26/9/2016 Κωνσταντίνος Μπαντίκος ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ. 26/9/2016 2 Η Επικοινωνία….. Υπηρετεί 5 κύριους σκοπούς: Την πληροφόρηση Την έκφραση συναισθημάτων Τη διέγερση.

Παρουσίαση με θέμα: "26/9/2016 Κωνσταντίνος Μπαντίκος ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ. 26/9/2016 2 Η Επικοινωνία….. Υπηρετεί 5 κύριους σκοπούς: Την πληροφόρηση Την έκφραση συναισθημάτων Τη διέγερση."— Μεταγράφημα παρουσίασης:

1 26/9/2016 Κωνσταντίνος Μπαντίκος ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

2 26/9/2016 2 Η Επικοινωνία….. Υπηρετεί 5 κύριους σκοπούς: Την πληροφόρηση Την έκφραση συναισθημάτων Τη διέγερση της φαντασίας Τον επηρεασμό της συμπεριφοράς των άλλων Την ικανοποίηση της εθιμοτυπίας

3 26/9/2016 3 Επικοινωνία είναι: …η διαδικασία με την οποία μεταβιβάζονται πληροφορίες και μηνύματα …μια μορφή αλληλεπίδρασης που δίνει στα άτομα μιας κοινωνικής ομάδας το χαρακτήρα της ενότητας στο χώρο και στο χρόνο …να μετέχω σε κάτι (κοινωνώ, μοιράζομαι, σχετίζομαι), να ανταλλάσσω πληροφορίες

4 26/9/2016 4 Ορισμοί… Επικοινωνία είναι η ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ δύο (ή περισσότερων) ανθρώπων, μέσω της οποίας αναπτύσσονται σχέσεις (Κόκκος Α.) Η επικοινωνία είναι μια αμφίδρομη διαδικα- σία κατά την οποία διάφορες πληροφορίες ανταλλάσσονται και κατανοούνται από δυο ή περισσότερους ανθρώπους (Κουτούζης Μ.)

5 26/9/2016 5 Επικοινωνία είναι η ανταλλαγή και το μοί- ρασμα πληροφοριών, συμπεριφορών, ιδεών και συναισθημάτων (Windahl)

6 26/9/2016 6 Ο Laswel όρισε την επικοινωνία ως διαδικασία των 5 (W): Who (ποιος λέει…) What (τι …) Whom (σε ποιον…) Which (μέσω ποιου διαύλου…) What (με τι αποτέλεσμα…)

7 26/9/2016 7 Συγκρίνοντας…. …η επικοινωνία είναι μια κοινωνική δραστηριότητα, ένα κοινωνικό φαινόμενο, που εμφανίζεται τόσο στο διαπροσωπικό επίπεδο, όσο και στο επίπεδο των οργανισμών και αφορά τη μετάδοση και λήψη πληροφοριών- μηνυμάτων, μεταξύ των ατόμων και των ομάδων, μέσα από ένα σύστημα συμβόλων όπως είναι η γλώσσα, τα σήματα, οι χειρονομίες κτλ…..

8 26/9/2016 8 Τα Στοιχεία της Επικοινωνίας- Μέσα και Διαδικασία Πηγή-πομπός- αποστολέας Μήνυμα- πληροφορία Κανάλι Λήπτης- δέκτης

9 26/9/2016 9 Γενικό Μοντέλο Επικοινωνίας ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Πηγή Πληροφορίας Κωδικοποιημένο Μήνυμα Επιλογή Καναλιών Μεταβίβαση Θόρυβος Παράσιτα Δέκτης Αποκωδικοποιημένου Μηνύματος Προορισμός Επικοινωνίας Βρόχος Ανατροφοδότησης

10 26/9/2016 10 Η απλή αποστολή μηνύματος δεν είναι επικοινωνία. Το στοιχείο που διαφοροποιεί την επικοινωνία από την πληροφορία/συνομιλία/γνώμη είναι η επαναπληροφόρηση (feedback) Δηλαδή.. Κάθε πληροφορία, που δίνει το άτομο, σχετική με την κατανόηση των μηνυμάτων των άλλων

