλάδους της Νευροεπιστήμης. Ο ρόλος της είναι ιδιαίτερα σημαντικός, διότι ενοποιεί, η απαρτιώνει όλες τις προσεγγίσεις που προανέφερα. Πώς το κάνει αυτό; Ο Βιοψυχολόγος προσπαθεί ν’ανακαλύψει πώς τα διάφορα φαινόμενα που μελετώνται από τις παραπάνω προσεγγίσεις συσχετίζονται μεταξύ τους ωστε να παράσχουν ψυχολογικά φαινόμενα, όπως είναι η Μάθηση, Μνήμη, Αντίληψη, Κίνητρα. Ετσι, η Βιολογική Ψυχολογία είναι μια γέφυρα ανάμεσα στην Ψυχολογία και την Νευροεπιστήμη.

7 Βιοψυχολογική ‘Ερευνα = «Ποικιλία»: - Τρείς βασικοί άξονες
ΤΙ ΚΑΝΟΥΝ ΟΙ ΒΙΟΨΥΧΟΛΟΓΟΙ; Βιοψυχολογική ‘Ερευνα = «Ποικιλία»: - Τρείς βασικοί άξονες Υποκείμενο: Ανθρωπος ή Πειραματόζωο Πειραματικές και μη προσεγγίσεις 5. Η ποικιλία της Βιοψυχολογικής Ερευνας: Οι βιοψυχολόγοι χρησιμοποιούν μια μεγάλη γκάμα ερευνητικών τεχνικών. Για να καταλάβετε πόσο μεγάλη είναι η θεματική ποικιλία της έρευνάς μας, σκεφθήτε μόνο τρείς από τους βασικούς άξονές της: α) μπορεί να χρησιμοποιήσουμε ως υποκείμενα της έρευνας τον άνθρωπο, ή πειραματόζωα, από απλά σαλιγκαράκια της θάλασσας μέχρι πρωτεύοντα, όπως ο πίθηκος. β) μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε κλασσικό πειραματικό σχεδιασμό, ή μη πειραματικές τεχνικές μελέτης γ) μπορούμε ν’ασχοληθούμε με βασική, «αγνή» έρευνα, η με εφαρμοσμένη, ‘πρακτική’ έρευνα. α. Ανθρωπος ή Πειραματόζωο; Η χρήση πειραματοζώων εμπίπτει στη συγκριτική ερευνητική προσέγγιση, που προσφέρει πληροφορίες μέσω σύγρισης ειδών Τα ΥΠΕΡ του ανθρώπου: Εχουν ανθρώπινο εγκέφαλο Ακολουθούν οδηγίες Μπορούν να αναφέρουν προσωπικές εμπειρίες, ΚΑΙ Στοιχίζουν φθηνότερα Τα ΥΠΕΡ των πειραματοζώων: Εχουν απλούστερα νευρικά συστήματα. Οσο απλούστερος είναι ένας εγκέφαλος, τόσο ευκολότερο είναι να διαφανούν οι σχέσεις εγκεφάλου / συμπεριφοράς. Αναφύονται λιγότερα ηθικά και δεοντολογικά θέματα Βασική και εφαρμοσμένη έρευνα

