Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ Ο Πλ ά τωνας ( π.Χ.) ή ταν γι ό ς του Αρ ί στωνα και της Περικτι ό νης. Γενν ή θηκε κατ ά τη δι ά ρκεια του Αρχιδ ά μειου.

Παρουσίαση με θέμα: "Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ Ο Πλ ά τωνας ( π.Χ.) ή ταν γι ό ς του Αρ ί στωνα και της Περικτι ό νης. Γενν ή θηκε κατ ά τη δι ά ρκεια του Αρχιδ ά μειου."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ Ο Πλ ά τωνας (427-347 π.Χ.) ή ταν γι ό ς του Αρ ί στωνα και της Περικτι ό νης. Γενν ή θηκε κατ ά τη δι ά ρκεια του Αρχιδ ά μειου πολ έ μου και η οικογ έ νεια του θεωρο ύ νταν απ ό τις διαπρεπ έ στερες των Αθην ώ ν την εποχ ή του Περικλ ή. Στη διαμ ό ρφωση του φιλοσοφικο ύ στοχασμο ύ του Πλ ά τωνα έπαιξε σημαντικ ό ρ ό λο η μαθητε ί α του πλησίον του Σωκρ ά τη.

2 Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ Ο Σωκράτης άσκησε ελκτική δ ύ ναμη στη συνείδησή του με το διαρκή αγώνα του να αναζητεί παντο ύ προβλήματα και θέτοντας ερωτήσεις στους συνομιλητές του να λαμβάνει απαντήσεις. Ενώ παράλληλα τον ήλκυε με τη βασική πεποίθηση ότι υπάρχει μια σταθερή γνώση, την οποία θα πρέπει να προσπαθήσουν οι άνθρωποι να την κατακτήσουν.

3 Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ Ο Πλάτωνας ταξίδεψε στην Ανατολή και αφορμή για την ανάπτυξη της πολιτικής σκέψης του αποτέλεσαν τα ταξίδια του στην Κάτω Ιταλία. Έ τσι, επισκέφθηκε τρεις φορές τη Σικελία, επιχειρώντας να πείσει τον τ ύ ραννο των Συρακουσών Διον ύ σιο περί της εφαρμογής του πολιτικο ύ προγράμματός του.

4 Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ Βασικ ό ς σταθμ ό ς στο φιλοσοφικ ό στοχασμ ό και στη ζω ή του Πλ ά τωνα υπ ή ρξε η ί δρυση της Ακαδημ ί ας. Η Ακαδημία εξελ ί χθηκε σε ί δρυμα προαγωγ ή ς της επιστημονικ ή ς μελ έ της, γεγον ό ς που τη δι έ κρινε απ ό τ' ά λλα ιδρ ύ ματα και απ ό αυτ ό ακ ό μη του Ισοκρ ά τη, που ή ταν το αρχαι ό τερο.

5 Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ Η απασχόλησή του με το παιδευτικό έργο της Ακαδημίας είχε ως αποτέλεσμα τα τελευταία είκοσι χρόνια να μην έχει γράψει πολλά έργα. Τους περισσότερους διαλόγους τους έγραψε πριν γίνει σαράντα χρονών. Οι Διάλογοι απευθυνόταν σε μορφωμένους ανθρώπους, αποσκοπώντας να τους κινήσουν το ενδιαφέρον για τη φιλοσοφία.

6 Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ Η διδασκαλία που παρέδιδε στους μαθητές του δεν καταγραφόταν, διότι είχε την άποψη ότι για την κατανόησή της απαραίτητη προϋπόθεση ήταν η διανοητική επαφή και η συναναστροφή μέσα στη σχολή. Μεταξ ύ των έργων του ξεχωριστή θέση έχει η Απολογία, που αναφέρεται στα πραγματικά νοήματα της σωκρατικής απολογίας με συγκεκριμένη σειρά.

7 Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ Στόχος του έργου είναι να δείξει ότι ο Σωκράτης που διαλέγει μια τέτοια ζωή και αποφασίζει να ολοκληρώσει τη σταδιοδρομία του με το θάνατό του δεν αποτελεί καταστροφή αλλά επίστεψη. Με την Απολογία συνδέεται ο Κρίτων στον οποίο εξηγεί τους λόγους για τους οποίους θεώρησε καθήκον του να αρνηθεί την απόδραση.