11 26/9/2016 11 Χαρακτηριστικά Επικοινωνίας Σύγχρονη ή Ασύγχρονη Συντοπική (Παραστατική) ή Διατοπική (Αναπαραστατική) Εκούσια ή Ακούσια (Μονόδρομη, Αμφίδρομη, Διαδρασιακή)

12 26/9/2016 12 Το Πλαίσιο της Επικοινωνίας Χρόνος της επικοινωνίας Χώρος της επικοινωνίας Κατάσταση (τις συνθήκες, το «κλίμα») μέ- σα στην οποία συντελείται η επικοινωνία Παρουσία άλλων Γεγονότα που έχουν προηγουμένως δια- μειφθεί μεταξύ πομπού και δέκτη και τα οποία διαμορφώνουν τη μεταξύ τους σχέση

13 26/9/2016 13 Τα δυο επίπεδα των μηνυμάτων Επίπεδο των πληροφοριών που μεταδίδει ο πομπός και προσλαμβάνει ο δέκτης Επίπεδο της σχέσης μεταξύ πομπού και δέκτη και εκφράζει κατά τρόπο λανθά- νοντα αλλά σαφή ορισμένα στοιχεία της

14 26/9/2016 14 Επικοινωνία μονής και διπλής κατεύθυνσης Επικοινωνία διπλής κατεύθυνσης Α. Πρόσωπο Β. Πρόσωπο Αποστολέας (πομπός) 1.Αποστελλόμενο μήνυμα 2. Κωδικοποίηση …………………………… 10. Συλλαμβανόμενο μήνυμα 9. Αποκωδικοποίηση (από δέκτη) Δέκτης 4. Αποκωδικοποίηση 5. Συλλλαμβανόμενο μήνυμα …………………………….. Αποστολέας (πομπός) 6. Αποστελλόμενο μήνυμα 7. Κωδικοποίηση 3. Κανάλι επικοινωνίας 8. Κανάλι επικοινωνίας

15 26/9/2016 15 Μέσα Επικοινωνίας Γλώσσα Προφορική (δυναμική) Γραπτή (στατική) Ομιλούνται 3000 γλώσσες στη Γη. Οι μι- σές δεν γράφονται/ δε διαθέτουν γραπτή μορφή Παραγλώσσα Χρήση σημείων στίξης Αλλαγή τονισμού (πχ ρυθμός, ένταση, τόνος) στον προφορικό λόγο

16 26/9/2016 16 Εξωλεκτική (Μη- λεκτική) επικοινωνία διεξάγεται με κινήσεις, χειρονομίες, μορφασμούς, εκφράσεις προσώπου, κίνηση ματιών-επαφή βλέμματος, νεύ- ματα, στάσεις του σώματος, εμφάνιση, αντικείμενα, εικόνες, οπτικά σύμβολα και άλλα σύμβολα

17 26/9/2016 17 Διαδικασία που αφορά στην κωδικοποίη- ση νοήματος μέσω σωματικών κινήσεων, εκφράσεων του προσώπου και ματιών, χειρονομιών, στάσεων του σώματος κ.λ.π που δεν συμπεριλαμβάνουν τον λόγο και τη χρήση λέξεων

18 26/9/2016 18

19 26/9/2016 19 Αντιλαμβανόμαστε…. -Το 7% των νοημάτων με λεκτικά μηνύματα -Το 55% των νοημάτων από τις εκφράσεις του προσώπου και γενικότερα του σώματος -Το 38% των νοημάτων από τον τόνο και τις διακυμάνσεις της φωνής (Mehbranian A. & Weiner M.)