8 Αξονας 1: το Υποκείμενο Γιατί Πειραματόζωα; Γιατί Ανθρώπους;
Ορισμένα ερωτήματα σχετικά με τη συμπεριφορά μπορούν να προσπελασθούν μόνο μέσω ανθρωπίνων υποκειμένων Ωστόσο, μπορούμε να μάθουμε πολλά μελετώντας τον εγκέφαλο άλλων ειδών Οι διαφορές μεταξύ ειδών είναι περισσότερο ποσοτικές παρά ποιοτικές Γιατί Πειραματόζωα; Οσο απλούστερος είναι ένας εγκέφαλος, τόσο ευκολότερο είναι να διαφανούν οι σχέσεις εγκεφάλου / συμπεριφοράς Η συγκριτική προσέγγιση προσφέρει πληροφορίες μέσω συγκρίσεων μεταξύ ειδών Λιγότερα ηθικά / δεοντολογικά θέματα Γιατί Ανθρώπους; Ακολουθούν οδηγίες Μπορούν να αναφέρουν προσωπικές εμπειρίες Στοιχίζουν φθηνότερα α. Ανθρωπος ή Πειραματόζωο; Η χρήση πειραματοζώων προϋποθέτει οτι δεχόμαστε οτι πληροφορίες σχετικά νε τη βιολογία και τη συμπεριφορά ενός είδους είναι χρήσιμες στην κατανόηση των αντίστοιχων ένός άλλου είδους. Προύποθέτει λοιπόν οτι δεχόμαστε οτι η βιολογική εξέλιξη συνοδεύεται και από εξέλιξη στη συμπεριφορά. Επομένως, οι συμπεριφορικές διαφορές μεταξύ ειδών είναι περισσότερο ποσοτικές παρά ποιοτικές. Αυτή είναι η συγκριτική ερευνητική προσέγγιση, που αντλεί πληροφορίες μέσω της σύγκρισης των ειδών. Τα ΥΠΕΡ του ανθρώπου: Εχουν ανθρώπινο εγκέφαλο Ακολουθούν οδηγίες Μπορούν να αναφέρουν προσωπικές εμπειρίες, ΚΑΙ Στοιχίζουν φθηνότερα Τα ΥΠΕΡ των πειραματοζώων: Εχουν απλούστερα νευρικά συστήματα. Οσο απλούστερος είναι ένας εγκέφαλος, τόσο ευκολότερο είναι να διαφανούν οι σχέσεις εγκεφάλου / συμπεριφοράς. Αναφύονται λιγότερα ηθικά και δεοντολογικά θέματα

9 Αξονας 2 : Πειραματική ή Μη πειραματική προσέγγιση
ΕΠΙΣΤΗΜΗ (Βιοψυχολογία) -> ΕΜΠΕΙΡΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ = ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ α’ Αμιγώς ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ Προσέγγιση ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ β’ ΜΗ ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΗ Προσέγγιση Τι είναι Πείραμα; Μεθοδολογία που προσβλέπει στην κατοχύρωση σχέσης ΑΙΤΙΟΥ –> ΑΙΤΙΑΤΟΥ μεταξύ 2 φαινομένων: Το φαινόμενο Α προκαλεί το φαινόμενο Β Συστηματικός χειρισμός φαινομένου Α (ανεξάρτητη μεταβλητή) Παρακολούθηση αλλαγών στο φαινόμενο Β (εξαρτημένη μεταβλητή)

10 Άξονας 2: α) Πειραματική προσέγγιση
Συστηματικός χειρισμός ανεξάρτητης μεταβλητής = Δημιουργία Χ Πειραματικών συνθηκών Τα πειράματα σε ζώντες οργανισμούς απαιτούν την έκθεση των υποκειμένων σε διάφορες καταστάσεις Πειραματικές συνθήκες, Ανεξάρτητη Μεταβλητή (επίπεδο 1) -> απουσία φαρμάκου (χορήγηση ανενεργού ουσίας) (επίπεδο 2) -> φάρμακο, δοση 1 (επίπεδο χ) -> φάρμακο, δοση χ Εξαρτημένη Μεταβλητή Μνημονική λειτουργία: Καταγραφή απόδοσης στις Χ συνθήκες Σχεδιασμός μεταξύ υποκειμένων: Διαφορετικές ομάδες (τυχαία επιλεγμένων) υποκειμένων εκτίθενται σε κάθε μια από τις πειραματικές συνθήκες. Σχεδιασμός εντός υποκειμένου: Η ίδια ομάδα υποκειμένων εκτίθεται, εν σειρά, σε όλες τις πειραματικές συνθήκες.