8 Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ Ο διάλογος Ευθύφρων μαζί με την Απολογία βοηθούν να κατανοήσουμε τι εννοο ύ σε οΣωκράτης με την έκφραση “θρήσκευση”, και για ποιό λόγο το συναίσθημα του καθήκοντος απέναντι στο Θεό τον απέτρεπε από το να αποφ ύ γει τη δίκη ή να εξαγοράσει τη ζωή του με συμβιβασμο ύ ς. Στους διαλόγους Λάχης και Χαρμίδης, όπως και στον Ευθ ύ φρων, αναλ ύ ονται οι έννοιες της ευσέβειας και της σωφροσ ύ νης.

9 Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ Στο Γοργία ο Πλάτων εξέθεσε τη σωκρατική ηθική μ’ ένα ζωντανό και φλογερό συναίσθημα. Στον ίδιο διάλογο ο Πλάτων αναδεικν ύ ει τον πρωταρχικό ρόλο της ρητορικής τέχνης, δηλαδή της τέχνης της πειθο ύ ς με την οποία ο δημόσιος άνδρας αποκτά δ ύ ναμη.

10 Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ Στο Συμπόσιον, που θεωρείται το λαμπρότερο από πλευράς αισθητικής και μεταφυσικών αναγωγών, έργο του εξυμνείται “ο έρως”, που τοποθετείται στο γενικότερο πλαίσιο να παρουσιαστεί ο Σωκράτης ως ο άνθρωπος, ο οποίος έφτασε μόνος του στη “θέαση” και με τη συμπεριφορά του δείχνει ότι, αν και περιφέρεται μέσα στον κόσμο, δεν ανήκει σε αυτόν.

11 Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ Στον Πρωταγόρα ο Πλάτωνας αποσκοπεί στο να αποσαφηνίσει τις βασικές προϋποθέσεις της έννοιας της ηθικής, τόσο της σωκρατικής, όσο και της σοφιστικής, δείχνοντας σε ποια σημεία συγκρο ύ ονται οι δυο αυτές ασυμβίβαστες διδασκαλίες. Στην Πολιτεία περιγράφει με ιδεαλιστικό πνε ύ μα το ιδανικό κράτος συμβάλλοντας στην ηθική και πολιτική θεωρία.

12 Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ Ο Θεαίτητος είναι ο τελευταίος διάλογος στον οποίο ο Πλάτωνας προβάλλει για τελευταία φορά την προσωπικότητα του Σωκράτη. Στο διάλογο που ακολουθεί ανάμεσα στο Σωκράτη και το νεαρό Θεαίτητο, ο πρώτος λαμβάνει τη δυνατότητα να διαπιστώσει αν τα διανοητικά χαρίσματα του δε ύ τερου ανταποκρίνονται στους επαίνους που του αποδόθηκαν.

13 Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ Στον Πολιτικό διερευνά ένα βασικό ζήτημα για το οποίο οι απόψεις διχάζονται ακόμη και σήμερα. Δηλαδή εξετάζει, εάν είναι προτιμότερη για την ανθρωπότητα “η προσωποπαγής διακυβέρνηση” ή η “απρόσωπη συνταγματικότητα”. Σ ύ μφωνα με τον Πλάτωνα προκρίνεται η δε ύ τερη και συγκεκριμένα η “περιορισμένη μοναρχία”.

14 Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΠΛΑΤΩΝΑ Στο Φίληβο ο Πλάτωνας εξετάζει κυρίως ζητήματα “ατομικής” ηθικής. Στον Τίμαιο πραγματε ύ εται κοσμολογικά θέματα και εκείνα που αφορο ύ ν στις φυσικές επιστήμες. Οι Νόμοι είναι το πιο εκτενές και ώριμο έργο στο οποίο κάνει λόγο για θέματα που τον απασχόλησαν σε όλη τη ζωή του, όπως την ηθική, την παιδεία και τη νομοθεσία.

15 ΟΙ ΠΛΑΤΩΝΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ-ΑΓΑΘΟ ► Οι Ιδ έ ες και ο αισθητ ό ς κ ό σμος: Βασικ ό θ έ μα της πλατωνικ ή ς φιλοσοφ ί ας ε ί ναι η μεταφυσικ ή δυαρχ ί α του νοητο ύ - οντολογικ ά πραγματικο ύ και του αισθητο ύ - υπ ά ρχοντος, β ά σει της οπο ί ας συγκροτε ί ται η θεμελι ώ δης για το σύνολο των υπολοίπων θεωρ ί α των ιδε ώ ν.

16 ΟΙ ΠΛΑΤΩΝΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ-ΑΓΑΘΟ Ο φαινομενικ ό ς κ ό σμος της αισθητ ή ς πραγματικ ό τητας αποτελε ί το πιστ ό αντ ί γραφο της νοητ ή ς πραγματικ ό τητας. Η απελευθ έ ρωση του φιλοσοφο ύ ντος ανθρ ώ που απ ό τον αισθητ ό κ ό σμο και η αν ά ταση ή η φυγ ή στο νοητ ό προσδιορ ί ζει ως κ ί νηση τη σημασ ί α της φιλοσοφ ί ας.

17 ΟΙ ΠΛΑΤΩΝΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ-ΑΓΑΘΟ Η εξαπ ά τηση απ ό την ό ραση των απλ ώ ν σκι ώ ν αυτο ύ του κ ό σμου, ό που ε ί ναι στραμμ έ νο το βλ έ μμα, ε ί ναι η οδυνηρ ή κατ ά σταση στην οπο ί α βρ ί σκονται οι φυλακισμ έ νοι στην αισθητ ή πραγματικ ό τητα. (Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ).

18 ΟΙ ΠΛΑΤΩΝΙΚΕΣ ΙΔΕΕΣ-ΑΓΑΘΟ - Οι ιδ έ ες υπ ά ρχουν στην ψυχ ή μας και αυτή επικοινωνε ί με το νοητ ό και με τον αισθητ ό κ ό σμο. Οι ιδ έ ες ε ί ναι αντικε ί μενα του νου, αλλ ά ε ί ναι ανεξ ά ρτητες απ ό τις λειτουργίες του. Οι ιδ έ ες ε ί ναι παραδε ί γματα, που υφ ί στανται στα πρ ά γματα, που ε ί ναι τα ε ί δωλ ά τους και των οπο ί ων η ύ παρξη εξαρτ ά ται απ ό τις ιδ έ ες.

19 Η ΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ Ιδέες και Ψυχή: Διαμέσου των ιδεών επικοινωνεί η ψυχή με τον αισθητό κόσμο, γνωρίζει τα πράγματα που περιλαμβάνονται εντός του. Η ψυχή είναι ο τόπος ύ παρξης των ιδεών, φέρει όλα τα αρχέτυπα στο εσωτερικό της, αποτελώντας την πηγή της γνώσης. Αυτό πιστοποιεί την προΰπαρξή της ως απλής και χωριστής οντότητας από το σώμα, επαναφέρει, θυμάται την καθαρή γνωστική θέα των ιδεών που έχει στο εσωτερικό της.

20 Η ΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ ► Η πλατωνικ ή θεωρ ί α για την ψυχ ή : - - Η ψυχ ή ε ί ναι έ να πνευματικ ό, θεϊκ ό και αθ ά νατο ον, που ξ έ πεσε απ ό την ουρ ά νια πατρ ί δα του και εξορ ί στηκε στον αμαρτωλ ό, φθαρτ ό κ ό σμο. Εξαιτ ί ας αυτ ή της πτ ώ σης η ψυχ ή εισ έ ρχεται στη γ ή ϊνη ζω ή και εξαπατ ά ται απ ό τις αισθ ή σεις. - - Στη φ ά ση αυτ ή ποθε ί τη λ ύ τρωσ ή της και την αποδ έ σμευσ ή της απ ό το σ ώ μα και τα δειν ά της γ ή ϊνης ζω ή ς και επιθυμε ί να επιστρ έ ψει στο ουρ ά νιο βασ ί λει ό της.

21 Η ΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ Ο Πλάτωνας διακρίνει τις ψυχές σε κατηγορίες, τη θεϊκή ψυχή, που θεάται την αληθινή γνώση και επανέρχεται στο ουράνιο κατάλυμά της. Τις ψυχές, που κατά την περιστροφική κίνησή τους, θεώνται τα όντα με κόπο. Αυτές που άλλα από τα όντα τα θεώνται και άλλα όχι και εκείνες που ενώ ποθο ύ ν τον άνω τόπο, βυθίζονται και πέφτουν η μια πάνω στην άλλη και τελικά αδυνατο ύ ν να μυηθο ύ ν στην ενατένιση του όντος.

