Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων των ΕΠ «Αειφόρος Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα» και «Απασχόληση, Ανθρώπινο Κεφάλαιο και Κοινωνική Συνοχή»

Παρουσίαση με θέμα: "Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων των ΕΠ «Αειφόρος Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα» και «Απασχόληση, Ανθρώπινο Κεφάλαιο και Κοινωνική Συνοχή»"— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων των ΕΠ «Αειφόρος Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα» και «Απασχόληση, Ανθρώπινο Κεφάλαιο και Κοινωνική Συνοχή» στην ισότητα των φύλων, στην ισότητα ευκαιριών πρόσβασης για όλους και στην ισότητα ευκαιριών πρόσβασης για άτομα με αναπηρία, για την προγραμματική περίοδο 2007 - 2013 Σύμβουλος Αξιολόγησης (ΣΑ) ΓΡΑΦΕΙΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΟΥ Λευκωσία, 26 – 11 – 2013 Το έργο συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και το Ταμείο Συνοχής

2 Το έργο «Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων «Αειφόρος Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα» και «Απασχόληση, Ανθρώπινο Κεφάλαιο και Κοινωνική Συνοχή» στην ισότητα των φύλων, στην ισότητα ευκαιριών πρόσβασης για όλους και στην ισότητα ευκαιριών πρόσβασης για άτομα με αναπηρία» ανατέθηκε με την από 5/3/2013 σύμβαση στην Κοινοπραξία των εταιρειών «ENOROS CONSULTING LTD και ΛΚΝ ΑΝΑΛΥΣΙΣ Ε.Π.Ε..» Γενικός στόχος του Έργου είναι η αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας των παρεμβάσεων των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων «Αειφόρος Ανάπτυξη και Ανταγωνιστικότητα» και «Απασχόληση, Ανθρώπινο Κεφάλαιο και Κοινωνική Συνοχή» στην ισότητα των φύλων, την ισότητα ευκαιριών πρόσβασης για όλους και στην ισότητα ευκαιριών πρόσβασης για άτομα με αναπηρία. ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

3 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ, ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΚΑΙ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΓΙΑ AMEA – Α΄ Τα βασικά ισχυρά και αδύνατα σημεία της Κύπρου ανά τομέα, ως προς την ισότητα των δύο φύλων αποτυπώνονται στον παρακάτω πίνακα: Α. ΙΣΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ ΠΕΔΙΟΙΣΧΥΡΑ ΣΗΜΕΙΑΑΣΘΕΝΗ ΣΗΜΕΙΑ ΕΡΓΑΣΙΑ - Ποσοστά απασχόλησης - Διάρκεια εργάσιμου βίου - Ευελιξία ωραρίου εργασίας προκειμένου να προσαρμοσθεί στις οικογενειακές συνθήκες. - Επιχειρηματικότητα γυναικών. - Εκπαίδευση στην εργασία. OIKONOMIA - Χαμηλά ποσοστά κινδύνου φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού για μονογονεϊκές οικογένειες. - Μισθολογικές διαφορές στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας. - Υψηλά ποσοστά κινδύνου φτώχειας η κοινωνικού αποκλεισμού για γυναίκες που ζουν μόνες. ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ - Υψηλή συμμετοχή γυναικών στην εκπαίδευση, υψηλό μορφωτικό επίπεδο γυναικείου πληθυσμού. - Υψηλή συμμετοχή γυναικών σε επιλεγμένα επιστημονικά αντικείμενα.

4 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ, ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΚΑΙ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΓΙΑ AMEA – Β΄ ΠΕΔΙΟΙΣΧΥΡΑ ΣΗΜΕΙΑΑΣΘΕΝΗ ΣΗΜΕΙΑ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΧΡΟΝΟΥ - Έντονες ανισότητες όσον αφορά στο χρόνο για δραστηριότητες φροντίδας της οικογένειας και του νοικοκυριού. - Χαμηλή συμμετοχή γυναικών σε κοινωνικές δραστηριότητες και δραστηριότητες αναψυχής. ΘΕΣΕΙΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΑ ΖΩΗ - Εξαιρετικά χαμηλή συμμετοχή γυναικών σε θέσεις ευθύνης που σχετίζονται με την οικονομική ζωή της χώρας. - Χαμηλή συμμετοχή γυναικών στο δημόσιο βίο. ΥΓΕΙΑ - Υψηλό επίπεδο υγείας του γυναικείου πληθυσμού και επέκταση των δραστηριοτήτων του στον τομέα της πρόληψης. - Υψηλές δυνατότητες πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας. ΒΙΑ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ - Χαμηλός αριθμός επισήμως δηλωμένων περιστατικών ενδοοικογενειακής βίας στη χώρα και επάρκεια παρεχόμενων υπηρεσιών προς τα θύματα.