11 Αξονας 2: α) Πειραματικός σχεδιασμός
Η διαφορά μεταξύ των διαφόρων πειραματικών συνθηκών ενός πειράματος είναι η ανεξάρτητη μεταβλητή Η επίδραση της ανεξάρτητης μεταβλητής («αίτιο») μελετάται πάνω στην εξαρτημένη μεταβλητή («αιτιατό»). Αλλες μεταβλητές που μπορεί να επηρεάζουν την εξαρτημένη μεταβλητή ονομάζονται Συγχητικές, και πρέπει να ελέγχονται Παράδειγμα: Το φαινόμενο Coolidge: Ενα θηλυκό ζωο (όπως αποδεδειγμένα ενα αρσενικό) επιδεικνύει αυξημένη σεξουαλική διάθεση με ένα νέο παρτενέρ. Αυτό αποδίδεται στην καινοφάνεια της νέας συγκυρίας. Πιθανός συγχητικός παράγων: Ο δευτερος παρτενέρ δεν είναι μόνο «καινούργιος» (ανεξάρτητη μεταβλητή) αλλά και «ξεκούραστος» (συγχητική μεταβλητή: Η ορμή του μπορεί να επηρεάζει τη συμπεριφορά του θηλυκού). Ελεγχος συγχυτικής μεταβλητής: Lester & Gorzalka, 1988): Τρίτος αρσενικός 1. 1ος, νέος 2ος, νέος 3ος 2. 1ος, νέος 2ος, ξεκούραστος 1ος Η βασικότερη προσπάθεια ενός ερευνητή είναι να σχεδιάσει το πείραμα έτσι ώστε οι ανεξάρτητες μεταβλητές να είναι το μόνο στοιχείο που αλλάζει μεταξύ πειραματικών συνθηκών. Σε ένα καλοσχεδιασμένο πείραμα, ο ερευνητής μπορεί στο τέλος να καταλήξει οτι όποιες διαφορές εμφανισθούν στην εξαρτημένη μεταβλητή ανάμεσα σε διαφορετικές πειραματικές συνθήκες προκλήθηκαν από το χειρισμό της ανεξάρτητης μεταβλητής, και οτι αυτή είναι η μοναδική εξήγηση. Παρ’όλο που οι βασικές αρχές του σωστού πειραματικόύ σχεδιασμού είναι, όπως βλέπετε, απλές, συχνά είναι πρακτικά δύσκολο να είμαστε βέβαιοι οτι μόνο μια διαφορά υπάρχει μεταξύ των πειραματικών συνθηκών μας. Μπορεί να προκύψουν διαφορές μεταξύ των συνθηκών που εμείς δεν προγραμματίσαμε, και που ωστόσο μπορεί να ευθύνονται για τις διαφορές που βλέπουμε στην εξαρτημένη μεταβλητή μας. Τέτοιοι ανεξέλεγκτοι παράγοντες που παρεισφρύουν στο σχεδιασμό μας ονομάζονται συγχητικοί παράγοντες. Η παρουσία συγχητικών παραγόντων δυσκολεύει πολύ την ερμηνεία των πειραματικών δεδομένων. Δεν είναι δυνατόν να υπολογίσει κανείς πόση απο την επίδραση στήν εξαρτημένη μεταβλητή προέρχεται από το χειρισμό της ανεξάρτητης μεταβλητής, και πόση οφείλεται στον παρεισφρύοντα παράγοντα. Οταν αναφύονται συγχητικοί παράγοντες, τότε προσπαθούμε να ελέγξουμε, να ποσοτικοποιήσουμε δηλαδή, τη συνεισφορά τους. Παράδειγμα ενός καλοσχεδιασμένου πειράματος είναι το πείραμα των Lester and Gorzalka (1988) πάνω στο φαινόμενο Coolidge σε θηλυκά hamsters. Το φαινόμενο Coolidge: Αναζωπύρωση της σεξουαλικής ορμής ενός αρσενικού με την εμφάνιση μιας ΝΕΑΣ παρτενέρ: Ο πρόεδρος και η κυρία Calvin Coolidge επισκεπτονταν μια πειραματική φάρμα: Η κ. Coolidge παρατήρησε τη συχνή σεξουαλική δραστηριότητα ενός πετεινού και ρώτησε αν αυτό παρατηρείται συνεχώς. Ο επιστάτης απάντησε «Ναι, πολλές φορές την ημέρα. Η κ. Coolidge είπε “Παρακαλώ πείτε το στον πρόεδρο όταν περάσει». Οταν το είπαν στον Coolidge, αυτός ρώτησε: «Με την ίδια κότα πάντα?» Οταν ο επιστάτης απάντησε «¨Οχι, με όποια βρεί μπροστά του», ο Coolidge είπε “Παρακαλώ πείτε το στην πρώτη κυρία». Το ερώτημα των Lester and Gorzalka ήταν αν το φαινόμενο παρατηρείται και στα θηλυκά ζώα. Η ανεξάρτητη μεταβλητή εδώ ήταν η καινοφάνεια του αρσενικού: Οι πειραματικές συνθήκες: Αρχικός σύντροφος, Νέος σύντροφος Η εξαρτημένη μεταβλητή: σεξουαλική ετοιμότητα θηλυκού Μια συγχητική μεταβλητή: το επίπεδο ορμής του αρσενικού (παλαιο = χαμηλή, νέο = ψηλή) Η μεταβλητή ελέγχθηκε με την εισαγωγή ενός τρίτου παρτενέρ, στη μια περίπτωση ΝΕΟΥ, στην άλλη περίπτωση του ΞΕΚΟΥΡΑΣΤΟΥ πρώτου. Τα αποτελέσματα έδειξαν οτι η καινοφάνεια ήταν ο σημαντικός παράγων.