22 Η ΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ Η μετενσάρκωση αποτελεί μια καθαρτική διαδικασία, όπου οι ψυχές πρέπει να διέλθουν μέσα από πολλές γήινες υποστάσεις και να ενδυθο ύ ν μορφές άγριων θηρίων. Από την ηθική συμπεριφορά των ψυχών, που δηλώνει και την ηθική τελείωσή τους, θα εξαρτηθεί πόσες φορές αυτές θα ξαναγεννηθο ύ ν και σε ποιά μορφή. σε ποιά μορφή.

23 Η ΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ Στον άλλο κόσμο θα κριθο ύ ν σ’ ένα δικαστήριο, που θα αποφασίσει για την τ ύ χη τους με βάση τη συμπεριφορά τους. Ο Πλάτων άντλησε τη σχέση σώματος και ψυχής και την ανεξαρτησία της δεύτερης από το πρώτο από την αντίστοιχη θεωρία των πυθαγορείων και των ορφικών και στη συνέχεια την επεξεργάστηκε φιλοσοφικά μέσα στο σ ύ στημά του.

24 Η ΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙ ΨΥΧΗΣ - Το βασικ ό σημε ί ο στη διδασκαλ ί α του για την ψυχ ή ε ί ναι το γεγον ό ς ό τι αυτ ή ε ί ναι αθ ά νατη, εφ ό σον η ί δια ε ί ναι ά φθαρτη, αι ώ νια· - Η ψυχή ε ί ναι μια νοητ ή ουσ ί α, αγν ή εικ ό να και καθρ έ φτης των ιδε ώ ν, η οπο ί α ανακτ ά την ουσ ί α, ό ταν αποδεσμευθε ί απ ό το σ ώ μα και προσκολληθε ί στις νοητ έ ς πραγματικ ό τητες.

25 Η ΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙ ΤΟ ΚΑΛΟΝ Οι ιδέες του Πλάτωνα ως τελολογική δ ύ ναμη καθορίζουν και προσδιορίζουν τον κόσμο των αισθητών και υπεραισθητών πραγμάτων, συνεπώς και αυτή ακόμη την ποιότητα του ωραίου. Η αναφορά του για το ωραίο είναι διαποτισμένη με την πληρότητα της μεταφυσικής θεώρησής του, σε σημείο που τη γνώση του για το καλό- ωραίο την εκφράζει μέσα από το ερώτημα:

26 Η ΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙ ΤΟ ΚΑΛΟΝ «Αλλά όμως πώς γίνεται να γνωρίζεις, λέει, εάν κάποιος λόγος ετοιμάστηκε όμορφα ή όχι, είτε ακόμη για μια άλλη οποιαδήποτε πράξη, τη στιγμή που αγνοείς το όμορφο;».

27 Η ΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙ ΤΟ ΚΑΛΟΝ ► Ο έ ρως και το ωρα ί ο στον Πλ ά τωνα: - Στο Συμπ ό σιον διατυπ ώ νει έ να ευρ ύ ορισμ ό για την απ ό λυτη ομορφι ά του Καλο ύ, διαχωρ ί ζοντας την απ ό την μεταβλητ ή ομορφι ά των αισθητ ώ ν πραγμ ά των. Το κ ά θ' α ὐ τ ὸ καλ ὸ ν ε ί ναι μονοειδ ὲ ς και ἀ ε ὶ ὄ ν. Η μοναδικ ό τητα και η αι ώ νια αμεταβλητ ό τητ ά του, που χαρακτηρ ί ζουν την ουσ ί α και την ποι ό τητ ά του, το διακρ ί νουν απ ό την ομορφι ά των αισθητ ώ ν πραγμ ά των, η οπο ί α μετ έ χει και μεταδ ί δει την ομορφι ά και αρμον ί α σε ό λο το σ ύ μπαν.