20 26/9/2016 20 Εκφράζουμε….. 3 θεμελιώδεις συναισθηματικές στάσεις Το βαθμό συμπάθειας ή αντιπάθειας που νιώθουμε για τον άλλο Το βαθμό κυριαρχίας ή υποταγής μας στον άλλο Το βαθμό ανταπόκρισης στα συναισθήμα- τα (θετικά ή αρνητικά) που μας προκαλεί ο άλλος εκείνη τη στιγμή

21 26/9/2016 21

22 26/9/2016 22

23 26/9/2016 23

24 26/9/2016 24

25 26/9/2016 25

26 26/9/2016 26 Μορφές Επικοινωνίας Αυτοεπικοινωνία Διαπροσωπική επικοινωνία Επικοινωνία στην ομάδα Μαζική επικοινωνία Η επικοινωνία στην επιχείρηση

27 26/9/2016 27 ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΠΟΛΛΕΣ ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΝΑ ΜΗΝ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΗΣΟΥΜΕ ΓΙΑΤΙ;

28 26/9/2016 28 Διαφορετικές αντιλήψεις πομπού- δέκτη Αντίληψη είναι: Η διαδικασία της λήψης από τις αισθήσεις και της κατανόησης από τον εγκέφαλο των ερεθισμάτων του περιβάλλοντος

29 26/9/2016 29

30 26/9/2016 30

31 26/9/2016 31

32 26/9/2016 32 Ερεθίσματα Παράγοντες που επηρεάζουν την αντίληψή μας Στερεότυπα Αποτέλεσμα του φωτοστέφανου Αυτοεκπληρούμενη προφητεία

33 26/9/2016 33 Υποθέστε ότι αυτή τη στιγμή η πόρτα μισοανοίγει και μπαίνει μέσα ένα σκυλάκι βρεγμένο και λασπωμένο και αρχίζει να κυκλοφορεί ανάμεσα στα πόδια σας

34 26/9/2016 34

35 Αμφίσημες μορφές Το πορτραίτο της κυρίας Leeper

36 Νόμος της μορφής και του βάθους Ποιοι είναι οι παράγοντες που καθορίζουν το αν μια επιφάνεια θα γίνει αντιληπτή ως μορφή ή φόντο. Figure/ground ambiguity. Βάζο του Rubin

37 26/9/2016 37

38 26/9/2016 38

39 26/9/2016 39

40 26/9/2016 40

41 “It may take a magician to pull a rabbit out of a hat, but we all possess sufficient magic to pull a duck out of a rabbit” R. N. Shephard, 1990

42 26/9/2016 42

43 26/9/2016 43 Σημαντικά…. Η ευκρίνεια και η πληρότητα των μηνυμάτων Η σημασία των συναισθημάτων Αυτοεκτίμηση και αλληλοεκτίμηση Ενεργητική ανταλλαγή μηνυμάτων

44 26/9/2016 44 Ένα πρώτο- κρίσιμο στοιχείο για την επικοινωνία- είναι ο βαθμός ευκρίνειας και πληρότητας από τον οποίο χαρακτηρίζεται το μήνυμα. Πολλές φορές στέλνεται μέσα από μια σύντομη φράση με λόγια ή νεύματα που είναι δεκτικά πολλών ερμηνειών ή μεταφέρει μέρος μόνο της πληροφορίας

45 26/9/2016 45 Οι σκέψεις είναι προϊόντα νοητικής λειτουργίας Διαμορφώνουμε σκέψεις με αφορμή όσα βλέπου- με, ακούμε, αγγίζουμε, αισθανόμαστε, μυρίζουμε Τα συναισθήματα είναι συγκινησιακές αντιδρά- σεις του εσωτερικού μας κόσμου απέναντι στις ίδιες μας τις σκέψεις και πράξεις ή σε εκείνες των άλλων ή απέναντι σε γεγονότα και σε εξω- τερικά ερεθίσματα. Πολλές φορές τα συναισθή- ματα εκδηλώνονται πριν ολοκληρωθεί η νοητική λειτουργία.