5 ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΦΥΛΩΝ, ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ ΚΑΙ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ ΓΙΑ AMEA – Γ΄ Ο συντελεστής απασχόλησης για τους νέους μέχρι 25 ετών στην Κύπρο διαμορφώνεται σε 28.1% το 2012, παρουσιάζοντας πτωτική τάση σε όλη την πενταετία 2008-2012, και κινείται πλέον σε επίπεδα χαμηλότερα των μέσων της ΕΕ27 (32.8% το 2012). Αυξητική με ταχύ ρυθμό είναι και η τάση του ποσοστού ανεργίας των νέων μέχρι 25 ετών, το οποίο στην Κύπρο κινείται στα επίπεδα του 27.8% το 2012 Οι μετανάστες που προέρχονται από τρίτες χώρες είναι αυτοί οι οποίοι εμφανίζουν και τα μικρότερα ποσοστά ανεργίας Υψηλότερα ποσοστά αναπηρίας συναντώνται στις πληθυσμιακές ομάδες των μεγαλύτερων ηλικιών Οι άντρες παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά αναπηρίας από τις γυναίκες σε όλες τις ομάδες ηλικιών % Ατόμων με κάποια μορφή αναπηρίας, 2010 Β. ΙΣΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΥΚΑΙΡΙΩΝ ΠΡΟΣΒΑΣΗΣ Γ. ΙΣΟΤΗΤΑ ΠΡΟΣΦΑΣΗΣ ΓΙΑ ΑΜΕΑ

6 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΕΙΔΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (Α) Σχεδόν το σύνολο των παρεμβάσεων του ΕΠ συμβάλει στη βελτίωση της πρόσβασης και της συμμετοχής των γυναικών στην αγορά εργασίας. Οι δυνατότητες πρόσβασης παρέχονται κυρίως μέσα από τις δράσεις ενίσχυσης της απασχόλησης (Σχέδια Χορηγιών Τμήματος Εργασίας, Σχέδιο Ευέλικτων Μορφών Απασχόλησης του ΚΕ.ΠΑ, παρεμβάσεις της ΑνΑΔ). Ιδιαίτερης σημαντικότητας, αναδεικνύεται η παρέμβαση της ΑνΑΔ για το αδρανές γυναικείο εργατικό δυναμικό (κατάρτιση και τοποθέτηση σε επιχειρήσεις για απόκτηση εργασιακής πείρας), με περισσότερες από 1.320 ωφελούμενες γυναίκες. Το ΕΠ δεν ενισχύει τη δημιουργία νέων επιχειρήσεων. Παράλληλα, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, είναι απόλυτα λογικό, λόγω των επιπτώσεων της οικονομικής συγκυρίας, να είναι περιορισμένη. Η συμβολή του ΕΠ θεωρείται ικανοποιητική στην κατεύθυνση βελτίωσης της πρόσβασης των γυναικών σε νέες δυνατότητες απασχόλησης όχι όμως στη δημιουργία επιχειρήσεων Μέχρι την περίοδο αναφοράς, στις παρεμβάσεις του έχουν ενταχθεί συνολικά περισσότερες από 10.200 γυναίκες ή ποσοστό 61% του συνολικού αριθμού των ωφελουμένων, εκ των οποίων πάνω από 1240 έχουν τοποθετηθεί σε θέσεις εργασίας μέσω των Σχεδίων Χορηγιών του Τμήματος Εργασίας. Α Α. Εκτίμηση του βαθμού στον οποίο οι συγχρηματοδοτούμενες παρεμβάσεις από το ΕΚΤ συνέβαλαν στη βελτίωση της πρόσβασης των γυναικών σε νέες δυνατότητες απασχόλησης και στη δημιουργία επιχειρήσεων