28 Η ΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙ ΤΟ ΚΑΛΟΝ Την άποψη αυτή ενδυναμώνει στην Πολιτεία, ξεχωρίζοντας μάλιστα τους φιλόδοξους από τους φιλόσοφους με βασικό κριτήριο τη γνώση τους περί του απόλυτα καλο ύ -ωραίου. Ονομάζει φιλόδοξους τα άτομα τα οποία σα να κοιμο ύ νται δεν μπορο ύ ν να διακρίνουν μέσα στα όμορφα αντικείμενα την παρουσία του αληθινά ωραίου, ταυτίζουν

29 Η ΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙ ΤΟ ΚΑΛΟΝ τα ομοιώματά τους μ’ εκείνο, χωρίς τη φ ύ ση του ωραίου να την γνωρίσει και να την αγαπήσει η διάνοιά τους. Ονομάζει φιλόσοφους εκείνους που αγαπο ύ ν το ον στην ουσιαστική υπόστασή του και γνωρίζουν ότι η ομορφιά του είναι μοναδική και ενιαία και αναλλοίωτη στην ουσία της και με την παρουσία της μεταλαβαίνουν τα πολλά όμορφα την ιδιότητά της.

30 Η ΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙ ΤΟ ΚΑΛΟΝ Σ ύ μφωνα με τον Πλάτωνα η ομορφιά δεν είναι χαρακτηριστικό της τέχνης, ο ύ τε ανθρώπινο δημιο ύ ργημα, ο ύ τε όμως και απλή νοητική κατηγορία, αλλά είναι υπεραντικειμενική. Το ωραίο είναι πέρα από τα αντικείμενα αλλά και ενυπάρχει στην περιοχή τους, δίνοντάς τα το χαρακτήρα του ωραίου.

31 Η ΘΕΩΡΙΑ ΠΕΡΙ ΤΟ ΚΑΛΟΝ - Το αληθιν ά ωρα ί ο ε ί ναι αχ ώ ριστο απ ό το Αγαθ ό. Στο έ ργο του Φα ί δρος ο Πλάτωνας τον ί ζει ό τι ε ί ναι αδ ύ νατο το Καλ ό να βρ ί σκεται χωρισμ έ νο απ ό το Αγαθ ό. - Ο Πλ ά τωνας ακ ό μη και μ έ σα απ ό τη θεώρησ ή του περ ί του Καλο ύ -ωρα ί ου οραματ ί ζεται την τελει ό τητα και προτρ έ πει τον ά νθρωπο στην αναγν ώ ριση της αληθιν ή ς γν ώ σης στην οπο ί α οδηγε ί η ύ παρξη των ιδε ώ ν.

32 ΑΠΟΨΕΙΣ ΠΕΡΙ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ► Οι πλατωνικ έ ς απ ό ψεις περ ί παιδε ί ας: Παρουσι ά ζει έ να ιδι ό ρυθμο τ ύ πο μ ά θησης, την αυτοαγωγ ή. Είναι η ά μεση διαπαιδαγ ώ γηση του ανθρ ώ που, που στηρ ί ζεται στην επιθυμ ί α του να καταστεί κοινωνός εκείνης της αλήθειας ως μέθοδος που οδηγεί στη γν ώ ση των πραγμ ά των.-

33 ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ ΠΕΡΙ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Σκοπ ό ς και περιεχ ό μενο της πλατωνικ ή ς παιδε ί ας ε ί ναι η έ ρευνα και η γν ώ ση της αλ ή θειας, η οπο ί α ε ί ναι και το πραγματικ ό αντικε ί μενο της διδασκαλ ί ας που συνεπ ά γεται και την παιδαγωγικ ή πρ ά ξη.

34 ΑΠΟΨΕΙΣ ΠΕΡΙ ΠΑΙΔΕΙΑΣ - Σ ύ μφωνα με τον Πλ ά τωνα, η μ ά θηση ε ί ναι έ μφυτη, δι ό τι συντελε ί ται κατ ά την αν ά μνηση των ιδε ώ ν, οι οπο ί ες υπ ά ρχουν στην ψυχ ή μας. - Κ ά θε ιδ έ α επαν έ ρχεται στη μν ή μη μας, τη στιγμ ή που δεχ ό μαστε τον κατ ά λληλο ερεθισμ ό που διεγε ί ρει τη συνε ί δησ ή μας.

35 ΑΠΟΨΕΙΣ ΠΕΡΙ ΠΑΙΔΕΙΑΣ - Προτε ί νει ως την καταλληλ ό τερη μ έ θοδο για μ ά θηση τη μ έ θοδο της διαλεκτικ ή ς, δι ό τι αποτελε ί ελε ύ θερο τρ ό πο μ ά θησης. - Με τη διαλεκτικ ή μ έ θοδο, το παιδ ί μαθα ί νει ε ύ κολα και ελε ύ θερα, με αποτ έ λεσμα να αποφευχθε ί κ ά θε ψυχικ ό ς καταναγκασμ ό ς.