12 Αξονας 2: β) Οιονεί πειραματικός σχεδιασμός
Σε μη πειραματικές έρευνες, ο ερευνητής δεν μπορεί να ρυθμίσει τις πειραματικές συνθήκες, αλλά μπορεί να τις επιλέξει «ώσαν» να τις είχε ρυθμίσει: ‘Οιονεί’ ερευνητικός ή ex post facto (μετά το γεγονός) σχεδιασμός Σύγκριση ομάδων υποκειμένων που έχουν εκτεθεί σε συγκεκριμένες συνθήκες στον πραγματικό κόσμο. Στις μελέτες αυτές δεν μπορούν να ελεγχθούν συγχητικοί παράγοντες. Για το λόγο αυτό δεν θεωρούνται πειραματικές μελέτες. γ) Μελέτη μεμονωμένων περιπτώσεων Εστιάζουν σε ένα άτομο (π.χ ΗΜ) Μεγαλύτερη εμβάθυνση από τις πειραματικές μελέτες Χαμηλότερη δυνατότητα γενίκευσης συμπερασμάτων

13 Αξονας 3: Βασική και Εφαρμοσμένη έρευνα
Βασική έρευνα Στόχος της η απόκτηση γνώσης Εφαρμοσμένη έρευνα Στόχος η επίτευξη οφέλους για τον άνθρωπό Συχνά οι δυο στόχοι συνυπάρχουν

14 Τομείς Βιολογικής Ψυχολογίας
Εξι βασικοί τομείς, με διαφορετικές προσεγγίσεις αλλά σημαντική αλληλοεπικάλυψη Φυσιολογική Ψυχολογία Ψυχοφαρμακολογία Συγκριτική Ψυχολογία Νευροψυχολογία Ψυχοφυσιολογία Γνωσιακή Νευροεπιστήμη