7 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΕΙΔΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (Α) Αν και προγραμματικά οι παρεμβάσεις του ΕΠ συμβάλουν στη συμφιλίωση της ιδιωτικής, οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής, εντούτοις δεν έχουν λειτουργήσει ικανοποιητικά. Η παρέμβαση με τη μεγαλύτερη βαρύτητα στο συγκεκριμένο στόχο, αφορά την επιδότηση Υπηρεσιών Κοινωνικής Φροντίδας, δεν έχει μέχρι σήμερα ικανοποιητικά αποτελέσματα (38 ωφελούμενες γυναίκες). Ο βασικός λόγος εστιάζεται στην έλλειψη θέσεων εργασίας, δεδομένου ότι η ένταξη / επανένταξη των ωφελουμένων στην αγορά εργασίας αποτελεί προαπαιτούμενο για τη συμμετοχή τους. Συμβολή στην επίτευξη του συγκεκριμένου πεδίου, εκτιμάται ότι έχουν οι παρεμβάσεις της ΑνΑΔ για τις αδρανείς γυναίκες, του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων για τη μείωση του χάσματος αμοιβών (όπου εξετάστηκε η δυνατότητα αύξησης της γονικής άδειας μέσω επιδόματος), καθώς και τα Σχέδια Χορηγιών του Τμήματος Εργασίας. Σημαντική, θεωρείται και η συμβολή της παρέμβασης του ΚΕ.ΠΑ για την απασχόληση ατόμων με ευέλικτες ρυθμίσεις. Ιδεατά, ο συνδυασμός των παρεμβάσεων των ΥΚΕ με τις υπόλοιπες, θα είχε σημαντική συνεισφορά στην επίτευξη της συμφιλίωσης οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής. Β. Εκτίμηση του βαθμού στον οποίο οι παρεμβάσεις του ΕΚΤ συνέβαλαν στη διευκόλυνση της συμφιλίωσης της ιδιωτικής, οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής. Β. Εκτίμηση του βαθμού στον οποίο οι παρεμβάσεις του ΕΚΤ συνέβαλαν στη διευκόλυνση της συμφιλίωσης της ιδιωτικής, οικογενειακής και επαγγελματικής ζωής..

8 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΕΙΔΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (Α) Οι παρεμβάσεις του ΕΠ, συμβάλλουν σε ικανό βαθμό τόσο στην ένταξη στην εκπαίδευση, όσο και στην κατάρτιση (4 παρεμβάσεις του ΥΠΠ), με μέχρι σήμερα πάνω από 10.000 ωφελούμενους. Ιδιαίτερα σημαντική, θεωρείται παράλληλα η παρέμβαση του ΚΕ.ΠΑ για τη Νέα Σύγχρονη Μαθητεία. Η ΝΣΜ παρέχει τη δυνατότητα σε άτομα με μαθησιακές ή άλλες δυσκολίες να επιστρέψουν στην εκπαίδευση, αποτελώντας παράλληλα κοινωνικό δίκτυο για τα άτομα αυτά.Ήδη ολοκλήρωσαν το πρώτο έτος της Προπαρασκευαστικής Μαθητείας πάνω από 80 μαθητές. Για τα άτομα με Αναπηρία δεν υπήρξε κάποια εξειδικευμένη παρέμβαση, αλλά συμπεριλαμβάνοντας στην ευρύτερη στοχοθεσία των υλοποιούμενων έργων και Σχεδίων (πχ με την τήρηση της πρόνοιας για την πρόσβαση στο χώρο εκπαίδευσης ή κατάρτισης). Συμπερασματικά, το ΕΠ συμβάλει σε ικανοποιητικό βαθμό στην πρόσβαση των γυναικών, των νέων, των ατόμων με αναπηρία και των λοιπών ευπαθών ομάδων του πληθυσμού (ξενόγλωσσος πληθυσμός, κλπ) στην εκπαίδευση και την κατάρτιση, τόσο με εξειδικευμένες παρεμβάσεις, όσο και συμπεριλαμβάνοντας πρόνοιες για τις ως άνω ομάδες στον ευρύτερο σχεδιασμό των Δικαιούχων. Γ. Εκτίμηση του βαθμού στον οποίο οι παρεμβάσεις από το ΕΚΤ συνέβαλαν στην πρόσβαση των γυναικών, των νέων, των ατόμων με αναπηρία, λοιπών ευπαθών ομάδων του πληθυσμού (ξενόγλωσσος πληθυσμός, κλπ) στην εκπαίδευση και την κατάρτιση.

9 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΕΙΔΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (Α) Το μεγαλύτερο πρόσθετο όφελος από τις παρεμβάσεις του ΕΚΤ, εστιάζεται στην ενίσχυση της προσπάθειας διατήρησης της κοινωνικής συνοχής, μέσα από τη στήριξη των ευάλωτων ομάδων πληθυσμού (γυναίκες, μακροχρόνια άνεργοι, αλλόγλωσσοι, μετανάστες, ΑμΕΑ, άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, κλπ), είτε για πρόσβαση στην εκπαίδευση / κατάρτιση, είτε για την ένταξη / επανένταξη στην αγορά εργασίας (κυρίως με τα Σχέδια Χορηγιών του Τμήματος Εργασίας). Το ΕΠ συμβάλει στην προσπάθεια μείωσης της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού για το σύνολο του πληθυσμού και προβλέπει συγκεκριμένα μέτρα για τα άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω, μέσα από τις παρεμβάσεις των ΥΚΕ. Στα Γενικά Κριτήρια Αξιολόγησης (Κριτήρια Επιλογής – Σκοπιμότητα) αξιολογείται η συμβολή κάθε προτεινόμενου έργου στη μη διάκριση, συμπεριλαμβανομένης και της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρίες. Δ. Εκτίμηση του βαθμού στον οποίο οι συγχρηματοδοτούμενες παρεμβάσεις από το ΕΚΤ συνεπάγονται άλλα οφέλη για τις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού.