36 ΑΠΟΨΕΙΣ ΠΕΡΙ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΣΤΑΔΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ: Στην Πολιτε ί α ο Πλ ά τωνας, αναφερ ό μενος στην εκπα ί δευση των νέων, προσδιορ ί ζει τη δι ά ρκεια της μ ά θησης και πα ί δευσ ή ς τους σε αναλογ ί α με την ηλικ ί α τους. Ή δη απ ό την παιδικ ή ηλικ ί α ορ ί ζονταν ως απαρα ί τητη η ά σκηση της γυμναστικ ή ς, η οπο ί α μ ά λιστα θεωρε ί ται τ έ χνη και ό χι εμπειρ ί α και τριβ ή · γι' αυτ ό και δεν ε ί χε χρονικ ά ό ρια.

37 ΑΠΟΨΕΙΣ ΠΕΡΙ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Ήταν αναγκα ί ο τα μικρ ά παιδι ά να εκπαιδε ύ ονται πρωτ ί στως στη μουσικ ή και μετ ά στη γυμναστικ ή, η οπο ί α προηγο ύ νταν απ ό τη μελ έ τη της φιλοσοφ ί ας. Το εικοστ ό έ τος της ηλικ ί ας τους ακολουθο ύ ν τις αν ώ τερες σπουδ έ ς. Κριτ ή ριο για τις αν ώ τερες αυτ έ ς σπουδ έ ς ε ί ναι η διαλεκτικ ή δόμησή του ν έ ου, δηλαδ ή η ικαν ό τητ ά του να μελετ ή σει τα πρ ά γματα, να γνωρ ί σει τη φ ύ ση τους και να διεισδ ύ σει στις μεταξ ύ τους σχ έ σεις.

38 ΑΠΟΨΕΙΣ ΠΕΡΙ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Στο εικοστ ό μ έ χρι το τριακοστ ό π έ μπτο έ τος της ηλικ ί ας τους όσοι απ ό τους ν έ ους ε ί ναι ικανο ί για μ ά θηση αφοσι ώ νονται στην εντατικ ή μελ έ τη της διαλεκτικ ή ς. Απ ό το τριακοστ ό π έ μπτο μ έ χρι το πεντηκοστ ό έ τος οι πλ έ ον διακεκριμ έ νοι και έ μπειροι ν έ οι διδ ά σκονται το μ ά θημα της διαλεκτικ ή ς, με σκοπ ό να συμπληρ ώ σουν τη φιλοσοφικ ή μ ό ρφωσή τους, ώ στε να τοποθετηθο ύ ν σε αν ώ τερες θ έ σεις στην πολιτε ί α.

39 ΑΠΟΨΕΙΣ ΠΕΡΙ ΠΑΙΔΕΙΑΣ Στα πεν ή ντα ό σοι π έ τυχαν στις εξετ ά σεις και έ χουν αποδε ί ξει τις ικαν ό τητ έ ς τους σε κ ά θε ε ί δους γν ώ ση και στις χειρονακτικ έ ς τ έ χνες, θεωρο ύ νται ό τι περ ά τωσαν το σκοπ ό της ζω ή ς τους. Οι ά ριστοι απ ό τους πολ ί τες διακρ ί νονται, καθ ώ ς μ ό νο οι ίδιοι έ χουν το προν ό μιο να ατεν ί ζουν το ύ ψιστο αγαθ ό, το οπο ί ο αποτελε ί παρ ά δειγμα για τη σωστ ή διακυβ έ ρνηση της πολιτε ί ας και τη συμπεριφορ ά των πολιτ ώ ν, η οπο ί α θα πρ έ πει να υπαγορε ύ εται απ ό το καθ ή κον και την υπακο ή στο ν ό μο.

40 ΗΘΙΚΟ-ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ Χ ώ ρισε την ψυχ ή σε τρ ί α μ έ ρη, ό που το καθ έ να αντιστοιχε ί σε μια από τις γνωστ έ ς πλατωνικ έ ς αρετ έ ς: στο επιθυμητικ ό, στο οπο ί ο αντιστοιχε ί η σωφροσ ύ νη, που κατευν ά ζει τα π ά θη και τις επιθυμ ί ες, τις οπο ί ες καθιστ ά σ ύ μφωνες και τις υποτ ά σσει στη λογικ ή · στο θυμοειδ έ ς, που αντιστοιχε ί η αρετ ή της ανδρε ί ας και στο λογιστικ ό ν, που αντιστοιχε ί η φρ ό νηση και η σοφ ί α.