46 26/9/2016 46 Η εδραίωση της αυτοεκτίμησης Γνωρίσματα: Εκτιμά τα στοιχεία της προσωπικότητας του που τον καθιστά ξεχωριστό (ιδέες, συναισθήματα, ιδιότητες) Αναγνωρίζει τις ελλείψεις και τις αδυναμίες του, προσπαθεί να τις αντιμετωπίσει, αλλά δεν έχει αρνητικά συναισθήματα γι` αυτές Εκφράζει ευθαρσώς τις ανάγκες και τις προσδοκίες του Υπερασπίζεται το δίκιο του χωρίς να προσβάλλει το δίκιο των άλλων

47 26/9/2016 47 Είναι συνεπής με τα αισθήματά του, ικανός να τα εκφράζει, συνεπής σε σχέση με αυτά Δεν αμύνεται απέναντι στην αλλαγή, είναι ανοικτός σε νέες καταστάσεις Αποκτά συνεχώς νέες πληροφορίες, γνώσεις, ικανότητες Κατανοεί τους άλλους, συνυπάρχει με αυτούς χωρίς ανούσια κριτική, χωρίς να τους εκμεταλλεύεται ή να τους μειώνει με τη συμπεριφορά του

48 26/9/2016 48

49 26/9/2016 49

50 26/9/2016 50 Εμπόδια, «θόρυβοι» ή «παράσιτα» στην επικοινωνία Η αποτελεσματική επικοινωνία σε έναν εκπαιδευτικό οργανισμό άρει τις στρεβλώ- σεις και καθιστά τη λειτουργία του περισ- σότερο αποδοτική

51 26/9/2016 51 Ειδικότερα……. Τα γλωσσικά ή εννοιολογικά προβλήματα Η κωδικοποίηση και αποκωδικοποίηση των μηνυμάτων Τα προβλήματα συμπεριφοράς Οι διαφορετικές αντιλήψεις στην ανάγνω- ση του προβλήματος Η υπερβολική επιλεκτική αντίληψη Η απόκρυψη της πληροφορίας

52 26/9/2016 52 Ακόμη….. Η πρόωρη εκτίμηση σε ό,τι έχει ειπωθεί Ο τεχνητός τοίχος σιωπής Η λανθασμένη επιλογή διαύλων επικοινωνίας Η φυσική επιλεκτικότητα, ο φόβος ή η έλλειψη εμπιστοσύνης Η αξιοπιστία της πηγής

53 26/9/2016 53 Σημασία της επικοινωνίας στον εκπαιδευτικό οργανισμό Αποφεύγονται οι συγχύσεις και οι συγκρούσεις Διευκολύνεται ο κατάλληλος χειρισμός των άτυπων ομάδων Υποβοηθείται η ανταλλαγή πληροφοριών με όλα τα μέλη και η μεταξύ τους συνεργασία Διευκολύνεται η διαμόρφωση στρατηγικής και πολιτικής σχεδιασμού- προγραμματισμού Παρακινούνται τα μέλη του στη βελτίωση της απόδοσής τους

54 26/9/2016 54 Σύγκρουση Είναι η διαφωνία μεταξύ δύο ή περισσότερων θέσεων σχετικά με τον αποτελεσματικότερο τρόπο επίτευξης των στόχων (π.χ του σχολείου)

55 26/9/2016 55 Σύγκρουση Με τον εαυτό μας ή Μεταξύ ατόμων Μεταξύ ομάδων Μεταξύ ατόμων και ομάδων

56 26/9/2016 56 Κάθε σύγκρουση απορροφά ενέργεια και πόρους

57 26/9/2016 57 Αρνητικές συμπεριφορές Στρέφονται εναντίον αναίτιων, όταν δεν μπορούν να στραφούν εναντίων υπαιτίων Τα θυμικά ξεσπάσματα αποτελούν δυσμενή παράγοντα παραγωγικότητας

58 26/9/2016 58 Αίτια ενδο-οργανωσιακής σύγκρουσης Ασυμβατότητα στόχων Έλλειψη πόρων Αβεβαιότητα Εμπόδια στην επικοινωνία Διαφορές κύρους και κοινωνικής θέσης Πολιτιστικές διαφορές

59 26/9/2016 59 Οριζόντια διαφοροποίηση Αλληλεξάρτηση καθηκόντων Χαμηλός βαθμός τυπικότητας Διαφορές σε αμοιβές και κριτήρια αξιολόγησης Ασάφειες ως προς τις αρμοδιότητες