10 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΕΙΔΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (Α) Η ένταξη της διαδικασίας λήψης πιστοποιητικών για την ισότητα και τη μη διάκριση, συνέβαλε στην εκ των προτέρων αξιολόγηση τήρησης των συγκεκριμένων αρχών. Με αυτό τον τρόπο, πραγματοποιήθηκε ουσιαστικά επιλογή παρεμβάσεων με άμεση ή έμμεση συμβολή στην τήρηση τους, ενσωματώνοντας στους μηχανισμούς επιλογής έργων μία δομημένη και τυπική διαδικασία. Τα Σχέδια Χορηγιών του Τμήματος Εργασίας, κάλυψαν και τις τρεις αρχές, καθώς εφαρμόσθηκαν ή / και εφαρμόζονται εστιασμένα και ανά ομάδα στόχο (ευπαθείς ομάδες πληθυσμού, ΑμΕΑ, νέοι, μακροχρόνια άνεργοι, κλπ). Η εφαρμογή Σχεδίων Χορηγιών ανά ομάδα, παρέχει στην Αναθέτουσα Αρχή τη δυνατότητα να εξειδικεύσει τις σχετικές πρόνοιες βάσει των αναγκών κάθε ομάδας. Το Σχέδιο Χορηγιών του ΚΕΠΑ για τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης, ειδικά προσαρμοσμένο για άτομα που αντιμετωπίζουν δυσκολίες ένταξης / επανένταξης στην αγορά εργασίας (πχ γυναίκες που έχουν την ευθύνη ηλικιωμένων ατόμων ή παιδιών). Το ΣΧ έχει δημιουργήσει πάνω από 300 θέσεις εργασίας (264 ή 88% αφορά γυναίκες). Σημαντικό στοιχείο του Σχεδίου αποτελεί το γεγονός ότι ουσιαστικά αξιοποιεί την αδυναμία των ωφελουμένων να εργαστούν σε μόνιμη και σταθερή βάση, προσαρμόζοντας τη σχέση εργασίας στις ιδιαιτερότητες κάθε ατόμου. Ε. Παρουσίαση καλών και κακών πρακτικών ως προς την εξυπηρέτηση των αρχών ισότητας των φύλων, ισότητας ευκαιριών για όλους και ισότητας στη πρόσβαση ατόμων με αναπηρίες (1/2).

11 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΕΙΔΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (Α) Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει για την παρέμβαση που αφορά τη μείωση του χάσματος των αμοιβών. Η υλοποίηση της παρέμβασης οριοθέτησε ένα νέο πλαίσιο αξιολόγησης των αποκλίσεων μεταξύ των αμοιβών ανδρών γυναικών και την εφαρμογή των αρχών της ισότητας των φύλων. Η ανάπτυξη μεθοδολογικού πλαισίου και ειδικών εργαλείων, αποτελούν καινοτόμες πρακτικές για την Κύπρο, ενώ η συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, με προγράμματα επιμόρφωσης των συμβούλων επαγγελματικού προσανατολισμού, των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και μέσης εκπαίδευσης αλλά και των γονέων, σε ζητήματα καταπολέμησης του διαχωρισμού σε «γυναικεία» και «ανδρικά» επαγγέλματα, αλλά και γενικότερα κατάργησης των στερεοτύπων στην εκπαιδευτική διαδικασία, αυξάνει την προστιθέμενη αξία της παρέμβασης. Οι δυσκολίες που παρουσιάστηκαν όσον αφορά την υλοποίηση σημαντικών έργων (Αξιολόγηση Αναπηρίας, ΝΣΜ, κλπ) οδηγούν στην ανάγκη περαιτέρω έμφασης στις διαδικασίες σχεδιασμού και ωρίμανσης τέτοιων έργων που κατέχουν ένα κρίσιμο ρόλο για την επίτευξη των στόχων του προγραμματισμού (έγκαιρη εκπόνηση μελετών, περαιτέρω υποστήριξη δικαιούχων, πληρέστερη προετοιμασία των επιμέρους τεχνικών παραμέτρων του έργου, κλπ). Ε. Παρουσίαση καλών και κακών πρακτικών ως προς την εξυπηρέτηση των αρχών ισότητας των φύλων, ισότητας ευκαιριών για όλους και ισότητας στη πρόσβαση ατόμων με αναπηρίες (2/2).