15 Φυσιολογική Ψυχολογία
Νευρωνικοί μηχανισμοί της συμπεριφοράς Αμεσος χειρισμός του εγκεφάλου Ψυχοφαρμακολογία Επίδραση φαρμάκων στον εγκέφαλο και τη συμπεριφορά Συγκριτική Ψυχολογία Σύγκριση διαφορετικών ειδών έτσι ώστε να κατανοηθεί η εξέλιξη, η γενετική και η προσαρμοστικότητα της συμπεριφοράς. Νευροψυχολογία Ψυχολογικές επιδράσεις τραυμάτων στον ανθρώπινο εγκέφαλο

16 Ψυχοφυσιολογία Σχέση μεταξύ ηλεκτρικής δραστηριότητας και ψυχολογικών διαδικασιών Π.χ.: οπτική παρακολούθηση σε σχιζοφρενείς Γνωσιακή Νευροεπιστήμη – η νευρωνική βάση των νοητικών λειτουργιών Λειτουργικές απεικονιστικές μέθοδοι είναι το βασικό εργαλείο

17 ΣΥΓΚΛΙΣΗ – Συνεργασία κλαδων
Π.χ.: Η μελέτη της ΜΝΗΜΗΣ μέσω των έξι κλάδων Βιολογικής Ψυχολογίας Φυσιολογική Ψυχολογία: Μελέτη της συνεισφοράς του ιππόκαμπου στη μνήμη = Αφαίρεση του ιπποκάμπου σε επίμυες, και διερεύνηση μνημονικών λειτουργιών Ψυχοφαρμακολογία: Απόπειρες βελτίωσης μνήμης ασθενών Alzheimer με χορήγηση ουσιών που αυξάνουν τα επίπεδα του νευροδιαβιβαστή Ακετυλοχολίνη Συγκριτική Ψυχολογία: Σύγκριση πτηνών που κρύβουν σπόρους με άλλα που δεν το κάνουν, έδειξε μεγαλύτερο ιππόκαμπο στα πρώτα, επιβεβαιώνοντας ότι ο ιππόκαμπος έχει σημαντικό ρόλο στη χωροταξική μνήμη Νευροψυχολογία: Διερεύνηση ασθενών με εγκεφαλικές βλάβες λόγω αλκοόλ έδειξε ότι οι ασθενείς αυτοί έχουν πρόβλημα στην ανάκληση πρόσφατης μνήμης. Ψυχοφυσιολογία: Έρευνες σε άτομα με εγκεφαλικές βλάβες έδειξαν ότι τα άτομα αυτά, ενώ έλεγαν πως δεν αναγνωρ’ίζουν (γνωστά) πρόσωπα, εμφάνιζαν ωστόσο συναισθηματικές αντιδράσεις (αυτόνομη δραστηριότητα) στην παρουσία τους Γνωσιακή Νευροεπιστήμη: Μελετήθηκαν οι νευροαπεικονιστικές αλλαγές στον εγκέφαλο κατά την άσκηση σε διαφορετικούς τύπους μνήμης.

18 Διαταραχή που χαρακτηρίζεται από σοβαρή έκπτωση μνήμης
Ενα παράδειγμα της συγκλίνουσας προσέγγισης: Η διερεύνηση της αιτιοπαθογένειας του συνδρόμου Korsakoff Διαταραχή που χαρακτηρίζεται από σοβαρή έκπτωση μνήμης Παρατήρηση 1: Συχνά απαντάται σε αλκοολικούς. Παρατήρηση 2: Μπορεί όμως να εμφανισθεί και σε άτομα που δεν έκαναν καταχρήση αλκοόλ, αλλα έχουν κακή διατροφή (πχ μπεριμπέρι -> έλλειψη θειαμίνης = βιταμίνης Β1) Ερευνητικό Ερώτημα: Είναι το σύνδρομο Korsakoff αποτέλεσμα της τοξικής δράσης του αλκοόλ στον εγκέφαλο; Η προέρχεται από έλλειψη Θειαμίνης; Πειραματική προσπέλαση: Επίμυς Ελλειψη Θειαμίνης -> εμφανίζουν ελλειμματική μνήμη Το αλκοόλ επιτάχυνε την εμφάνιση εγκεφαλικής βλάβης σε επίμυς με έλλειψη Θειαμίνης ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Το σύνδρομο Korsakoff προκαλείται από έλλειψη Θειαμίνης (βιταμίνης Β1), αλλά η βλάβη επιταχύνεται από το αλκοόλ Η διερεύνηση των αιτίων του συνδρόμου Korsakoff με συγκλίνουσες προσεγγίσεις, οδήγησε σε ακριβέστερα συμπεράσματα