60 26/9/2016 60 Συνήθως χρησιμοποιούμε…. τρόπους διαχείρισης της σύγκρουσης αλλά όχι αντιμετώπισης των αιτίων της

61 26/9/2016 61 πρόληψη Επικοινωνία και συνεργασία έμφαση σε αποδοτικότητα, αποτελεσματικότητα Αποφυγή ανταγωνισμού Κυκλική αλλαγή θέσεων εργασίας Ισότητα αμοιβών

62 26/9/2016 62 Η παραγωγική διαχείριση των συγκρούσεων Μπορεί να οδηγήσει: Στην «έκρηξη» της δημιουργικής ενέργειας Στον προσδιορισμό των πραγματικών προβλημάτων Στην αποτελεσματική επίλυση των διαφορών Στην ανάπτυξη και εφαρμογή καινοτομιών

63 26/9/2016 63 Η ανάλυση των προβλημάτων του παρελθόντος και η εξέταση του τρόπου επίλυσής τους, βοηθά να αποκτηθεί πολύτιμη γνώση χωρίς άμεση ανάμιξη

64 26/9/2016 64 Είδη και τρόποι επικοινωνίας στον εκπαιδευτικό οργανισμό Εσωτερική επικοινωνία Ως εσωτερικό περιβάλλον νοείται αυτό που ορίζεται από τη δομή του οργανισμού και τον κάνει διακριτό σε επίπεδο ενιαίου οργανωτικού συνόλου, αφορά δε τα πρόσωπα που έχουν οργανική ή άλλη θέση μέσα στον εκπαιδευτικό οργανισμό

65 26/9/2016 65 Εξωτερική επικοινωνία Ως εξωτερικό περιβάλλον νοείται αυτό, όπου ο εκπαιδευτικός οργανισμός εμφανίζεται ως αλληλοεξαρτώμενο υποσύστημα άλλων σύ- στημάτων. Πχ του ευρύτερου κοινωνικού, πολιτιστικού, πολιτικού, οικονομικού κτλ.. Η επικοινωνία στα περιβάλλοντα αυτά μπορεί να έχει τη μορφή της γραπτής ή προφορικής επικοινωνίας

66 26/9/2016 66 Ανεπίσημη ή άτυπη επικοινωνία Στην ανεπίσημη ή άτυπη επικοινωνία η μετά- δοση των πληροφοριών γίνεται έξω από τις επίσημες διαδικασίες, τις γραμμές της οργα- νωτικής δομής του εκπαιδευτικού οργανισμού, δηλαδή, έξω από το οργανόγραμμα.

67 26/9/2016 67 Επίσημη ή τυπική επικοινωνία Στην επίσημη μορφή ακολουθούνται οι διαδι- σίες επικοινωνίας που ορίζονται από τη διοί- κηση. Αυτό σημαίνει ότι η ροή της πληροφο- ρίας διέρχεται μέσα από τις γραμμές της οργανωτικής δομής. Η επίσημη επικοινωνία στους εκπαιδευτικούς οργανισμούς διεξάγεται συνήθως με αλληλογραφία

68 26/9/2016 68 Καθοδική επικοινωνία Είναι κρίσιμη για τη λειτουργία του εκπαι- δευτικού οργανισμού, καθώς αφορά μηνύ- ματα και πληροφορίες που στέλνονται από το ανώτερο προσωπικό στο υπόλοιπο. Η ροή της κατεύθυνσης αυτής, συνήθως, ακολουθεί όλες τις τυπικές γραμμές της ιεραρχίας

69 26/9/2016 69 Ανοδική επικοινωνία Αφορά την αποστολή μηνυμάτων από τα κα- τώτερα στην ιεραρχία κλιμάκια προς τα ανώ- τερα και εξαρτάται κυρίως από την εμπιστο- σύνη και την πίστη που αισθάνονται τα πρώ- τα προς τα δεύτερα. Σημαντικό το φαινόμενο του «φιλτραρίσματος»