12 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΕΙΔΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (Α) Σε γενικές γραμμές, το ΕΠ προκρίνει τις παρεμβάσεις που προωθούν θετικές δράσεις για τα ΆμΕΑ, με την ένταξη συγκεκριμένων έργων / δράσεων. Η πιο σημαντική, με ιδιαίτερη προστιθέμενη αξία, είναι η παρέμβαση του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης για την εφαρμογή νέου συστήματος αξιολόγησης της αναπηρίας και της λειτουργικότητας, παρέμβαση που αναμένεται να προσφέρει τα μέγιστα στην προσπάθεια στήριξης των ατόμων με αναπηρία. Βασικό κριτήριο για την θετική αξιολόγηση των παρεμβάσεων του ΕΚΤ, αποτελεί συμβολή κάθε προτεινόμενου έργου στη μη διάκριση, συμπεριλαμβανομένης και της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρίες (Άρθρο 16 του Κανονισμού αριθ. 1083/2006 του Συμβουλίου). Στις περιπτώσεις Σχεδίων Χορηγιών λαμβάνεται, όπου απαιτείται, από τους αρμόδιους Ενδιάμεσους Φορείς η γνώμη του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων για το περιεχόμενο του Σχεδίου και κατ’ επέκταση για το σύνολο των έργων που προωθούνται κάτω από αυτό. Οι υποχρεώσεις του Δικαιούχου σχετικά με την Μη Διάκριση και συμπεριλαμβάνονται στη σχετική σύμβαση που υπογράφεται μεταξύ Δικαιούχου και Ενδιάμεσου Φορέα. ΣΤ. Ανάλυση και παρουσίαση του τρόπου με τον οποίο προωθήθηκαν θετικές δράσεις για τα άτομα με αναπηρίες.

13 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΕΙΔΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (Α) Η ύπαρξη εστιασμένων δράσεων για άτομα με αναπηρία, στηρίζει τη διαδικασία τόσο της ένταξης / επανένταξης στην αγορά εργασίας, όσο και ευρύτερα την κοινωνική τους ενσωμάτωση. Οι δράσεις ουσιαστικά αφορούν το Σχέδιο Χορηγιών του Τμήματος Εργασίας, όπου ήδη εργοδοτήθηκαν εβδομήντα τρία άτομα. Σημειώνεται, ότι σύμφωνα με την έρευνα πεδίου του Αναδόχου σε Δικαιούχους των Σχεδίων Χορηγιών του Τμήματος Εργασίας, ως προς τη συμβολή των Σχεδίων στην πρόσβαση των ατόμων με αναπηρίες στην απασχόληση, ποσοστό 44% των ερωτώμενων θεωρεί ότι δε συμβάλει καθόλου, ενώ το 31% ότι συμβάλει λίγο. Το γεγονός αυτό συνάδει με την γενική τοποθέτηση και των οργανωμένων φορέων των ΑμΕΑ, ότι δύσκολα ένα άτομο με αναπηρία, θα δεχθεί να τοποθετηθεί σε θέση εργασίας, απορρίπτοντας το δημόσιο βοήθημα. Παράλληλα, και σε σχέση με την κοινωνική ενσωμάτωση των ΑμΕΑ υλοποιείται το έργο του Τμήματος Κοινωνικής Ενσωμάτωσης, για το νέο σύστημα αξιολόγησης της αναπηρίας, το οποίο αποτελεί βασική παράμετρο για τη βελτίωση της όλης διαδικασίας στήριξης της συγκεκριμένης ομάδας στόχου, με έντονα στοιχεία καινοτομίας.. Ζ. Πως προωθήθηκαν θετικές δράσεις για τα άτομα με αναπηρίες ως προς την ένταξή τους στην αγορά εργασίας και την κοινωνική τους ενσωμάτωση.

14 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΕΙΔΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (Α) Από τα ήδη ολοκληρωμένα έργα (3 Δράσεις: Αγροτουρισμός, Γυναικεία & Νεανική Επιχειρηματικότητα) εκτιμάται η δημιουργία 217 μόνιμων θέσεων απασχόλησης για γυναίκες. Με την προϋπόθεση της ολοκλήρωσης του συνόλου των έργων που βρίσκονται σε εξέλιξη (3 δράσεις), η δημιουργία θέσεων απασχόλησης για γυναίκες θα ανέλθει σε 800-825 θέσεις. Οι γυναίκες που εργάζονται στην υλοποίηση έργων σχετικών με ερευνητικά προγράμματα είναι λιγότερες από τους άνδρες, σχεδόν σε αναλογία με τη συμμετοχή τους στον συνολικό αριθμό των ερευνητών της χώρας. Υπεροχή των γυναικών σημειώνεται όσον αφορά τη συμμετοχή τους σε προγράμματα νέων ερευνητών, όπως είναι τα Προγράμματα ΔΙΔΑΚΤΩΡ και ΠΕΝΕΚ. Α Α. Εκτίμηση του βαθμού στον οποίο οι συγχρ/νες παρεμβάσεις από το ΕΤΠΑ συνέβαλαν στη βελτίωση της πρόσβασης σε νέες δυνατότητες απασχόλησης και στη δημιουργία επιχ/σεων. Δημιουργία θέσεων απασχόλησης για γυναίκες (Ολοκληρωμένα Έργα, 2013) Εκτίμηση δημιουργίας θέσεων απασχόλησης για γυναίκες με την ολοκλήρωση των έργων