19 Επιστημονική Επαγωγή (Inference)
Είναι η εμπειρική μέθοδος που χρησιμοποιεί η Βιοψυχολογία για να μελετήσει το μη παρατηρίσιμο Οι επιστήμονες μετρούν αυτά που μπορούν να παρατηρήσουν, και χρησιμοποιούν αυτές τις μετρήσεις ως βάση, για να συνάγουν – επάγουν αυτό το οποίο δεν μπορούν να παρατηρήσουν.

20 Παράδειγμα Επαγωγής: Η αντίληψη της κίνησης κάτω από 4 συνθήκες:
Παράδειγμα Επαγωγής: Η αντίληψη της κίνησης κάτω από 4 συνθήκες: Επομένως, ο εγκέφαλος βλέπει ως κίνηση: την συνολική κίνηση ενός αντικειμένου στον αμφιβληστροειδή μείον το ποσοστό που παράγεται από την ενεργό κίνηση των ματιών. Δεν αφαιρεί όμως τη συνεισφορά της παθητικής κίνησης των ματιών.

21 Κριτική σκέψη ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ 1: Το «κέντρο» της επιθετικότητας
Είναι η ικανότητα να αξιολογούμε επιστημονικά συμπεράσματα επισημαίνοντας πιθανές παραλήψεις ή αδυναμίες στα δεδομένα. Ο κανών του Morgan: ‘Οταν υπάρχουν διαφορετικές ερμηνείες των δεδομένων – επιλέξτε την ΑΠΛΟΥΣΤΕΡΗ Πινέλ: Η κριτική σκέψη επιδεικνύεται καλύτερα από την απουσία της στην ΚΑΚΗ Βιοψυχολογία. ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ 1: Το «κέντρο» της επιθετικότητας Ο Delgado υποστήριξε ότι δάμασε έναν επιτιθέμενο ταύρο με ηλ.ερεθισμό του Κερκοφόρου Πυρήνα. Χαμός στα ΜΜΕ ΑΛΛΑ Υπάρχουν απλούστερες εναλλακτικές ερμηνείες: Π.χ. «κινητικά προβλήματα»

22 Προμετωπιαία λοβοτομή -1949
ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ 2: Ο «πατέρας της ψυχοχειρουργικής» Egas Moniz κέρδισε το Nobel για τη διαδικασία της Προμετωπιαίας λοβοτομής ως θεραπείας ψυχιατρικών νόσων Προμετωπιαία λοβοτομή -1949 Η «θεραπεία» υιοθετήθηκε βάσει μεμονωμένης μελέτης του χιμπατζή Becky. Αγνοήθηκε η τεκμηριωμένη περίπτωση του Phineas Gage, που επέδειξε σημαντική αλλαγή προσωπικότητας μετά από τραυματική ΜΟΝΟΠΛΕΥΡΗ λοβοτομή. Ελλειπής μετεγχειρητική εκτίμηση στους ασθενείς Moniz για πιθανά ελλείμματα. επεμβάσεις αργότερα τεκμηριώθηκαν οι παρενέργειες: Μειωμένη πρόβλεψη συνεπειών Αβουλία Συναισθηματική απροσφορότητα Επιληψία ... Η περίπτωση του Phineas Gage