70 26/9/2016 70 Οριζόντια επικοινωνία Επικοινωνία που αφορά τα συνεργαζόμενα άτομα που βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο συνερ- γασίας. Είναι αρκετά ωφέλιμη, διότι δρα ως συντονιστικός μηχανισμός μεταξύ των ατόμων που δουλεύουν στο ίδιο αντικείμενο αλλά με διαφορετικά καθήκοντα

71 26/9/2016 71 Ατομική επικοινωνία η προφορική γίνεται με συνομιλία και με συνέντευξη, ενώ η γραπτή με έγγραφα, με σημειώματα, με αιτήσεις, με αναφορές Συλλογική επικοινωνία Ιδιάζουσες μορφές συλλογικής επικοινωνίας είναι ο «καταιγισμός ιδεών» και τα αραχνογράμματα

72 26/9/2016 72 Η επικοινωνία με αλληλογραφία στον εκπαιδευτικό οργανισμό Εισερχόμενη Εξερχόμενη Βαθμός ασφάλειας -άκρως απόρρητο-απόρρητο-εμπιστευτικό Βαθμός προτεραιότητας -εξαιρετικά επείγοντα-επείγοντα-κοινά

73 26/9/2016 73 Τα διάφορα «στιλ» της επικοινωνίας Το «ελεγκτικό στιλ» Χαρακτηρίζεται από τον άμεσο έλεγχο της συμπεριφοράς τον άλλων. Αποστολή παρά λήψη πληροφοριών Το «εξισωτικό στιλ» χαρακτηρίζεται από δι- πλής κατεύθυνσης ροή πληροφοριών Το «Διαρθρωτικό στιλ» Χρησιμοποιούνται προφορικά μηνύματα που αφορούν την τάξη, την οργάνωση, την κατάρτιση πινάκων

74 26/9/2016 74 Το «δυναμικό στιλ» Χρησιμοποιεί την παρακί- νηση- παρότρυνση με συνέπεια την ανύψωση του ηθικού των εργαζόμενων Το «στιλ της εγκατάλειψης» παρατηρείται όταν ο αποστολέας μιας πληροφορίας εγκατα- λείπει σχετικές με αυτήν ενέργειες και αφήνει την ευθύνη στους άλλους Το «στιλ της αποχώρησης» Εμφανίζεται όταν ο αποστολέας μιας πληροφορίας δεν έχει ενδιαφέρον για την τύχη της αποστασιοποιού- μενος ως προς αυτήν

75 26/9/2016 75

76 26/9/2016 76 Βελτίωση επικοινωνιακού κλίματος Πολιτική επικοινωνίας των ανοικτών θυρών Η έρευνα Σύσταση συμβουλευτικής υπηρεσίας Δημοσιεύσεις- εκδόσεις Διάφορες εκδηλώσεις

77 26/9/2016 77 Επισημάνσεις…. Αποφεύγουμε... Την τάση να ελέγχουμε και να κατευθύνουμε Την αξιολόγηση και την κριτική του άλλου Το πατρονάρισμα, την ηθικολογία και την τάση να «διδάξουμε» Την τάση για διάγνωση και ετικετοποίηση Την τάση να καθησυχάζουμε τον άλλο με χιούμορ ή αλλαγή θέματος πριν…. Να μην αποδεχόμαστε τα συναισθήματα του άλλου

78 26/9/2016 78 Χρησιμοποιούμε… Οπτική επαφή Στάση του σώματος Διατήρηση επαφής Συγκέντρωση προσοχής Τα συναισθήματα Επανάληψη Περίληψη Ανοικτές ερωτήσεις Διευκρινιστικές ερωτήσεις Ενεργητική ακρόαση

79 26/9/2016 79 Βασικά Στάδια εφαρμογής: Προσδιορισμός του σκοπού Προσδιορισμός του αποδέκτη Καθορισμός της αναγκαίας επίδρασης Σχεδιασμός της επικοινωνίας Εφαρμογή στην πράξη

80 26/9/2016 80 Και μην ξεχνάτε ότι… Χρειάζονται 26 μύες για να χαμογελάσουμε και 62 για να συνοφρυωθούμε Χρειάζονται 26 μύες για να χαμογελάσουμε και 62 για να συνοφρυωθούμε