15 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΕΙΔΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (Β) Στο πλαίσιο παρακολούθησης και αξιολόγησης του βαθμού επίτευξης των Γενικών και Ειδικών Στόχων του Επικοινωνιακού Σχεδίου έχει προβλεφθεί σχετικός δείκτης επιπτώσεων. Το Σχέδιο Επικοινωνίας που έχει καταρτισθεί και για τα δύο Ε.Π. (Οκτώβριος 2011), προβλέπονται ενέργειες που απευθύνονται επιπρόσθετα σε βασικές επιμέρους ομάδες στόχους. Ενέργειες πληροφόρησης / ενημέρωσης που πραγματοποιήθηκαν: –Εκδήλωση στο ΙΠΕ με θέμα «Η Ισότητα των Φύλων στο Πλαίσιο των Ερευνητικών Προγραμμάτων», Απρίλιο 2011 –Έντυπο υλικό που εκδόθηκε στα πλαίσια των προκηρύξεων των δύο Σχεδίων, καθώς και οι τρεις καταχωρήσεις διαφημίσεις σε ισάριθμες εφημερίδες της χώρας –Τέσσερεις εκδηλώσεις που διοργανώθηκαν από το Υπουργείο Εμπορίου, Βιομηχανίας και Τουρισμού, ενώ σε συνεργασία με τους Δήμους διοργανώθηκαν 24 παρουσιάσεις των σχεδίων χορηγιών. Στην προκήρυξη που αφορά σε Σχέδια χορηγιών γυναικείας επιχειρηματικότητας προβλέπονται τα ακόλουθα: –Όριο ηλικίας από 18 έως 55 ετών, γεγονός που περιορίζει τη δυνατότητα συμμετοχής γυναικών μεγαλύτερης ηλικίας –Η επιχειρηματική δραστηριοποίηση αφορά οποιαδήποτε οικονομική δραστηριότητα –Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αξιοποίηση νέων τεχνολογιών –Η πρόσκληση ανακοινώνεται δια των μέσων μαζικής ενημέρωσης και λαμβάνονται όλα τα αναγκαία μέτρα δημοσιότητας και πληροφόρησης Β. Αξιολόγηση του βαθμού στον οποίο επιτεύχθηκε η διεύρυνση των ευκαιριών πρόσβασης μέσω της υλοποίησης των συγχρηματοδοτούμενων παρεμβάσεων του ΕΤΠΑ

16 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΕΙΔΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (Γ) Οι φραγμοί εισόδου των γυναικών στα πιο προνομιούχα επαγγέλματα τις αναγκάζουν να συγκεντρώνονται σε λιγότερα επαγγέλματα από ότι οι άνδρες. Το 80% των γυναικών απασχολείται σε επτά επαγγέλματα επί συνόλου δεκαοκτώ, ενώ μισά (εννέα) επαγγέλματα συγκεντρώνονται το 90% περίπου των γυναικών (Ινστιτούτο Κοινωνικής Καινοτομίας, Νοέμβριος 2007) Η κλαδική κατανομή των επενδυτικών σχεδίων (Σχέδιο Γυναικείας Επιχειρηματικότητας) αναδεικνύει ότι ο βασικός προσανατολισμός των επιχειρήσεων που επιχορηγούνται είναι προς παραδοσιακές δραστηριότητες των γυναικών, αλλά και δραστηριότητες σχετικά χαμηλότερης προστιθέμενης αξίας. Γ Γ. Αξιολόγηση του βαθμού στον οποίο επιτεύχθηκε η μείωση κάθετων και οριζόντιων διαχωρισμών στην αγορά εργασίας λόγω φύλου Κλάδοι/Τομείς Ποσοστό επί του συνόλου Γυμναστική, αισθητική, καλλωπισμός, διατροφή 18,97% Εκπαίδευση17,24% Υπηρεσίες11,21% Τεχνικά επαγγέλματα 7,76% Ιατρική6,03%