41 ΗΘΙΚΟ-ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ Η αρετ ή της δικαιοσ ύ νης βρ ί σκεται στο σ ύ νορο του ηθικο ύ και πολιτικο ύ β ί ου Το πραγματικ ό ή θος του ανθρ ώ που βι ώ νεται μ έ σα στην π ό λη και επιτακτικ ό α ί τημα του Πλ ά τωνα, ό πως και του Σωκρ ά τη, ή ταν η αναζ ή τηση του μ έ τρου, το οπο ί ο σ ώ ζει απ ό τις ακρ ό τητες και συν ά μα προσδ ί δει μεταφυσικ ό μ έ γεθος, το οπο ί ο ακτινοβολε ί στο πεδ ί ο της ηθικ ή ς και πολιτικ ή ς δραστηρι ό τητας του πολ ί τη.

42 ΗΘΙΚΟ-ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ Την ά ρχουσα θ έ ση στις τρεις δυν ά μεις της ψυχ ή ς έ χει το λογιστικ ό, το θυμικ ό έ χει συνεπικουρο ύ σα θ έ ση και το επιθυμητικ ό κατ έ χει την υπηρετικ ή θ έ ση. Στις τρεις δυν ά μεις της ψυχ ή ς αντιστοιχο ύ ν οι κοινωνικ έ ς τ ά ξεις της αρ ί στης πολιτε ί ας του Πλ ά τωνα, δηλαδ ή την ά ρχουσα κατ έ χουν οι φιλ ό σοφοι και γν ώ στες των πολιτικ ώ ν πραγμ ά των, τη συνεπικουρο ύ σα οι φ ύ λακες και την υπηρετικ ή η παραγωγικ ή τ ά ξη, γεωργο ί, έ μποροι, χειρων ά κτες κ. ά.

43 ΗΘΙΚΟ-ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ Οι φιλ ό σοφοι, που αντιστοιχο ύ ν στο λογιστικ ό μ έ ρος της ψυχ ή ς ε ί ναι οι ά ρχοντες που αναλαμβ ά νουν τη νομοθεσ ί α και την παιδε ί α των πολιτ ώ ν. Ε ί ναι κατ ά λληλοι για την πολιτικ ή εξουσ ί α, καθ ώ ς οφε ί λουν να συμπεριφ έ ρονται ως οι φ ύ σει ά ρχοντες της πολιτικ ή ς ψυχ ή ς. Η φιλ ό σοφος ψυχ ή αντανακλ ά την ά ριστη πολιτικ ή διακυβ έ ρνηση, εφ ό σον η ευδαιμον ί α του φιλοσ ό φου-βασιλι ά ε ί ναι ταυτ ό σημη με την ευπραξ ί α και ευδαιμον ί α της π ό λης.

44 ΗΘΙΚΟ-ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ Ο Πλ ά των δ ί νει προτεραι ό τητα στην πραγμ ά τωση της αξιοκρατικ ή ς πολιτε ί ας, η οπο ί α βασ ί ζεται στην ακ έ ραιη ηθικ ή συγκρ ό τηση του πολ ί τη που αποτελε ί ται μαζ ί με τη δικαιοσ ύ νη και απ ό το τρ ί πτυχο: σοφ ί α, ανδρε ί α, σωφροσ ύ νη. Η ά ριστη πολιτε ί α του Πλ ά τωνα αποτελε ί το ιδε ώ δες κρ ά τος για την πραγμ ά τωση του ή θους των ιδε ώ ν.

45 ΗΘΙΚΟ-ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ Δίνει έτσι την απάντηση στο ερώτημα ότι ο καλ ύ τερος βίος είναι ο σ ύ μμετρος ηθικός βίος. Η δυναμική ισορροπία των πολιτών επέρχεται μέσα από τη μείξη του ανδρείου με το ήθος του σώφρονα και τη μείξη της ηδονής με τη φρόνηση. Αυτό καταδικάζει τις σ ύ γχρονες ακρότητες της δημοκρατίας, όπου συχνά απαντώνται τα πάθη της πλεονεξίας και του καταναλωτισμο ύ.