17 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΕΙΔΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (Δ) ΣΧΕΔΙΟ ΕΝΙΣΧΥΣΗΣ ΤΗΣ ΓΥΝΑΙΚΕΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΙΣΧΥΡΑ ΣΗΜΕΙΑ -Είναι εστιασμένο στην εξυπηρέτηση των πολιτικών ισότητας των φύλων και αντιμετωπίζει υψηλή ζήτηση εκ μέρους των γυναικών της χώρας. -Υποστήριξη των γυναικών – νέων επιχειρηματιών με πρόγραμμα κατάρτισης κατά τη διάρκεια υλοποίησης του έργου ΚΙΝΔΥΝΟΙ-Προσανατολισμός επενδύσεων προς δραστηριότητες χαμηλότερης προστιθέμενης αξίας σε σχέση με τους στόχους του προγράμματος. -Κίνδυνοι βιωσιμότητας των νέων επιχειρήσεων και διατηρησιμότητας των θέσεων απασχόλησης που δημιουργούνται, εξ αιτίας της παρατεινόμενης οικονομικής κρίσης. Δ Δ. Παρουσίαση καλών και κακών πρακτικών ως προς την εξυπηρέτηση των αρχών της ισότητας των φύλων, ισότητας ευκαιριών για όλους και ισότητας στην πρόσβαση ΑΜΕΑ ΣΧΕΔΙΟ ΧΟΡΗΓΙΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΤΩΝ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΓΙΑ ΑΤΟΜΑ ΜΕ ΑΝΑΠΗΡΙΑ ΙΣΧΥΡΑ ΣΗΜΕΙΑ - Ευρύτατη αποδοχή του σχεδίου από τους άμεσα ωφελούμενους και τις συλλογικές τους οργανώσεις. - Ενσωμάτωση των σχετικών ρυθμίσεων στη μεσοπρόθεσμη τουριστική στρατηγική της χώρας ΚΙΝΔΥΝΟΙ- Η τρέχουσα οικονομική κρίση και η επιχειρούμενη δημοσιονομική προσαρμογή δεν θα πρέπει να μεταβάλλουν την προτεραιότητα που αποδίδεται σε αντίστοιχες πολιτικές για τη βελτίωση της πρόσβασης των ατόμων με αναπηρία

18 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΕΙΔΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ (Δ) ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΤΙΚΑ ΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤ Α -Ενσωμάτωση στους μηχανισμούς επιλογής έργων μίας δομημένης και τυπικής διαδικασίας για την αξιολόγηση των αρχών της ισότητας και μη διάκρισης κατά την επιλογή των έργων. -Ενσωμάτωση στις διαδικασίες επιλογής έργων της υφιστάμενης εθνικής και ευρωπαϊκής νομοθεσίας σε θέματα ισότητας ευκαιριών και μη διάκρισης. ΚΙΝΔΥΝΟΙ -Η περαιτέρω εξειδίκευση και κατά περίπτωση ποσοτικοποίηση των επιμέρους κριτηρίων που χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση των έργων στο πλαίσιο των πιστοποιητικών, μπορεί να συμβάλλει στην μεγαλύτερη χρησιμότητά τους, ώστε να παραμείνει η διαδικασία έκδοσης των πιστοποιητικών ένα εργαλείο ουσιαστικής αξιολόγησης και όχι μία τυπική διαδικασία. Δ Δ. Παρουσίαση καλών και κακών πρακτικών ως προς την εξυπηρέτηση των αρχών της ισότητας των φύλων, ισότητας ευκαιριών για όλους και ισότητας στην πρόσβαση ΑΜΕΑ

19 ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ – Α΄ Η ισότητα των φύλων, η ισότητα ευκαιριών πρόσβασης για όλους και η ισότητα ευκαιριών πρόσβασης των ατόμων με αναπηρίες προωθήθηκαν σημαντικά στην Κύπρο με την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε Σε επίπεδο προγραμματισμού, ως προς την υφιστάμενη κατάσταση και την SWOT ανάλυση, παρατίθενται ικανοποιητικά στοιχεία που αφορούν κυρίως στη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας και στα ποσοστά ανεργίας. Απουσιάζουν στατιστικά για ΑμΕΑ. Σε επίπεδο Αξόνων και Ειδικών Στόχων, το μίγμα πολιτικής του ΕΠ, εστιάζει στις πολιτικές ισότητας, με ΕΣ που αφορούν τις γυναίκες, τους νέους και τις ευάλωτες ομάδες πληθυσμού. Επικρατεί οριζόντια η αρχή του gender mainstreaming (ΕΚΤ). Οι Άξονες Προτεραιότητας και οι Ειδικοί στόχοι του προγράμματος δεν κάνουν ρητή αναφορά σε συγκεκριμένες ομάδες στόχους, αντίθετα σε επίπεδο κατηγοριών έργων καταγράφεται σαφής και συγκεκριμένη στοχοθέτηση δράσεων για τις γυναίκες και τους νέους (ΕΤΠΑ). Ως προς τους φορείς παρακολούθησης της τήρησης των αρχών της ισότητας και των ίσων ευκαιριών, σημαντικός είναι ο ρόλος που διαδραματίζουν οι υπηρεσίες του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης για την ισότητα των φύλων και του Υπουργείου Εργασίας και Ασφαλίσεων για την αρχή των ευκαιριών πρόσβασης σε όλους

20 ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ – Β΄ Σε σχέση με το σύστημα δεικτών, αυτό θεωρείται ικανοποιητικό, με δείκτες που καλύπτουν τόσο το επίπεδο της στρατηγικής, όσο και των βασικών παρεμβάσεων ανά ΕΠ που σχετίζονται με τις πολιτικές ισόητας. Σε επίπεδο υλοποίησης, η πλειοψηφία των παρεμβάσεων του ΕΠ του ΕΚΤ στοχεύει στην κάλυψη των απαιτήσεων των αρχών της ισότητας, ενώ το ΕΠ του ΕΤΠΑ περιέχει συγκεκριμένες παρεμβάσεις που αποσκοπούν κυρίως σε θέματα επιχειρηματικότητας νέων και γυναικών. Ως προς τους φορείς παρακολούθησης της τήρησης των αρχών της ισότητας και των ίσων ευκαιριών, σημαντικός είναι ο ρόλος που διαδραματίζουν οι υπηρεσίες του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης για την ισότητα των φύλων και του Υπουργείου Εργασίας και Ασφαλίσεων για την αρχή των ευκαιριών πρόσβασης σε όλους

21 ΒΑΣΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΤΗΣ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ – Γ΄ Ως προς την εταιρική σχέση και την εκπροσώπηση των αρμόδιων φορέων σε θέματα ισότητας των φύλων και ίσων ευκαιριών, η συμμετοχή τους στις διαδικασίες διαβούλευσης κατά τη φάση προγραμματισμού και κατάρτισης του ΕΠ και της συμμετοχής τους στην Επ. Παρακολούθησης προγραμματικά είναι εξασφαλισμένη. Ως προς τις ενέργειες ενημέρωσης, πληροφόρησης και δημοσιότητας, με εξαίρεση την εκδήλωση «Η Ισότητα των Φύλων στο Πλαίσιο των Ερευνητικών Προγραμ/των» και τις συμβατικές υποχρεώσεις δημοσιότητας των προσκλήσεων για τη γυναικεία και νεανική επιχειρηματικότητα, δεν έχει υλοποιηθεί καμία άλλη ενέργεια. Στο πλαίσιο των οριζόντιων ενεργειών για την προώθηση της εφαρμογής των αρχών της ισότητας, η Διαχειριστική Αρχή και οι λοιποί αρμόδιοι φορείς ανάλαβαν πρωτοβουλίες και να προχωρήσει σε μία σειρά ενεργειών όπως: –στη συνέχιση των προγραμμάτων κατάρτισης και απόκτησης δεξιοτήτων των δημόσιων λειτουργών, των κοινωνικών και οικονομικών φορέων, των δυνητικών δικαιούχων, των πολιτικών προϊσταμένων σε θέματα ενσωμάτωσης των αρχών της ισότητας, της μη διάκρισης και της προσβασιμότητας των ατόμων με αναπηρία –στην υλοποίηση Μελετών/ερευνών που θα διερευνούν και αποτυπώνουν τις διαφορετικές ανάγκες ανδρών και γυναικών στους τομείς της υγείας, της ποιότητας ζωής –στη Διοργάνωση ημερίδων για την ενημέρωση των δημόσιων λειτουργών, των συνεργαζόμενων φορέων, μελών ΜΚΟ ή/και πολιτών για την ενσωμάτωση των αρχών της ισότητας και ίσων ευκαιριών στο Πρόγραμμα.

22 ΕΙΣΗΓΗΣΕΙΣ Δημιουργία συστήματος δεικτών, με έμφαση σε δείκτες αποτελέσματος και επιπτώσεων, με στόχο την αποτύπωση του πραγματικού βαθμού επίτευξης των στόχων του ΕΠ σε σχέση με τα θέματα ισότητας. Διοργάνωση ημερίδων για την ενημέρωση των δημόσιων λειτουργών, των συνεργαζόμενων φορέων, μελών ΜΚΟ ή/και πολιτών για την ενσωμάτωση των αρχών της ισότητας και ίσων ευκαιριών στο Πρόγραμμα. Εντατικοποίηση της συνεργασίας και κοινωνικού διαλόγου μεταξύ των εμπλεκόμενων φορέως για θέματα Ισότητας. Ωρίμανση δράσεων που συμβάλουν στην τήρηση των αρχών της ισότητας, με στόχο την αποφυγή αστοχιών της τρέχουσας προγραμματικής, όπου υπήρξαν δράσεις με σχετικά χαμηλό βαθμό ωρίμανσης. Αξιοποίηση των καλών πρακτικών και των διαπιστώσεων της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου. Εστιασμένες δράσεις που αφορούν ευάλωτες ομάδες πληθυσμού.